του Μάνου Ν. Χατζηδάκη
Αγαπητέ Αλέξη,
Όταν εξέδωσα το βιβλίο «ΦΩΣ ΣΤΟ “ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ” 13.12.1967 έως 14.8.1974: ΟΣΑ ΓΡΑΦΕΙ ΚΑΙ ΟΣΑ ΔΕΝ ΓΡΑΦΕΙ Ο ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ», το έπραξα με σκοπό να συμπληρώσω σημαντικά στοιχεία και κενά για την περίοδο που παραλείπονται στην εργασία σου «ΕΝΑ ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΔΩΜΑΤΙΟ 1967-1974», τα οποία υπέθετα ότι οφείλονται στην έλλειψη προσβάσεως σε αρχεία και πρωτογενείς πηγές και μη σφαιρική γνώση των γεγονότων. Σε επόμενες συνομιλίες μας, συζητήσαμε αρκετά από αυτά τα σπάνια και απόρρητα αρχεία, τα οποία συμφωνήσαμε ότι δείχνουν μία διαφορετική ιστορική διάσταση της περιόδου 1967-1973. Δεδομένης τόσο της διαβεβαιώσεώς σου ότι προσδοκείς πάντα στην καλόπιστη κριτική, όσο και της δημοσιογραφικής σου εγκυρότητος και πείρας, θεώρησα, ότι οι επόμενες παρουσιάσεις σου της εν λόγω περιόδου, θα ήταν κάτι περισσότερο από επιλεκτικές ή και στρατευμένες. Δυστυχώς, το νέο σου ντοκυμαντέρ «ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ 1964-1974», το οποίο παρακολούθησα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ήταν απογοητευτικό.
Για μια φορά ακόμη η παρουσίαση των στοιχείων ήταν επιλεκτική αν όχι βεβιασμένη, με σκοπό όχι να ερμηνεύσει την συγκεκριμένη περίοδο αλλά να ενισχύσει επικρατούσες ιστορικές ανακρίβειες. Είναι όντως λυπηρό 50 χρόνια αργότερα, τόσο ως Έλληνες όσο και ως ερευνητές να μην έχουμε το θάρρος και την ευθύτητα να προσεγγίσουμε αντικειμενικά αυτή την περίοδο της ιστορίας μας. Από το σκοτεινό δωμάτιο λοιπόν, περνάμε στην σκοτεινή δεκαετία.
Πολλά θα μπορούσα να γράψω γι αυτό το ντοκυμαντέρ. Πέραν πολλών άλλων παραλείψεων, αναφέρω ενδεικτικά :
A) Τις απόρρητες Εκθέσεις του ΓΕΣ και της ΚΥΠ για την περίοδο 1964-1966:
- Την Έκθεση προς το Ανώτατο Συντονιστικό Συμβούλιο στις 12.7.1964 που κατέληγε «Πρέπει να θεωρηθή βέβαιον ότι η Ελλάς βαίνει προοδευτικά, ασφαλώς και με ακρίβειαν εις την απεχθή αγκάλην του διεθνούς κομμουνισμού και πιθανώς χωρίς θεαματικάς επαναστάσεις…».
- Το διάβημα των αρχών Ιουλίου του 1964, της στρατιωτικής ηγεσίας (Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ Πιπιλής, ΓΕΣ Π. Σακελλαρίου, ΓΕΝ Αυγέρης και ΓΕΑ Αντωνακος) στον Υπουργό Εθνικής Αμύνης Π. Γαρουφαλιά.
- Την απόρρητη έκθεση του τότε Δ/ντού Α2/ΓΕΣ Χαρίλαου Τσεπαπαδάκη -έμπιστου και φίλου του Γ. Παπανδρέου στις 22.2.1965 η οποία τόνιζε «Κατά τό ΚΚΕ, τό σημερινόν κλίμα της Ελλάδος είναι λίαν ευνοϊκόν δια την προπαρασκευήν και πραγματοποίησιν του 4ου γύρου…».
- Την σύσκεψη του πρωθυπουργού Στεφ. Στεφανοπούλου στις 8.3.1966, με την ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων όπου ο Α/ΓΕΕΘΑ στρατηγός Κων/νος Τσολάκας είπε: «Αντιμετωπίζομεν μίαν πλήρη και ολοκληρωμένην οργάνωσιν του κομμουνισμού, καθ᾽ όλην την έκτασιν της χώρας. Οφείλομεν να αναγνωρίσωμεν ότι υπάρχει ευρεία και βαθεία διείσδυσις κομμουνιστική… Εις την νεολαίαν, εις τον συνδικαλισμόν, εις τους αγρότας, εις τον κρατικόν μηχανισμόν και εις τάς Ενόπλους Δυνάμεις ακόμη». Και ο Δ/τής της ΚΥΠ Κυριάκος Παπαγεωργόπουλος επεσήμανε: «Προσπάθεια του ΚΚΕ: Η οργάνωσις προς δυναμικήν αναμέτρησιν, δυναμικήν επιβολήν… Υποθέτων το ΚΚΕ ότι είναι δυνατόν να μη γίνουν εκλογαί, προπαρασκευάζει την δυναμικήν αναμέτρησιν…»;
Β) Τις θέσεις σύσσωμης της τότε πολιτικής ηγεσίας για την κρίση:
- Kωνσταντίνος Καραμανλής: Από το Παρίσι στις 19.2.1965, έγραφε στην Ακρόπολη «υφίσταται εκ των πραγμάτων ”λαϊκόν μέτωπον”». Στις 25.10.1966 έγραφε στον Κ. Τσάτσο: «Φοβούμαι ότι στο σημείον που έφθασαν τα πράγματα, δεν αποκλείεται να οδηγηθήτε, αργά ή γρήγορα και χωρίς να το θέλετε, σε κάποιο είδος εκτροπής... Η πείρα μου με έπεισε ότι δεν μπορεί να κυβερνηθή δημοκρατικά ο τόπος μας, αν δεν γίνουν βαθειές αλλαγές στην εθνική μας ζωή».
- Παναγιώτης Κανελλόπουλος: Στις 19.2.1965, στην Πλατεία Κλαυθμώνος αναφωνούσε: «Ένας βίαιος άνεμος ΕΑΜισμού πνέει εις την ύπαιθρον… αφανώς, υπούλως, εισδύει παντού και επικρατεί βαθμιαίως ο Κομμουνισμός, χωρίς να μας δίδῃ καν την ευκαιρίαν της κατά μέτωπον, ανοικτής κατ᾽ αυτού μάχης». Στο Συμβούλιο του Στέμματος (1.9.1965): «Φοβούμεθα διά την επιβίωσιν του Έθνους μας… Η Χώρα απειλείται από εμφύλιον πόλεμον… Η κρίσις του καθεστώτος της ελευθερίας είναι βαρυτάτη. Η Δημοκρατία έχει καταλυθή… Έχομεν φθάσει εις το όριον των καιρών. Θα αρχίσωμεν να γλιστρώμεν, να πίπτωμεν, η Ελλάς, ο Θρόνος, τα πάντα». Ο πρέσβυς των ΗΠΑ Φ. Τάλμποτ έγραφε στην Ουάσιγκτων πως αν διαφαινόταν νίκη της Ε.Κ. στις εκλογές ο Κανελλόπουλος: «θα τις ανέβαλλε επ᾽ αόριστον και θα ήταν διατεθειμένος να καταστή de facto δικτάτωρ!», δηλώνοντας μάλιστα στον έκπληκτο πρέσβη «Το Ελληνικόν Έθνος δεν θα παραδοθή ποτέ στους κομμουνιστάς ή στον Ανδρέα Παπανδρέου»; [Secret, Athens to State, 7 April 1967.]
- Γεώργιος Ράλλης: Στήν Καθημερινή (30.3.1966): «Παραμένομεν αδρανείς και μακάριοι, ενώ αι φλόγες που περιζώνουν το πολίτευμα, την δημοκρατίαν και τας λαϊκάς ελευθερίας, είναι πλέον οραταί». Ξανά στις 14.2.1967: «Οι κομμουνισταί, χωρίς οι ίδιοι να καταβάλλουν ιδιαιτέραν τινά προσπάθειαν, αναμένουν να διαβρωθή και υπονομευθή πλήρως το εθνικόν καθεστώς, οπότε θα επιχειρήσουν την τελικήν εξόρμησιν δια να επιτύχουν χάρις εις την κεντροαριστεράν, εκείνο που δεν επέτυχαν το 1944, το 1946 - 49, το 1956… Ευρήκε δυστυχώς και εις την Ελλάδα ο κομμουνισμός τον Έλληνα Σοεκάρνο». Στις 12.-3.1967: «Με Κράτος ακόμη παπανδρεϊκόν βαίνομεν ομαλώς προς εκλογάς; Εκλογάς αι οποίαι πρόκειται να αποφασίσουν... κατά πόσον θα παραμείνωμεν δημοκρατία δυτικού τύπου ή θα μεταβάλωμεν την δημοκρατίαν μας εις δημοκρατίαν νασερικού ή τιτοϊκού τύπου;…».
- Κωνσταντίνος Τσάτσος: Στις 19.3.1967 έλεγε στον Έλληνα ψηφοφόρο: «Άν δεν ψηφίσης ΕΡΕ, τούτη η ερχομένη εκλογή θα είναι η τελευταία ελευθέρα εκλογή που θα δης, η τελευταία όπου θα σου επιτραπή να εκλέξης μεταξύ πολλών ψηφοδελτίων, ελεύθερα, σαν ελεύθερος άνθρωπος… Έλληνα ψηφοφόρε, όταν ο κομμουνισμός σου επετέθη με την βίαν, ημύνθης και εσώθης. Εγλύτωσες από τα Δεκεμβριανά. Εγλύτωσες από τον Συμμοριτοπόλεμον. Τώρα σου επιτίθεται με τον δόλον. Πρέπει και τώρα να αμυνθής και να σωθής»!…
- Ανδρέας Παπανδρέου: Στην Σουηδική εφημερίδα «Εξτραμπλατέρ», στις 12.4.1967, (ημέρα που Αθήνα, Πειραιάς και Θεσσαλονίκη βρίσκονται στίς φλόγες με 51 τραυματίες αστυνομικούς και 37 πολίτες): «Θα πρέπει να υπάρξουν πολλοί νεκροί και τραυματίες και να ξαναγίνει ένας άλλος Άγιος Δομίνικος» και ότι «θα αγνοούσε Σύνταγμα και Βασιλέα, ορκίζοντας επαναστατική κυβέρνηση στην Πλατεία Συντάγματος».
Γ) Σαμποτάζ του Έβρου: Το ντοκυμαντέρ περιορίζεται στις ήδη από τότε αμφιβητούμενες και ουδέποτε επιβεβαιωθείσες μαρτυρίες των κομματικώς προσκειμένων, τότε γραμματέα του Γ. Παπανδρέου και τότε υφυπουργού Εθνικής Αμύνης Μιχάλη Παπακωνσταντίνου, αγνοώντας πλήρως ΕΔΕ, πορίσματα, βουλεύματα και δικαστικές αποφάσεις που τους διαψεύδουν:
- Ενδεικτικό της ανακρίβειας των συνεντεύξεων είναι η αναφορά σε «ζάχαρη στα ρεζερβουάρ». Σύμφωνα όμως με την σχετική δικογραφία, ο στρατιώτης-οδηγός Κων. Ματάτης Αυτό συνελήφθη επ’ αυτοφόρω, να αφαιρή το ελατήριο πλατίνων του αυτόματου ρυθμιστή ενός οχήματος M34 (REO), με συνεργό του τον Δημήτριο Μπέκιο, ο οποίος περιέσφιξε τον ρυθμιστή αέρα (ρεγουλατόρο) του εξαερωτήρα με αποτέλεσμα την καταστροφή του αυτομάτου ρυθμιστού! Τα γεγονότα αυτά παρουσιάστηκαν όσο και τεκμηριώθηκαν στο δικαστήριο, με αποτέλεσμα να καταδικαστούν οι ένοχοι:
- Γιατί αγνοείται η Αναφορά υπ. αρ. Φ. 5/070850/8.5.65;
- Γιατί αγνοείται το Προανακριτικό Πόρισμα Μπότσα της 11.6.1965;
- Γιατί αγνοείται το Πόρισμα Νικολαΐδη της 7.7.1965;
- Γιατί δεν αναφέρεται το Βούλευμα 547/65 το οποίο βρήκε ενόχους τους δύο δολιοφθορείς;
- Γιατί αγνοείται η ΕΔΕ που έγινε μετά την ανασκευή των ομολογιών, η τακτική ανάκριση από τον Αντ/ρχη Στρατιωτικής Δικαιοσύνης Θεμιστοκλή Δηματάτη και το απαλλακτικό Βούλευμα για τον Γ. Παπαδόπουλο στις 29.11.1965;
- Γιατί αγνοείται η απόρρητη Έκθεση του Α2/ΓΕΣ (Φ. 111/77/73808, ΒΣΤ 902, 23.7.1966) που αποκαλύπτει ακόμη 12 καταγεγραμμένα σαμποτάζ σε οχήματα και οπλισμό σε διάφορες μονάδες του Ελληνικού Στρατού, άσχετες με τον Παπαδόπουλο.
- Το πόσο ο Μιχ. Παπακωνσταντίνου ψευδόταν φαίνεται από το ότι δήλωσε ότι τιμώρησε δήθεν τον Παπαδόπουλο μέ 20ήμερη φυλάκιση. Στον Φάκελλο του Γ. Παπαδοπούλου όμως δεν υπάρχει απολύτως καμμία ποινή. Αντιθέτως: Στίς διαδοχικές σημειώσεις του φακέλλου του, από 4 Ιουλίου 1964 έως 30 Σεπτεμβρίου 1965 -η οποία συντάχθηκε μετά το σαμποτάζ του Έβρου- ο Δ/τής της 169 Ο.Π.Μ., έγραφε:
«Διαθέτει εξαίρετα ηθικά, ψυχικά και πνευματικά προσόντα ως και πλουσίαν επαγγελματικήν και γενικήν μόρφωσιν, ώστε να δύναται να θεωρηθή ολοκληρωμένον από τούδε στέλεχος δι’ άνετον εξέλιξιν... Διοικητής Μοίρας Αμέσου Υποστηρίξεως του Τακτικού Συγκροτήματος τοῦ 31 Σ.Π. καθ’ όλον το ανωτέρω χρονικόν διάστημα εν τη περιοχή ΕΒΡΟΥ και με προκειμένας ταυτοχρόνως Αποστολάς Εκπαιδεύσεως, Κατασκευής Έργων Στρατωνισμού της Μοίρας, Οργανώσεως Εδάφους και Αμέσου Αναλήψεως Πολεμικής Ενεργείας, ειργάσθη με μέθοδον, σύνεσιν, δραστηριότητα και αθορύβως, επιτυχών ώστε η απόδοσίς του να είναι κατά πάντα ΑΡΙΣΤΗ και η Μονάς του να αποσπά συνεχώς τα συγχαρητήρια των ιεραρχικώς προϊσταμένων του και να αποτελή παράδειγμα προς μίμησιν!».
Και προκύπτει το εύλογο ερώτημα. Εάν, όπως ειπώθηκε, τον προόριζαν υποτίθεται για αποστρατεία και τελευταία στιγμή δεν το έπραξαν, πως στις επίσημες κρίσεις του έκριναν: Ότι διαθέτει ”εξαίρετα ηθικά, ψυχικά και πνευματικά προσόντα” και ότι θεωρείται ”προακτέος κατ’ εκλογήν”; Πως κρίνεται στέλεχος “δι’ άνετον εξέλιξιν” με ”αρίστη” απόδοση; Και φυσικά πως είναι δυνατόν να “αποσπά συνεχώς τα συγχαρητήρια” και να αποτελεί “παράδειγμα προς μίμησιν”;...
Οπότε με βάση ποια κριτήρια και λογική αγνοούνται αποδεδειγμένα στοιχεία και διαιωνίζονται λασπολογίες της τότε αντιπολιτεύσεως που ποτέ δεν τεκμηριώθηκαν;
Δ) Συνομιλίες Κεσσάνης-Αλεξανδρουπόλεως: Προβάλλεται μία εντελώς παραμορφωμένη πραγματικότητα, εντελώς αδικαιολόγητα από την στιγμή που εκδόθηκαν τα πλήρη Πρακτικά από τουρκική πηγή με τίτλο «Μία υποσημείωση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις: ΟΙ ΣΥΝΟΜΙΛΙΕΣ ΚΕΣΣΑΝΗΣ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΕΩΣ, 9-10 Σεπτεμβρίου 1967». Το ντοκιμαντέρ αρκείται στις θέσεις που προέβαλε για ευνόητους λόγους ο Ντεμιρέλ, αλλά και ο Θεοδωρόπουλος, αγνοώντας ότι:
- Στόχος της Κυβερνήσεως Κόλλια ήταν η επανέναρξη του Διαλόγου για Ένωση με βάση το Πρωτόκολλο των Παρισίων της 17ης Δεκεμβρίου 1966. Η διπλωματική προετοιμασία για το ζήτημα υπήρξε πυρετώδης. Υπουργός Εξωτερικών ανέλαβε ο Παύλος Οικονόμου-Γκούρας, ο οποίος ήταν στην ίδια θέση επί Κυβερνήσεως Παρασκευοπούλου. Μόνιμος Υφυπουργός Εξωτερικών ανέλαβε ο Γεώργιος Χριστόπουλος που είχε εγκαινιάσει τον διάλογο το 1966.
- Στις 10 Μαΐου 1967, ο Υπουργός Εξωτερικών Παύλος Οικονόμου-Γκούρας συναντήθηκε στην Βόννη με τον Τούρκο ομόλογό του Caglayangil και έγινε η πρώτη προσέγγιση. Στις 14 Ιουνίου 1967 ξανασυναντήθηκαν στο Λουξεμβούργο κατά την σύσκεψη του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, οπότε και εκδόθηκε ανακοινωθέν το οποίο ανέφερε: «Οι υπουργοί εξέφρασαν την ελπίδα ότι η Ελλάς και η Τουρκία θα επαναλάβουν τας συζητήσεις των επί του Κυπριακού θέματος και των ελληνοτουρκικών σχέσεων και ότι τούτο θα αποδώση ταχέως θετικά αποτελέσματα». Στις 4 Ιουλίου 1967, ξανασυναντήθηκαν στην Νέα Υόρκη και συμφώνησαν να συνεχισθεί ο Διάλογος με βάση το Πρωτόκολλο των Παρισίων.
- Στις 24 Αυγούστου 1967 με την συνάντηση Χριστοπούλου-Turkmen οι διαπραγματεύσεις ολοκληρώθηκαν. Εκεί προγραμματίσθηκε η Συνάντηση Κορυφής στον Έβρο σε επίπεδο Πρωθυπουργών. Η συμφωνία προέβλεπε: α) Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα με παραχώρηση στην Τουρκία μίας βάσεως στο νότιο τμήμα της βρεταννικής βάσεως της Δεκέλειας. β) Παροχή εγγυήσεων για σεβασμό των δικαιωμάτων των Τ/Κ, γ) Ως ατζέντα της Συναντήσεως Κορυφής τέθηκε το νομικό πλαίσιο: Εάν δηλαδή η Ελλάδα θα παρείχε την βάση επί ενοικίῳ, ή κατά κυριότητα στην Τουρκία, με ρητή δέσμευση της τελευταίας να μην την χρησιμοποιήσει εναντίον της επικρατείας της νήσου. Ενδεικτικό είναι ότι η τουρκική πλευρά όχι μόνο είχε αποδεχθεί αυτήν την ατζέντα, αλλά έκανε λόγο για «νέα σύνορα μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας».
- Έτσι φτάσαμε στις Συνομιλίες Κεσσάνης-Αλεξανδρουπόλεως στις 9 καί 10 Σεπτεμβρίου 1967. Περιέργως στο ντοκιμαντέρ αγνοούνται εντελώς τις δηλώσεις του τότε Υπουργού Εξωτερικών Π. Οικονόμου-Γκούρα που έγραψε: «Οι Τούρκοι υπανεχώρησαν την τελευταία στιγμή από τα συμφωνηθέντα, κατόπιν εντόνων σοβιετικών διαβημάτων προς την Άγκυρα και το Λονδίνο… Έτσι εξηγείται και η αιφνίδια υπαναχώρησις του Ντεμιρέλ, εν όψει μάλιστα του επικειμένου ταξειδίου του στην Ε.Σ.Σ.Δ.»; Αγνοείται επίσης η μαρτυρία του τότε Υφυπουργού Εξωτερικών Γ. Χριστόπουλου που κατέθεσε: «Είχομεν συμφωνήσει εις την Ένωσιν... Το μόνον το οποίον απέμενε προς καθορισμόν ήτο το καθεστώς της τουρκικής βάσεως, το οποίον θα συνεφωνείτο κατά την συνάντησιν των δύο Πρωθυπουργών και θα υπεγράφετο το Πρωτόκολλον της Ενώσεως της Κύπρου μετά της Ελλάδος… Ας όψεται ο Μακάριος, ο οποίος ετορπίλλισε δια της Σοβιετικής Ενώσεως και κατέστρεψε την ευκαιρίαν αυτήν»;
Τα κριτήρια λοιπόν με τα οποία γίνεται επιλεκτική προβολή των τουρκικών θέσεων παραμένουν ακατάληπτα.
E) Ανάκληση της μεραρχίας (ΕΛΔΥΚ/Μ) από την Κύπρο. Υιοθετείται η ανυπόστατη θέση ότι δήθεν ο Παπαδόπουλος ευθύνεται, αγνοώντας όλα τα ιστορικά στοιχεία. Συγκεκριμένα:
- Το παρασκήνιο της προβοκάτσιας Κοφίνου από Βασιλιά-Μακάριο-Καραμανλή (μυστικές συνομιλίες Σπαντιδάκη με Μακάριο και Γρίβα στις 21.10.1967, συνάντηση Καραμανλή-Ἀρναούτη στις 30.10.1967 κ.λπ.). Τα απόρρητα σήματα που καταδεικνύουν ποιοι σχεδίασαν το σχέδιο Γρόνθος για την επιχείρηση Κοφίνου.
- Ότι από 17.11.1967 μέχρι 26.11.1967 συγκλήθηκαν αλλεπάλληλα Πολεμικά Συμβούλια υπό την προεδρία του Βασιλέως. Ότι στις 19.11.1967: «Ο Παπαδόπουλος διεμήνυσε στην Κυβέρνηση, δηλαδή στον Βασιλέα και στον Κόλλια, ότι σε ενδεχόμενη πολεμική περιπέτεια ο Βασιλεύς θα εκαλείτο να τεθή επικεφαλής».
- Ότι στις 22.11.1967 ο πρέσβης Talbot παρουσίασε στην Κυβέρνηση πέντε σημεία-βάσεις συμφωνίας με την Τουρκία, τα οποία ενώ ο Μακάριος αποδέχθηκε, ο Γ. Παπαδόπουλος τα απέρριψε.
- Ότι στο Πολεμικό Συμβούλιο της 26.11.1967, η ΚΥΠ παρουσίασε υποκλαπέντα τουρκικά σήματα που αποδείκνυαν ότι η κύρια επιθετική ενέργεια δεν θα γινόταν στην Κύπρο, και τουρκικός στόχος ήταν η αιφνιδιαστική απόβαση στην Χίο, την Σάμο και την Κω ή την Ρόδο!
- Ότι την απόφαση έλαβε ο Κωνσταντίνος ο οποίος, δεσμεύθηκε προσωπικά στους πρέσβεις ΗΠΑ και Βρεταννίας. Ότι ο Cyrus Vance τηλεγράφησε στο State Department γράφοντας: «Σε αυτό το ζήτημα, ο βασιλεύς της Ελλάδος έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο!» [«Ὁ βιασμός τῆς Ἑλλ. Δημοκρατίας», σελ. 403]. Γεγονός πού παραδέχθηκε και ο τότε βασιλιάς: «Η πρότασή μου αρχικά αντιμετωπίστηκε αρνητικά διότι η εκτίμηση των στρατιωτικών ήταν ότι η κίνηση αυτή θα αποτελούσε ανεπίτρεπτη υποχώρηση… είχα προσωπικά διαβεβαιώσει ότι θα αποχωρήσει ο ελληνικός στρατός».[«Βήμα» 11.2.2006. Το επιβεβαιώνει και στο βιβλίο του «Βασιλεύς Κωνσταντίνος χωρίς τίτλο», Τομος Β’ σελ. 289-293]
- Ότι ο Γεώργιος Παπαδόπουλος επέβαλε να παραμείνουν μυστικά στην Κύπρο: α) 1500 αξιωματικοί και στρατεύσιμοι (το ¼ της δυνάμεως της ΕΛΔΥΚ/Μ) οι οποίοι εντάχθηκαν στην Ε.Φ. (Πηγή: Foreign Relations of the United States Volume XVI, 1964-1968, NSC Meeting Held, January 24, 1968), β) όλο το βαρύ υλικό (με εξαίρεση τα 34 άρματα μάχης) και τα πυρομαχικά και εφόδια της ΕΛΔΥΚ/Μ που παραχωρήθηκαν στην Ε.Φ.
- Ότι τον Φεβρουάριο του 1968, συντάχθηκε το επιτελικό σχέδιο ΕΛΔΥΚ 3/1 και με αυτό: α) Ξεκίνησαν νέες μυστικές αποστολές στελεχών και οπλιτών από την Ελλάδα στην Κύπρο, με πλαστά κυπριακά διαβατήρια, β) Οι αποστολές έγιναν με προτεραιότητα σε ειδικότητες Τεθωρακισμένων, Διαβιβαστών και Καταδρομών, γ) Οι Ελλαδίτες στρατεύσιμοι στελέχωναν πλέον μονάδες της Ε.Φ. προς αναπλήρωση της ΕΛΔΥΚ/Μ και έτσι, παρότι κεκαλυμμένη πλέον, η ΕΛΔΥΚ 3/1 έλαβε ισχύ Ταξιαρχίας!
- Ότι με το Σχέδιο “Κ”/ΓΕΕΘΑ/1968 τον Απρίλιο του 1968 ήταν η πρώτη φορά πού η Ελλάδα συνέταξε σχέδιο αποστολής αεροναυτικών δυνάμεων στην Κύπρο! Και ότι όταν τον Μάρτιο του 1972 υπογράφηκαν οι συμβάσεις για την παραγγελία 36 αεροσκαφών F4E Phantom II ο πρέσβης των Η.Π.Α. στην Κύπρο Popper, έγραφε: «η αγορά από την Ελλάδα των αεροσκαφών F4, αλλάζει την ισορροπία… Αν διαδοθούν τα νέα πως οι Έλληνες αγοράζουν αεροσκάφη τα οποία μπορούν πλέον να επιχειρήσουν πάνω από την Κύπρο για να κάνουν αναχαιτίσεις ή επιθέσεις σε στόχους, τότε η ψυχολογία και ευρύτερα η στρατιωτική ισορροπία στην Κύπρο, θα αλλάξουν καθοριστικά».[Τelegram 5537 from the Embassy in Nicosia to the State Department, Department of State Central Files, RG-59, National Archives]