ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ (1919) : Η ΕΛΛΑΣ, ΕΝ ΣΜΥΡΝΗ

Οταν η Τουρκία έλαβε μέρος στόν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στό πλευρό των Κεντρικών Δυνάμεων, ο τότε Αγγλος πρωθυπουργός Ασκουϊθ, σέ λόγο του στήν βουλή, είπε ότι ο σουλτάνος μέ αυτό πού έπραξε είχε σκάψει τόν τάφο του καί η αυτοκρατορία του, πού είχε σύρει τό ξίφος, θά κατεστρέφετο διά του ξίφους. Καί φυσικά άρχισαν οι συνεννοήσεις γιά τήν διανομή των εδαφών της οθωμανικής αυτοκρατορίας μετά τήν επικείμενη πτώση της. Οι Ρώσσοι πρόβαλαν αξιώσεις γιά τήν Κωνσταντινούπολη καί τά στενά (αξιώσεις πού εγκαταλείφθησαν μετά τήν οκτωβριανή επανάσταση), οι Ιταλοί αξίωσαν τα βιλαέτια Αϊδινίου (Σμύρνης), Ικονίου καί Αδάνων, οι Γάλλοι τήν Συρία καί την Παλαιστίνη καί οι Αγγλοι τήν Αραβία καί τή Μεσοποταμία μέ τά πετρέλαιά τους.

Οι Σύμμαχοι, προκειμένου νά επιβάλλουν τίς διεκδικήσεις τους στήν καταρρέουσα οθωμανική αυτοκρατορία, δέν είχαν έτοιμο στρατό παρά μόνο τόν ελληνικό ή τόν ιταλικό καί αυτό διότι, Αγγλοι καί οι Γάλλοι, κάτω από τήν πίεση της κοινής γνώμης, είχαν προβεί σέ εκτεταμένες αποστρατείες. Από τήν άλλη δέν ήθελαν νά χρησιμοποιήσουν τόν ιταλικό στρατό για τήν επιβολή των όρων της Συνθήκης Ειρήνης, διότι θά εδραιώνονταν η Ιταλία στήν Μικρά Ασία, κάτι πού ήταν ανεπιθύμητο σέ Λονδίνο καί Παρίσι. Οταν λοιπόν, η Ιταλία αποβίβασε εντελώς απροειδοποίητα, στρατεύματα στήν Αττάλεια καί τήν Μάκρη της Μικράς Ασίας, οι Σύμμαχοι εξοργίστηκαν καί ανάγκασαν τήν ιταλική αντιπροσωπεία, νά αποχωρήσει από τίς εργασίες της Διάσκεψης. Ετσι Αγγλογάλλοι καί Αμερικάνοι, εκμεταλλευόμενοιτήν απουσία των Ιταλών, αποφάσισαν τήν άμεση αποστολή στή Σμύρνη ελληνικού στρατού. Καί βεβαίως οι αιώνιοι υποκριτές της Δύσης επισήμως δήλωσαν ότι στέλνουν ελληνικό στρατό γιά νά σώσει τούς χριστιανικούς πληθυσμούς από τίς σφαγές των μουσουλμάνων. Aκόμα, οι αιώνιοι ανέντιμοι της Δύσης, παρότι ήταν δεσμευμένοι νά στηρίξουν τόν ελληνικό στρατό σέ περίπτωση τουρκικής απειλής, λίγα χρόνια αργότερα θά υπέγραφαν συμμαχία μέ τόν Κεμάλ καί όχι μόνο θά άφηναν αβοήθητους τούς Συμμάχους τους Ελληνες, αλλά θά βοηθούσαν τόν αντίπαλο τουρκικό στρατό. 

"Λόυντ Τζωρτζ: Εχετε διαθέσιμον στρατόν;
Ελευθέριος Βενιζέλος: Εχομεν. Περί τίνος πρόκειται;
- Απεφασίσαμεν σήμερον μετά του Προέδρου Ουίλσωνος και του κ. Κλεμανσώ ότι δέον να καταλάβετε την Σμύρνην.
- Είμεθα έτοιμοι.
- Πόσον στρατόν δύνασθε νά στείλετε αμέσως;
- Μιάν μεραρχίαν 15.000 ανδρών ..."

Αμέσως ο Βενιζέλος έδινε τηλεγραφικά εντολή στόν αντιπρόεδρο της κυβερνήσεως Ρεπούλη, για την προετοιμασία απόβασης του ελληνικού στρατού στη μικρασιατική ακτή, ζητώντας ταυτόχρονα πλήρη εχεμύθεια: «Ταύτην την στιγμήν το Ανώτατον Συμβούλιον με πληροφορεί ότι εν τη σημερινή συνεδριάσει απεφάσισεν όπως το εκστρατευτικό σώμα αναχωρήση διά Σμύρνην. Η απόφασις ελήφθη παμψηφεί. Ζήτω το Έθνος...». Η νηοπομπή των ελληνικών πολεμικών καί μεταγωγικών σκαφών πού θά μετέφερε τήν Α' Μεραρχία από τόν λιμένα Ελευθερών της Μακεδονίας στή Σμύρνη είχε ήδη ετοιμασθεί, αλλά ουδείς γνώριζε ότι ο τόπος προορισμού ήταν η μητρόπολη της Ιωνίας. Στίς 30 Απριλίου 1919, τήν ώρα του απόπλου ανεγνώσθη πρός τους στρατιώτες καί τούς αξιωματικούς της Μεραρχίας η ιστορική Ημερήσια Διαταγή του Πρωθυπουργού καί Υπουργού Στρατιωτικών:

«Απεφασίσθη υπό των μεγάλων Δυνάμεων η διά του ελληνικού στρατού κατάληψις της Σμύρνης και η εξασφάλισις της τάξεως εκεί. Αποστολή, τιμητικωτέρα της οποίας σπανίως ανετέθη εις τμήμα του εθνικού στρατού, καθ' όλην τη μακράν του ιστορίαν...

Γνωρίζω εκ των προτέρων ότι θά ευρεθήτε εις τό ύψος της αποστολής σας. Γνωρίζω ότι πάντες αξιωματικοί καί οπλίται, αισθάνεσθε δικαίαν υπερηφάνειαν διά τήν αποστολήν σας ταύτην...Είναι ανάγκη, όπως έκαστος εκ των ανδρών της μεραρχίας εμπνέεται από τήν συναίσθησιν ότι ο ίδιος αντιπροσωπεύει τήν Ελλάδα.  Πρέπει ανά πάσαν στιγμήν νά ενθυμήται ότι από κάθε λόγον του από κάθε πράξιν του εξαρτάται η πρός τήν Ελλάδα εκτίμησις, ου μόνον τών ομογενών αλλά καί τών ξένων στοιχείων, άτινα ευρίσκονται πολυάριθμα εις τήν Σμύρνην.

Συστάσεις δια την συμπεριφορά σας απέναντι των ομογενών δέν έχω ανάγκην νά σας κάμω. Επί αιώνας ήδη αναμέναμεν τήν ευτυχή ταύτην ημέραν, χωρίς ποτέ ν'απελπισθώμεν, ούτε εν τώ μέσω των μεγαλυτέρων συμφορών.

Εκτός τούτου όμως, είναι αναγκη νά δείξετε διά της συμπεριφοράς σας καί πρός τό τουρκικόν, τό εβραϊκόν καί τό αρμενικόν στοιχείον ότι ο ελληνικός στρατός όχι μόνο δέν υστερεί των συμμαχικών κατά τήν γενναιότητα, τήν αυταπάρνησιν καί τήν ευγένειαν της ψυχής, αλλά ότι συγχρόνως διεκδικεί ότι ευρίσκεται εις τήν πρώτην γραμμήν του πολιτισμού.

Αί ευχαί ολοκλήρου του έθνους σας συνοδεύουν.

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ»

Στο βιβλίο του "Χρονικόν μεγάλης τραγωδίας" ο Χρήστος Αγγελομάτης περιγράφει τις συγκινητικές στιγμές της αναχώρησης μέ προορισμό τή γή της Μικράς Ασίας : «Όταν δε ο πλωτάρχης Σαχτούρης ανέφερεν εις τον μέραρχον, ότι όλα είναι έτοιμα διά τον απόπλουν, ο Ζαφειρίου έκαμε τρεις φορές το σημείον του σταυρού, έσκυψε και εφίλησε τον αρχηγό του μεραρχικού πεζικού, συνταγματάρχην Χαρίλαον Τσερούλην, ενώ ένα δάκρυ εκυλούσεν εις τα μάτια του.» Η 1η Μεραρχία ήταν μία από τις πλέον ένδοξες του ελληνικού στρατού. Τη συγκροτούσαν κυρίως Θεσσαλοί και κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων, υπό τον αντιστράτηγο Μανουσογιαννάκη, είχε επαξίως κερδίσει τον τίτλο της "σιδηράς". Η δόξα της επισφραγίστηκε στο Μακεδονικό Μέτωπο κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Διοικητής της Μεραρχίας, πού περιελάμβανε τα συντάγματα πεζικού 4ο, 5ο καί 1/38 Ευζώνων, μέ διοικητές τούς αντισυνταγματάρχες Αλέξανδρο Σχινά, Κωνσταντίνο  Τσάκαλο καί Διονύσιο Σταυριανόπουλο, ήταν ο συνταγματάρχης πυροβολικού Νικόλαος Ζαφειρίου: «Οπουδήποτε καί αν διευθυνθώμεν, πρόκειται νά ελευθερώσωμεν υπόδουλους αδελφούς μας. Ο ενθουσιασμός υπό του οποίου πάντες πληρούμεθα είναι λίαν δικαιολογημένος, είναι όμως αδικαιολόγητος οισδήποτε απρεπής τρόπος εκδηλώσεως τούτου.»

Την περίοδο εκείνη στη Σμύρνη βρισκόταν τουρκική στρατιωτική δύναμη 3.000 περίπου ανδρών, η οποία στρατοπέδευε σε στρατώνες κοντά στο διοικητήριο της πόλης στο νότιο τμήμα της προκυμαίας. Το πρωί της 1ης Μαΐου ο ναύαρχος Κάλθορπ επέδωσε στον βαλή της Σμύρvnς διακοίνωση με την οποία του γνωστοποιούσε την απόφαση του Συνεδρίου για στρατιωτική κατάληψη της πόλης και του ζήτησε την επόμενη μέρα το τουρκικό στρατιωτικό τμήμα να παραμείνει στους στρατώνες.  Λίγο πριν από το μεσημέρι της 1ης Μαΐου, ναυτικά αγήματα των Συμμάχων κατέλαβαν τα εξωτερικά φρούρια της Σμύρνης.

Η νύμφη της Ιωνίας, η Σμύρνη, ζούσε τήν σημαντικότερη στιγμή της Ιστορίας της. Λίγες ώρες μετά επρόκειτο να αποβιβαστούν στην προκυμαία της τα στρατεύματα της ελεύθερης Ελλάδος, τα οποία οι Ρωμιοί της πόλης θα υποδέχονταν ως απελευθερωτές. Η απελευθέρωση της Ρωμιοσύνης είχε αρχίσει τό 1821 από Μωριά, Ρούμελη, συνεχίστηκε τό 1881 στήν Θεσσαλία, τό 1912 στή Μακεδονία, τήν Ηπειρό, τήν Κρήτη καί τό Αιγαίο καί τό 1919 στήν Θράκη καί στήν γή της Ιωνίας. Η ιστορική δικαιοσύνη απαιτούσε τήν εκδίωξη του κατακτητή από τά εδάφη πού είχε αρπάξει καί τήν τιμωρία του γιά τήν εξόντωση των γηγενών. Τό μόνο πολιτικό κόμμα πού υποστήριζε τό δίκαιο του οθωμανού κατακτητή καί εναντιώνονταν στήν επάναφορά των εδαφών καί των μνημείων στούς νόμιμους κατόχους τους, ήταν τό ΚΚΕ. Οι διεθνιστές της Αριστεράς θά έκαναν τά πάντα γιά νά εδραιωθεί τό κεμαλικό κράτος πάνω στά κόκκαλα των γηγενών της Μικράς Ασίας. Αντίστοιχα καί σήμερα, οι διεθνιστές της Παγκοσμιοποίησης υποστηρίζουν μέ κάθε τρόπο τήν κεμαλική Τουρκία στήν προσπάθειά της νά εδραιωθεί στά Βαλκάνια. Οι εποχές καί οι άνθρωποι αλλάζουν, οι πολιτικές μένουν οι ίδιες.

Οι Ρωμιοί της Σμύρνης έβλεπαν τούς εαυτούς τους ελεύθερους έπειτα από αιώνες σκλαβιάς καί έκαναν όνειρα. Τήν 1η Μαΐου 1919 δημογέροντες, κοινοτικοί επίτροποι και άλλοι πρόκριτοι της Ελληνορθόδοξης κοινότητας της Σμύρνης, συγκεντρώθηκαν μετά από πρόσκληση του  Μητροπολίτη Χρυσόστομου, στο Μέγα Συνοδικό της Μητρόπολης. Ο περίβολος της Αγίας Φωτεινής γέμισε ασφυκτικά από κόσμο. Μετά από λίγο κατέφθασε ο Ύπατος Αρμοστής της Ελλάδας στη Σμύρνη, ναύαρχος Ηλίας Μαυρουδής. Στην αρχή της συνεδρίασης ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος πήρε τον λόγο και απευθυνόμενος στην ηγεσία της κοινότητας είπε:

«Αδελφοί το πλήρωμα του χρόνου επέστη. Οι πόθοι των αιώνων εκπληρούνται. Οι έκτακτοι χρόνοι ήγγικαν. Αι μεγάλαι ελπίδες του γένους μας, ο ανύστακτος, ο σφοδρός, ο μύχιος, ο θερμός, ο καίων και φλογίζων ως ο πεπυρακτωμένος σίδηρος τα σπλάχνα μας πόθος προς ένωσιν μετά της μητρός μας Ελλάδος, ιδού κατά τη σήμερον ιστορικήν και αξιομνημόνευτον ημέραν της 1ης Μαΐου γίνεται πράγμα και γεγονός τετελεσμένον...

Από της σήμερον αποτελούμεν αναπόσπαστον τμήμα της ηνωμένης, της ενδόξου, της αθανάτου μεγάλης μας πατρίδος Ελλάδος, η αποβίβασις των ελληνικών μεραρχιών εις τα Μικρασιατικά παράλια ήρξατο, το εξωτερικόν φρούριον της Σμύρνης κατελήφθη υπό των ελληνικών στρατευμάτων. Αύριο οι ελευθερωτές μας εισέρχονται...

Η μικρά και ένδοξος Ελλάς, μεγενθυνομένη ούτω, θα βαδίση γοργώ τω βήματι προς ένδοξότατον μέλλον... Το ζήτημα ήτο να θέση άπαξ τον πόδα της επί της Μικράς Ασίας και της Θράκης και τον έθηκε πλέον βαρύν... εις τήν πλέον κρίσιμον της ιστορίας της περίοδον, ανέστησεν εν τη Ελλάδι η Θεία Πρόνοια τόν μέγιστον των πολτικών της ανδρών, τόν Ελευθέριον Βενιζέλον...

Ζήτω η Μεγάλη μας Πατρίς Ελλάς. Ζήτω η Ελληνική Σμύρνη. Ζήτω ο Βενιζέλος. Ζήτω ο ναύαρχός μας Ηλίας Μαυρουδής. Ζήτω η ένωσίς μας μετά της μητρός Ελλάδος.»

Στη συνέχεια πήρε τον λόγο ο ναύαρχος Ηλίας Μαυρουδής, ο οποίος διάβασε τό ακόλουθο τηλεγράφημα του Προέδρου της Κυβερνήσεως Βενιζέλου:

«Το πλήρωμα του χρόνου ήλθεν. Η Ελλάς εκλήθη υπό του Συνεδρίου της Ειρήνης να καταλάβη τη Σμύρνην ίνα ασφαλίση την τάξιν. Οι ομογενείς εννοούσιν ότι η απόφασις αυτή ελήφθη διότι εν τη συνειδήσει των διευθυνόντων το Συνέδριο, είναι αποφασισμένη η ένωσις της Σμύρνης μετά της Ελλάδος. Διατελέσαs μέχρι των Βαλκανικών Πολέμων υπόδουλος υπό τον αυτόν σκληρότατον ζυγόν, εννοώ ποία αισθήματα χαράς θα πλημμυρίσουν σήμερον τας ψυχάς των Ελλήνων της Μικρασίας. Την εκδήλωση των αισθημάτων τούτων δεν εννοώ βεβαίως να παρεμποδίσω.

Αλλά είμαι βέβαιος ότι η εκδήλωσις αύτη δεν θα λάβη ουδένα χαρακτήρα ούτε εχθρικότητος, ούτε υπεροψίας απέναντι ουδενός των συνοίκων στοιχείων του πληθυσμού.... Η ελληνική ελευθερία θά φέρη πρός όλους, ανεξαρτήτως φυλής καί θρησκεύματος, τήν ισότητα καί τήν δικαιοσύνην..»

Τό πρωΐ της 2ας Μαΐου 1919 τά πάντα ήταν έτοιμα γιά τήν απόβαση. Περίπολοι Ελλήνων ναυτών κυκλοφορούσαν κατά μήκος της προκυμαίας γιά τήν τήρηση της τάξης, ενώ οι πολίτες είχαν κατακλύσει τούς δρόμους του λιμανιού. Η πρωϊνή ομίχλη είχε διαλυθεί καί ο ήλιος της ελευθερίας φώτιζε τή θάλασσα του Ερμαίου Κόλπου. Οι ακτίνες του αστραποβολούσαν στήν κορώνα του μητροπολίτη. Φέροντας τά αυτοκρατορικά άμφιά του ο Χρυσόστομος μέ τόν κλήρο περίμενε νά ευλογήσει τούς απελευθερωτές.

«Ο Σμύρνης Χρυσόστομος φορούσε τόν αυτοκρατορικό του μανδύα κι' ένα θείο φώς κατηύγαζε τήν σεπτήν του μορφή. Κι' έσπευσεν ο ίδιος νά υποδεχθή τόν πλοίαρχον  Μαυρουδή. Ο ευσταλής αξιωματικός, ωχρός από τήν συγκίνησιν, εχαιρέτησε στρατιωτικώς καί εν μέσω γενικής κατανύξεως ανήγγειλεν: Η 1η Μεραρχία του Ελληνικού Στρατού καταλαμβάνει τήν Σμύρνη εν ονόματι του Βασιλέως Αλεξάνδρου...

Λυγμοί χαράς μόνον ...Ο Χρυσόστομος ευλογεί τόν πλοίαρχον καί τόν αγκαλιάζει κλαίων. Καί ο σκληροτράχηλος θαλασσόλυκος πέφτει βαρύς τσακισμένος από τήν συγκίνησιν...»
Παντελής Καψής, δημοσιογράφος εκ Σμύρνης

Στίς 7:30 άρχισε η αποβίβαση των τμημάτων στόν προβλήτα της Πούντας. Τό 4ο σύνταγμα κατευθύνθηκε στά όρια της τουρκικής καί της ελληνικής συνοικίας ενώ τό 1/38 σύνταγμα ευζώνων στήν αποβάθρα της Λέσχης των Κυνηγών. Η ηθοποιός Κυβέλη, πού έτυχε νά βρίσκεται στήν Σμύρνη, έρρενε μέ τριαντάφυλλα τούς ευζώνους μας. Τό σύνθημα στίς φρουρές μας, τό έδωσε ο συνταγματάρχης Ζαφειρίου καί ήταν: «Παλαιολόγος - Κωνσταντινούπολις».

Τό 1/38 σύνταγμα θά περνούσε από τό διοικητήριο καί τίς φυλακές. Ο επικεφαλής ταγματάρχης Τζαβέλλας, στεφανωμένος αυτός καί οι άντρες του μέ λουλουδένια στεφάνια από τίς Σμυρνιωτοπούλες, προχωρούσε αμέριμνος μέσα στό πλήθος πού παραληρούσε. Εξαφνα καταιγισμός από σφαίρες θέρισαν τήν προφυλακή. Ο λοχαγός Νικολάου διατάζει ακροβολισμό. Δέκα Εύζωνοι πέφτουν κτυπημένοι, οι δύο έιναι ήδη νεκροί. Μαζί τους πέφτουν νεκρά καί γυναικόπαιδα από τό πλήθος.

Οι Ελληνες τσολιάδες όρμησαν μέ τήν ξιφολόγχη στό διοικητήριο καί διέλυσαν τήν εστία αντίστασης συλλαμβάνοντας τρείς χιλιάδες αιχμαλώτους. Οι νεκροί όμως αμαύρωσαν τη γενική χαρά. Οι Τούρκοι σύμφωνα μέ τούς όρους ανακωχής έπρεπε νά παραδώσουν τά όπλα τους. Αλλά ήταν οι Ιταλοί καί οι Γάλλοι εκείνοι πού τούς είχαν προμηθεύσει μέ όπλα καί θά συνέχιζαν νά τό κάνουν μέχρι τέλος. Καί ήταν Ιταλοί καί Γάλλοι εκείνοι πού κατηγόρησαν τόν ελληνικό στρατό γιά τή συμπλοκή πού έγινε. Ηταν Ιταλοί καί Γάλλοι εκείνοι πού είχαν ανοίξει τίς φυλακές καί είχαν αφήσει ελεύθερους αποβράσματα πού διψούσαν γιά αίμα. Καί ήταν οι Αγγλοι αυτοί πού θά έφερναν τό χειρότερο πρόσωπο πού μπορούσαν νά φέρουν στή Σμύρνη ως Αρμοστή, τόν Αριστείδη Στεργιάδη, ο οποίος φρόντισε νά εκτελέσει ως υπαίτιους γιά τά αιματηρά επεισόδια, δύο Ελληνες ώστε νά γίνει έτσι αρεστός στίς Μεγάλες Δυνάμεις.

 

Βιβλιογραφία

Ambassador Morgenthau's Story 1918
Μεγάλη Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια 1971
The Blight of Asia - GEORGE HORTON 1926
Μαύρη Βίβλος (1914-1918) - Οικουμενικό Πατριαρχείο
Το νούμερο 31328 - Ηλίας Βενέζης
1922 Μαύρη Βίβλος - Γιάννης Καψής 1992
Χαμένες Πατρίδες - Γιάννης Καψής 1992
Τοπάλ Οσμάν - Λαμψίδης Γεώργιος, 1969
Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας - Χρήστος Αγγελομάτης
Η Ελλάς εν Μικρά Ασία - Ξενοφών Στρατηγός 1925
Ιστορία του Ελληνικού Εθνους - Παπαρρηγόπουλου, Καρολίδη
Ιστορία του Ελληνικού Εθνους - Εκδοτική Αθηνών

 

ΑΡΧΕΙΟ ΦΩΤΙΟΥ ΣΤΑΥΡΙΔΗ

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

 

29 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1941 : 81 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΕΤΑΞΑ - ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΥΒΕΡΝΗΤΗ ΤΟΥ ΕΠΟΥΣ ΤΟΥ 40 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΕΙΟ ΤΗΣ κ ΙΩΑΝΝΑΣ ΦΩΚΑ ΕΓΓΟΝΗΣ ΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΗΓΕΤΗ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΕΤΑΞΑ

ΤΗΝ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Την Τρίτην 28 Ιανουαρίου 1941 ο Βασιλεύς προήδρευσε στο

Υπουργικό Συμβούλιο και ανακοινώνοντας με βαθειά συγκίνηση την κατάσταση  της υγείας του Ιωάννη Μεταξά, ζήτησε από τους Υπουργούς να παραμείνουν εις τας θέσεις των υπηρετούντες την πατρίδα. Την επομένη το πρωί ανακοίνωσε ότι ανέθεσε την κυβέρνηση στον Αλέξανδρο Κορυζή, Διοικητήν της Εθνικής Τράπεζας, τέως Yπουργό Κοινωνικής Προνοίας της Κυβερνήσεως του Ιωάννη Μεταξά.

Ο Ιωάννης Μεταξάς απεβίωσε, σε ηλικία 70 ετών, την 94η ημέρα του πολέμου, στην οικία του στην Κηφισιά, στις 6 τα χαράματα, την Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 1941, αφού την προηγουμένη κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων. Το ιατρικό ανακοινωθέν υπογεγραμμένο από 12 Έλληνες ιατρούς ήταν το εξής:

ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ της 29^ης ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1941

Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κυβερνήσεως ενεφάνισε προ δέκα ημερών, ήτοι το προπαρελθόν Σάββατον, φλεγμονήν του φάρυγγος, ήτις κατέληξεν εις απόστημα παραμυγδαλικόν. Παρά την έγκαιρον διάνοιξίν του, ως και την μετεγχειρητικήν κατάλληλον θεραπείαν, παρουσίασεν εν συνεχεία τοξιναιμικά φαινόμενα και επιπλοκάς, ως γαστρορραγίαν και ουρίαν, και απέθανεν σήμερον, 6 π.μ.

Εν Αθήναις τη 29^η Ιανουαρίου 1941

Οι θεράποντες ιατροί

Μ. Γερουλάνος, Β. Μπένσης, Μ. Γεωργόπουλος, Μ.Μακκάς, Ε.Φωκάς,

Δ. Δημητριάδης,  Ι. Χρυσικός, Γ.Καραγιαννόπουλος, Δ. Κομνηνός, Ν. Λωράνδος,

Γ. Οικονομίδης, Ν. Γεωργόπουλος.

Η ασθένεια του Εθνικού Κυβερνήτου για λόγους ευνόητους δεν δημοσιοποιήθηκε στον ημερήσιο τύπο προ της 29^ης  Ιανουαρίου 1941. Ορισμένα πρωτοσέλιδα εφημερίδων, σχετικά με τον θάνατο, την διαδοχή, την ασθένεια και την κηδεία, αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα σε μορφή pdf. 

"Ο θάνατος του Ιωάννου Μεταξά εβύθισε την Ελλάδα εις απέραντον θλίψιν. Κανείς δεν επερίμενεν ένα τέτοιο κτύπημα από μέρους της Μοίρας....Ο Ιωάννης Μεταξάς υπήρξε ένας εξαιρετικός άνθρωπος πλήρης δυνάμεως και ζωτικότητος. Κανείς Έλλην δεν άμφέβαλλε δια την ξεχωριστήν φύσιν του. Αι υπηρεσίαι τας οποίας προσέφερεν εις την χώραν, πρώτον ως στρατιωτικός και ως πολιτικός έπειτα, είνε επίσης σπουδαιόταται. Η νεώτερη ελληνική ιστορία του επιφυλάσσει ιδιαίτερον και τιμητικόν κεφάλαιον. Τα τελευταία τέσσερα και μισό χρόνια επληρώθησαν εξ' ολοκλήρου με την μορφήν του. Και δεν υπάρχει κανείς που δεν θα αναγνωρίσει ότι εις την εσωτερικήν κατάστασιν και στην εξωτερικήν θέσιν της χώρας, επέθεσεν βαρεία την σφραγίδα του πνεύματος του. Το έργον του εκτείνεται προς όλας τας κατευθύνσεις της ζωής της ελληνικής κοινωνίας, την οποίαν επεδίωξε να αναδιοργανώσει και να τρέψει προς συγχρονισμένας κατευθύνσεις, με αντικειμενικό σκοπόν την ανύψωσιν των λαικών τάξεων και την υποστήριξιν των αδυνάτων και των πτωχών. Η κοινωνική αρμονία και η εθνική ενότης του ελληνικού λαού ήσαν οι δύο πόλοι περί τους οποίους εστράφη η εσωτερική του προσπάθεια. Και είδαμεν τους καρπούς της να ωριμάζουν και να αυξάνωνται εις τας ημέρας μας..."     ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ

Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΗΣ ΕΟΝ

Τη χώρα ερήμωσε, Αρχηγέ, ο θάνατός Σου, Κι' ολα μαυροφορέθηκαν για σένα σε μιά μέρα,

μα πιο πολύ ωρφάνεψε εμάς ο χωρισμός Σου,

μας, τα παιδιά Σου της ΕΟΝ., πολύκλαυστεΠατέρα.

Κατάχλωμος σαν το κερί σωπαίνει ο Φαλαγγίτης γονατιστός τον ύστατο χαιρετισμό ως Σου δίνει,

και η Φαλαγγίτισσα με τη λεπτή και γυναικεία ψυχή της, βουβά ποτάμια δάκρυα στο Σκήνωμά Σου χύνει...

Χλωμό, ορφανό στον πόνο του, σαν πεθαμένο φύλλο,

με ακράτητους βαθείς λυγμούς σε κλαίει το Σκαπανάκι,

τον τρυφερώτερο έχασε που βρήκε ως τώρα φίλο,

μαζί του, Αρχηγέ, γινόσουνα και Σύ μικρό παιδάκι.

Κλαίνε τα παιδιά που ήθελες μονάχα να γελούνε,

κι' από το κακό ήσουνα έτοιμος να τα περιφρουρήσης,

ο ίδιος τώρα ακούσια τα κάμνεις να θρηνούνε.

και τι σκληρό να μην μπορείς να τα παρηγορήσης

  

ΡΙΤΑ  Ν. ΠΑΠΑ (Μπούμη)

Νεολαία  15-2-1941

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ - ΥΓΕΙΑ 

Από προφορικές μαρτυρίες προκύπτει ότι η  απουσία πενικιλίνης, έπαιξε τον πρώτο ρόλο στην αδυναμία αντιμετώπισης της φλεγμονής του φάρυγγος από αναερόβια μικρόβια. Σοβαρός παράγων ήταν επίσης η εξάντληση του οργανισμού του λόγω της

τεράστιας κόπωσης που συνεπαγόταν το σύνθετο έργο του της 4^ης Αυγούστου, ως Υπουργού σε Υπουργεία που άμεσα συνδέονταν με την προετοιμασία του πολέμου: Εξωτερικών, Στρατιωτικών, Ναυτικών, Αεροπορίας και Παιδείας.

Επιπλέον την άνοιξη του 1940 είχε πάθει μια αιμορραγία των εντέρων, όμως είχε αποφύγει πιο εκτεταμένες εξετάσεις για να μην δημιουργήσει ανησυχίες στο εσωτερικό και σκέψεις στο εξωτερικό. Για τον ίδιο λόγο δεν εισήχθη σε νοσοκομείο όταν αρρώστησε. Είχε ήδη ουρία και ζάχαρο και οι σχετικές μετρήσεις εμφανίζονται τακτικά στο Ημερολόγιο του από τον Οκτώβριο του 1939. Μια δίαιτα στην οποία είχε αναγκαστικά υποβληθεί τον είχε αδυνατήσει πολύ. Τον Ιούνιο του 1940 έκανε και την Διαθήκη του. Προαίσθημα;

Οι σημειώσεις του στο Ημερολόγιο μαρτυρούν τη σωματική του εξάντληση, την ψυχολογική ένταση και την αγωνία του, για τις πολιτικές και στρατιωτικές εξελίξεις στην  Ευρώπη, τα κινήματα στο εσωτερικό, τα προβλήματα στο ελληνικό Στρατηγείο και την Κυβέρνηση, την αδυναμία των Aγγλων συμμάχων να προσφέρουν την απαιτούμενη βοήθεια, αλλά και την επιμονή τους να φέρουν ανεπαρκή αριθμητικά στρατό στην Ελλάδα.

Τον προβλημάτιζε επίσης η σκέψη ότι αργά ή γρήγορα θα επιτεθούν οι Γερμανοί. Όπως και η αβεβαιότητα για την στάση των Βαλκανικών κρατών και της Τουρκίας, και ως στρατιωτικός που ήταν δεχόταν ότι σε κατάσταση πολέμου υπάρχουν ανατροπές και δεν βασιζόταν απόλυτα στα ήδη συμφωνημένα. Όμοια  σημαντικός θα ήταν ο κόπος του  στις διπλωματικές επαφές, τις αποστολές και συναντήσεις στο εξωτερικό και στο εσωτερικό. Όμοια επίπονη ήταν η προσπάθειά του να ενισχύσει το ηθικό του λαού. Με ταξίδια ανά την Ελλάδα και παρουσία προσωπική σε κάθε λογής ομάδες, εργατών, αγροτών, φοιτητών, μαθητών, εμπόρων, βιομηχάνων και ομάδες της ΕΟΝ, έδωσε ελπίδα με τους 250 λόγους του και αναπτέρωσε το ηθικό του κόσμου, για το έργο που επιτελείτο σε όλους τους τομείς και έδινε συμβουλές ιδιαίτερες στην κάθε ομάδα..

...Πρωί απόγευμα συνεργασίαι, διαταγαί, ενέργειαι... Κούρασις μεγάλη... εξαντλητική εργασία... δεν μπόρεσα να κοιμηθώ... Κατάκοπος... Θα βαστάξουμε;  Ναι!  Γεννηθήτω το θέλημα του...

...Μετά την νίκη της Κλεισούρας η κατάσταση σοβαρεύει.  Από Βουλγαρίαν ειδήσεις όχι ευχάριστοι... Ουδεμία ελπίς ότι

θ' αντισταθεί εις Γερμανίαν... Είμαστε εις το τέλος της Ελλάδος; Ολα χάνονται - Θα πέσωμεν ως τον τελευταίο... Και μέσα εις όλα αυτά ο Παπάγος και το περιβάλλον του εδημιούργησαν το αποτακτικόν...

 

26 Δεκεμβρίου, Πέμπτη - 60η ημέρα του πολέμου

... Δεν μπορώ να ησυχάσω από τρία πράγματα. Έλλειψις πυρομαχικών και αν θα εύρωμεν - έχομεν μόνον για 3 - 4 μήνες - Δυσχέριαι εφοδιασμού. Απώλεια κτηνών - κρυποπαγήματα - έλειψεις καμιόν. Εάν λάβουμε 500 από Αγγλους, χρειάζονται άλλα 1000- Κακοκαιρία- χιόνια. Δεν μπορώ να κοιμηθώ.

28 Δεκεμβρίου, Σάββατον - 62α ημέρα του πολέμου

... Καιρός χειροτερεύει... Ζήτημα Δωδεκανήσου εγείρεται και οι Αγγλοι ανησυχούν για την Τουρκία... αγωνιώδης μέριμνα και ο καιρός χιονερός και βροχερός. - Τι θα υποφέρουν οι στρατιώται μου.

31 Δεκεμβρίου, Τρίτη - 65η ημέρα του πολέμου

... Τι χρόνος αυτός ο 1940, - Μεγάλος για μας. - και το τέλος μας να είναι μεγάλο.  Ο χαιρετισμός μου της νυκτός (ραδιοφωνικός) ωραίος, αλλά η φωνή αδύνατη.  Και αυτή αδύνατη; (Συνειδητοποιεί ο ίδιος την οργανική του αδυναμία)

Στις 14 Ιανουαρίου, Τρίτη - 79η ημέρα του πολέμου

...Από εδώ ειδήσεις γερμανικαί δια αντικατασκοπείας μας περί επικειμένης εισβολής Γερμανίας.

Στις 14 και 15 Ιανουαρίου. Τρίτη και Τετάρτη 79η και 80η ημέρα του πολέμου...

έχει συνεχείς συσκέψεις με τον Αγγλο αρχιστράτηγο  Ουέιβελ τον ’γγλο Πρέσβυ Πάλερετ, τον Παπάγο και λοιπούς.

Οι Αγγλοι πιέζουν να φέρουν δυνάμεις. Πιέζουν δια ένα σύνταγμα αντι-αρμα-αεροπορικόν και ένα λόχον τανκς δια θεσσαλονίκην. Δεν έχουν τίποτε άλλο. Αποκρούομεν δια γνωστούς λόγους, λέγουν ότι Κυβέρνησίς των επιμένει. Φρασεολογία Αρχιστρατήγου.  Είσθε με την Κυβέρνησίν μας εις πλήρη αντίθεσιν γνωμών.  Το επανέλαβε τρεις φορές κατά την μακράν συζήτησιν- ομαλωτάτην - κατά την οποίαν υπερίσχυσα.  Διαβεβαιώ ότι δεν θα κάνωμεν ποτέ χωριστήν ειρήνην και ότι δεν παλαίομεν δια την νίκην, αλλά δια την τιμήν και μόνον. ...Πάλερετ μου έσφιξε το χέρι . Ουέιβελ με συνεχάρη.  Και οι δύο συγκινημένοι. - Εχει γούστο με όλα αυτά να με ξαναβγάλουν οι εν Λονδίνω  γερμανόφιλον! ...Μεσημέρι πρόγευμα εις Πάλαιρετ.- Απόγευμα συνέχεια συμβουλίου με αεροπόρους. - Συνομιλίαι εις Υπουργείον Εξωτερικών .- Ετελειώσαμεν .- Βράδυ εις στρατηγείον. Κατάκοπος έκαμα καθήκον μου.... Ας περιμένουμε.  Εάν οι ' Αγγλοι είχαν διαθέσιμες έστω πέντε μεραρχίες με άφθονα μηχανικά μέσα... Αλλά δεν έχουν τίποτε.

Όμως φαίνεται από κείμενο του Τσώρτσιλ ότι είχαν στην Αφρική 370.000 άνδρες ενώ απαραίτητες ήταν μόνον οι 45.000. Επομένως η απόφαση του Μεταξά να αρνείται τη μικρή δύναμη είναι διπλά δικαιολογημένη.

 

16 και 17 Ιανουαρίου, Πέμπτη και Παρασκευή - 81η και 82α ημέρα του πολέμου...

Είναι η τελευταίες  καταγραφές του Ημερολογίου του.

Στο Υπουργικό Συμβούλιο της Παρασκευής αισθάνεται μια αδιαθεσία και τα σημεία κοπώσεως είναι καταφανή.

....Αγγλοι επιμένουν να έλθουν Θεσσαλονίκην  με μικράς δυνάμεις  πυροβολικού.....Εργάσθηκα μέχρι βαθείας νυκτός...

Την 18η  Ιανουαρίου, Σάββατον - 83η ημέρα του πολέμου, έχει πλέον υψηλό πυρετό. Γράφει το τελευταίο του κείμενο που επιγράφεται:

«Διακοίνωσις του Eλληνος Πρωθυπουργού Ι. Μεταξά προς την Βρεταννικήν Κυβέρνησιν»

Είμεθα αποφασισμένοι να αντιμετωπίσωμεν καθ' οιανδήποτε τρόπον και με οιασδήποτε θυσίας ενδεχομένην  γερμανικήν επίθεσιν, αλλ' ουδόλως επιθυμούμεν να την προκαλέσωμεν εκτός εάν η Μεγάλη Βρεταννία θα ηδύνατο να μας παράσχη

εις Μακεδονίαν την απαιτουμένην βοήθειαν... καταλήγει δε με την φράση:

....Ημείς θα πράξωμεν μέχρι τέλους το καθήκον μας. Εις την Βρεταννικήν Κυβέρνησιν απόκειται να λάβη υπ' όψει τας υποδείξεις μας, υποδείξεις φίλων αφωσιωμένων και πιστών.

Η ΚΗΔΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΗΓΟΥ 31.1.1941 

 

Ντυμένος με πολιτική ενδυμασία, με το σήμα της Ε.Ο.Ν 

στο πέτο του και με γυμνό το ξίφος του Στρατηγού, όπως είχε ο ίδιος εκφράσει παλαιότερα την επιθυμία του, τοποθετήθηκε νεκρός, μαζί με ένα εικόνισμα της Μεγαλόχαρης της Τήνου, ο Εθνικός Κυβερνήτης Ιωάννης Μεταξάς. Με ένα κλωνί ανθισμένης αμυγδαλιάς να τον συντροφεύει πάνω στο φέρετρο, το οποίο μετέφεραν μέλη της Ε.Ο.Ν, και την αγάπη όλου του κόσμου να συνοδεύει ή γονατιστή να παραστέκει στην νεκρική πομπή, από την Κηφισιά, έφθασε η σωρός του στη Μητρόπολη της Αθήνας.

Στην οικία του τον είχαν αποχαιρετήσει ο Βασιλεύς Γεώργιος Β', το Υπουργικό Συμβούλιο, Ηγεσία του Στρατού, συγγενείς και φίλοι. Η βαρυπενθούσα σύζυγος και η οικογένειά του. Στην Μητρόπολη η σωρός του έμεινε για λαικό προσκύνημα με τιμητική φρουρά τα μέλη της Ε.Ο.Ν, για να τον χαιρετήσουν όλοι πριν την ταφή του, που ορίσθηκε για την 31^η  Ιανουαρίου, στις 3.30 το απόγευμα, ενώ επιμνημόσυνες δεήσεις έγιναν σε όλους τους ναούς της χώρας την ίδια ώρα.

Με το φέρετρο επί κηλίβαντος τηλεβόλου, που εσύρετο από τρακτέρ, μετεφέρθη η σωρός του Κυβερνήτου, το σκοτεινό εκείνο βροχερό δειλινό, μέσα σε ατμόσφαιρα βαθύτατης οδύνης του κόσμου και πάνδημο πένθος. Λαός και Στρατός, νέοι και γέροι,  ακολουθούσαν τον Αρχηγό τους πορευόμενο την Μακαρίαν Οδόν, προς στην τελευταία του κατοικία, στον απέριττο οικογενειακό του τάφο του Α' Νεκροταφείου.

Το Ρώυτερ μετέδιδε την πληροφορία ότι, «Εις όλα τα κυβερνητικά κτήρια του Λονδίνου κυμάτιζουν σήμερον 31 Ιανουαρίου, μεσίστιοι σημαίες δια τον θάνατον του Έλληνος Πρωθυπουργού Ιωάννου Μεταξά. Είναι η δεύτερη φορά που παρόμοια τιμή γίνεται για ξένο ηγέτη. Η προηγούμενη ήταν για τον Στρατάρχη Φος».

Οι «Τάιμς» έγραψαν « Η συμπάθεια των ελευθέρων λαών του κόσμου στρέφεται εξ' ολοκλήρου προς τους ηρωικούς Έλληνας, οι οποίοι έχασαν υπέροχον  ηγέτην. Όταν θα γραφή η ιστορία των πολέμων αυτών, ο Στρατηγός Ιωάννης Μεταξάς - του οποίου ο πρόωρος θάνατος ανηγγέλθη την πρωίαν - θα έχη την τιμήν, ότι πρώτος κατέστρεψεν τον μύθον του αήττητου, των στρατιών του Αξονος».

Ο ημερήσιος τύπος κυκλοφόρησε την 29^η Ιανουαρίου με την αγγελία του θανάτου,  την ασθένεια, την διαδοχή και την κηδεία του Εθνικού Κυβερνήτου. (Απο το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ, ασπρόμαυρα πλάνα από την κηδεία του Εθνικού Κυβερνήτη Ιωάννη Μεταξά.)

http://www.ioannismetaxas.gr 
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

14 ΧΡΟΝΙΑ ΧΩΡΙΣ ΤΟΝ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟ ΙΕΡΑΡΧΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟ - ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ

Ένα αφιέρωμα από την Αιώνια Ελληνική Πίστη στον Μακαριστό Ιεράρχη Χριστόδουλο

Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε.

Η Έλλειψη μνήμης είναι αυτό που μας έχει στοιχίσει σαν Λαό μέχρι σήμερα.

Γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1939, από πρόσφυγες γονείς. Η οικογένειά του καταγόταν από την Αδριανούπολη της Ανατολικής Θράκης και εγκαταστάθηκε στην Ξάνθη μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης. Σε ηλικία 2 ετών, μετά την εμπλοκή της Ελλάδας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο 1941, η οικογένειά του μετακόμισε για λόγους ασφαλείας στην Αθήνα, όπου ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος έζησε μέχρι την ηλικία των 35 ετών. Μαθήτευσε στο δημοτικό σχολείο Κοραής και ακολούθως στο Λεόντειο Λύκειο Πατησίων με άριστη επίδοση. Το 1962 έλαβε το πτυχίο της Νομικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με άριστα, και το 1967 αποφοιτά από τη Θεολογική σχολή του ιδίου πανεπιστημίου επίσης με άριστα. Παράλληλα σπούδασε Βυζαντινή Μουσική στο Ωδείο Αθηνών. Το 1982 υπέβαλε τη διδακτορική του διατριβή στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τίτλο «Ιστορική και Κανονική θεώρησις του Παλαιοημερολογητικού ζητήματος κατά τε την γένεσιν και την εξέλιξιν αυτού εν Ελλάδι» και ονομάστηκε διδάκτωρ του Κανονικού Δικαίου με βαθμό άριστα. Ήταν πτυχιούχος της γαλλικής και αγγλικής γλώσσας, γνώστης δε της ιταλικής και γερμανικής γλώσσας. Έχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Διδάκτωρ των πανεπιστημίων Κραϊόβας και Ιασίου το 2003 και Λατερανού το 2006.
Το 1957, σε ηλικία 18 ετών, ήταν ήδη ψάλτης στην Αγία Ζώνη Κυψέλης όπου συναντά τον διάκονο Καλλίνικο Καρούσο, μετέπειτα Μητροπολίτη Πειραιώς, ο οποίος λειτουργούσε στον ίδιο ναό. Εκείνος θα του γνωρίσει τον 19χρονο τότε Αθανάσιο Λενή, νυν Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιο. Το 1958 οι τρεις κληρικοί ιδρύουν τη μοναστική αδελφότητα «Χρυσοπηγή» στο Παγκράτι, η οποία ασχολούνταν με φιλανθρωπικές και ανθρωπιστικές δραστηριότητες καθώς και με την οργάνωση κατηχητικών σχολείων. Κείρεται μοναχός στις 16 Μαΐου 1961 στην Ιερά Μονή Βαρλαάμ των Μετεώρων, όπου μόλις είχε εγκατασταθεί η αδελφότητα και στις 17 Μαΐου 1961 χειροτονείται διάκονος στον Ιερό Ναό Αγίων Αναργύρων Τρικάλων. Χειροτονήθηκε πρεσβύτερος το 1965, όταν τοποθετείται ως ιεροκήρυκας στον Ιερό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Παναγίτσας) στο Παλαιό Φάληρο, όπου έμεινε επί 9 χρόνια. Κατόπιν γραπτών εξετάσεων εισήχθη ως γραμματέας της Ιεράς Συνόδου επί αρχιεπισκοπίας Ιερωνύμου Α και ακολούθως του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ. Στις 18 Ιανουαρίου 1973 ιδρύεται στο Καπανδρίτι το Συνοδικό Μοναστήρι της Παναγίας της «Χρυσοπηγής», το οποίο υπαγόταν απ' ευθείας στην Ιερά Σύνοδο.
Το 1974 εξελέγη Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού σε ηλικία 35 ετών, ο νεότερος στην Ιεραρχία. Η ενθρόνισή του έγινε στις 4 Αυγούστου 1974 μέσα σε κλίμα ενθουσιασμού, με επευφημίες και ροδοπέταλα. Έλαβε μέρος σε πολλές εκκλησιαστικές αποστολές στο εξωτερικό. Συνέγραψε πλήθος Θεολογικών και ηθικοπλαστικών κειμένων. Αρθρογράφησε στον εκκλησιαστικό τύπο και σε εφημερίδες. Στις 28 Απριλίου 1998 εξελέγη από την ιεραρχία με μεγάλη πλειοψηφία Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, σε διαδοχή του μακαριστού Σεραφείμ. Η ενθρόνιση του Αρχιεπισκόπου έγινε στις 9 Μαΐου 1998 στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, όπου εξεφώνησε τον επιβατήριο λόγο του.
Ήταν επίσης Πρόεδρος του Δ.Σ της Σιβιτανιδείου Σχολής.
 
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ,Α)ΩΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ:

Κατά τα 24 χρόνια που διετέλεσε Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού, ίδρυσε το "Σπίτι της Γαλήνης του Χριστού" για τους ηλικιωμένους, τη "Χριστιανική Αλληλεγγύη" για τους άπορους, το Κέντρο Συμπαράστασης Οικογένειας και το Συμβουλευτικό Σταθμό Προβλημάτων Εφηβείας.
Καθιέρωσε για πρώτη φορά κληρικολαϊκές συνελεύσεις, δημιούργησε κατασκηνώσεις για παιδιά όλων των ηλικιών, στέκι για τη νεολαία, ραδιοφωνικό σταθμό Ορθόδοξη Μαρτυρία (τον πρώτο για Μητρόπολη εκτός Αθηνών) και ιδιωτικό σχολείο της Μητρόπολης. Χορήγησε υποτροφίες εκ μέρους της Ιεράς Μητρόπολης, και συνεισέφερε στην αποστολή αρρώστων στο εξωτερικό. Επί των ημερών του λειτούργησε Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, συγκρότησε ενώσεις για την προστασία της ελληνικής γλώσσας σε συνεργασία με επιστήμονες της περιοχής. Θεμελίωσε ένα κτηριακό συγκρότημα σε μία έκταση περίπου 100 στρεμμάτων στην περιοχή Μελισσάτικα, έξω από τον Βόλο. Σήμερα, εκτός των γραφείων της Μητρόπολης στο συγκρότημα αυτό λειτουργεί συνεδριακό κέντρο. Έμφαση όμως έδινε και στο έμψυχο υλικό της περιοχής. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν πρωτοπήγε στον Βόλο υπήρχαν δώδεκα ιερείς θεολόγοι, ενώ όταν έφυγε άφησε πίσω του περίπου 80.
Παράλληλα αρθρογραφούσε σε πολλά έντυπα.
Εξαιτίας ενός άρθρου του, που δημοσιεύτηκε στον τοπικό τύπο, το δημοτικό συμβούλιο του Βόλου, με ψήφισμά του στις 28 Ιουνίου 1984 τον κήρυξε «ανεπιθύμητο» για την πόλη, καθώς θεωρήθηκε ότι με το άρθρο του αυτό είχε «ξεφύγει από τα πλαίσια των θρησκευτικών καθηκόντων του και έβαλλε και κατ' αυτών ακόμη των Δημοκρατικών Θεσμών».
Το 1987 ανέλαβε να τεκμηριώσει και να εκπροσωπήσει την άποψη της Εκκλησίας στα ζητήματα περί Εκκλησιαστικής περιουσίας που είχε θέσει ο τότε Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Αντώνης Τρίτσης, και ήταν εκ των ομιλητών στο συλλαλητήριο την 1η Απριλίου 1987. Η Ιερά Σύνοδος τον όρισε εκπρόσωπό της στην Επιτροπή Συντάξεως Νέου Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας το 1988, καθώς επίσης και στο Εθνικό Συμβούλιο Μεταμοσχεύσεων και στο Κέντρο Ελέγχου Ειδικών Λοιμώξεων.
Ο αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Γιώργος Σούρλας και ο αρχιμανδρίτης Επιφάνιος Οικονόμου, στενός συνεργάτης του μακαριστού, πρότειναν να στηθεί ο ανδριάντας του μακαριστού Αρχιεπισκόπου μπροστά από τον Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου Βόλου, ως ένδειξη τιμής στον μεγάλο Ιεράρχη. Την πρόταση άμεσα αποδέχτηκαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δημητριάδος και Αλμυρού κ. Ιγνάτιος, η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ κ. Ροδούλα Ζήση και ο αντιδήμαρχος Βόλου κ. Απόστολος Φοινικόπουλος. Ο κ. Σούρλας ζήτησε επίσης να δοθεί η ονομασία «Χριστοδούλου, Αρχιεπισκόπου» σε κεντρικό δρόμο της πόλης του Βόλου.

Β)ΩΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ:

Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ίδρυσε 14 Ειδικές Συνοδικές Επιτροπές για ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων της σύγχρονης ζωής, μερικές από τις οποίες είναι για τα εξής θέματα: Βιοηθική (1988), Ακαδημία Εκκλησιαστικών Τεχνών (1999), Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (1999), Γάμου, Οικογενείας, Προστασίας του Παιδιού και Δημογραφικού Προβλήματος (1999), Χριστιανικών Μνημείων (1999), Θείας και Πολιτικής Οικονομίας και Οικολογίας (1999), Πολιτισμικής Ταυτότητας (1999), Γυναικείων Θεμάτων (1999), Παρακολούθησης των Ολυμπιακών Αγώνων "Αθήνα 2004" (1999), Αθλητισμού (2006), Μεταναστών, Προσφύγων και Παλλιννοστούντων (2006) κλπ.
Κατά τη διάρκεια της αρχιερατείας του έλαβε και τις ακόλουθες πρωτοβουλίες:
ίδρυσε το 1998 γραφείο αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στην UNESCO, καθώς και ειδική Συνοδική Επιτροπή παρακολούθησης Ευρωπαϊκών Θεμάτων
συνέστησε το Ίδρυμα Ψυχοκοινωνικής Αγωγής και Στήριξης "Διακονία" το 1999 για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων με έμφαση στους τοξικομανείς, ενώ παρείχε και κέντρο πρόληψης,
ίδρυσε τη "Στέγη Μητέρας" το ίδιο έτος για τη στήριξη ανύπανδρων μητέρων και κακοποιημένων γυναικών,
ίδρυσε το Κέντρο Στήριξης Οικογένειας (ΚΕ.Σ.Ο.) για τη μέριμνα για τα θύματα εμπορίας και παράνομης διακίνησης προσώπων,
δημιούργησε αλυσίδα βρεφονηπιακών σταθμών για την στήριξη απόρων και πολύτεκνων οικογενειών
ανέπτυξε το Γραφείο Νεότητας με κατασκηνώσεις, αθλητικές δραστηριότητες, ραδιόφωνο, φοιτητικές συνάξεις, σχολές βυζαντινής μουσικής, συνάξεις και άλλα.
Από το 2002 λειτουργεί η Αλληλεγγύη, μία μη κυβερνητική οργάνωση της Εκκλησίας της Ελλάδος. Μερικές από τις χώρες που δέχθηκαν την ποικιλόμορφη προσφορά ανθρωπιστικής βοήθειας (τρόφιμα, ρούχα, φάρμακα, τεχνολογικό υλικό, βιβλία και άλλα): Αιθιοπία, Αλβανία, Αρμενία, Αφγανιστάν, Βουλγαρία, Γεωργία, Ερυθραία, Ζιμπάμπουε, Ιορδανία, Ινδία, Ιράκ, Καζακστάν, Λίβανος, Μαυροβούνιο, Μπεσλάν (Β. Οσετία), Ν.Α. Ασία, Νότια Αφρική, Ουζμπεκιστάν, Ουκρανία, Πακιστάν, Παλαιστίνη, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Συρία, Τουρκία, Τσεχία. Στο πλαίσιο της «Αλληλεγγύης» εγκαινιάστηκε το 2005 ο ξενώνας «Στοργή» με στόχο να «φιλοξενεί, περιθάλπει, ανακουφίζει και επανεντάσσει στην κοινωνία δεκάδες ταλαιπωρημένες και πληγωμένες γυναίκες και να δεχθεί στους κόλπους του κάθε νέα περίπτωση οικογενειακής ή άλλης βίας».
Επίσης καθιερώθηκε η επιδότηση τρίτου παιδιού στα πλαίσια «προγράμματος στήριξης χριστιανικών οικογενειών της Θράκης» με τη μορφή μηνιαίου επιδόματος 35.000-40.000 δραχμών ανά παιδί ανά μήνα, με θετικά αποτελέσματα προς την κατεύθυνση της αύξησης των γεννήσεων με τον αριθμό «των γεννηθέντων ως τρίτων τέκνων...δι' έκαστον των ετών εφαρμογής αυτού, υπερδιπλάσιο των προ της εφαρμογής του Προγράμματος ετών».. Το πρόγραμμα αυτό συνάντησε ορισμένες αντιδράσεις επειδή δεν δίνονταν στους μουσουλμάνους της περιοχής. Η Ιερά Σύνοδος με επιστολή της απάντησε λέγοντας πως καταβάλλει το επίδομα μόνο στις χριστιανικές οικογένειες επειδή σε αυτές μόνο έχει πρόσβαση αφού αυτές είναι μέλη της, ενώ έθιξε και ζήτημα διαρκούς απραξίας των κατηγόρων του προγράμματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία των ληξιαρχείων, το μέτρο της Ιεράς Συνόδου βοήθησε να αυξηθεί η γεννητικότητα των χριστιανικών οικογενειών καθώς οι οικογένειες που απέκτησαν τρίτο παιδί έφτασαν μέσα σε τέσσερα χρόνια τις 800 από περίπου 100.
Επίσης επί των ημερών του έγινε διοργάνωση πλήθους συνεδρίων και ημερίδων, είτε με τη συμμετοχή του, είτε υπό την αιγίδα του, για σειρά σύγχρονων θεμάτων της Θεολογίας, όπως οι αιρέσεις, οι ιερατικές κλίσεις και η κατήχηση. Τέλος αναβαθμίστηκε ο ραδιοφωνικός σταθμός της Ελλαδικής Εκκλησίας, που απέκτησε πρόγραμμα, και εκσυγχρονίστηκαν έντυπα όπως ο «Εφημέριος» και η «Εκκλησία», όπως και εκδόθηκε το περιοδικό «Τόλμη». Αρκετές μητροπόλεις επίσης απέκτησαν τη δική τους ιστοσελίδα, ενώ αξιοποιώντας κοινοτικά κονδύλια εκδίδουν ηλεκτρονικά πιστοποιητικά και έγγραφα.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΝΕΟΙ:

Η επικοινωνιακή προσπάθεια ανοίγματος προς την νεολαία του Χριστόδουλου έγινε με διάφορους τρόπους από δημόσιο βήμα, για παράδειγμα απευθυνόμενους στους νέους συνήθιζε να λέει Ελάτε στην Εκκλησία όπως είστε, με το τζην, με το σκουλαρίκι. Αργότερα, ανταπέδωσε την έκφραση Τον Χριστόδουλο τον πάω για την οποία ενημερώθηκε ότι είχε ειπωθεί από νέους σε μία καφετέρια, λέγοντας κι εγώ σας πάω. Τέλος, σε μία από τις επισκέψεις του σε σχολεία παρότρυνε τους μαθητές ότι για να αλλάξουμε τον κόσμο πρέπει να αλλάξουμε πρώτα εμείς.
Στις 19 Δεκεμβρίου 1999 στον Ιερό Ναό Αγίου Κωνσταντίνου Ομόνοιας χειροτόνησε τον πρώτο ιερέα στην Ελλάδα, προερχόμενο από την Αφρική. Το όνομά του είναι Θεότιμος Κασόμπο Τσάλαν υιός του Μοκοσάι Συλβέστρου.
 
Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ:

Toν Ιούνιο του 2007 διαγνώστηκε ότι ο Αρχιεπίσκοπος πάσχει από καρκίνο του παχέος εντέρου και χειρουργήθηκε με επιτυχία για την αφαίρεση του όγκου. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας όμως διαγνώστηκε και δεύτερος καρκίνος στο ήπαρ, καθώς και κίρρωση, που ήταν αποτέλεσμα χρόνιας ηπατίτιδας.[25] Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ και τέθηκε σε αναμονή εύρεσης μοσχεύματος, προκειμένου να γίνει μεταμόσχευση ήπατος. Αν και το μόσχευμα βρέθηκε, κατά τη χειρουργική επέμβαση στις 8 Οκτωβρίου δεν έγινε η μεταμόσχευση, καθώς διαπιστώθηκαν πολλαπλές μεταστάσεις [26]. Λίγες εβδομάδες αργότερα επέστρεψε στην Ελλάδα όπου συνέχισε τη θεραπεία του.


Τελευταίος ασπασμός.
Κατά τη διάρκεια της κατ' οίκον νοσηλείας του, τον Αρχιεπίσκοπο επισκέφθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, ο Πρωθυπουργός Κώστας Καραμανλής, αρκετοί ακόμα πολιτικοί καθώς και Συνοδικοί Μητροπολίτες. Η θεραπευτική αγωγή που ακολουθούσε του δημιουργούσε παρενέργειες και σταδιακή επιδείνωση της υγείας του.
Στα τελευταία στάδια της ασθένειας του αρνήθηκε περαιτέρω ιατρική αγωγή, καθώς και να μεταφερθεί σε νοσοκομείο.
Στις 28 Ιανουαρίου του 2008 στις 5:15 το πρωί άφησε τη τελευταία του πνοή σε ηλικία 69 ετών. Απεβίωσε στην οικία του, όπως ο ίδιος ζήτησε, χωρίς να μεταφερθεί σε νοσοκομείο, παρά την επιδείνωσή της υγείας του που τον οδήγησε στο να καταλήξει. Το μεσημέρι της ίδιας ημέρας η σορός του μεταφέρθηκε στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Αθήνας για λαϊκό προσκύνημα. Ανήμερα του θανάτου του, η ελληνική κυβέρνηση δια του Υπουργείου Εσωτερικών κήρυξε τετραήμερο εθνικό πένθος.
Στο τελευταίο του δημόσιο μήνυμα, με την ευκαιρία της πρωτοχρονιάς του 2008, νιώθοντας το τέλος του αφήνει την παρακαταθήκη του με τα εξής λόγια:
Σταθήτε όλοι όρθιοι στις επάλξεις σας και μη ξεπουλήσετε τα πρωτοτόκια μας. Διδάξτε στα παιδιά σας την αλήθεια, όπως την εβίωσαν οι αείμνηστοι Πατέρες μας. Ο λαός μας ξέρει να υπερασπίζεται τα ιερά και τα όσιά του. Το έχει κατ' επανάληψιν αποδείξει. Και θα το αποδείξει και πάλι. Αντίσταση και Ανάκαμψη. Για να ξαναβρούμε ο,τι έχουμε χάσει, για να υπερασπισθούμε ο,τι κινδυνεύει.

Η ΕΞΟΔΙΟΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΚΑΙ Η ΤΑΦΗ ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΣΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ:

Η εξόδιος ακολουθία του μακαριστού αρχιεπισκόπου έγινε την Πέμπτη 31 Ιανουαρίου 2008, στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό της Αθήνας, χοροστατούντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Ξεκίνησε στις 10.00 με την άφιξη το Ναό του Προέδρου της Δημοκρατίας συνοδευόμενου από τη σύζυγό του, ενώ οι επίσημοι και αντιπροσωπείες άρχισαν να φθάνουν από τις 09.00 τους οποίους και υποδεχόταν ο Νομάρχης Αθηνών. Στην ακολουθία παρευρέθηκε εκτός της Ιεράς Συνόδου, σύσσωμη η Κυβέρνηση και οι αρχηγοί των πολιτικών κομμάτων, ο Πρόεδρος της Βουλής, οι τ. Προέδροι της Δημοκρατίας, ο τ. Βασιλεύς και τ. Βασίλισσα, οι Πατριάρχες Αλεξανδρείας, Ιεροσολύμων, και Ρουμανίας, οι Αρχιεπίσκοποι Κύπρου, Αλβανίας, Αμερικής και Κρήτης, Μητροπολίτες - εκπρόσωποι των Πατριαρχών Αντιοχείας και Μόσχας, 4μελή αντιπροσωπεία του Πατριάρχου των Κοπτών Αιγύπτου και Αιθιοπίας, Καρδινάλιος εκπρόσωπος του Πάπα, ο επίσκοπος Λονδίνου ως εκπρόσωπος της Αγγλικανικής Εκκλησίας, ο Μουφτής Ξάνθης καθώς και πολλοί άλλοι εκκλησιαστικοί αντιπρόσωποι άλλων θρησκειών. Επίσης μεγάλος ήταν και ο αριθμός των ξένων διπλωματών ορθοδόξων και μη Χωρών, ενώ έξω από το Ναό πλήθος κόσμου είχε προσέλθει για να απευθύνει το «ύστατο χαίρε».
Ακολούθησαν επικήδειοι λόγοι από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τον Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμο που εκπροσώπησε την Εκκλησία της Ελλάδος, τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων εκπροσωπώντας τη Κυβέρνηση, τον Πρόεδρο της Βουλής και τον Δήμαρχο Αθηναίων. Στη συνέχεια το φέρετρο τοποθετήθηκε επάνω σε κιλλίβαντα πυροβόλου. Η πομπή κατάληξε στο Α Νεκροταφείο Αθηνών όπου ακολούθησε πατριαρχικό τρισάγιο και στη συνέχεια η ταφή.

 

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΡΙΒΑΣ-ΔΙΓΕΝΗΣ : ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΟΥ ΜΑΣ ΚΑΛΟΥΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ ΝΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΖΟΜΑΣΤΕ ΩΣ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΙ ΑΠΟΓΟΝΟΙ ΤΟΥ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΧΑΡΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ ΜΑΣ

Ο Γεώργιος Γρίβας «Διγενής» αποτελεί μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες που ανέδειξε η νεότερη κυπριακή ιστορία, με σημαντική προσφορά και στην ευρύτερη ελληνική ιστορία. Έλαβε μέρος και διακρίθηκε σε όλους τους εθνικούς αγώνες του Έθνους, από τη Μικρασιατική Εκστρατεία (1919-1922), στο Έπος της Πίνδου (1940-1941) στην Εθνική Αντίσταση κατά της γερμανικής κατοχής (1941-1944) και στην απόκρουση της κομουνιστικής προσπάθειας για μετατροπή της Ελλάδας σε Λαϊκή Δημοκρατία (1944). Η κορυφαία, όμως, εθνική συνεισφορά του ήταν η οργάνωση και η διεξαγωγή του ενωτικό-απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ(1955-1959), που οδήγησε, τελικά, στην ανεξαρτησία της Κύπρου

Ο Γεώργιος Γρίβας γεννήθηκε στις 5 Ιουλίου του 1897,τέταρτο παιδί του Θεοδώρου Γρίβα, στην Λευκωσία, ωστόσο μεγάλωσε στο οικογενειακό του σπίτι στοΤρίκωμο. Αφού αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο του χωριού του εγγράφηκε στον Πανκύπριο Γυμνάσιο(1909-1915). Το 1916 εγκατέλειψε την Κύπρο για να εγγραφεί στον Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων(1916-1919). Το όνειρο μιας ζωής γίνονταν πραγματικότητα καθώς ο Γρίβας από μικρός είχε διδαχθεί την αγάπη για την Ελλάδα. Και τις 3 χρονιές ανακηρύχθηκε αρχηγός της τάξης του και διακρίθηκε για την γενναιότητα, την εξυπνάδα, την πειθαρχία και την φυσική του κατάσταση.

 Με το που ξεκίνησε η Μικρασιατική Εκστρατεία αμέσως στάλθηκε στοΜέτωπο. Η 10η Μεραρχία, στην οποία ο Γρίβας υπηρετούσε προέλασε από την Σμύρνη στον Πάνορμο και έφτασε 70 χλμ από την Άγκυρα. Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας ο Γρίβας τραυματίστηκε πολλές φορές και παρασημοφορήθηκε για το θάρρος που επέδειξε. Το 1923 προάχθηκε σε υπολοχαγό, το 1925 σε λοχαγό, το 1935 σε ταγματάρχη και το 1941 σε αντισυνταγματάρχη. Στο μεταξύ τελειοποίησε τις στρατιωτικές του σπουδές με φοίτηση στη Σχολή Εφαρμογής Πεζικού των Βερσαλλιών, στη Σχολή Βολής Chalai-SurMarne και στις Ανώτερες Σχολές Πολέμου της Ελλάδας και της Γαλλίας. Κατά το δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο υπηρέτησε στις τάξεις του ελληνικού στρατού στην Αλβανία, αρχικά στο γραφείο επιχειρήσεων του Γενικού Στρατηγείου και κατόπιν (1940-41) ως επιτελάρχης της 2ας μεραρχίας πεζικού. Απετέλεσε την ψυχή της Μεραρχίας στις ηρωικές μάχες της εναντίον των Ιταλών. Μετά τη γερμανική προέλαση και την ήττα της Ελλάδας, ο Γρίβας ίδρυσε τη μυστική αντιστασιακή οργάνωση "Χ", η οποία στην διάρκεια της κατοχής επιδόθηκε σε συλλογή πληροφοριών, κατασκοπία, αναγραφή συνθημάτων και φυγάδευση Ελλήνων προς την Μέση Ανατολή. Μετά την κατοχή ο Γρίβας κατεύθυνε την οργάνωσή του σε αντικομουνιστικό αγώνα, για να αποκρουστεί η κομουνιστική προσπάθεια για μετατροπή της Ελλάδας σε Λαϊκή Δημοκρατία (1944).

Ο Γεώργιος Γρίβας μετέχει σε μυστική οργάνωση με πρωτεργάτες τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο Γ, και μερικούς άλλους, όπου 1951 επισκέπτεται την Κύπρο και μελετά επί τόπου την όλη κατάσταση. Στις 7 Μαρτίου 1953, στην Αθήνα, μαζί με άλλα στελέχη της μυστικής οργάνωσης, δίνει τον όρκο για αγώνα απελευθέρωσης της Κύπρου. Στις 10 Νοεμβρίου 1954, το ιστιοφόρο «Σειρήν», φτάνει στην Κύπρο και μεταφέρει το Γεώργιο Γρίβα μαζί με τον πρώτο οπλισμό. Ο Γρίβας έδωσε στη μυστική οργάνωση την ονομασίαΕ.Ο.Κ.Α. Ο ίδιος υιοθέτησε για τον εαυτό του το ψευδώνυμο Διγενής και με αυτό υπόγραψε την πρώτη επαναστατική του προκήρυξη που κυκλοφόρησε την 1η Απρίλη του 1955. Αρχικά ο Γρίβας κατεύθυνε τον αγώνα από αρχηγείο τα οποίο εγκατέστησε σε σπίτι στη Λευκωσία, όμως πολύ συχνά, για λόγους ασφάλειας, μετακινούνταν και διέμενε σε διαφορετικά σπίτια. Γρήγορα όμως μετακινήθηκε στα βουνά του Τροόδους, όπου είχε κρησφύγετα σε διαφορετικές τοποθεσίες. Είχε πάντα κοντά του ένα προσεκτικά διαλεγμένο και έμπιστο επιτελείο, που αποδείχτηκε ικανότατο σε πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες είτε δόθηκαν μάχες (όπως στα Σπήλια όπου ο Γρίβας και οι άνδρες του κινδύνευσαν άμεσα), είτε παρουσιάστηκε ανάγκη γρήγορης διαφυγής μέσα από τον κλοιό Άγγλων στρατιωτών.Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ έκανε τον κατά τ΄ άλλα ανίκητο στρατάρχηΧάρτιγκ, να γράψει για τον Γρίβα: «Είναι εξαιρετικός οργανωτής και ειδικός αρχηγός ανταρτών… Εφόσον ο Γρίβας βρίσκεται στην Κύπρο, η ΕΟΚΑ θα διατηρήσει τη δύναμή της». 

Ο Γρίβας μετά την επιβολή των συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου, αναγκάζεται να φύγει από την Κύπρο. Στις 17 Μαρτίου 1959 φτάνει στην Αθήνα όπου τον περιμένει πλήθος επισήμων και λαού. Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Θεόκλητος στεφανώνει τον Διγενή με χρυσό στεφάνι. Την επομένη η Βουλή των Ελλήνων τιμά τον Γρίβα.«Κηρύσσει τον ένδοξον και ηρωικόν αξιωματικόν του Ελληνικού στρατού, Γεώργιον Γρίβα (Διγενή), ΑΞΙΟΝ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ». Επίσης του απονεμήθηκε ο βαθμός του στρατηγού εν αποστρατεία. Τον Ιούνιο του 1964, μετά τις δικοινοτικές διαταραχές στο νησί, η κυβέρνηση Παπανδρέου τον ξαναστέλνει επικεφαλή 5.000 στρατιωτών αναλαμβάνοντας την αρχηγία των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων και στη συνέχεια δημιουργεί και ηγείται της Εθνικής Φρουράς με τη διστακτική συναίνεση του Μακάριου. Το Νοέμβριο του 1967 το στρατιωτικό καθεστώς τον Αθηνών (Χούντα-21 Απριλίου 1967), και η κυπριακή Κυβέρνηση αναγκάζουν τον Γρίβα να κτυπήσει τουρκικές θέσεις στις περιοχές Άγιος Θεόδωρος και Κοφίνου. Η τουρκία αντιδρά με τελεσίγραφο, και αξιώνει από τις κυβερνήσεις Αθηνών και Λευκωσίας, να αποσύρουν από το νησί την Ελληνική μεραρχία, και να απομακρυνθεί ο Διγενής. Με την αποχώρηση της Μεραρχίας και του Γρίβα από το νησί η Κύπρος απογυμνώνεται αμυντικά και διευκολύνεται η επίτευξη των τουρκικών επεκτατικών σχεδίων σε βάρος της Κύπρου. Έτσι ο Διγενής αναγκάζετε να εγκαταλείψει ξανά την Κύπρο, και ουσιαστικά τίθεται από το Στρατιωτικό Καθεστώς υπό παρακολούθηση και περιορισμό στο σπίτι του στο Χαλάνδρι.

Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Διγενής εξαντλημένος και ταλαιπωρημένος απεβίωσε από καρδιακή προσβολή στο κρησφύγετο του στη Λεμεσό στις 27 Ιανουαρίου 1974. Τάφηκε στην αυλή του σπιτιού που ήταν το κρησφύγετό του. Στην κηδεία του Αρχηγού της ΕΟΚΑ παρέστησαν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσωπα.

Το καλοκαίρι του 1971, όταν οι σχέσεις του Μακαρίου με το καθεστώς της 21ης Απριλίου είχαν ενταθεί, ο Διγενής έφθασε μυστικά στην Κύπρο, διαφεύγοντας από την επιτήρηση της Χούντας και ίδρυσε την οργάνωση Ε.Ο.Κ.Α. Β' με στόχο την συνέχιση του αγώνα για ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Στις 25 Μαρτίου 1972συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο όπου σε πνεύμα κατανόησης συμφωνήθηκαν κάποια πράγματα. Δυστυχώς, όμως, δεν προχώρησε η υλοποίηση των συμφωνηθέντων και τα γεγονότα οδήγησαν σε μια μετωπική σύγκρουση των δύο ιστορικών ηγετών. Η Κύπρος μπαίνει στη δίνη μιας εμφύλιας διαμάχης με πράξεις βίας και αντιβίας, με ανατινάξεις Αστυνομικών Σταθμών και αυτοκινήτων.

          Η Βουλή των Αντιπροσώπων σε ειδική συνεδρία της στις 31 Ιανουαρίου 1974 ανακήρυξε το Διγενή «άξιον τέκνον της Κύπρου δια τας εξαιρέτους υπηρεσίας τας οποίας προσέφερε προς την ιδιαιτέραν του Πατρίδα».

ΟΣΤΡΟΣ 24

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ [Ἔθνος Ἑλληνικὸ ὑπῆρχε καὶ ὑπάρχει καὶ δὲν κατέπεσεν ποτέ

Τῆς Ἰωάννας Γ. Καραγκιούλογλου

νομικού και επιστήμων οικονομικής και κοινωνικής διοικήσεως

Γενάρης τοῦ 21. Ὑποπτευόμενες ἐνδεχόμενη συνωμοσία τῶν Ἑλλήνων κατὰ τῆς φίλης τους Τουρκίας καὶ, μὴ δυνάμενες νὰ ἐκμηδενίσουν τὸν κίνδυνο, Ἀγγλία καὶ Αὐστρία ἀποφασίζουν νὰ συνωμοτήσουν.

Μὲ πρόταση τοῦ Μέττερνιχ, συγκαλεῖται στὸ Λαϋμπὰχ ἡ Σύνοδος τῶν Ἡγεμόνων τῆς Εὐρώπης. Εἶχε ἤδη προαποφασισθεῖ ὄχι μόνον ἡ καθιέρωση ἀπονομῆς ἀνεξαρτησίας σὲ ὑπόδουλα Ἔθνη ἀλλὰ καὶ ἡ καταδίκη σὲ δουλεία γιὰ Ἔθνη ποῦ θεωροῦνταν ἀνίκανα ἀνεξαρτησίας, βάσει νόμου παραγραφῆς. Συνελόντι εἰπεῖν, εἶχε προαποφασισθεῖ ἡ ἐπαίσχυντος νομιμοποίηση τῆς δουλείας.

Σκοπὸς τῆς Συνόδου δὲν ἦταν ἄλλος ἀπὸ τὴν διαγραφή κάθε ἐπαναστατικῆς κίνησης ἀπὸ τὶς καρδιὲς τῶν Ἑλλήνων κατὰ τῆς Τουρκίας καὶ τῆς Αὐστρίας. Πίστευαν ὅτι ἔτσι θὰ μποροῦσαν νὰ συντρίψουν τὴν Ἰδέα τῆς Ἀνεξαρτησίας. Οἱ δυτικὲς δυνάμεις εἶχαν καταβάλει οὐκ ὀλίγες προσπάθειες νὰ καταπολεμήσουν κάθε ἐπαναστατικὸ κίνημα φροντίζοντας -πάσῃ δυνάμει- ἀφ' ἑνὸς νὰ νομιμοποιήσουν τὴν ὑποδούλωση τῶν Ἑλλήνων, ἀφ' ἑτέρου νὰ ἐμποδίσουν ὁποιαδήποτε ἐπέμβαση ὑπὲρ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Ἑλλάδος, ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὴν Ρωσσία.

Μὲ τὸ πού πληροφορεῖται τὰ τεκταινόμενα ὁ Ἀλέξανδρος Ὑψηλάντης, Γενικὸς Ἐπίτροπος καὶ πληρεξούσιος τῶν Φιλικῶν, ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἡ Σύνοδος ἦταν ἡ καταστροφὴ κάθε ἀπελευθερωτικοῦ σχεδίου τοῦ Ἔθνους.

Εὐθὺς ἀμέσως καλεῖ σὲ μυστικὴ Γενικὴ Συνέλευση τὰ Μέλη τῆς Ἑταιρείας καὶ ἐνημερώνει τοὺς ἔμπειρους καὶ πεπαιδευμένους Ὁμογενεῖς γιὰ τὶς ἀποφάσεις τῆς Δύσης. Καὶ, καταδικάζοντας τὰ χθόνια σχέδια τῆς Συνόδου, ἡ Γενικὴ Συνέλευση τῶν Φιλικῶν ἐγκρίνει παμψηφεὶ τὴν Προκήρυξη τῆς Ἐπαναστάσεως τῶν Ἑλλήνων κατὰ τῆς Δουλείας.

Ὑπὸ αὐτὲς τὶς συνθῆκες καὶ ἐνῶ ἦταν προκαθορισμένη γιὰ τὸ ἔτος 1831, κηρύσσεται ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1821.

Στήν ἀναγγελία τῆς Εἴδησης, ταραχὴ πέφτει στοὺς εὐρωπαϊκοὺς κύκλους τοῦ Λαϋμπὰχ. Ὁμοφώνως ἀπέδωσαν τὸ κίνημα στὴν Ρωσσία. Καλοῦν σὲ μυστικὴ σύσκεψη τὸν πληρεξούσιο τῆς Ρωσσίας Ἰωάννη Καποδίστρια καὶ τοῦ ἀνακοινώνουν τὶς ὑποψίες τους, διακηρύσσοντάς του ὅτι ἡ Ἀγγλία θὰ κατακτήσει ὅλες τὶς νήσους τοῦ Αἰγαίου. Ἡ Γαλλία τὴν Πελοπόννησο καὶ ὅλη τὴν Στερεά. Ἡ Αὐστρία ὅλα τὰ Σλαβικὰ ἔθνη καὶ ἡ Ρωσσία τὴν Μικρὰ Ἀσία. Ἡ τύχη τῆς Κωνσταντινουπόλεως εἶχε ἀποσιωπηθεῖ.

Ὁ Καποδίστριας εἶδε ὅτι τὸ Ἑλληνικὸ Ἔθνος κινδύνευε νὰ καταστραφεῖ καὶ ὅτι ματαιωνόταν ἡ Ἐπανάσταση. Θεωρῶντας τὸν εὐρωπαϊκό ζυγὸ χειρότερο τοῦ τουρκικοῦ, ἀρνήθηκε κάθε ἀνάμειξη τῆς Ρωσσίας λέγοντας ὅτι τὸ Ἑλληνικὸ Ἔθνος ἐπαναστάτησε αὐθόρμητα.

Καὶ εὐφυέστατα, προτείνει τὸ Πρωτόκολλο τῆς Οὐδετερότητος. Σύμφωνα μὲ αὐτό, θὰ ἴσχυαν ἀμοιβαῖες δεσμεύσεις. Ἡ μὲν Εὐρώπη δὲν θὰ βοηθοῦσε τοὺς Τούρκους, ἡ δὲ Ρωσσία δὲν θὰ βοηθοῦσε τοὺς Ἕλληνες.

Ἰούνιος τοῦ 1822. Ὁ Δράμαλης μὲ 32.000 στρατὸ εἰσβάλλει στὴν Στερεά. Οἱ φιλότουρκες δυνάμεις ὑπὸ τὸν φόβο μήπως ἡ Ρωσσία κηρύξει αἰφνιδιαστικὰ τὸν πόλεμο κατὰ τῆς Τουρκίας, ἀποφασίζουν νὰ ὑπογράψουν τὴν λύση πού εἶχε προτείνει ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας. Τὸ σωτήριο Πρωτόκολλο τῆς Οὐδετερότητος, χωρὶς τὸ ὁποῖο ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδος θὰ ἦταν ἀδύνατη.

Ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας εἶχε καταφέρει νὰ μεταβάλει τὴν Εὐρωπαϊκὴ πολιτικὴ ἀπέναντι στὴν Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση. Μετὰ τὴν ὑπογραφὴ τοῦ Πρωτοκόλλου, τὸ ἀνελέητο κυνήγι κατὰ τῶν Ἑλλήνων Ἐπαναστατῶν σταμάτησε. Ἀπαγορεύθηκε ἡ σφαγή τῶν ἄοπλων Ἑλλήνων ἀπὸ τοὺς Τούρκους. Καί, μὲ τὴν συνέργεια μεταξὺ Καποδίστρια καὶ Στρογγανώφ, πρέσβυ τῆς Ρωσσίας στὴν Κωνσταντινούπολη, ὁ πόλεμος περιορίζεται στοὺς ἔνοπλους Ἕλληνες.

Ὁ Ρώσσος Πρέσβυς κατάφερε μὲ ἄκρα μυστικότητα νὰ ἐνεργήσει ὑπὲρ τῆς καταστροφῆς τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ, τὸν ὁποῖο στήριζαν ἀνοιχτὰ ἡ Ἀγγλία καὶ Αὐστρία. Τότε μόνον ἔπαυσε καὶ ὁ διωγμὸς τῶν Ἑπτανησίων ἀπὸ τὸν Ἄγγλο Ἁρμοστή.

Ὅταν δὲ ἔφθασε στὸ Λαϋμπὰχ ἡ εἴδηση γιὰ τὴν ὁλοκληρωτικὴ καταστροφὴ τοῦ Δράμαλη καὶ τὴν ὕπαρξη κραταιοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ στὴν Στερεὰ ἔπεσε ἀκόμη μεγαλύτερη ταραχὴ σὲ κάθε μισελληνικὴ καρδιά.

Ἀπευθυνόμενος τότε στὸ συμβούλιο τῆς Εὐρώπης ὁ Ἰωάννης Καποδίστριας, λέει.

- Τὸ Ἑλληνικὸ Ἔθνος σᾶς εὐγνωμονεῖ. Μέσῳ τοῦ Πρωτοκόλλου τῆς Οὐδετερότητος ἀναγνωρίστηκαν τὰ δικαιώματά του νὰ ἐπαναστατήσει καὶ νὰ ζητήσει ἐνόπλως ἀνεξαρτησία ἀπὸ τὴν τουρκικὴ δυναστεία. Τὸ Πρωτόκολλο αὐτὸ διέσωσε τὰ δικαιώματά του ἀπὸ τὸν νόμο τῆς παραγραφῆς.

Ὁ σκοπὸς τοῦ συμβουλίου εἶχε ἐξ ὁλοκλήρου ματαιωθεῖ. Διαλύθηκε ἄπρακτο.

Οἱ πρωθυπουργοὶ τῆς Ἀγγλίας καὶ Αὐστρίας Κάσλρεϊ καὶ Μέττερνιχ, σπεύδουν νὰ ρωτήσουν τὸν Καποδίστρια.

-Ποιὸ εἶναι τὸ Ἑλληνικὸ Ἔθνος;

-Ποῦ ὑπάρχει;

-Ποῦ κατοικεῖ;

Καὶ ὁ Ἕλλην ἀπαντᾶ.

-Το Ἑλληνικό Ἔθνος ὑπάρχει καὶ κατοικεῖ ἐξ ἀμνημονεύτων αἰώνων εἰς τὴν γενέτειραν αὐτοῦ γῆν, ὁμιλεῖ τὴν Ἑλληνικὴν Γλῶσσαν καὶ πρεσβεύει σύμπαν τὴν Ὀρθόδοξον χριστιανικὴν θρησκείαν.

Ὁ Κάσλρεϊ, ἐνώπιον τοῦ Δικαίου τῆς Ἐπαναστάσεως ὑποχωρεῖ καὶ ὑπογράφει τὸ Πρωτόκολλο. Καὶ ντροπιασμένος, αὐτοκτονεῖ.

Φίλτατε Ἀναγνώστη.

Δὲν πρόκειται γιὰ καινοφανές φαινόμενο. Οἱ φιλότουρκες δυνάμεις θέλουν τὸ Ἑλληνικό Ἔθνος ἀνύπαρκτο στοὺς χάρτες καὶ τὴν ζῶσα Ἱστορία.

Ὅμως. Ἕνας Ἕλλην ἀρκεῖ γιὰ νὰ ἀνατραποῦν κατάπτυστα σχέδια καὶ νὰ διασωθεῖ ἡ Ἀξιοπρέπεια τῆς Ἑλλάδος. Αὐτό συμβαίνει ὅταν ἕνα ἀπέραντο σύνολο δυνάμεων ἐνεργοῦν, συλλειτουργοῦν καὶ μετουσιώνονται σὲ Ἰδέα.

Ὅποιος ἐπιθυμεῖ νὰ μεταλάβει Ἑλληνικὴ Συνείδηση ἃς κοιτάξει τοὺς Ἥρωες. Τὰ πρόσωπα τοῦ Ἔθνους ποὺ κάτι δημιούργησαν. Τὸ τὶ θὰ ποῦν κάτι δουλοπρεπεῖς δὲν ἐνδιαφέρει καὶ οὔτε ἀξίζει νὰ τοὺς συλλογιέται κανείς. Οὔτε σπιθαμὴ ὑποχώρηση. Ἄλλος Τρόπος δὲν ὑπάρχει.

Ἡ Ἑλλάδα δὲν μπορεῖ νὰ περιορίζεται σὲ ἕναν ἄχαρο, στενὸ καὶ ἀφώτιστο κύκλο ἐκπροσώπων νηπιακῆς σκέψης.

Ὅπως καὶ τότε, ἔτσι καὶ σήμερα.

Ἡ 'Ἐπανεκκίνηση θὰ πρέπει νὰ γίνει μὲ πολὺ 18ο καὶ 19ο αἰῶνα μέσα μας. Πίστη, Ἀφοσίωση καὶ Αὐτοθυσία ὁδηγοῦν τὸν Ἑλληνισμὸ ἀπὸ τὴν προεπανασταστικὴ νεότητα στὴν ὡρίμανση. Στὰ ἑπόμενα Σύμβολα.

Ὁ Ἕλλην τοῦ σήμερα, ἔχει ἀνάγκη νὰ ξεδιψάσει μὲ Ἀθανασία. Ὁ Ἄνθρωπος τοῦ σήμερα, ἔχει ἀνάγκη τὸ ἄνοιγμα τῆς Σκέψης.

Ἐν Ἐλευθερίᾳ.

Ἔτσι μόνον μεγαλώνουν τὰ ἐδαφικὰ καὶ ψυχικὰ μας ὅρια.

Πόνει μετ' εὐκλείας.

ΙΩΑΝΝΑ ΚΑΡΑΓΚΙΟΥΛΟΓΛΟΥ

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ