Στη συνέχεια παραθέτουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
Γιατί δεν ακούτε τον Μεταξά;
Με ημερομηνία 17 Οκτωβρίου 1940, ο (Πρεσβευτής της Αγγλίας) Πάλαιρετ, μέμφεται τηλεγραφικώς τους αρμοδίους στο Φόρεϊν Όφφις, γιατί δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους τις προειδοποιήσεις και προβλέψεις του Μεταξά, σχετικά με την συγκέντρωσι όλης της συμμαχικής βοήθειας στην Τουρκία:
«Το Στρατηγείον Μέσης Ανατολής έχει λάβει κοινοποιήσεις των πολυαρίθμων τηλεγραφημάτων μου, τα οποία αναφέρουν την αίτησιν του προέδρου του (ελληνικού) υπουργικού συμβουλίου δι’ οπλισμόν και προ πάντων δι’αεροπορικήν υποστήριξην, εις περίπτωσιν επιθέσεως εναντίον της Ελλάδος (βλέπε τηλεγράφημά μου 950, 14ης Οκτωβρίου προς Φόρεϊν Όφφις). Καθ’ ον χρόνον ανασκοπείτε την θέσιν μας εις την Μέσην Ανατολήν, θα επεθύμουν να τονίσω ότι ο στρατηγός Μεταξάς δεν είναι μόνον πολιτικός, αλλά και επιτελικός αξιωματικός διεθνούς φήμης. Έχει θεμελιώσει την πολιτική του επί της πίστεως εις την νίκην μας. Αλλά μας έχει και προειδοποιήσει επιμόνως περί του στρατηγικού κινδύνου της συγκεντρώσεως πάσης βοηθείας μας προς την Τουρκίαν με την εξαίρεσιν της Ελλάδος, εις περίπτωσιν μιας εκστρατείας του Άξονος εναντίον της Ελλάδος και της Τουρκίας.
Πιστεύει ότι ο στρατός του θα ηδύνατο να συγκρατήση τον ιταλικόν στρατόν ξηράς, τον ευρισκόμενον τώρα εις Αλβανίαν, και να προστατεύση ούτω το πλευρόν μας – εάν του παρασχεθή κάποια αεροπορική υποστήριξις και μερικά αντιαρματικά όπλα. Υπάρχει εν τούτοις ο κίνδυνος του αποτελέσματος ενός άνευ αντιστάσεως αεροπορικού βομβαρδισμού, τόσον επί του ηθικού του στρατού, όσον και επί της αποφασιστικότητος των πολιτών.
2. Αντιλαμβάνομαι πλήρως ότι η άμυνα της Αιγύπτου πρέπει να είναι ο πρωταρχικός μας στόχος και ότι η υποστήριξις της Τουρκίας είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της πολιτικής μας εις την Εγγύς Ανατολήν. Αλλά αμφιβάλλω κατά πόσον αι προειδοποιήσεις του στρατηγού Μεταξά ελήφθησαν αρκούντως υπ’ όψιν ή κατά πόσον εις το αποτέλεσμα ενδεχομένου αεροπορικού βομβαρδισμού της Ιταλίας εξ Ελλάδος, εδόθη η σημασία την οποίαν όλαι αι πληροφορίαι μας περί της καταστάσεως εις την Ιταλίαν φαίνονται να απαιτούν. Δύναμαι, επομένως, να ζητήσω όπως το θέμα της αεροπορικής υποστηρίξεως της Ελλάδος εξετασθή εκ νέου σοβαρώς και παραμείνη συνεχώς υπό εξέτασιν, καθ’ ον χρόνον αποστέλλονται αι ενισχύσεις μας;»
Διασκέψεις και διαβουλεύσεις γίνονται στο Φόρεϊν Όφφις την 14ην Οκτωβρίου με αντικείμενον την χορήγησιν βοηθείας στην Ελλάδα. Δύο μνημόνια με την ίδια ημερομηνία αναφέρονται στις συνέπειες που θα είχε μία ιταλική επίθεσις εναντίον της Ελλάδος:
«Αφ’ ενός επιθυμούμεν διαρκώς η Ελλάς να αντισταθή εναντίον επιθέσεως του Άξονος εφ’ όσον:
α) η κατάρρευσις αμαχητί της Ελλάδος, παρά την βρεταννικήν εγγύησιν, θα είχε σοβαρές ψυχολογικές επιπτώσεις ανά την Εγγύς και Μέσην Ανατολήν, και, ιδία, στην Τουρκίαν και
β) μία Ιταλική επίθεσις κατά της Ελλάδος θα αποτελούσε πιθανώτατα ευπρόσδεκτο περισπασμό από την κυρία επίθεσιν κατά της Αιγύπτου και πιθανώς να μας έδιδε την ευκαιρία να καταφέρωμε πλήγμα κατά του ιταλικού ναυτικού. Αφ’ ετέρου, μία Ιταλική επίθεσις θα απέληγε εν πάση περιπτώσει πιθανώτατα σε ταχεία κατάληψιν μεγάλου τμήματος της ηπειρωτικής Ελλάδος και σε εντατικό βομβαρδισμό Ελληνικών πόλεων, με αποτέλεσμα να προκληθούν ευρείας εκτάσεως καταστροφές κτισμάτων και σοβαρές απώλειες ανθρώπων, για τις οποίες αναποτρέπτως θα εθεωρούμεθα κατά μέγα μέρος υπεύθυνοι» (…)
…………………………….
Δυό μέρες πριν
Δύο μέρες πριν από την ιταλική
εισβολή στην Ήπειρο, ο στρατηγός Παπάγος συναντάται με τον στρατιωτικό
ακόλουθο της Βρεταννικής Πρεσβείας Αθηνών και η συνομιλία τους
μεταδίδεται στο Λονδίνο:«1. Ο Έλλην αρχηγός του Γενικού Επιτελείου (Αλέξανδρος Παπάγος) συνεζήτησε σήμερα το πρωϊ μαζί μου την αλβανική κατάστασιν, η οποία, από στρατιωτικής απόψεως, είναι ανεξήγητη.
2. Εάν ιταλική πρόθεσις ήταν πραγματικά η επίθεσις κατά της Ελλάδος, τότε με την έως τώρα καθυστέρησίν των φαίνεται να έχουν θυσιάσει όλα τα πλεονεκτήματα, περιλαμβανομένης της εκπλήξεως, του καταλλήλου καιρού και της αριθμητικής υπεροχής στο πεδίο των επιχειρήσεων.
3. Οι Ιταλοί πιθανώτατα ημπορούν να παρατάξουν και χρησιμοποιήσουν πέντε μόνον μεραρχίες πεζικού λόγω ελλείψεως επικοινωνιών. Οι Έλληνες έχουν τώρα συμπληρώσει τις προετοιμασίες των και φρονούν ότι έχουν επαρκείς χερσαίες δυνάμεις για να συγκρατήσουν επίθεσιν.
4. Οι Ιταλοί πρέπει συνεπώς, να εξαρτήσουν κατά μέγα μέρος την οιανδήποτε επιτυχίαν των από αεροπορικές επιδρομές εναντίον της Ελλάδος, η οποία από αέρος είναι σχεδόν ανυπεράσπιστη. Ίσως να σχεδιάζουν και συνδυασμένη επίθεσιν κατά της ελληνικής δυτικής ακτής.
5. Τα ιταλικά στρατεύματα παραμένουν στα όρη σε σκηνές με σταθερώς χειρότερες συνθήκες και, ως οι Έλληνες υποστηρίζουν, με μειωμένο ηθικό.
6. Ο καιρός επί του παρόντος είναι κακός κατά μήκος της μεθορίου με πυκνές βροχές, χαμηλά νέφη, ψύχος και χιόνια στις κορυφές. Ίσως να βελτιωθεί επ’ ολίγον πριν αρχίση ο χειμώνας.
7. Παρ’ όλα αυτά, οι Ιταλοί έχουν προωθήσει προς την μεθόριον κατά τις τελευταίες ημέρες προκεχωρημένα στρατιωτικά τμήματα (…).
8. Δεν υπάρχουν μεθοριακά επεισόδια ούτε πολιτικές η στρατιωτικές πληροφορίες που να υποδεικνύουν σχεδιαζομένη επίθεσιν».
………………..…….
Την αυγή της 28ης Οκτωβρίου 1940, μετά την απόρριψι του τελεσιγράφου Γκράτσι, ο Μεταξάς τηλεφωνεί στον Πρεσβευτή Πάλαιρετ και του αναγγέλλει τα δραματικά γεγονότα. Ο Πάλαιρετ τηλεγραφεί αμέσως στον λόρδο Χάλιφαξ στο Φόρεϊν Όφφις:
«Σερ Μ. Πάλαιρετ προς υποκόμητα Χάλιφαξ
Αθήναι, 28 Οκτωβρίου 1940
Νο 271
Λόρδε μου
Ο Πρόεδρος του (ελληνικού)
Υπουργικού Συμβουλίου μου ετηλεφώνησε σήμερον την πρωϊαν εις τας 3.30’
προκειμένου να με πληροφορήση περί του τελεσιγράφου το οποίον είχε λάβει
ημίσειαν ώραν ενωρίτερον από τον Ιταλόν πρεσβευτήν. Έχω την τιμήν να
σας διαβιβάσω εσωκλείστως ένα αντίγραφον του εγγράφου τούτου, του οποίου
το σημερινόν Νο 994 τηλεγράφημά μου σας έδωσε βραχείαν περίληψιν. Θα
ήτο δύσκολον να εύρη κανείς καλύτερον δείγμα αναισχύντου ψευδολογίας,
ακόμη και μεταξύ των πολυαρίθμων παρομοίων προϊόντων των Δυνάμεων του
Άξονος.2. Φαίνεται σχεδόν απίστευτον ότι ο Ιταλός πρεσβευτής ενεφανίσθη αδυνατών να απαντήση εις την ερώτησιν του στρατηγού Μεταξά, ως προς ποία στρατηγικά σημεία (της Ελλάδος) η κυβέρνησίς του προετίθετο να καταλάβη και όμως, ούτω συνέβη.
3. Η ελληνική κυβέρνησις δεν επέδωσε γραπτήν απάντησιν εις την διακοίνωσιν αυτήν. Όπως είχα την τιμήν να σας αναφέρω, ο στρατηγός Μεταξάς εδήλωσεν αμέσως προς τον σινιόρ Γκράτσι ότι τούτο ισοδυναμούσε με κήρυξιν πολέμου, ενήργησε δε αναλόγως. Η πρώτη του ενέργεια ήτο να ζητήση την βοήθειά μου.
Διατελώ κ.λ.π.
Μάϊκλ Παλλαιρέτ
……………….
Επειδή έτυχε να είμαι αυτήκοος μάρτυς μιας τηλεφωνικής συνδιαλέξεως μεταξύ των δύο ανδρών, θεωρώ υποχρέωσίν μου χάριν της Ιστορίας, να εκθέσω τα εξής:
Κατά τας μεσονυκτίους ώρας μιας των ανωτέρω ημερομηνιών, όταν επέστρεψεν εκ του γραφείου ο Αείμνηστος Πρόεδρος εις την εν Κηφισσία οικίαν του, συνοδευόμενος υπό του Υφυπουργού Ασφαλείας κ. Κ. Μανιαδάκη, με εκάλεσαν και μου έδωσαν εντολήν όπως, επειδή ο Πρόεδρος αναμένει επείγουσαν τηλεφωνικήν συνδιάλεξιν μετά του Έλληνος Πρεσβευτού από το Βερολίνον και επειδή πιθανώς να βραδύνη, και ο Πρόεδρος είχεν ανάγκην αναπαύσεως, λόγω υπερκοπώσεως, παραμείνω εις το τηλέφωνον, ίνα αφυπνίσω τον Πρόεδρον προς πραγματοποίησιν της τηλεφωνικής συνδιαλέξεως. Πράγματι κατά την 2αν νυκτερινήν, εκτύπησε το τηλέφωνον και εζήτησαν από την Ελληνικήν Πρεσβείαν Βερολίνου να επικοινωνήση με τον Πρόεδρον της Κυβερνήσεως.
Αμέσως αφύπνισα τον Πρόεδρον και άρχισε την τηλεφωνικήν συνομιλίαν του μετά του Έλληνος Πρεσβευτού Ραγκαβή. Αύτη ήτο σχετική με την προηγηθείσαν προ ολίγου συνομιλίαν του Έλληνος Πρεσβευτού μετά του Γερμανού Υπουργού των Εξωτερικών Φον Ρίμπεντροπ και αντελήφθην τον Πρόεδρον ΙΩΑΝΝΗΝ ΜΕΤΑΞΑΝ σε νευρικήν έξαψιν και με έντονον ύφος να λέγη «Κύριε Ραγκαβή να επισκεφθής και αύριον πάλιν τον Φον Ρίμπεντροπ και να του ανακοινώσητε εκ μέρους μου ότι,
Η ΕΛΛΑΣ ΘΑ ΠΟΛΕΜΗΣΗ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΟΙΟΥΔΗΠΟΤΕ ΠΟΥ ΘΑ ΤΗΣ ΕΠΙΤΕΘΗ,
και εντός της αύριον να με ενημερώσης.
Ταύτα εκθέτω ίνα πειστούν όσοι
τυχόν υπάρχουν αμφιβάλλοντες δια ειλικρινήν εξωτερικήν πολιτικήν του
ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΕΤΑΞΑ, όστις όπως πάντοτε άλλο δεν εσκέπτετο παρά μόνον την
Ελλάδα και μόνον την Ελλάδα.
Εν Αθήναις τη 15η Ιανουαρίου 1971
Δημήτριος Θ. Τραυλός
28η Οκτωβρίου 1940
Ώρα 2.45’ νυκτερινήν με ξυπνούν. Ο
Υπαξιωματικός Υπηρεσίας μου αναφέρει ότι, ήλθεν ο Γάλλος Πρεσβευτής και
ζητεί να δη τον κ. Πρόεδρον, κτυπάμε το κουδούνι, αλλά δεν ακούει
κανείς από μέσα. Σηκώνουμε αμέσως, δια του μυστικού τηλεφώνου καλώ τον
Αείμνηστον Πρωθυπουργόν Ιωάννην Μεταξάν και του αναφέρω:«Κύριε Πρόεδρε, εδώ Ενωματάρχης Τραυλός, έχει έλθει ο Πρεσβευτής της Γαλλίας και θέλει να σας δη».
Και μου απαντά: Τέτοια ώρα μωρέ Τραυλέ; Καλά, θα σηκωθώ.
Αμέσως και εγώ εξέρχομαι του οικήματος της φρουράς και ευρίσκομαι έξωθι της οικίας του Προέδρου, όπου είχε σταματήσει το αυτοκίνητον του Ιταλού Πρεσβευτού, και όχι του Γάλλου, ως ανακριβώς μου είχεν αναφέρει ο Υπαξιωματικός Υπηρεσίας, τούτο διότι λόγω του σκότους, ενόμισαν την σημαίαν του αυτοκινήτου ως Γαλλικήν. Εν τω μεταξύ ήνοιξεν η θύρα της προς την κουζίναν εισόδου, όπου ενεφανίσθη με την νυχτικιάν του ο Πρόεδρος. Επηκολούθησεν η είσοδος του Ιταλού Πρεσβευτού Γκράτσι. Όπισθέν του ηκολούθησα και εγώ. Μετά τον τυπικόν χαιρετισμόν, οι δύο άνδρες εισήλθον εις ιδιαίτερον δωμάτιον, εγώ δε παρέμεινα εις τον διάδρομον.
Η συζήτησις μεταξύ των διήρκεσεν επί πέντε λεπτά περίπου, καθ’ ην ήκουον την έντονον φωνήν του αειμνήστου Πρωθυπουργού Ιωάννου Μεταξά. Άμα τη εξόδω του Ιταλού Πρεσβευτού, τον οποίον σημειωτέον, δεν συνόδευσε μέχρι της θύρας, εξήλθεν εις τον διάδρομον ο Πρόεδρος και με πλήρη ηρεμίαν, ως να μη συνέβαινε τίποτε το σπουδαίον, μου λέγει:
«Δημήτρη, παιδί μου, έχουμε πόλεμο».
Και εγώ τον ερωτώ: Και τι θα κάνουμε Κύριε Πρόεδρε;
Μου απαντά:
«ΘΑ ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΜΕ ΚΑΙ Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΖΙ ΜΑΣ! Σε παρακαλώ τηλεφώνησε αμέσως στο Νικολούδην και Μαυρουδήν να έλθουν εδώ και ετοίμασε την Ασφάλειάν μου για το Υπουργείον».
Ο ίδιος ετηλεφωνούσε εις τον Βασιλέα, Παπάγον και Άγγλον Πρεσβευτήν. Μετ’ ολίγον ήρχισαν να καταφθάνουν, οι ανωτέρω Υπουργοί, ο Άγγλος Πρεσβευτής και άλλοι, αργότερον δε κατήλθον άπαντες εις το Υπουργείον των Εξωτερικών.
Αθήναι τη 15η Ιανουαρίου 1971
Δημήτριος Θ. Τραυλός_
Από το περιοδικό: ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ Τεύχος 112 , ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2011
ΑΒΕΡΩΦ
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου