καθηγητοῦ, κλασσικοῦ φιλολόγου - Ἱστορικοῦ, συγγραφέως
Ἡ Διχόνοια ποὺ βαστάει ἕνα σκῆπτρο ἡ δολερή,
καθενὸς χαμογελάει πάρ᾽ το, λέγοντας, κι ἐσύ.
∆ιονύσιος Σολωμός
Μὲ ἀφορμὴ τὸν τρωϊκὸ πόλεμο, τὸν πρῶτο ἑλληνικὸ ἐμφύλιο, πρέπει ἀρχικῶς νὰ τονίσουμε κάποια πράγματα. Οἱ ἐμφύλιοι πόλεμοι εἶναι οἱ χειρότεροι στὴν ἱστορία, διότι εἶναι ἀδελφοκτόνοι, προκαλοῦν δὲ μεγάλη φθορὰ σὲ ἕνα ἔθνος, ἐπειδὴ ἀποδεκατίζουν πάντοτε, τὸ πλέον παραγωγικὸ κομμάτι τῆς κοινωνίας, τὴν νεολαία της, καὶ ἀπὸ τὶς δύο πλευρές. Ἑπομένως ἐξολοθρεύουν τὸ τμῆμα ἐκεῖνο, ποὺ εἶναι σὲ κατάλληλη ἡλικία τόσο νὰ φέρη καὶ νὰ χρησιμοποιήση ὅπλα, τὸ ὁποῖο ὅμως ταυτοχρόνως εἶναι καὶ παραγωγικῶς ὠφέλιμο στὸν τόπο του, δηλαδὴ δύναται νὰ ἐργασθῆ, νὰ τεκνοποιήση, νὰ παραγάγη ἔργο.
Διὰ τοῦτο καὶ οἱ ἑκάστοτε ἐξουσιαστὲς ἐπιδιώκουν τὸ «διαίρει καὶ βασίλευε» (divide et impera), ὁδηγῶντας τὰ μέρη τοῦ ἰδίου ἔθνους στὴν ἀλληλοεξόντωση. Αὐτοῦ τοῦ πλέον παραγωγικοῦ τμήματος οἱ πλευρές, λοιπόν, ἀποτελοῦν μέρη τοῦ ἰδίου ἔθνους, ὁπότε τελικῶς τὸ ἔθνος εἶναι πάντα αὐτὸ ποὺ χάνει, καὶ μόνον αὐτό.
Τὸ ἐπισημαίνει γιὰ τὸν πρῶτο ἑλληνικὸ ἐμφύλιο πόλεμο στὴν ἱστορία, τὸν Τρωϊκό, ὁ σοφὸς Νέστωρ (Ἰλιάδος, Ι, στ. 63-64), ὁ ὁποῖος τονίζει στοὺς Δαναοὺς Ἕλληνες ὅτι «ἀφρήτωρ ἀθέμιστος ἀνέστιός ἐστιν ἐκεῖνος ὃς πολέμου ἔραται ἐπιδημίου ὀκρυόεντος», δηλαδὴ "χωρὶς γενιὰ, χωρὶς νόμο, χωρὶς σπίτι εἶναι ἐκεῖνος, ὁ ὁποῖος ἐπιθυμεῖ πόλεμο ἐμφύλιο φρικαλέο".
Ἀλλὰ καὶ ὁ Ἀγησίλαος, ὅταν πληροφορήθηκε ὅτι εἶxε γίνει μάxη κοντὰ στὴν Κόρινθο καὶ ὅτι ἀπ’ τοὺς Σπαρτιᾶτες εἶxαν σκοτωθῆ λίγοι, ὲνῷ ἀπ’ τοὺς Κορινθίους και τοὺς Ἀθηναίους καὶ τοὺς ἄλλους συμμάxους τους πολλοί, δὲν φάνηκε xαρούμενος οὔτε ὑπερήφανος γιὰ τὴν νίκη, ἀλλὰ ἀφοῦ ἀναστέναξε πολὺ βαριὰ εἶπε: «Ἀλλοίμονο στὴν Ἑλλάδα, ποὺ μόνη της ἔχει σκοτώσει τόσους πολλούς, μὲ ὅσους εἶναι ἀρκετὸ (δυνατό) νὰ νικᾶ ὅλους γενικὰ τοὺς βαρβάρους. Διαπιστώνουμε, λοιπόν, ὅτι οἱ συνετοὶ ἄνθρωποι, αὐτοὶ ποὺ ἐνδιαφέρονται γιὰ τὴν πατρίδα, ἐπισημαίνουν πάντοτε τὰ ὀλέθρια ἀποτελέσματα τῶν ἐμφυλίων πολέμων. Τὸ ἴδιο σημαντικὸς ἦταν καὶ ὁ δεύτερος ἑλληνικὸς ἐμφύλιος πόλεμος, ὁ Πελοποννησιακός, ὁ ὁποῖος ταλαιπώρησε τὴν Ἑλλάδα γιὰ 27 χρόνια (431-404 π.Χ.).
Ἂν καὶ ὁ Θουκυδίδης ἔγραψε τὰ γεγονότα αὐτοῦ τοῦ πολέμου γιὰ νὰ διδάξη τοὺς Ἕλληνες, ὥστε νὰ ἀποφεύγουν παρόμοιους πολέμους στὸ μέλλον, ἀρκετοὶ σοφοὶ Ἕλληνες, ὅπως προαναφέραμε, εἶχαν ἐπισημάνει τὰ ὀλέθρια ἀποτελέσματά τους. Ἀνάμεσά τους καὶ ὁ Δημόκριτος, ὁ ὁποῖος τόνιζε ὅτι «Στάσις ἐμφύλιος ἐς ἑκάτερα κακόν· καὶ γὰρ νικέουσι καὶ ἡσσωμένοις ὁμοίη φθορή. - Δημοκρίτου (fr. 249 Diels2)».
Τὸ «ἐμφύλιον αἷμα» (Ὀνομαστικὸν Πολυδεύκους) πρέπει νὰ κάνη διαρκῶς ἕναν λαὸ συνετώτερο. Ἀπαραίτητη προϋπόθεση νὰ ὑπάρχη ἡ γνώση τῶν ὀλεθρίων ἀποτελεσμάτων του, σὲ αὐτόν, ποὺ ξεκινᾶ ἕναν τέτοιο χαμό! Ὅποιος ἐπιδιώκει ἐμφύλιο πόλεμο, δὲν ἀξίζει νὰ εἶναι ἐλεύθερος. Πρέπει, λοιπόν, νὰ προσέξη ὁ λαός μας νὰ μὴ διαιρεθῆ, ἀλλὰ νὰ παραμείνη ἑνωμένος! Τὸ ἀντίθετο τοῦ «διαίρει καὶ βασίλευε» εἶναι τό «ἐν τῇ ἑνώσει ἡ ἰσχύς». Καὶ αὐτό, τὸ γνωρίζουν οἱ ἰσχυροί. Τὴν ἐλευθερία τὴν ἔχει ὅποιος λαὸς εἶναι ἑνωμένος. Ἐὰν διχασθῆ εἶναι καταδικασμένος νὰ ζῆ σὰν δοῦλος. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ ἐθνικός μας ποιητὴς Διονύσιος Σολωμός, τὸ ἐπεσήμανε στὴν 147η στροφὴ τοῦ «Ὕμνου εἰς τὴν Ἐλευθερίαν»: «...Ἐὰν μισοῦνται ἀνάμεσό τους, δὲν τοὺς πρέπει Ἐλευθεριά»!
Στὴν Ἑλλάδα, δυστυχῶς, ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι καὶ προσφάτως ἔλαβαν χώρα ἀρκετοὶ ἀδελφοκτόνοι πόλεμοι, μὲ πρῶτο στὴν σειρὰ τὸν τρωϊκό. Παρ’ ὅλα αὐτὰ εἶναι κάποιοι, μερικοὶ ἐκ τῶν ὁποίων τιτλοῦχοι καθηγητές, οἱ ὁποῖοι ἀμφισβητοῦν καὶ ὅτι οἱ Τρῶες ἦσαν Ἕλληνες καὶ ὅτι ὁ τρωϊκὸς πόλεμος ἦταν ἐμφύλιος. Τὸ ἱστορικὸ αὐτὸ λάθος διδάσκεται μεταξὺ πολλῶν ἄλλων δυστυχῶς καὶ στὴν ἑλλαδικὴ ἐκπαίδευση. Γράφουν, δηλαδή, ὅτι οἱ Ἕλληνες πολέμησαν ἐναντίον τῶν Τρώων (!), ὑποννοῶντας ἐμμέσως ὅτι τάχα οἱ Τρῶες δὲν ἦσαν Ἕλληνες.
Σὲ αὐτοὺς τοὺς ἐλλιπῶς ἐνημερωμένους, θὰ παραθέσουμε ὅλες τὶς ἀρχαῖες πηγὲς καθὼς καὶ ὅλο τὸ σκεπτικὸ ποὺ πρέπει νὰ διαθέτη ἕνας λογικῶς σκεπτόμενος ἐπιστήμων, ὥστε νὰ καταλήξη σὲ σωστὰ συμπεράσματα. Διότι ὅπως ἕνας ἠλεκτρονικὸς ὑπολογιστήρας γιὰ νὰ βγάλη ἕνα σωστὸ ἀποτέλεσμα πρέπει νὰ ἔχη τὰ σωστὰ δεδομένα, ἔτσι καὶ ὁ ἀνθρώπινος νοῦς γιὰ νὰ μπορέση νὰ βγάλη ἕνα σωστὸ καὶ ἀκριβὲς συμπέρασμα, πρέπει νὰ κατέχη ὅλες τὶς σωστὲς πληροφορίες.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΓΛΩΣΣΑΣ, ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ,
ΗΘΩΝ ΚΑΙ ΕΘΙΜΩΝ,
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
Δὲν θὰ ἀναπτύξουμε στὸ παρὸν ἄρθρο τὰ αἴτια τοῦ τρωϊκοῦ πολέμου καὶ τὴν διαμάχη γιὰ τὴν κυριαρχία τῶν στενῶν. Θὰ ἀναφέρουμε ἁπλῶς καὶ θὰ ἐπικεντρωθοῦμε στὸ ὅτι οἱ Ἀχαιοὶ καὶ οἱ Τρῶες, ἦσαν δύο φύλα τοῦ ἰδίου Ἔθνους, τοῦ Ἑλληνικοῦ. Αὐτὸ προκύπτει τόσον ἀπὸ τὰ κείμενα τῶν Ἑλλήνων τῆς ἀρχαιότητος, ὅσο καὶ ἀπὸ τὴν ἁπλῆ λογική. Ὅταν δηλαδὴ δύο φύλα χρησιμοποιοῦν τὴν ἴδια γλῶσσα, λατρεύουν τοὺς ἴδιους θεούς, καὶ ἔχουν τὰ ἴδια ἤθη καὶ ἔθιμα, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἀνήκουν στὸ ἴδιο Ἔθνος. Ἄς δοῦμε ἕνα κλασσικὸ παράδειγμα ἀπὸ τὴν Ἰλιάδα τοῦ Ὁμήρου. Ὁ Διομήδης, ἥρωας τῶν Δαναῶν πρόκειται νὰ μονομαχήση μὲ τὸν Γλαῦκο, γενναῖο πολεμιστὴ τῶν Τρώων. Ἡ περιγραφὴ τοῦ διαλόγου τους ἀπὸ τὸν μεγάλο μας ραψωδὸ εἶναι συγκλονιστική:
«Ὁ Γλαῦκος τοῦ Ἱππολόχου ὁ γιός, καὶ τοῦ Τυδέως ὁ γιός, στὴν μέση στάθηκαν κι οἱ δυὸ γιὰ μάχη μανιασμένοι. Κι ὅταν ἐκεῖνοι ἔφθασαν σιμὰ ὁ ἕνας στὸν ἄλλον, πρῶτος σ’ ἐκεῖνον μίλησε ὁ βροντόφωνος Διομήδης (λέγοντάς του):
«Ποιὸς ἀπὸ τοὺς θνητοὺς ἀνθρώπους εἶσαι ἐσὺ, γενναῖε; Γιατὶ στὴν μάχη δὲν σὲ εἶδα πρίν, ποὺ δίνει δόξα σὲ ἄνδρες, (ἐνῶ) τώρα εἶσαι μπροστὰ πολὺ ἀπὸ τοὺς ἄλλους μὲ θάρρος κι οὔτε τὸ μακρὺ φοβήθηκες κοντάρι μου… »
Καὶ ὁ λαμπρὸς τοῦ Ἱππολόχου ὁ γιὸς (ὁ Γλαῦκος) εἶπε σ’ ἐκεῖνον: Γιὰ τὴν γενιά μου τὶ ρωτᾶς, Τυδεΐδη μεγαλόψυχε; Ὅπως τῶν φύλλων ἡ γενιά, τέτοια καὶ τῶν ἀνδρῶν… «Μὰ ἄν γι’ αὐτὰ νὰ μάθης θές, καλὰ γιὰ νὰ γνωρίζης, γιὰ τὴν δική μου τὴν γενιά, πολλοὶ τὴν ξέρουν ἄνδρες. Εἶναι μιὰ πόλη στὸν μυχὸ τοῦ κάμπου ἡ Ἐφύρη, καὶ ζοῦσε ἐκεῖ ὁ Σίσυφος πιὸ πονηρὸς ἀπ’ ὅλους, ὁ Αἰολίδης, καὶ αὐτὸς γέννησε γιὸ τὸν Γλαῦκο, κι ὁ Γλαῦκος πάλι τὸν λαμπρὸ Βελλεροφόντη γέννησε…». Κι ἐγὼ ἀπὸ τὸν Ἱππόλοχο γεννήθηκα καὶ εἶμαι. Καθὼς στὴν Τροία μ’ ἔστελνε πολλὰ μοῦ ἐπιτελλόταν, νὰ ἀριστεύω πάντοτε, νὰ ὑπερέχω ἄλλων, τὸ γένος τῶν πατέρων μου ποτὲ νὰ μὴ ντροπιάσω, ποὺ στὴν Ἐφύρη ἄριστοι καὶ στὴν Λυκία ἐγίναν. Τέτοιας γενιᾶς καὶ αἵματος παινεύομαι πὼς εἶμαι…
Ἔτσι εἶπε, κι ὁ βροντόφωνος χάρηκε Διομήδης. Τὸ δόρυ ἔμπηξε στὴν γῆ ποὺ τρέφει τοὺς πολλούς, καὶ μίλησε μειλίχια στὸν λαοποιμενάρχη: «Φίλος μου πατρογονικὸς μοῦ εἶσαι καὶ παλιός, γιατὶ ὁ Οἰνέας κάποτε στὰ μέγαρά του φίλεψε τὸν ἄψογο Βελλεροφόντη γιὰ εἴκοσι ἡμέρες. Κι ἐκεῖνοι δῶρα ἀντάλλαξαν ὡραῖα μεταξύ τους, Ζωστῆρα κόκκινο λαμπρὸ τοῦ ἔδωκε ὁ Οἰνεὺς καὶ κύπελλο μὲ δυὸ λαβὲς χρυσὸ ὁ Βελλεροφόντης, ποὺ φεύγοντας ἐγὼ ἄφησα μέσα στὰ δώματά μου.
Ἤμουν μικρὸς σὰν μ’ ἄφησε ὁ Τυδεύς, δὲν τὸν θυμᾶμαι, ὅταν στὴν Θήβα χάθηκε λαὸς τῶν Ἀχαιῶν. Γι’ αὐτὸ λοιπὸν φιλόξενος θὰ σοῦ εἶμαι μὲς στὸ Ἄργος, καὶ στὴν Λυκία θὰ εἶσαι ἐσὺ στὸν δῆμο της σὰν φθάσουμε. Στὴν σύγκρουση τὰ δόρατα οἱ δυὸ ἄς ἀποφύγουμε, γιατὶ ἔχω γιὰ σκότωμα πολλοὺς Τρῶες κι ἐπίκουρους, ὅποιον μπροστὰ φέρη ὁ θεὸς ἤ τὸν προφθάσω τρέχοντας, ἀλλὰ κι ἐσὺ μπορεῖς πολλοὺς Ἀργείους νὰ σκοτώσης. Ἄς ἀνταλλάξουμε λοιπὸν τὰ ὅπλα γιὰ νὰ ξέρουν κι αὐτοὶ πὼς φίλοι εἴμαστε παλιοὶ καὶ τὸ καυχιόμαστε.» (Ὁμήρου Ἰλιάδος, Ζ 119 – 126, 144 – 146, 150 – 155, 206 – 231 - ἀπόδοση Κώστα Δούκα)
Τὶ παρατηροῦμε λοιπὸν στὸ ἀνωτέρω κείμενο; Ὅτι δύο γενναῖοι πολεμιστές, πρὶν μονομαχήσουν συζητοῦν γιὰ νὰ μάθουν ποιὸς εἶναι ὁ ἀντίπαλός τους. Ἀπὸ τὴν συζήτηση προκύπτει ὅτι ἔχουν πατρογονικὴ φιλία ἀπὸ τὸν Οἰνέα καὶ τὸν Βελλεροφόντη. Ὑπόσχονται ὅτι στὸ ἑξῆς ὁ ἕνας θὰ εἶναι φιλόξενος στὸ Ἄργος, καὶ ὁ ἄλλος στὴν Λυκία. Προτείνουν νὰ ἀποφύγουν τὴν σύγκρουση μὲ τὰ δόρατα καὶ νὰ ἀνταλλάξουν τὰ ὅπλα τους γιὰ νὰ ξέρουν ὅλοι πὼς εἶναι φίλοι παλιοὶ καὶ τὸ καυχῶνται.
Τὰ ἐρωτήματα, βεβαίως, ποὺ προκύπτουν ἀπὸ αὐτὴν τὴν συζήτηση εἶναι τὰ ἑξῆς:
1) Σὲ ποιὰ γλῶσσα γίνεται ἡ συζήτηση μεταξὺ τῶν δύο ἡρώων, ἐὰν οἱ Τρῶες δὲν ἦσαν ἑλληνικὸ φύλο;
2) Πῶς εἶχαν τὶς ἴδιες ἀξίες (αἰὲν ἀριστεύειν καὶ ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων, μηδὲ γένος πατέρων αἰσχυνέμεν), ἐὰν δὲν διεκατέχοντο ἀπὸ ἑλληνικὸ ἦθος;
3) Πῶς εἶχαν τὰ ἴδια ἔθιμα φιλίας καὶ φιλοξενίας (π.χ. ἀνταλλαγὴ δώρων κ.λπ.), ἄν δὲν ἦσαν Ἕλληνες;
Τὰ ἐρωτήματα βεβαίως εἶναι ρητορικά, διότι, ὅπως προκύπτει ἀπὸ τὴν Ἰλιάδα, Ἀχαιοὶ καὶ Τρῶες εἶχαν ταυτότητα ἠθῶν καὶ ἐθίμων, ἴδιες λατρεῖες, ἴδια ταφικὰ ἔθιμα, λάτρευαν τοὺς ἴδιους ὀλύμπιους θεοὺς καὶ πολλὰ ἄλλα κοινά.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΑΛΛΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ ὅλα αὐτά, ὑπάρχουν καὶ οἱ ἀρχαῖες μαρτυρίες, οἱ ὁποῖες πιστοποιοῦν τὴν ταυτότητα τῶν δύο ἑλληνικῶν φύλων.
Τὶς πληροφορίες γι’ αὐτὸ μᾶς τὶς δίνει ἐκτὸς ἀπὸ τὸν Ὅμηρο, ὅπως εἴδαμε παραπάνω καὶ ὁ Διονύσιος ὁ Ἁλικαρνασσεύς, ὁ ὁποῖος ἀναφέρεται δύο φορὲς σὲ αὐτὸ τὸ θέμα γράφοντας: «῞Οτι δὲ καὶ τὸ τῶν Τρώων ἔθνος ῾Ελληνικὸν ἐν τοῖς μάλιστα ἦν ἐκ Πελοποννήσου ποτὲ ὡρμημένον, εἴρηται μὲν καὶ ἄλλοις τισὶ πάλαι, λεχθήσεται δὲ καὶ πρὸς ἐμοῦ δι' ὀλίγων». - Διονυσίου Ἁλικαρνασσέως «Ρωμαϊκὴ Ἀρχαιολογία», βιβλ. Α', κεφ.61. καὶ λίγο παρακάτω, στὸ ἑπόμενο κεφάλαιο ἐπαναλαμβάνει: «ὡς μὲν δὴ καὶ τὸ Τρωϊκὸν γένος ῾Ελληνικὸν ἀρχῆθεν ἦν δεδήλωταί μοι». - Διονυσίου Ἁλικαρνασσέως «Ρωμαϊκὴ Ἀρχαιολογία», 1,62,2,7-8.
Ἀπ’ αὐτὸ συμπεραίνουμε ὅτι οἱ Τρῶες ἦσαν ἕνα ἑλληνικὸ φύλο (ἔθνος) τὸ ὁποῖο ξεκίνησε κάποτε ἀπὸ τὴν Πελοπόννησο. Μᾶς δίνει ἀκόμη ὁ συγγραφέας τὴν πληροφορία ὅτι αὐτὸ ἔχει λεχθῆ καὶ ἀπὸ κάποιους ἄλλους ἀπὸ παλιὰ (εἴρηται μὲν καὶ ἄλλοις τισὶ πάλαι). Ἦταν, δηλαδή, ἤδη γνωστὴ ἀπὸ τὸ παρελθόν, ἡ πληροφορία ποὺ ὑπῆρχε στὰ χρόνια τοῦ Διονυσίου τοῦ Ἁλικαρνασσέως, ὅτι οἱ Τρῶες ἦσαν ἑλληνικὸ φύλο, διὰ τοῦτο καὶ ἐκεῖνος ἀρκεῖται ἁπλῶς στὸ νὰ τὴν ἐπαναλάβη ἐν συντομίᾳ (δι' ὀλίγων).
Τὸ ὅτι σήμερα βεβαίως δὲν ἔχουμε στὴν διάθεσή μας τὰ κείμενα αὐτῶν τῶν ὑπολοίπων συγγραφέων, ποὺ ἀναφέρουν τὴν ἴδια πληροφορία, εἶναι λογικώτατο, ἄν ἀναλογισθοῦμε ὅτι στὶς ἡμέρες μας ἔχει διασωθῆ μόνο τὸ 4 μὲ 5% τῶν κειμένων τοῦ corpus τῶν ἀρχαίων καὶ βυζαντινῶν συγγραφέων, διότι σὲ ἄλλη περίπτωση θὰ εἴχαμε στὴν διάθεσή μας τὸ σύνολο τῶν πηγῶν καὶ θὰ γνωρίζαμε ὅλους, ὅσους ἔγραψαν γιὰ τὸ ἴδιο θέμα, ὅπως ἀναφέρει καὶ ὁ Διονύσιος Ἁλικαρνασσεύς.
Ἐλπίζω ἡ ἐμπεριστατωμένη αὐτὴ ἔρευνα νὰ διέλυσε κάθε ἀμφιβολία γιὰ τὸ συγκεκριμένο θέμα καὶ νὰ «ἐμβολίασε» μὲ ἑλληνικὴ γνώση κάθε ἐμπνεόμενο ἀπὸ νοσώδεις ἀντιλήψεις ἄτομο ἤ ἐπιστήμονα. Νὰ κατέστησε δὲ κάτι παραπάνω ἀπὸ σαφὲς ὅτι οἱ Τρῶες ἦσαν ἀνέκαθεν ἕνα ἑλληνικὸ φύλο καθὼς καὶ ὅτι ὁ τρωϊκὸς ἦταν ὁ πρῶτος ἑλληνικὸς ἐμφύλιος πόλεμος.
ΠΗΓΗ: ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 11.12.2022.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου