Του Θεόδωρου Καρυώτη
Και ξαφνικά ήρθε η βόμβα του συνταγματολόγου Γιώργου Κατρούγκαλου στο τουρκικό πρακτορείο http://Ανατολού Διαβάστε την προσεκτικά:
«Πώς μπορεί κάποιος να αποκλείσει από αυτή την περιοχή την Τουρκία η οποία έχει τόσα χιλιόμετρα ακτή στη Μεσόγειο. Κανείς δεν ισχυρίζεται το αντίθετο από αυτό».
Μας εκπλήσσει το γεγονός ότι ο Έλληνας ΥΠΕΞ φαίνεται να αγνοεί ότι τη θάλασσα που δικαιούται η Τουρκία στην Μεσόγειο, βάσει της UNCLOS, δείχνει καθαρά ο επόμενος αμερικανικός χάρτης.
Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΜΕΣΟΓΕΙΟ
Μετά από αυτή την δήλωση του Έλληνα ΥΠΕΞ, περιμέναμε με αγωνία την συνάντησή του με τον υπουργό της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Αττάλεια της Τουρκίας για να ακούσουμε τις δηλώσεις των δύο υπουργών που δεν άργησαν να έρθουν.
Πρώτος ο κ. Κατρούγκαλος ανέφερε:
«Στο θέμα της ενέργειας εμείς έχουμε υπερασπιστεί το αυτονόητο δικαίωμα της Κύπρου να διαχειρίζεται τους πόρους της ΑΟΖ της προς όφελος και των δύο κοινοτήτων του νησιού. Είναι προφανές όμως ότι στην ανατολική Μεσόγειο και η Τουρκία έχει δικαιώματα που της αναγνωρίζει το δίκαιο της θάλασσας, που εμείς κατεξοχήν θέλουμε να ισχύει και να διέπει τις μεταξύ μας διαφορές».
Στην συνέχεια ο κύριος Τσαβούσογλου δήλωσε:
«Συζητήσαμε και για τους υδρογονάνθρακες ο κ. Κατρούγκαλος είπε ότι δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η Τουρκία και ευχαριστούμε. Κανένα πρότζεκτ στο οποίο δεν περιλαμβάνεται η Τουρκία δεν είναι ρεαλιστικό. Η Τουρκία έχει δικαιώματα που πηγάζουν από το διεθνές δίκαιο, δεν μπορούν να φτάσουν κάπου αποκλείοντας την Τουρκία».
Ο κ. Τσαβούσογλου είπε ακόμη ότι:
«η Τουρκία είναι έτοιμη για κάθε συνεργασία στη Μεσόγειο, στα θέματα ενέργειας και οικονομίας. Δεν έχουμε δισταγμούς επ’ αυτού, στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και με τρόπο που θα διασφαλίζονται τα δικαιώματα όλων αλλά και προς όφελος όλων, είμαστε έτοιμοι για κάθε μορφής συνεργασία. Υπό την προϋπόθεση της προστασίας των δικαιωμάτων όλων όπως και των Τουρκοκυπρίων».
Κανείς δεν αρνείται ότι η Τουρκία έχει δικαιώματα στις θάλασσές της αλλά όχι στις θάλασσες άλλων κρατών.
Το κύριο πρόβλημα της Ελλάδας στην ελληνοτουρκική διένεξη είναι ξεκάθαρα η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών, που δεν έχει αλλάξει καθόλου τα τελευταία 30 χρόνια. Οι Αμερικανοί, από την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου μέχρι σήμερα, παίζουν το ίδιο βιολί, προτρέποντας τις ελληνικές κυβερνήσεις να μην προχωρήσουν σε μια μονομερή ανακήρυξη ΑΟΖ, χωρίς να συμφωνήσουν πρώτα με την Τουρκία, αγνοώντας ότι η ανακήρυξη ΑΟΖ είναι, πάντα, μια μονομερής πράξη, όπως ακριβώς έπραξαν και οι ίδιοι το 1983.
Πρέπει εδώ να υπενθυμίσουμε στον κ. Κατρούγκαλο τι είχε δηλώσει ο Αλέξης Τσίπρας στην Ουάσιγκτον στις 23 Ιανουαρίου 2013, δυο χρόνια πριν γίνει πρωθυπουργός:
«Στα πλαίσια του Διεθνούς Δικαίου η Ελλάδα δεν πρόκειται και δεν πρέπει να διαπραγματευθεί με κανέναν το δικαίωμά της στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και μάλιστα πιστεύουμε ότι αυτό το δικαίωμα, το αναφαίρετο δικαίωμα, πρέπει να υποστηριχθεί και από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής».
Φαίνεται πλέον ότι όλα άλλαξαν για τα εθνικά μας θέματα την ημέρα που ο Έλληνας πρωθυπουργός επισκέφτηκε τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον Οκτώβριο του 2017. Τότε ο κ. Τραμπ ζήτησε από τον κ. Τσίπρα να προετοιμάσει το έδαφος για να επιλυθούν τρία βασικά θέματα που απασχολούν στην περιοχή μας όχι μόνο την Ελλάδα και τις ΗΠΑ.
Αυτά ήταν το «μακεδονικό», η ελληνοτουρκική θαλάσσια διαφορά και το Κυπριακό. Ο αριστερός Αλέξης Τσίπρας με την βοήθεια του δεξιού Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται ότι επέστρεψε στην Αθήνα αποφασισμένος να επιλύσει και τα τρία, πριν την λήξη της θητείας του, χωρίς να γνωρίζουμε τι ανταλλάγματα ζήτησε και πήρε για αυτή την στάση του.
Έλυσε το πρώτο με την δημιουργία της «Βόρειας Μακεδονίας» και τώρα ετοιμάζεται να λύσει το δεύτερο. Η αμερικανική στάση και θέση δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα και συνοψίζεται στην προτροπή να τα «βρούνε» οι πολύτιμοι σύμμαχοί τους στην ανατολική Μεσόγειο. Δεν τολμώ ούτε καν να σκεφτώ ποιες παρακαταθήκες άφησε ο Νίκος Κοτζιάς για την επίλυση του τρίτου ζητήματος, του Κυπριακού.
Είναι αξιοσημείωτο ότι η αμερικανική θέση δεν έχει αλλάξει από τις 27 Ιουλίου 2011, όταν ο τότε βοηθός υπουργός Εξωτερικών Φίλιπ Γκόρντον, ο οποίος, σε συνάντησή του με δημοσιογράφους στην Αθήνα, έκανε μια απαράδεκτη δήλωση, που για τους Αμερικανούς ισχύει μέχρι και σήμερα:
«Πιστεύω ότι είναι σημαντικό να αποφεύγονται μονομερή βήματα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν τα δικαιώματα των χωρών για την ανακήρυξη αποκλειστικών οικονομικών ζωνών, αλλά… δεν νομίζουμε ότι θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδος να το πράξει χωρίς πλήρη συνεργασία με τους γείτονές της, της Τουρκίας συμπεριλαμβανομένης».
Αυτή την περίοδο παρατηρείται μια αυξημένη κινητικότητα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ώστε να ικανοποιηθεί η επιθυμία των Αμερικανών να λυθεί η ελληνοτουρκική διαφορά στις θάλασσες με τον προσφιλή τρόπο της Ουάσιγκτον της συνεκμετάλλευσης ή τον νέο τρόπο της συνδιαχείρισης.
Δεν απαιτείται μια υψηλού επιπέδου γεωπολιτική ανάλυση της ανατολικής Μεσογείου. Τα πράγματα είναι πολύ απλά. Οι θάλασσες της Τουρκίας δεν διαθέτουν υδρογονάνθρακες! Γι’ αυτό για πολλά χρόνια τώρα οι Τούρκοι προσπαθούν να αρπάξουν θάλασσες από την Κύπρο και την Ελλάδα.
Από το 1922 οι Τούρκοι πάντοτε θεωρούσαν ότι είχαν μεγάλες ακτές, αλλά δεν διέθεταν μεγάλη θάλασσα και μετά το 1982 συνειδητοποίησαν ότι η θάλασσά τους περιορίστηκε και άλλο. Εκείνη την χρονιά, με την UNCLOS θεμελιώθηκε η νέα έννοια του Δικαίου της Θάλασσας, η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), που περιόριζε και άλλο την θάλασσά τους στην Ανατολική Μεσόγειο. Έτσι άρχισαν έναν επικίνδυνο ρητορικό πόλεμο, εκτός δύο θερμών εξαιρέσεων (1987 και 1996), αλλά από το 2018 άρχισαν να προβάλουν και παρανοϊκές απαιτήσεις που σίγουρα θα συνεχιστούν και στο μέλλον.
Οι Αμερικανοί το γνωρίζουν αυτό και θέλουν να βοηθήσουν την Τουρκία πριν κάνει μια στραβή και στραφεί προς την Ρωσία.
Είμαι της γνώμης ότι οι Αμερικανοί θέλουν να λύσουν άμεσα την ελληνοτουρκική διαφορά και πιστεύουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα τα καταφέρει. Οι Αμερικανοί χρησιμοποίησαν την λέξη «συνεκμετάλλευση» για πρώτη φορά το 1975. Οι ΗΠΑ ζήτησαν τότε από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να ξεκινήσει συνομιλίες για συνεκμετάλλευση του Αιγαίου, αλλά αυτός αρνήθηκε να το πράξει, μια στάση που ενόχλησε πολύ τους Αμερικανούς τότε. Αργότερα, οι Αμερικανοί ζήτησαν το ίδιο από τον Ανδρέα Παπανδρέου αλλά και αυτός αρνήθηκε. Είναι προφανές ότι ορισμένα σενάρια επανέρχονται και μια και ο Αλέξης Τσίπρας δεν είναι ούτε Κωνσταντίνος Καραμανλής αλλά ούτε και Ανδρέας Παπανδρέου, φοβούμαι ότι δεν θα έχει πρόβλημα να δεχθεί αυτή την πρόταση των Αμερικανών φίλων του.
Οι Αμερικανοί, μέχρι πρόσφατα, ζητούσαν συνεκμετάλλευση σε περιοχές που οι ΑΟΖ Ελλάδας και Τουρκίας συνορεύουν, κάτι που μοιάζει με λογική πρόταση, αλλά τώρα φαίνεται ότι ζητούν συνδιαχείριση κάτι που αποτελεί, για να μη χρησιμοποιήσω κάποια άλλη λέξη, παγκόσμια πρωτοτυπία. Συνδιαχείριση σημαίνει μοιρασιά του πλούτου των θαλασσών ανεξάρτητα που βρίσκονται αυτοί οι υδρογονάνθρακες και η αλιεία στο τρίγωνο μεταξύ Καστελόριζου-Κύπρου-Κρήτης. Φαίνεται επίσης ότι οι Τούρκοι επιθυμούν να έχουν θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο αλλά δεν γνωρίζω εάν οι Αμερικανοί συμφωνούν.
Εάν όντως οι Τούρκοι σέβονται το Δίκαιο της Θάλασσας μπορούν εύκολα να το αποδείξουν προσφεύγοντας στο Διεθνές Δικαστήριο Διαιτησίας στην Χάγη. Αυτές οι ατέρμονες διερευνητικές επαφές πρέπει να στα σταματήσουν. Ποιος Έλληνας διπλωμάτης θα δώσει ελληνική θάλασσα στην Τουρκία;
Η Μοναδική Λύση: Χάγη
Όπως έχω ξαναγράψει, ο μόνος τρόπος για να εξουδετερώσει η Ελλάδα τα σχέδια του Ερντογάν είναι, άμεσα και πριν είναι πολύ αργά, να προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με αυτή της Αιγύπτου βάσει της μέσης γραμμής ,σύμφωνα με τις προβλέψεις της UNCLOS, που θα δίνει πλήρη επήρεια στην νήσο Στρογγύλη, με αποτέλεσμα η Τουρκία να μην έχει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο.
Βέβαια, η Τουρκία θα αντιδράσει και θα ζητήσει την παρέμβαση του Δικαστηρίου της Χάγης και όχι του Διεθνούς Δικαστηρίου του Δίκαιου της Θάλασσας που εδρεύει στο Αμβούργο, αφού δεν είναι μέλος της UNCLOS. Η Άγκυρα θα προσπαθήσει να πείσει την Χάγη ότι το σημείο οριοθέτησης ανάμεσα σε Ελλάδα και Αίγυπτο παραβιάζει τους κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας και θα ζητήσει θαλάσσια σύνορα με την Αίγυπτο υποστηρίζοντας ότι η ελληνοαιγυπτιακή οριοθέτηση έπρεπε να γίνει βάσει της ευθυδικίας (equity) και όχι της μέσης γραμμής. Η Ελλάδα θα πρέπει να απορρίψει αυτή τη θέση της Τουρκίας τονίζοντας ότι θα δεχτεί την παρέμβαση του Δικαστηρίου της Χάγης, μόνο εάν η Τουρκία αποδεχτεί την οριοθέτηση ολόκληρης της μεταξύ τους θάλασσας.
Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να θεωρούνται πραγματικοί φίλοι της Ελλάδας πρέπει να ζητήσουν από την Άγκυρα την άμεση προσφυγή στην Χάγη.
Επίλογος
Η ιστορία του ελληνισμού είναι συνυφασμένη με τη θάλασσα αλλά οι τελευταίες ελληνικές κυβερνήσεις φαίνεται να την αγνοούν αφήνοντας τους Κύπριους, τους Ισραηλινούς και τους Αιγύπτιους να αξιοποιούν μόνοι τους τα νερά της ανατολική Μεσογείου. Το φάντασμα της ΑΟΖ θα στοιχειώσει, εάν δεν ξυπνήσουμε σύντομα. Ακούγεται μονότονο ότι η παγκόσμια κοινότητα ασχολείται, με αυξανόμενο ενδιαφέρον, με το θέμα της ΑΟΖ, ενώ εμείς συνεχίζουμε να κοιμόμαστε τον ύπνο του δικαίου.
Μας έχουν περικυκλώσει οι υδρογονάνθρακες στην ανατολική Μεσόγειο και εμείς χαζεύουμε τους Κύπριους, τους Αιγύπτιους και τους Ισραηλινούς που τους εκμεταλλεύονται. Εάν οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έδειχναν μια αντιπάθεια στην έννοια της ΑΟΖ και την είχαν ανακηρύξει στην αρχή του 21ου αιώνα, ίσως η Ελλάδα θα απέφευγε την οικονομική τραγωδία των τελευταίων 10 ετών ή τουλάχιστον να ελαφρύνει το βάρος της κρίσης. Η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που βρίσκονται στα βάθη των θαλασσών μας είναι η πιο σημαντική επένδυση της Ελλάδας που θα οδηγήσει σε μια πραγματική ανάπτυξη. Μπορεί οι αριθμοί του Αντώνη Φώσκολου να φαίνονται αστρονομικοί αλλά δεν θα μάθουμε ποτέ την αλήθεια, εάν δεν αρχίσουμε την εξερεύνηση για τον ενεργειακό πλούτο που κρύβουν ιδιαίτερα οι περιοχές στα νότια της Κρήτης. Τώρα όμως διαφαίνεται ότι ακολουθείται μια επιπόλαια και επικίνδυνη πολιτική με απώτερο σκοπό να μοιράσουμε τους υδρογονάνθρακές μας στην ανατολική Μεσόγειο με την Τουρκία. Αν συνεχίσουμε σε αυτό τον ολισθηρό δρόμο, δεν θα μας εκπλήξει, εάν σε επόμενη φάση συμπεριληφθεί και το Ιόνιο Πέλαγος!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου