ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΤΕ ΤΩΡΑ ΤΑ ΧΩΡΙΚΑ ΥΔΑΤΑ ΣΤΑ 12 ΜΙΛΙΑ ΚΑΙ ΣΧΙΣΑΤΕ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ - Ὕπουλη ἐπέκτασις τῆς αἰγιαλίτιδος ζώνης τῆς φιλοτουρκικῆς Κυβερνήσεως τῆς Λιβύης ὑπό τόν Ντμπεϊμπά – Ἡ Ἄγκυρα παραβιάζει τήν Διακήρυξη μέσῳ τρίτων, πού δέν δεσμεύονται ἀπό αὐτήν! – Μονομερής ἐνέργεια μέσῳ ἀντιπροσώπων – Ἐπείγει ἡ ἐπέκτασίς μας νοτίως τῆς Κρήτης σέ συνεννόηση μέ τήν Αἴγυπτο

Κάποιοι ἔσπευσαν νά πανηγυρίσουν ὅταν συνετάχθη ἡ Διακήρυξις τῶν Ἀθηνῶν, προσπαθῶντας νά μᾶς πείσουν ὅτι ἔγινε τό πρῶτο βῆμα γιά τήν προσέγγιση Ἑλλάδος Τουρκίας καί γιά τήν ἐγκαθίδρυση σχέσεων ἀμοιβαίας κατανοήσεως μεταξύ τῶν δύο κρατῶν. Οἱ ἴδιοι χθές ἤθελαν νά μᾶς πείσουν ὅτι ἡ ἀπόφασις τῆς φιλοτουρκικῆς Κυβερνήσεως τῆς Λιβύης νά ἐπεκτείνει τά χωρικά της ὕδατα στά 12 μίλια, εἶναι μία «συνηθισμένη κίνησις, ἡ ὁποία δέν ἐπηρεάζει τά ἑλληνικά συμφέροντα καί δέν ἀνησυχεῖ τήν Ἑλλάδα»! Ἐπειδή δέν εἶναι ἔτσι, ἐπειδή πρόκειται γιά ἐνέργεια πού μεθοδεύθηκε σέ συνεργασία μέ τήν Ἄγκυρα καί διά τῆς ὁποίας θίγονται ζωτικά συμφέροντα τῆς χώρας μας στήν ἀνατολική Μεσόγειο, εἶναι ἐπιβεβλημένη ἡ ἄμεσος ἀντίδρασις τῶν Ἀθηνῶν.

Καλοῦμε, λοιπόν, τήν ἑλληνική Κυβέρνηση νά προβεῖ ἀμέσως σέ δύο ἐνέργειες.

Κ. Μητσοτάκη:

– Λάβετε τήν ἀπόφαση ἐπεκτάσεως τῶν χωρικῶν ὑδάτων τῆς Ἑλλάδος στά 12 μίλια μέ ἄμεσο ἐφαρμογή της.

– Πετάξτε στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων τήν Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν, ἀφοῦ ἡ Τουρκία ἤδη τήν ἔχει παραβιάσει. Ἔστω ἐμμέσως. Ἔστω μέσῳ ἀντιπροσώπου. Οἱ προοπτικές ἀποκαταστάσεως φιλικῶν σχέσεων μέ τήν Ἄγκυρα ἔχουν ἐξανεμισθεῖ.

Τήν ἀποκάλυψη ἔκανε χθές ἡ ἐφημερίς «Καθημερινή», ἡ ὁποία ἐδημοσίευσε τόν χάρτη τόν ὁποῖο παραθέτουμε καί στόν ὁποῖο ἐμφαίνονται οἱ ζῶνες τῶν 12 μιλίων, καθώς καί ἡ συνορεύουσα ζώνη τῶν 24 μιλίων. Πρέπει, ἐπίσης, νά παρατηρήσουμε ὅτι οἱ δύο ζῶνες δέν ἐκκινοῦν ἀπό τίς ἀκτές, ἀλλά ἀπό τήν «γραμμή βάσεως» στήν ἔξοδο τοῦ κόλπου τῆς Σύρτης. Τό σημεῖο αὐτό πρέπει, ἐπίσης, νά μᾶς ἀπασχολήσει κατά τόν καθορισμό τῶν δικῶν μας χωρικῶν ὑδάτων καί θαλασσίων ζωνῶν, ἀλλά δέν εἶναι τῆς παρούσης.

Ὅπως ἀκριβῶς εἶχε γίνει καί μέ τό τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, τό ὁποῖο οἱ δύο χῶρες διατηροῦν σέ ἰσχύ, ἔτσι καί μέ τήν ἐπέκταση τῶν χωρικῶν της ὑδάτων ἡ Λιβύη ἔσπευσε νά κοινοποιήσει στόν ΟΗΕ τήν σχετική ἀπόφαση τοῦ ὑπουργικοῦ της συμβουλίου.

Ὑπενθυμίζεται ὅτι μέ τήν Διακήρυξη τῶν Ἀθηνῶν, Ἑλλάς καί Τουρκία ἐδεσμεύθησαν νά ἀπέχουν μονομερῶν ἐνεργειῶν. Ἡ Λιβύη, βεβαίως, δέν δεσμεύεται, ὁπότε ἡ Τουρκία καθωδήγησε αὐτήν νά ἀναλάβει τήν μονομερῆ ἐνέργεια ἐπεκτάσεως τῶν χωρικῶν της ὑδάτων. Ἡ ἐνέργεια αὐτή ἔχει ἄμεσες ἐπιπτώσεις στήν ὁριοθέτηση ΑΟΖ καί ὑφαλοκρηπῖδος, ἐνῷ ἀποτελεῖ στοιχεῖο ἰσχυροποιήσεως τοῦ τουρκο-λιβυκοῦ μνημονίου, τό ὁποῖο θεωρεῖται μέν ἀπό τήν Ἑλλάδα παράνομο, ὅμως παραμένει σέ ἰσχύ. Ἐνῷ, λοιπόν, ἡ κοινή λογική ὑποδεικνύει ὅτι ἡ ὑπογραφή τῆς Διακηρύξεως τῶν Ἀθηνῶν ἔπρεπε νά γίνει ταὐτοχρόνως μέ τήν ἀποκήρυξη τοῦ τουρκο-λιβυκοῦ μνημονίου ἀπό τήν Ἄγκυρα, ἡ τελευταία χρησιμοποιεῖ τό ἐνεργούμενό της, τήν κυβέρνηση Ντμπεϊμπά τῆς Τριπόλεως γιά νά τό ἰσχυροποιήσει καί νά δημιουργήσει ἐφαλτήριο γιά περισσότερες διεκδικήσεις. Τό ἔχουμε, ἄλλως τε, ξαναγράψει. Γιά τήν Τουρκία, κάθε συμβιβασμός καί κάθε κίνησις προσεγγίσεως εἶναι ἁπλῶς βῆμα πρός τήν ἑπομένη δέσμη διεκδικήσεων.

Εἶναι γεγονός ὅτι ἡ τελευταία λιβυκή ἐνέργεια στρέφεται ἀμέσως ἐναντίον τῆς Αἰγύπτου καί ἐμμέσως ἐναντίον τῆς Ἑλλάδος. Διεκδικεῖ μίαν ἐπέκταση τῆς θαλασσίας ζώνης της πρός Ἀνατολάς εἰς βάρος τῆς ἀντιστοίχου τῆς Αἰγύπτου, παρ’ ὅτι, μάλιστα, ἡ τελευταία εἶχε μονομερῶς κηρύξει περιοχή ἀσκήσεως δικῶν της κυριαρχικῶν δικαιωμάτων τήν ζώνη αὐτή. Τέτοιες ζῶνες, ὅμως, πρέπει νά ὁριοθετοῦνται μέ διμερεῖς συμφωνίες, προκειμένου νά ἔχουν ὑπόσταση, κατά τό Δίκαιο τῆς Θαλάσσης.

Ἐπανερχόμεθα, λοιπόν, πρός τήν ἑλληνική Κυβέρνηση, τονίζοντας ὅτι εἶναι ἐπιβεβλημένο νά μεταβεῖ ἀμέσως ὁ Πρωθυπουργός στό Κάϊρο, νά συναντηθεῖ μέ τόν Πρόεδρο Σίσι καί νά συνομολογηθεῖ διμερής συμφωνία, πού θά διασφαλίζει τά ἑλληνικά καί τά αἰγυπτιακά συμφέροντα στήν περιοχή. Μπορεῖ νά εἶναι ἡ συμφωνία αὐτή συμπληρωματική πρός τήν μερική ὁριοθέτηση πού συνωμολόγησαν οἱ ὑπουργοί Ἐξωτερικῶν τῶν δύο χωρῶν, Νῖκος Δένδιας καί Σαμέχ Σούκρι, στίς 6 Αὐγούστου τοῦ 2020. Μία τέτοια διμερής συμφωνία ἀνατρέπει καί τήν ἐπέκταση τῆς Λιβύης στήν καθ’ ἡμᾶς θάλασσα καί τό τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.

Εἶναι, λοιπόν, πολύ πιό ἄμεσο, πολύ πιό ἀπαραίτητο ἀπό ὁποιοδήποτε ἐσωτερικό πολιτικό ζήτημα ἡ ἄμεσος ἀντιμετώπισις τῆς νέας καταστάσεως πού διαμορφώνουν Τουρκία καί Λιβύη στήν περιοχή. Οἱ Αἰγύπτιοι τό γνωρίζουν καλά. Καλό εἶναι, λοιπόν, καί στήν Ἀθήνα νά παραγκωνισθοῦν οἱ κύκλοι ἐκεῖνοι πού ἰσχυρίζονται ὅτι ἡ κίνησις τῆς Λιβύης εἶναι «συνηθισμένη» καί νά ἀναληφθεῖ ἡ ἐθνική προσπάθεια γιά τήν διασφάλιση τῶν ἑλληνικῶν συμφερόντων στήν ἀνατολική Μεσόγειο. Σέ ἀγαστή συμπόρευση μέ τήν Αἴγυπτο.

https://www.estianews.gr/kentriko-thema/%e1%bc%90pekteinete-tora-ta-chorika-%e1%bd%95data-sta-12-milia-kai-schisate-to-mnimonio-t%e1%bf%b6n-%e1%bc%80thin%e1%bf%b6n/

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΕ ΣΥΝΤΑΓΗ RICHARD COUDENHOVE KALERGI

Της Μαρίας Νεγρεπόντη-Δελιβάνη

Πρώην πρύτανης και καθηγήτρια στο ΠΑΜΑΚ

Επικεφαλής στην ΤΙΜΗ ΣΤΟ 21

Τα όσα ακολουθούν  έχουν άμεση σχέση με την  απόφαση της χώρας μας να νομιμοποιήσει 300.000  μετανάστες και ουδόλως  αποτελούν προϊόν επιστημονικής φαντασίας. Και συγκεκριμένα,  αυτά που διαδραματίζονται   στην Ευρώπη, και όλως ειδικότερα στην Ελλάδα, στο χώρο της μαζικής μετανάστευσης και των συνεπειών της, έχουν αναγγελθεί  σε βιβλία και   άρθρα  του περασμένου αιώνα από έναν  μορφωμένο πολιτικό, φιλόσοφο και συγγραφέα.

Πρόκειται για το σχέδιο καταστροφής της Ευρώπης, που εμπνεύστηκε ο  RICHARD  COUDENHOVE KALERGI,  γιός Αυστριακού  διπλωμάτη και  Γιαπωνέζας μητέρας. Το 1926 ίδρυσε την κίνηση «Πανευρώπη», με έδρα τη Βιέννη,  και αναγνωρίζεται ως ο πατέρας της ΕΕ. Η νέα αυτή κίνηση εγκαθίσταται στο παλάτι Hofburg και διαχέει τις ιδέες της μέσω του περιοδικού Πανευρώπη. Να σημειωθεί ότι  και τότε, όπως και τώρα, ένας πολύ μικρός αριθμός  αυτών που γνωρίζουν  το σχέδιο “Πανευρώπη” γνωρίζουν επίσης ότι αυτό  έκρυβε μια σατανική πρόβλεψη, αλλά και έναν απευκταίο στόχο, για το μέλλον της Ευρώπης: την εξαφάνισή της. Είναι, εξάλλου,  ενδιαφέρον να υπογραμμισθεί ότι στη συνείδηση του Καλλέργη η ΕΕ θα τελούσε υπό την ηγεσία των Η.Π.Α., όπως και τελεί.

Στο διάστημα του ενός αιώνα, από την εμφάνιση αυτού του σχεδίου, και μέχρι σήμερα, έγινε πλήθος φονικών επιθέσεων, κυρίως στη Νότια Αφρική, εναντίον λευκών, και τόσο πρόσφατα όσο το 2017, που  ερμηνεύτηκαν ως έναρξη γενοκτονίας εναντίον της λευκής φυλής, με βάση τις σχετικές απόψεις του  Kαλέργη.

Συγκεκριμένα, το σχέδιο (ή και η συνομωσία) της  ευρωπαϊκής γενοκτονίας βασίζεται σε παράγραφο του βιβλίου του Καλέργη, του 1925, με τον τίτλο Πρακτικός Ιδεαλισμός, όπου προλέγει ότι στο μέλλον θα εμφανιστεί μια μικτή ράτσα στην Ευρώπη: «Ο άνθρωπος του μέλλοντος θα είναι μικτής φυλής. Οι σημερινές φυλές και τάξεις θα εξαφανιστούν σταδιακά ως αποτέλεσμα της εξαφάνισης του χώρου, του χρόνου και των προκαταλήψεων. Η Ευρασιατική-Νεγροειδής φυλή του μέλλοντος, παρόμοια στην εμφάνιση με τους αρχαίους Αιγυπτίους, θα αντικαταστήσει την ποικιλομορφία των λαών με την ποικιλομορφία των ατόμων”.

Οι απόψεις αυτές ή το σχέδιο Kalergi, που  συχνά  εμφανίζεται και ως    συνωμοσία Coudenhove-Kalergi, είναι μια  αναγγελία γενοκτονίας των λευκών παράλληλης, τηρουμένων των αναλογιών,  ιδεοληπτικής σύλληψης με το ολοκαύτωμα των Εβραίων. Με βάση αυτήν υποστηρίζεται  ότι ο Αυστρο-Ιάπωνας πολιτικός Richard von Coudenhove-Kalergiσκαρφίστηκε ένα σχέδιο για την ανάμειξη των λευκών Ευρωπαίων με άλλες φυλές Η εξάλειψη εθνών και λαών μπορεί να επιτευχθεί, κατά τον Καλέργη, μεταξύ άλλων, και με τη μετανάστευση.

Όσοι, ενδεχομένως, οσμίζονται συνωμοσίες παντού, έχουν την τάση να υποστηρίζουν, και μάλιστα αφ’υψηλού, ότι πρόκειται για  μια απλή σύμπτωση. Ωστόσο, το σχέδιο πλαισιώνεται από ορισμένα γεγονότα, που είναι δύσκολο πια να εξακολουθήσουν να εκλαμβάνονται ως “συμπτώσεις”. Επιλέγω, για τη συμπλήρωση αυτού του εδαφίου  του ανά χείρας έργου,  τα ακόλουθα:

*Πρώτον, δεν μπορεί να είναι τυχαίο ότι προς τιμήν του Coudenhove- Kalergi, ιδρύθηκε το ευρωπαϊκό βραβείο,  το οποίο  απονέμεται  κάθε δύο χρόνια σε  Ευρωπαίους  οι οποίοι αναγνωρίζεται ότι συνέβαλαν στην  προώθηση του  σχεδίου Καλέργη. Και οι μέχρι σήμερα  βραβευθέντες  είναι η Angela Merkel και ο Herman Van Rompuy, δύο από τα “κορυφαία πιόνια” της Λέσχης Bildemberg, αλλά και ο Πρόεδρος της Ρουμανίας Κλάους Ιωάννης.

*Δεύτερον,  οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν συνεχώς την Ευρώπη, μέσω των Ηνωμένων Εθνών, να δεχθεί εκατομμύρια μετανάστες, για να λύσει έτσι το πρόβλημα υπογεννητικότητας και γήρανσης του πληθυσμού, αλλά και ανεπαρκών εργατικών χεριών. Συγκεκριμένα, αναφέρεται σε έκθεση των Ηνωμένων Εθνών του Ιανουαρίου του 2000, με τίτλο «Μετανάστευση Αντικατάστασης: Μία λύση για την μείωση και γήρανση του πληθυσμού», όπου αναφέρεται ότι, μέχρι το 2025 η Ευρώπη θα χρειασθεί 159 εκατομμύρια μετανάστες. Εκπληκτικό πράγματι αυτό το ακριβές νούμερο, που αυτόματα παραπέμπει, σε συνδυασμό και με όλα τα προηγούμενα, στην ύπαρξη προμελετημένου σχεδίου. Εύλογα τίθεται το ερώτημα του  γιατί τα  ΗΕ δεν συμβουλεύουν την Ευρώπη να υιοθετήσει άλλες λύσεις, όπως προγράμματα στήριξης οικογενειών, αλλά αντιθέτως την προτρέπουν  να υπαχθεί σε πρόγραμμα γενοκτονίας της.

*Τρίτον, η ακόλουθη δήλωση του G. Brock Chisholm, πρώην διευθυντή του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (OMS), ενισχύει τις υπόνοιες για την ύπαρξη σκοτεινού σχεδίου, εναντίον της βιωσιμότητας της Ευρώπης, με βάση τις απόψεις Καλέργη. Η δήλωση αυτή έχει  ως εξής: «Αυτό που σε όλους τους τόπους οι άνθρωποι πρέπει να κάνουν είναι να εφαρμόσουν τον περιορισμό των γεννήσεων και να τελούν μικτούς γάμους (μεταξύ διαφορετικών φυλών),  με σκοπό να δημιουργηθεί μια ενιαία φυλή σε ένα κόσμο που θα κατευθύνεται από μια κεντρική αρχή» (δηλαδή, από παγκόσμια κυβέρνηση).

*Τέταρτον, τέλος, είναι δύσκολο να αποφευχθούν συνειρμοί ανάμεσα στην πιθανή πορεία εφαρμογής του σχεδίου Καλέργη και στην τάση ορισμένων ευρωπαϊκών οικονομιών, και κατεξοχήν της Ελλάδας, να καταργούν τη διδασκαλία των θρησκευτικών στα σχολεία, να υποβαθμίζουν τη διδασκαλία της εθνικής γλώσσας,  ή να αλλοιώνουν την ιστορία της χώρας στα σχολικά διδακτικά βιβλία,  να υποτιμούν βασικές ανθρώπινες αξίες,  εθνικά σύμβολα και ιστορικές νίκες που διατηρούν την εθνική υπερηφάνεια και την εθνική ταυτότητα.

Ο συνδυασμός γήρανσης και υπογεννητικότητας της Ευρώπης και ακατάσχετου μεταναστευτικού ρεύματος βρίσκεται στη βάση διαπιστώσεων, που φαίνεται να  σχετίζονται άμεσα με το σχέδιο Καλέργη   και που καταλήγουν στις ίδιες συνέπειες, δηλαδή στην  εξαφάνιση της Ευρώπης. Αναφέρω τα ακόλουθα σχετικά, που περιλαμβάνονται στο άρθρο του Giulio Meotti:

*O πληθυσμός της Ευρώπης μειώνεται περίπου κατά δύο εκατομμύρια το χρόνο, και σταθερά αναπληρώνεται από μεταναστευτικό πληθυσμό. Την υποκατάσταση αυτή ο David Coleman την χαρακτηρίζει ως εξής: “Η αυτοκτονική μείωση των γεννήσεων στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με τους μετανάστες που αυξάνονται γρήγορα, θα μεταλλάξουν την ευρωπαϊκή κουλτούρα. Η πτώση του ρυθμού γεννητικότητας από τους γηγενείς Ευρωπαίους συμπίπτει στην πραγματικότητα με τη θεσμοθέτηση του Ισλάμ στην Ευρώπη και με την  ανανέωση  της ισλαμοποίησης των Μουσουλμάνων της”.

*Ο Λόρδος Sacks δήλωσε πρόσφατα: “Η μείωση της γεννητικότητας μπορεί να σημάνει το  τέλος της Δύσης”. Η Ευρώπη, καθώς  γηράσκει, δεν ανανεώνει πια τις γενεές της, και στη θέση τους καλωσορίζει μαζική μετανάστευση, από τη Μ. Ανατολή, την Αφρική και την Ασία, που θα υποκαταστήσουν τους γηγενείς Ευρωπαίους, και που κομίζουν πολιτισμούς με ριζικά διαφορετικές αξίες, για τη σχέση των δύο φύλων, την πολιτική εξουσία, την κουλτούρα, την οικονομία και τη σχέση Θεού και ανθρώπου.

*Ο Καρδινάλιος  Raymond Leo Burke προέβλεψε ότι  “το Ισλάμ θα κατακυριεύσει την Ευρώπη εξαιτίας πίστης και ρυθμού γεννητικότητας”.

Οι αρμόδιοι στην πατρίδα μας, προφανώς, αγνοούν το σχέδιο Καλέργη. Ας αναλογιστούμε, ωστόσο,  την τραγική μοίρα της  Ελλάδας, η οποία υποκύπτει χωρίς δισταγμούς, στις επιταγές έξωθεν,  σε αντίθεση με το σύνολο σχεδόν των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών, που καταβάλουν προσπάθειες να  προστατεύσουν κατά το δυνατόν τα σύνορά τους. Αναφέρομαι, συγκεκριμένα, στην πρόσφατη απόφαση της χώρας μας να νομιμοποιήσει, όπως υπολογίζονται, 300.000 μετανάστες.

Αν υπάρχει μεταθανάτια ζωή ο Kalergi θα ανοίγει σαμπάνιες, προς τιμήν της Ελλάδας.

 

https://www.newsbreak.gr/apopseis/545040/to-telos-tis-eyropis-me-syntagi-kalergi/ 

ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ - ΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΘΥΡΑΝΟΙΞΙΑ ΤΗΣ! - ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ (27 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 537 μ.Χ)

ΤΑ ΘΥΡΑΝΟΙΞΙΑ ΤΗΣ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ

Ἄν αὐτό πού καταξιώνει ἕνα λαό στή συνείδηση τῆς ἱστορίας δέν εἶναι οὔτε τά ἐδάφη πού κατέχει οὔτε οἱ πόλεμοι πού διεξάγει παρά ὁ πολιτισμός πού παράγει, τότε σίγουρα οἱ Ἕλληνες μποροῦμε νὰ σεμνυνόμαστε γιατί, λαός κατεξοχήν ἱστορικός, ἔχουμε νά δείξουμε στό διάβα τῶν αἰώνων λαμπρά μνημεῖα πολιτισμοῦ ὅσα ἴσως κανείς ἄλλος λαός μέχρι σήμερα δέ διαθέτει. Μιά θαυμαστή συγκομιδή  ἀπό κάθε ἐποχή τοῦ ἱστορικοῦ μας βίου ἔρχεται νἀ ἐπιβεβαιώσει τή συνέχεια τοῦ ἑλληνικοῦ τρόπου ἀπό τά πανάρχαια χρόνια μέχρι καί σήμερα. Ἀπό τό θησαυρό τοῦ Ἀτρέα μέχρι τά πρόσφατα δημιουργήματα τῆς λαϊκῆς μας τέχνης, πλοῦτος πολιτιστικῶν "προϊόντων" στά ὁποῖα ὁ διαχρονικός Ἕλληνας ἔχει ἀποτυπώσει τούς καημούς καί τά ὄνειρά του, τίς χαρές καί τίς λύπες, ἔχει ἐπενδύσει τά ψυχικά του ἀποθέματα, τό ἴδιο του τό εἶναι.

            Ἕνα τέτοιο μνημεῖο (ἄν καί ὁ ὅρος ἐδῶ χρησιμοποιεῖται συμβατικά -ὅπως θά φανεῖ παρακάτω) φέρνει μπροστά μας σήμερα ἡ ἱστορική μνήμη. Μνημεῖο, πού μόνο του ἀποτελεῖ -αἰῶνες τώρα- σημεῖο ἀναφορᾶς τοῦ ἑλληνορθόδοξου πολιτισμοῦ, κέντρο τῆς πονεμένης Ρωμιοσύνης· μνημεῖο πού, σέ πεῖσμα τῶν καιρῶν καί τῆς -παγκοσμιοποιημένης πιά- λήθης, ἐξακολουθεῖ νά μιλᾶ στούς Νεοέλληνες καί νά τούς συγκινεῖ -μαζί καί κάθε Ὀρθόδοξο· μνημεῖο πού ἀποτελεῖ τό καύχημα τῆς χιλιόχρονης αὐτοκρατορίας τῶν Ρωμιῶν (αὐτῆς πού οἱ Φράγκοι μᾶς ἐπέβαλαν νά τή λέμε "βυζαντινή") καί πού ἀκόμη κι ἄν ἦταν τό μόνο πού εἶχε σωθεῖ θα ἦταν ἀρκετό γιά νά μᾶς δώσει σαφή εἰκόνα τοῦ μεγαλείου καί τῆς λαπρότητας τοῦ πολιτισμοῦ πού ἀναπτύχθηκε στή Βασιλίδα τῶν πόλεων.

Ἦταν λοιπόν, 27 Δεκεμβρίου τοῦ 537 μ.Χ. ὅταν ὁ Αύτοκράτωρ τῶν Ρωμαίων Ἰουστινιανός  ἐγκαινίαζε στήν Κωνσταντινούπολη τόν περικαλή ναό τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, τήν Ἁγια-Σοφιά.

Σύντομο ἱστορικό

            Εἶναι βέβαια γνωστό πώς ὁ ναός δέ χτίστηκε τότε ἀλλά νωρίτερα ἀπό τόν Κωνσταντῖνο. Ἦταν ὅμως μιά τυπική βασιλική, χωρίς τίποτε τό ἰδιαίτερα ἐντυπωσιακό. Ὁ Ἰουστινιανός ἦταν ἐκεῖνος πού προχώρησε στήν ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ καί τοῦ ἔδωσε τή μορφή μέ τήν ὀποία πέρασε στήν αἰωνιότητα. Δίκαια λοιπόν, τό δικό του ὄνομα καί ὄχι τοῦ Κωνσταντίνου ἔχει συνδεθεῖ μέ τό θρύλο τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς.

            Τήν ἀπόφαση γιά τήν ἀνοικοδόμηση τήν ἔλαβε ὁ Ἰουστινιανός ἀμέσως μετά τήν καταστολή τῆς περίφημης "στάσης τοῦ νίκα" πού λίγο ἔλειψε νά τοῦ στοιχίσει τό θρόνο. Στή διάρκεια τῆς στάσης ὁ ναός ἔπεσε θῦμα τῆς μανίας τῶν στασιαστῶν καί ἔγινε παρανάλωμα τοῦ πυρός. Ὁ αὐτοκράτορας λοιπόν μόλις ξεπέρασε τήν κρίση θέλησε νά ξανακτίσει τό ναό, ἀποφασισμένος νά ὑπερβεῖ τούς ἄλλους σέ λαμπρότητα. Αὐτοκρατορική ἐγκύκλιος στάλθηκε σέ ὅλους τούς ἐπαρχιακούς κυβερνῆτες μέ τήν ὁποία τούς ἐζητεῖτο νά στείλουν στήν Πόλη τά ὡραιότερα μάρμαρα ἀπό τά πλέον φημισμένα λατομεῖα τῆς αὐτοκρατορίας καί τά πιό σπάνια ὑλικά: πολύτιμοι λίθοι, χρυσός, ἄργυρος, ἐλεφαντόδοντο, ὅλα ὅσα χρειάζονταν γιά νά ἐπαυξηθεῖ ἡ λαμπρότητα τοῦ κτίσματος.

            Γιά τήν ἐκτέλεση τοῦ σχεδίου καί τήν πραγματοποίηση τοῦ ὀνείρου του, ὁ Ἰουστινιανός στάθηκε τυχερός πού ἀνακάλυψε δύο μεγαλοφυεῖς ἀρχιτέκτονες, τόν Ἀνθέμιο ἀπό τίς Τράλλεις καί τόν Ἰσίδωρο ἀπό τή Μίλητο, διακεκριμένους καί καταξιωμένους ἤδη τότε γιά τίς γνώσεις, τήν τόλμη καί τήν ἐφευρετική τους δύναμη. Καί, καθώς ὁ Ἰουστινιανός δέ φειδόταν οὔτε χρημάτων οὔτε κόπων, οἱ ἐργασίες προχώρησαν μέ ταχύτατους ρυθμούς. Ἔτσι, σέ λιγότερο ἀπό 5 χρόνια ὁ ναός ὁλοκληρώθηκε καί στίς 27 Δεκεμβρίου τοῦ 537 μ.Χ. ἔγιναν τά ἐγκαίνιά του ἀπό τόν ἴδιο τόν αὐτοκράτορα, μέ τήν πάνδημη συμμετοχή τοῦ λαοῦ τῆς Πόλης. Ἐπρόκειτο γιά μιά γιορτή πού κράτησε πολλές μέρες, μέ τόν πανηγυρικό χαρακτήρα καί τήν τελετουργική λαμπρότητα πού χαρακτήριζε τή ζωή, δημόσια καί ἰδιωτική, στό Βυζάντιο.

Ἡ Ἁγια-Σοφιά ἀπό ἀρχιτεκτονική πλευρά

α.        γενικά

            Σχετικά μέ τήν ἀρχιτεκτονική ἀξία τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς, θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείς πολλά καί νά γνωρίζει ἀκόμη περισσότερα, ὅροι πού δέν ὐφίστανται ἐν προκειμένῳ. Ἀναγκαστικά λοιπόν, θά εἶμαι συνοπτικός.

            Γιά ἀρχή νομίζω ὅτι εἶναι κατάλληλη ἡ ρήση τοῦ πασίγνωστου βυζαντινολόγου Καρόλου Ντήλ ὅτι ἡ "Μεγάλη Ἐκκλησία" εἶναι ἕνα ἀπό τά σπουδαιότερα δημιουργήματα στήν ἱστορία τῆς παγκόσμιας ἀρχιτεκτονικῆς.  Ἐξωτερικά, τό ὅλο οἰκοδόμημα εἶναι ἀσφαλῶς ἐντυπωσιακό, πολύ περισσότερο ὅμως εἶναι μοναδική καί ἀξεπέραστη ἡ ἐντύπωση πού προκαλεῖ ἡ εἴσοδος στό ἐσωτερικό του.  Δέν εἶναι βέβαια εὔκολο σήμερα -μέ δεδομένες τίς φθορές καί τίς καταστροφές- οὔτε καί μέ τή φαντασία νά συλλάβουμε τήν εἰκόνα: ἡ λαμπρότητα τῶν πολύχρωμων μαρμάρων, ὁ χρυσός στά ψηφιδωτά, ὁ ψηφιδωτός διάκοσμος τῶν τόξων πού παραβάλλονται προς τό "τόξο τῆς ἴριδος", τά λεπτοδουλεμένα γλυπτά πάνω στις μαρμάρινες ἐπιφάνειες, τά ἀνάλαφρα κιονόκρανα, οἱ πολύτιμοι λίθοι, τό ἀσημένιο κιβώτιο καί ἡ ὁλόχρυση πλάκα τῆς Ἁγίας Τράπεζας πού τήν κρατοῦσαν ὁλόχρυσοι κίονες, τό περίφημο μεταξωτό κάλυμμά της (ἡ ἐνδυτή, κεντημένη μέ χρυσό καί ἄργυρο)· ὅλα αὐτά συνέθεταν μία εἰκόνα πού μάγευε τόν καθένα.

β.         ὀ τροῦλος

            Κατά κοινή ὅμως ὁμολογία, τό πλέον ἐντυπωσιακό γιά τόν εἰσερχόμενο στό ναό εἶναι ὁ θόλος, ὁ τεράστιος τροῦλος, ὁ ὁποῖος ἀπό συγγραφέα τοῦ 6ου αι. ἔχει ὀρθότατα χαρακτηριστεῖ "ἔργο θαυμάσιο καί συγχρόνως τρομερό" στή θέα, τόσο ἐλαφρό, τόσο ἀέρινο πού φαίνεται "μᾶλλον ὄτι κρέμεται μέ χρυσή ἀλυσίδα ἀπό τόν οὐρανό, παρά ὅτι στηρίζεται σέ στερεές βάσεις". Σ' αὐτό τό ἀποτέλεσμα συμβάλλει καί τό ἰδιοφυές σύστημα φωτισμοῦ: στή βάση τοῦ τρούλου ὑπάρχουν 40 παράθυρα, τό ἕνα δίπλα στό ἄλλο, καί τό φῶς τους, καθώς διαχέεται, "ἐξαφανίζει" σχεδόν τό τύμπανο τοῦ τρούλου μέ ἀποτέλεσμα νά φαίνεται σά νά αἰωρεῖται. Τό βλέμμα τοῦ θεατῆ ἀκολουθῶντας μιά σειρά ἀπό ἀσώματες καμπύλες ἤ τόξα, φτάνει σιγά σιγά στό κέντρο τοῦ τρούλου κι ἐκεῖ ἀναπαύεται. Ἀναπαύεται γιά λίγο, γιατί τό τόξο εἶναι κατασκευασμένο ἔτσι πού "ἀναγκάζει" τό μάτι νά ξανακατέβει στή γῆ. Γιατί στήν Ἁγια-Σοφιά ὁ χῶρος δε χάνει ποτέ τήν ἰσορροπία του καί ὁ ἄνθρωπος δέν ἐκμηδενίζεται, δέν αἰσθάνεται ἀσήμαντος ἀνάμεσα στά ἀτελεύτητα ὕψη, ὅπως συμβαίνει στούς καθεδρικούς ναούς, συνήθως γοτθικοῦ ρυθμοῦ, πού συναντᾶμε στή Δύση.

Πολύ σωστά εἰπώθηκε πώς στήν Ἁγια-Σοφιά,

γιά πρώτη φορά στήν ἱστορία τῆς παγκόσμιας ἀρχιτεκτονικῆς,

διαμορφώθηκε ἔνας χῶρος κατάλληλος γιά τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ,

ἀλλά καί τό μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως.

Γιατί, παρόλη τή μεγαλοπρέπεια καί τήν ὐποδήλωση τοῦ ὑπερφυσικοῦ,

ὁ χῶρος δέν εἶναι ἀπεριόριστος, παραμένει ἀνθρώπινος…

Μαρτυρίες γιά τό κάλλος τοῦ Ναοῦ

            Εἶναι τόσο τό κάλλος τοῡ ναοῦ, τέτοια ἡ ἀλήθειά του, πού μέχρι σήμερα ἡ ἀνθρώπινη γλῶσσα ἀδυνατεῖ μπροστά στό "θαυμαστό μοναδικό κτῖσμα, τό κάλλος τοῦ ὁποίου οἱ λέξεις ἀδυνατοῦν νά ἀποδώσουν". Ὁ Προκόπιος προσπαθεῖ νά περιγράψει μέ συναρπαστική γλῶσσα τἀ συναισθήματα τοῦ ἐπισκέπτη: "καθώς εἰσέρχεται κανείς στήν ἐκκλησία νά προσευχηθεῖ, αἰσθάνεται ἀμέσως ὅτι ὁ ναός αὐτός δέν εἶναι ἔργο ἀνθρώπινης προσπάθειας ἤ τεχνικῆς, ἀλλά τῆς ἐπενέργειας τοῦ Θεοῦ. Τό πνεῦμα, ἀνυψούμενο πρός τόν οὐρανό, ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἐδῶ ὁ Θεός βρίσκεται πολύ κοντά καί ὅτι ἰδιαίτερα εὐχαριστεῖται νά κατοικεῖ σ’ αὐτόν τό ναό, τόν ὁποῖο ὁ ἴδιος ἐπέλεξε γιά τόν ἑαυτό Του".

            Ἕνα ἀπό τά πλέον χαρακτηριστικά στιγμιότυπα πού δείχνει ἀκριβῶς τό μεγαλεῖο πού γευόταν ὅποιος ἔμπαινε στήν Ἁγια-Σοφιά, ἰδιαίτερα τήν ὤρα τῆς λατρείας εἶναι ἐκεῖνο τῆς ἐπίσκεψης τῶν Ρώσων ἐκπροσώπων στό ναό, πρίν ἀπό τόν ἐκχριστιανισμό τους. Σύμφωνα μέ τό Ρῶσο χρονογράφο Νέστορα, ὅταν τό 988 μ.Χ. ὁ μέγας ἠγεμόνας τῶν Ρώσων Βλαδίμηρος θέλησε νά ἐγκαταλείψει τήν εἰδωλολατρία ἔστειλε μιά πρεσβεία ἀπό δέκα Βογιάρους στά διάφορα θρησκευτικά κέντρα τῶν χρόνων του γιά νά τοῦ φέρουν πληροφορίες σχετικές μέ τά πιστεύω τῶν κρατῶν ἐκείνων, ὥστε στή συνέχεια νά ἐπιλέξει ὁ ἴδιος τήν καλύτερη θρησκεία γιά τό βασίλειό του.

            Ὅταν ἡ ρωσική πρεσβεία ἔφτασε στήν Κων/πολη, ἐκτός ἀπό τίς πληροφορίες πού συνέλεξε, παραβρέθηκε καί στήν Ὀρθόδοξη Θεία Λειτουργία πού τέλεσε ὁ πατριάρχης μέ ὅλο τόν κλῆρο, παρόντος τοῦ αὐτοκράτορα Βασιλείου (τοῦ Βουλγαροκτόνου) καί πυκνότατου ἐκκλησιάσματος, στό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας. Οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Βλαδίμηρου εἶχαν καταγοητευθεῖ. Ἔμειναν ἐκστατικοί μπροστά στό θαῦμα τῆς βυζαντινῆς ἁγιογραφίας καί ἄφωνοι ἀπό τά δρώμενα κατά τήν ὥρα τῆς Λειτουργίας. Ἐπιστρέφοντας στή Ρωσία ἀνέφεραν στό Βλαδίμηρο.

…Δέν ξέραμε ἄν τίς ὧρες ἐκεῖνες πού ἤμασταν στόν ναό, βρισκόμασταν στή γῆ ἤ στόν οὐρανό, διότι πάνω στή γῆ δέν ὑπάρχει κανένα τέτοιο θέαμα ἤ κάλλος. Πεισθήκαμε ὅτι ἐκεῖ πραγματικά κατοικεῖ ὁ Θεός μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Εἴδαμε νέους μέ φτερά, πού μέσα σέ περίλαμπρη περιβολή, χωρίς ν’ ἀγγίζουν τή γῆ ἔψαλλαν «Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ!», αὐτό δέ τό γεγονός μᾶς κατέπληξε περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλο. Εἴδαμε καί μελετήσαμε τούς ναούς τῶν Ἑλλήνων Χριστιανῶν καί τίς ἀκολουθίες καί τίς ψαλμωδίες των. Εἶναι οἱ μόνες κατάλληλες στόν κόσμο νά καταστήσουν τόν ἄνθρωπο συνομιλητή τοῦ Θεοῦ. Ὅσα εἴδαμε μέσα στήν Ἁγία Σοφία εἶναι τόσο ὠραῖα, ὑψηλά καί εὐφρόσυνα, ὥστε, ὅπως ἐκεῖνος πού γεύτηκε τό μέλι δέν ἀνέχεται μετά ἀπ’ αὐτό τό πικρό, κι ἐμεῖς, ἀφοῦ μελετήσαμε τή θρησκεία τῶν Ἑλλήνων καί θαυμάσαμε τό ναό ἐκεῖνο, δέν μποροῦμε πιά νά μένουμε εἰδωλολάτρες.

(Ἡ συνέχεια εἶναι γνωστή: ὀρθόδοξοι ἀρχιερεῖς ἦρθαν ἀπό τή Βασιλεύουσα καί βάπτισαν τό Βλαδίμηρο καί τό λαό του, ἀφοῦ τούς κατήχησαν στήν πίστη. Ἦταν ἡ μεγάλη στιγμή τῆς Ρωσίας, 19 Ἰουλίου τοῦ 988 μ.Χ.)

Ἡ Ἁγια-Σοφιά στή συνείδηση τοῦ Γένους

            Ἐκεῖνο ὅμως πού κάνει τό ναό μοναδικό εἶναι ἡ θέση πού κατέχει στή ζωή τοῦ Γένους. Εἶναι τόσο καίρια καί σημαντική, πού ἐξηγεῖται εὔκολα τό γιατί ἡ λαϊκή φαντασία συνδύασε ἕναν ὁλόκληρο κύκλο ἀπό ὡραῖες παραδόσεις μέ τό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας. Ἐξάλλου, καί ἱστορικά ἄν τό δεῖ κανείς θά διαπιστώσει πώς ἠ Ἁγια-Σοφιά ἀποτέλεσε τό κέντρο, τό χῶρο μέσα στόν ὁποῖο ἐξελίχθηκαν γεγονότα σημαντικά καί ἀξιομνημόνευτα: μέσα σ' αὐτήν γινόταν, κυρίως μετά τόν 7ο αἰ., μέ τήν πρέπουσα ἐπισημότητα ἡ στέψη τῶν αὐτοκρατόρων ἀπό τόν πατριάρχη· ἐδῶ ἀναπέμφθηκαν οἱ πρῶτες εύχαριστήριες εὐχές μετά τήν ἐκδίωξη ἀπό τήν «θεοφύλακτον πόλιν» τῶν Σταυροφόρων κατακτητῶν στά 1261· κάτω ἀπό τό θόλο της ὑψώθηκαν στεντόρειες οἱ κραυγές τοῦ λαοῦ κατά τῶν σχεδίων πού ὁδηγοῦσαν στήν ἕνωση μέ τούς παπικούς, δηλ. στήν οὐσιαστική ὑποδούλωση τῶν ὀρθοδόξων στόν Πάπα· τέλος, στήν Ἁγια-Σοφιά παίχτηκε ἡ πιό συγκλονιστική σκηνή τοῦ δράματος τῆς αὐτοκρατορίας πού ψυχορραγοῦσε, μέ τήν τελευταία Λειτουργία, λίγες ὧρες πρίν τήν Ἅλωση. Ἐδῶ, μέσα στ’ Ἅγιο Βῆμα, ἀναπαύεται ὁ Μαρμαρωμένος Βασιλιάς, καρτερῶντας τήν ὥρα νά ξαναπάρει τό σπαθί καί τό θρόνο, γιά ν’ ἀναστηθεῖ τό Γένος καί ἡ αὐτοκρατορία του. Καθώς τά ἀναλογιζόμαστε ὅλα αὐτά, δέ μᾶς φαίνεται διόλου ἀδικαιολόγητη ἡ λαϊκή ἐκείνη παράδοση κατά τήν ὁποία ὁ Θεός πῆρε ἀπό εὐσπλαχνία τόν Ἰουστινιανό στόν Παράδεισο, μόνο καί μόνο ἐπειδή ἔχτισε τή Μεγάλη Ἐκκλησία…

            Καί μετά τήν Ἅλωση, τό μεγαλεῖο τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς ὄχι μόνο δέν ἔσβησε ἀλλά ἀναδείχθηκε ἀκόμη περισσότερο. Μπορεῖ νά ἔγινε τζαμί στό ὁποῖο οἱ Ὀθωμανοί λάτρευαν τό θεό τους. Μπορεῖ νά μήν ἀκούγονταν πλέον ἐκεῖ ψαλμωδίες, οὔτε νά ἀναπέμπονταν δοξολογίες καί ἱκεσίες πρός τόν ἀληθινό Θεό. Ἐκεῖ μέσα ὅμως, ἐξακολούθησε νά ζεῖ ἕνα κομμάτι, τό κυριότερο, τῆς ψυχῆς τοῦ Γένους. Πεντακόσια καί πλέον χρόνια μετά, ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία συνεχίζει νά μιλᾶ στίς ψυχές ὅλων μας, ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων, καί μέ τό μυστικό καί ὑπερκόσμιο φῶς τοῦ κάλλους της ἀκτινοβολεῖ πρός κάθε πλευρά καί διαλαλεῖ τό μεγαλεῖο τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ἡ Ἁγια-Σοφιά σήμερα

Ὀκτώβριος τοῦ 1991. Ἕνας ξένος πού βρίσκεται στήν Πόλη θέλει νά ἐπισκεφτεῖ τήν Ἁγια-Σοφιά. Φτάνοντας στό ναό, διαπιστώνει ὅτι εἶναι κλειστός –εἶναι Δευτέρα καί ὁ ναός/μουσεῖο εἶναι κλειστός. Οἱ Τοῦρκοι ἁρμόδιοι σπεύδουν νά ἐξυπηρετήσουν τόν ἐπισκέπτη καί μετά ἀπό σύντομες συνεννοήσεις ὁ ναός ἀνοίγει τίς πόρτες του. Βλέπετε, ὁ ἐπισκέπτης αὐτός δέν εἶναι καθόλου τυχαῖο πρόσωπο. Εἶναι ὁ Πατριάρχης πασῶν τῶν Ρωσιῶν Ἀλέξιος ὁ Β΄. Βρέθηκε στήν Πόλη γιά νά παραστεῖ στήν κηδεία τοῦ ἐκλιπόντος Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Δημητρίου καί ἐκμεταλλεύεται τήν εὐκαιρία γιά ἐπίσκεψη στό ναό. Ὁ Πατριάρχης Ἀλέξιος καί ἡ πολυμελής ἀκολουθία του εἰσέρχονται στό ναό. Μαζί καί κάποιοι Ἐλληνοαμερικανοί, ἀλλά καί εὐρωβουλευτές πού ἐπισκέπτονται τήν Πόλη. Ξαφνικά, μέσα στήν ἡσυχία ἀκούγεται ψαλμωδία. Ὁ Ἀλέξιος ψάλλει. Ψάλλει, στή ρωσική φυσικά, «Τῇ ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τά νικητήρια…». Οἱ Τοῦρκοι φύλακες σπεύδουν νά τοῦ ὑπενθυμίσουν, εὐγενικά ἀλλά καί αὐστηρά ὅτι ἀπαγορεύονται τά «ᾄσματα» διότι πρόκειται γιά μουσεῖο - ὁ Ἀλέξιος ὅμως συνεχίζει ὥσπου τελειώνει τό «νικητήριον». Καί εἶναι τρομερά συγκινημένος, δάκρυα κυλοῦν ἀπό τά μάτια του. Ἀργότερα, ἀπευθυνόμενος στούς ξένους εἶπε: «γιά μένα ἦταν ὄνειρο ζωῆς νά ἐπισκεφτῶ τό ναό τῆς Ἁίας Σοφίας καί τό Πατριαρχεῖο. Δέν ξέρετε τί σημαίνει γιά μᾶς ἡ Κωνσταντινούπολη καί τό Πατριαρχεῖο».

            Ἀγαπητοί φίλοι,

            ἐπέλεξα αὐτό τό περιστατικό (θά μποροῦσε νά ἀναφέρει κανείς πολυάριθμα παρόμοια) γιά νά καταδειχθεῖ αὐτό πού τονίστηκε καί παραπάνω, ὅτι ἡ Ἁγιά-Σοφιά παραμένει καί σήμερα φωτεινό σύμβολο, ὄχι μόνο γιά μᾶς τούς Ἕλληνες ἀλλά καί γιά κάθε Ὀρθόδοξο, ὅπου γῆς.

            Παραμένει σύμβολο, κι ἄς ἔχει βεβηλωθεῖ ἀπό τούς Ἀγαρηνούς· ἄς στέκεται αἰχμαλωτισμένη, φυλακισμένη ἀνάμεσα στούς τέσσερις μιναρέδες· ἄς ἀφαιρέθηκε ἀπό τήν κορυφή της ὁ Τίμιος Σταυρός· ἄς ἔπαυσε νά τελεῖται ἐκεῖ ἡ Θεία Λειτουργία ἐδῶ καί αἰῶνες…

            Μέ τή μεγαλόπρεπη παρουσία της καί τήν κραυγάζουσα σιωπή της, διακηρύσσει τό μεγαλεῖο τοῦ Γένους τῶν Ὀρθοδόξων.

 

http://img.pathfinder.gr/clubs/files/15954/2.html

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ - ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΑΡΝΑΛΗ

Ὁ οὐρανὸς ἔβρεχε διαρκῶς λεπτὸν νερόχιονον, ὁ γραῖγος ἀδιάκοπος ἐφύσα καὶ ἦτο ψῦχος καὶ χειμὼν τὰς παραμονὰς τῶν Χριστουγέννων τοῦ ἔτους...

Ὁ κυρ-Ἀλέξανδρος εἶχε νηστεύσει ἀνελλιπῶς ὁλόκληρον τὸ Σαρανταήμερον καὶ εἶχεν ἐξομολογηθεῖ τὰ κρίματά του (παπα-Δημήτρη τὸ χέρι σου φιλῶ!). Καὶ ἀφοῦ ἐγκαίρως παρέδωσε τὸ χριστουγεννιάτικον διήγημά του εἰς τὴν «Ἀκρόπολιν» καὶ διέθεσεν ὁλόκληρον τὴν γλίσχρον ἀντιμισθίαν του πρὸς πληρωμὴν τοῦ ἐνοικίου καὶ τῶν ὀλίγων χρεῶν του, γέρων ἤδη κεκμηκὼς ὑπὸ τῶν ἐτῶν καὶ τῆς νηστείας, ἀποφεύγων πάντοτε τὴν πολυάσχολον τύρβην, ἀλλὰ φιλακόλουθος πιστός, ἔψαλεν, ὡς συνήθως, μὲ τὴν βραχνὴν καὶ σπασμένην φωνήν του, πλήρη ὅμως ἐνθέου πάθους, ὡς δεξιὸς ψάλτης, εἰς τὸ παρεκκλήσιον τοῦ Προφήτου Ἐλισσαίου τὰς Μεγάλας Ὥρας, σχεδὸν ἀπὸ στήθους, καὶ ὄτε ἐπανῆλθεν εἰς τὸ πτωχικόν του δωμάτιον, δὲν εἶχεν ἀκόμη φέξει!

Ἤναψε τὸ κηρίον του καὶ τῇ βοηθείᾳ τοῦ κηρίου (καὶ τοῦ Κυρίου!) ἔβγαλε τὸ ὑπόδημά του τὸ ἀριστερόν, διότι τὸν ἠνώχλει ὁ κάλος, καὶ ἡμίκλιντος ἐπὶ τῆς πενιχρᾶς στρωμνῆς του, πολλὰ ῥεμβάζων καὶ οὐδὲν σκεπτόμενος, ἤκουε τὰς ὀρυγὰς τοῦ κραταιοῦ ἀνέμου καὶ τοὺς κρότους τῆς βροχῆς καὶ ἔβλεπε νοερῶς τὸν πορφυροῦν πόντον νὰ ῥήγνυται εἰς τοὺς σκληροὺς αἰχμηροὺς βράχους τοῦ νεφελοσκεποῦς καὶ χιονοστεφάνου Ἄθω.

Ἐκρύωνεν. Ἀλλὰ τὸ καφενεῖον τοῦ κυρ-Γιάννη τοῦ Ἀγκιστριώτη ἦτο κλειστόν. Ἀλλὰ καὶ ὀβολὸν δὲν εἶχε νὰ παραγγείλει:

- Πάτερ Ἀβραάμ, πέμψον Λάζαρον! (ἕνα ποτηράκι ῥακὴ ἢ ῥώμι).

Ἐκείνην τὴν χρονιὰν τὰ Χριστούγεννα ἔπεσαν Παρασκευήν. Τόσον τὸ καλύτερον. Θὰ νηστεύσει καὶ πάλιν, ὡς τὸ εἶχε τάμα νὰ νηστεύει διὰ βίου κάθε Παρασκευὴν διὰ νὰ ἐξαγνισθεῖ ὁ ἁμαρτωλὸς δοῦλος τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τὸ μέγα κρῖμα τῆς νεότητός του, ποὺ εἶδε τυχαίως ἀπὸ τὴν κλειδαρότρυπαν τὴν νεαράν του ἐξαδέλφην νὰ γδύνεται.

Ἔκαμε τὸν σταυρόν του κι ἐσκεπάσθη μὲ τὴν διάτρητον βατανίαν του, ὅπως ἦτο ντυμένος καὶ μὲ τὰ ὑποδήματα - πλὴν τοῦ ἀριστεροῦ.

Καὶ τότε εὑρέθη εἰς τὴν προσφιλήν του νῆσον τῶν παιδικῶν του χρόνων μὲ τὰ ῥόδιν᾿ ἀκρογιάλια, τὰς ἁλκυονίδας ἡμέρας, τὰς χλοϊζούσας πλαγιάς, μὲ τὰ κρίταμα, τὴν κάππαριν καὶ τὰς ἁρμυρήθρας τῶν παραθαλασσίων βράχων καὶ μὲ τοὺς ἁπλοὺς παλαιοὺς ἀνθρώπους, θαλασσοδαρμένους ἢ ναυαγούς, ζωντανοὺς καὶ κεκοιμημένους.

Καὶ ἦλθεν ὁ Χριστὸς μὲ τὸ τεθλιμμένον πρόσωπον, ἡ Παναγία ἡ Γλυκοφιλοῦσα μὲ τὸ λευκὸν καὶ ἔνθεον Βρέφος της, ὁ Ἅγιος Στυλιανός, ὁ φίλος καὶ φρουρὸς τῶν νηπίων, ἡ Ἁγία Βαρβάρα καὶ ἡ Ἁγία Κυριακὴ μὲ τοὺς σταυροὺς καὶ τοὺς κλάδους τῶν φοινίκων εἰς τὰς χεῖρας, ὁ ὅσιος Ἀντώνιος καὶ Εὐθύμιος καὶ Σάββας μὲ τὰς γενειάδας καὶ τὰ κομβοσχοίνια των· καὶ ἦλθε καὶ ὁ ὅσιος Μωϋσῆς ὁ Αἰθίοψ, «ἄνθρωπος τὴν ὄψιν καὶ θεὸς τὴν καρδίαν», ἡ Ἁγία Ἀναστασία ἡ Φαρμακολύτρια κρατοῦσα εἰς τὰς χεῖρας τὸ μικρόν της ληκύθιον, τὸ περιέχον τὰ λυτήρια ὅλων τῶν μαγγανειῶν καὶ ἐπῳδῶν, ὁ Ἅγιος Ἐλευθέριος, ἡ Ἁγία Μαρίνα καὶ εἴτα ὁ Ἅγιος Γεώργιος καὶ ὁ Ἅγιος Δημήτριος μὲ τὰ χαντζάριά των, μὲ τὰς ἀσπίδας καὶ τοὺς θώρακάς των - ὁλόκληρον τὸ Τέμπλον τοῦ παρεκκλησίου τῆς Παναγίας τῆς Γλυκοφιλούσης ἐκεῖ ἐπάνω εἰς τὸν βράχον τὸν μαστιζόμενον ἀπὸ θυέλλας καὶ λαίλαπας καὶ λικνιζόμενον ἀπὸ τὸ πολυτάραχον καὶ πολυρροιβδον κῦμα...

Φέγγος ἐαρινὸν καὶ θαλπωρὴ διεχύθησαν ἐντὸς τοῦ ὑγροῦ δωματίου καὶ ὁ κυρ-Ἀλέξανδρος λησμονήσας τὸν κάλον του ἀνεσηκώθη νὰ φορέσει καὶ τὸ ἀριστερόν του ὑπόδημα διὰ ν᾿ ἀσπασθεῖ εὐλαβῶς τοὺς πόδας τοῦ Χριστοῦ, τῆς Παναγίας καὶ τῶν ἁγίων.

Ἀλλ᾿ ἡ ὀπτασία ἐξηφανίσθη καὶ ἰδοὺ εὑρέθη εἰς τὸν Ἅη-Γιάννην τὸν Κρυφόν, ποὺ ἐγιάτρευε τοὺς κρυφοὺς πόνους κι ἐδέχετο τὴν ἐξαγόρευσιν τῶν κρυφῶν ἁμαρτιῶν. Πλῆθος πιστῶν εἶχεν ἀνέλθει ἀπὸ τὴν πολίχνην, ζωντανοὶ καὶ συγχωρεμένοι, νὰ παρακολουθήσουν τὴν Λειτουργίαν, τὴν ὁποία ἐτέλει ὁ παπα-Μπεφάνης βοηθούμενος ἀπὸ τὸν μπάρμπ᾿ Ἀναγνώστην τὸν Παρθένην.

Κατὰ περίεργον ἀντινομίαν τῶν στοιχείων, ἦτο καλοκαῖρι κι ἡ Λειτουργία εἶχε τελειώσει καὶ ἦτον δὲν ἦτον τρίτη πρωϊνή, ὅτε ἡ ἀμφιλύκη ἤρχισε νὰ ῥοδίζει εἰς τὸν ἀντικρυνὸν ζυγὸν τοῦ βουνοῦ.

Ὅλοι γείτονες, λάλοι καὶ φωνασκοί, ἐκάθηντο κατὰ γὴς πέριξ ἐστρωμένης καθαρᾶς ὀθόνης. Τέσσερ᾿ ἀρνιά, τρία πρόβατα, δύο κατσίκια, ἀστακοουρές, κεφαλόπουλα καπνιστὰ τῆς λίμνης, αὐγοτάραχον καὶ ἐγχέλεις ἁλατισμένοι, πίττες, κουραμπιέδες, μπακλαβάδες, πορτοκάλια καὶ μῆλα - ὅλα τὰ καλούδια, προϊόντα της μικρῆς καὶ ὡραίας νήσου, περιέμενον τοὺς συνδαιτυμόνας.

- Καλῶς ὥρισες κυρ-Ἀλέξαντρε, κάτσε κ᾿ ἡ ἀφεντιά σου, τοῦ εἶπεν ἡ θεία ἡ Ἀμέρσα.

Ἀλλὰ τί βλέπει γύρω του; Ὅλους τους ἥρωας καὶ τὰς ἡρωίδας τῶν Χριστουγεννιάτικων διηγημάτων του. Ἐκεῖ ἦτον ἡ θεία-Ἀχτίτσα, φοροῦσα καινουργῆ μανδήλαν καὶ νέα πέδιλα, ἐπιδεικνύουσα μετ᾿ εὐγνωμοσύνης τὸ συνάλλαγμα τῶν δέκα λιρῶν, τὸ ὁποῖον μόλις ἔλαβε ἀπὸ τὸν ξενητευμένον εἰς τὴν Ἀμερικὴν υἱόν της. Δίπλα της ἐκάθητο κι ὁ Γιάννης ὁ Παλούκας, ὁ προσποιηθεὶς τὸν Καλλικάντζαρον τὴν Παραμονὴν τῶν Χριστουγέννων καὶ ληστεύσας τὸν Ἀγγελῆν, τὸν Νάσον, τὸν Τάσον - ὅλα τὰ παιδία τὰ ὁποῖα κατήρχοντο ἀπὸ τὴν Ἐπάνω ἐνορίαν, ἀφοῦ εἶχαν ψάλει τὰ Κάλανδα. Ἐσηκώθη καὶ παρέδωσεν εἰς τὸν κυρ-Ἀλέξανδρον τὰς κλεμμένας πεντάρας -δὲν εἶχε πῶς νὰ μεθύσῃ καὶ ἑορτάσῃ τὰ Χριστούγεννα ἐκείνην τὴν χρονιὰν (συχωρεμένος ἂς εἶναι!).

Ἰδοὺ κι ὁ Μπαρμπ᾿ Ἀλέξης, ὁ Καλοσκαιρῆς, ποὺ δὲν εἶχεν ἀνάγκην τοῦ πορθμείου τοῦ Χάροντος διὰ νὰ πηδήσει εἰς τὸν ἄλλον κόσμον· εἶχε τὸ ἰδικόν του, ὑπόσαθρον πλοιάριον, αὐτόχρημα σκυλοπνίχτην. Μαζί του ἦτον κι ὁ σύντροφός του ὁ Γιάννης ὁ Πανταρώτας ὁ ναυτολογημένος ὡς Ἰωαννίδης καὶ διατελῶν ἐν διαρκεῖ ἀπουσίᾳ κατὰ τὰς ὥρας τῆς ἐργασίας.

- Νὰ φροντίσῃς, τοῦ εἶπεν ὁ Πανταρώτας, νὰ πάρω τὴν σύνταξή μου!

Καὶ λησμονῶν τὴν ἱερότητα τῆς στιγμῆς ἐμούντζωσε τὸ κενὸν συνοδεύων τὴν ἄσεμνον χειρονομίαν μὲ τὴν ἀσεμνοτέραν βλασφημίαν:

- Ὅρσε, κουβέρνο!

Ἐκεῖ ἦτον κι ὁ Μπαρμπα-Διόμας, εὐτυχὴς διότι ἐγλύτωσεν ἀπὸ τὸ ναυάγιον καὶ ἐρρόφησεν ἀπνευστὶ ἐπὶ τοῦ διασώσαντος αὐτὸν τρεχαντηρίου ὁλόκληρον φιάλην πλήρη ἡδυγεύστου μαύρου οἴνου διὰ νὰ συνέλθει - ὢ πενιχρά, ἀλλ᾿ ὑπερτάτη εὐτυχία τοῦ πτωχοῦ!

Ἀλλ᾿ ἰδοὺ ἔτρεξε νὰ τοῦ σφίξη τὴν χεῖρα καὶ ὁ βοσκὸς ὁ Στάθ᾿ς τοῦ Μπόζα, τοῦ ὁποίου δύο αἶγες εἶχον βραχωθῆ εἰς τὸν κρημνὸν ὑπεράνω της ἀβύσσου, ὅπου ἔχαινεν ὁ πόντος καὶ ἦτο ἀδύνατον νὰ σωθοῦν, ἂν δὲν τὸν κατεβίβαζαν διὰ σχοινίου εἰς τὸν βράχον μὲ κίνδυνον τῆς ζωῆς του.

- Τὴν Ψαρὴ τὴν ἔχω τάξει ἀσημένια στὴν Παναγιά. Τὴ Στέρφα (τὴν ἄλλην αἶγα) θὰ τὴν σφάξω γιὰ σένα, νὰ τὴν φᾶμε.

Καὶ ἡ Ἀσημίνα τοῦ μαστρο-Στεφανῆ τοῦ βαρελᾶ, μὲ τὰς τέσσαρας κακοτυχισμένας θυγατέρας, τὴ Ῥοδαυγή, τὴν Ἑλένη, τὴ Μαργαρὼ καὶ τὴν Ἀφέντρα, ἡ Ἀσημίνα, ποὺ τὴν μίαν ἡμέραν ἑώρτασε τοὺς γάμους τῆς Ἀφέντρας μὲ τὸν Γρηγόρη τῆς Μονεβασᾶς καὶ τὴν ἄλλην ἡμέραν ἐπένθησεν τὸν θάνατον τοῦ υἱοῦ της τοῦ Θανάση.

Τέλος, ὤ! τῆς ἐκπλήξεως, ἐνεφανίσθη καὶ ὁ ἕτερος ἐαυτός του, ὁ Ἀλέξανδρος Παπαδημούλης, ὁ πτωχαλαζών, ὁ ἀσχολούμενος εἰς ἔργα μὴ κοινῶς παραδεδεγμένης χρησιμότητος!
Ὁ κυρ-Ἀλέξανδρος ἠσθάνθη τύψεις, ὅτι ἔπλασεν ὅλους αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους τοῦ λαοῦ τόσον δυστυχεῖς καὶ ταπεινοὺς ἢ τόσον ἁμαρτωλοὺς (οὐδεὶς ἀναμάρτητος!) καὶ τὸν ἑαυτόν του τόσον ἐπηρμένον!...

Ἀλλὰ τὴν στιγμὴν ἐκείνην τὸν διέκοψεν ἡ ὀκταόκαδος τσότρα, ἡ περιφερομένη ἀπὸ χειρὸς εἰς χεῖρα. Δὲν ἐπρόλαβε νὰ τὴν ἐναγκαλισθῇ καὶ ἤχησαν τὰ λαλούμενα (βιολιτζῆδες ντόπιοι καὶ τουρκόγυφτοι μὲ κλαρινέτα) καὶ ... ἐξύπνησεν.

Ποτὲ ὁ κοσμοκαλόγηρος κυρ-Ἀλέξανδρος δὲν ἐξύπνησε τόσον χορτάτος, ὅσον ἐκείνην τὴν ἁγίαν ἡμέραν, ὁ νῆστις τοῦ Σαρανταημέρου καὶ ὁ νῆστις ὅλης της ζωῆς του! - ζωὴν νὰ ἔχει! 

ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ

ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΡΥΠΤΟΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ : ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ ΜΟΛΛΑ ΜΟΥΣΤΑΦΑ ΣΤΗΝ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑ

Δεν ήταν ούτε τριάντα χρόνων η Δέσποινα όταν έχασε τον Σάββα, τον άνδρα της, και έμεινε χήρα με το τρίχρονο παιδάκι της, τον Νίκο.  

Ο μακαρίτης ήταν καλός άνθρωπος και χρυσός νοικοκύρης. Με τις δυο λίρες – 216 γρόσια – μισθό που έπαιρνε, ζούσε την γυναίκα και το παιδάκι του, χωρίς να τους στερήσει τίποτε. Οικονόμος ο ίδιος, καλή οικοκυρούλα η γυναίκα του, τα βόλευαν μια χαρά, σε βαθμό που η γειτονιά τους έπαιρνε και για πλούσιους.

Είχαν έξι χρόνια παντρεμένοι. Την βραδιά που θα γιόρταζαν την επέτειο των γάμων τους, έφεραν τον Σάββα νεκρό στο σπίτι του. Τη στιγμή που πλήρωνε τον μανάβη τα φρούτα που αγόρασε, γονάτισε ξαφνικά και ξεψύχησε πάνω στο δρόμο.

Τρέξαν οι καλοί άνθρωποι και φέραν γιατρό. Μα ήταν περιττό. Είχε πάθει συγκοπή. Ο γιατρός δεν είχε να κάμει τίποτε. Την άλλη μέρα τον θάψανε στην Ελεούσα.
Με τα διακόσια δεκαέξι γρόσια που έπαιρνε το μήνα ο Σάββας δεν ήταν δυνατό ν’ αφήσει τίποτα κατά μέρος.

Όταν τέλειωσαν όλες οι θλιβερές διατυπώσεις της κηδείας, και την νύχτα της ίδιας ημέρας, έφυγε από το χαροκτυπημένο σπίτι και η τελευταία πονόψυχη γειτόνισσα, η Δέσποινα έμεινε μόνη, κοντά στο παιδάκι της, που είχε αποκοιμηθεί νωρίτερα, για να σκεφθεί πάνω σ’ όλη την τραγωδία που άρχιζε για κείνη και για το μικρό της.

Και πράγματι ήταν τραγική η θέση της κακομοίρας.
Δεν είχε κανένα συγγενή, ούτε δικό της ούτε απ’ την πλευρά του μακαρίτου, στην Τραπεζούντα όπου ζούσαν. Ορφανοί και οι δυο τους, άφησαν κι ο ένας κι η άλλη το χωριό τους, κάπου εκεί στην περιφέρεια της Αργυρουπόλεως, όταν ήταν παιδιά. Με τα χρόνια τούς ξέχασαν και οι λίγοι μακρινοί συγγενείς τους, όπως δεν τους θυμούνταν κι αυτοί.
Η μοίρα το θέλησε να γνωρισθούν μέσ’ στη μεγάλη πολιτεία. Αγαπήθηκαν και πάρθηκαν.

Τ’ αφεντικό του μακαρίτου, από ευσπλαγχνία, είχε αναλάβει όλα τα έξοδα της φτωχικής κηδείας και η γυναίκα του, σαν επέστρεψαν απ’ το νεκροταφείο, ξεμονάχιασε τη Δέσποινα και της έδωσε τριακόσια γρόσια.

– Αυτά, της είπε, είναι απ’ τους μισθούς του σχωρεμένου. Σου τα στέλνει ο άντρας μου.

Στην πραγματικότητα ήταν ελεημοσύνη, γιατί ο μισθός εκείνου του μηνός ήταν πληρωμένος.

Η χήρα δεν βγήκε απ’ το σπίτι της, σύμφωνα με το συνήθειο του τόπου, ως την ημέρα του μνημόσυνου. Σαράντα μέρες!

Όλο αυτό τον καιρό την βασάνιζε η μοναδική σκέψη πώς να ζήσει το παιδάκι της, πώς να το μεγαλώσει και πώς να το μορφώσει, όπως το ήθελε και το ονειρεύονταν ο μπαμπάς του μα κι η ίδια.

Μπορούσε βέβαια να ξενοδουλέψει, μα σε ποιόν ν’ αφήσει το μωρό;

Ευτυχώς ήξερε «κέντημα», ήξερε και να πλέκει, ακόμη και να ράβει. Είχε και τη ραπτομηχανή της. Πήρε την απόφαση. Θα δούλευε σπίτι της, κοντά στο παιδί της.

Έτσι η χήρα η Δέσποινα, δουλεύοντας 15 και 20 ώρες το μερόνυχτο, μεγάλωσε τον Νίκο της. Ήταν η χαρά, η περηφάνια και η παρηγοριά της.

Δεν έλειψαν οι τύχες και οι ευκαιρίες. Ήταν όμορφη και προκομμένη η Δέσποινα. Της έγιναν πολλές προξενιές τα πρώτα χρόνια.

Μάλιστα ένας χηριός, που γύρισε απ’ τη Ρωσία πολύ πλούσιος, την ζήτησε επίμονα, μα η Δέσποινα δεν ήθελε να δώσει πατριό στο παιδί της, και δεν μπορούσε να δώσει και το μικρότερο κομμάτι απ’ την καρδιά και τη ζωή της σε άλλη ύπαρξη. Όλα τα είχε για το μονάκριβο της.

Πέρασαν δέκα χρόνια. Η εντατική και πολύωρη δουλειά, τ’ ατέλειωτα ξενύχτια και η έλλειψη της πιο στοιχειώδους ανάπαυσης, την γηράσανε πρόωρα τη Δέσποινα. Πολλές φορές της έφευγε η βελόνα απ’ το χέρι ή σταματούσε η ραπτομηχανή, γιατί το χέρι δεν είχε την δύναμη να γυρίζει τον μικρό γυαλιστερό της τροχό. Την βοηθούσε ο Νίκος σ’ αυτό, σαν βρισκόταν κοντά της.

Ανησυχούσε η δύστυχη η μάνα. Έβλεπε πως δεν έβγαζε πια δουλειά όπως πρώτα.

Λιγόστευαν οι «πρόσοδοι», ενώ απ’ την άλλη μεριά περίσσευαν τα έξοδα, γιατί το παιδί μεγάλωνε κι εκείνη δεν ήθελε να του στερήσει τίποτε.

Και σαν να μην ήταν αρκετά όλα αυτά, άρχισαν ν’ αδυνατίζουν τα μάτια της. Κάθε μήνα και χειρότερα.

Έβαλε γυαλιά. Μα δεν την βοηθούσαν κι αυτά όσον έπρεπε στη λεπτή της δουλειά. Όταν ο Νίκος έγινε δεκαέξι χρονών και πήγαινε στην προτελευταία τάξη του Γυμνασίου, η κατάστασις έφθασε στο απροχώρητο. Η Δέσποινα δεν μπορούσε να περάσει την κλωστή στη βελόνη ούτε και με τα γυαλιά… Θέλησε να ξενοδουλέψει δούλα, πλύστρα, μα δεν την άκουγαν τα πόδια της. Την σακάτεψαν οι ρευματισμοί. Γήρασε πρόωρα.

Όταν κάποια καλή της γειτόνισσα την συμβούλεψε να βγάλει τον Νίκο απ’ το Γυμνάσιο – κι ας ήταν ο πρώτος σ’ όλα τα μαθήματα – και να τον βάλει σε δουλειά για να τα βολέψουν, η Δέσποινα – που δεν την άκουσε ποτέ κανείς να πει κακό λόγο κανενός – της μίλησε απότομα και την έδιωξε σχεδόν απ’ το σπίτι της.
Ακούς εκεί, να βγάλει τον Νίκο απ’ το σκολειό!

Δεκατρία χρόνια ύστερα απ’ τον θάνατο του αντρός της, άρχισε η Δέσποινα να ξεπουλάει τα λίγα κοσμήματα που είχε. Δαχτυλίδια, βραχιόλια, σταυρό. Ύστερα ένα δυο χαλιά. Τελευταία την ραπτομηχανή, που αν και της ήταν άχρηστη, δεν μπορούσε να την αποχωρισθεί. Δεν χωρίζεται κανείς ένα σύντροφο είκοσι χρόνων τόσο εύκολα.

Κάποτε σώθηκαν και τα χρήματα απ’ τη μηχανή. Πουλήθηκε και το «σαμοβάρι», για ν’ αγοραστεί το ύφασμα για τη μαθητική στολή του Νίκου. Πλησίαζαν τα Χριστούγεννα και το παιδί δεν είχε «στολή» σαν κι εκείνη την ομοιόμορφη που είχαν οι συμμαθητές του κι όλα γενικά τα παιδιά του Γυμνασίου. Το ύφασμα αγοράστηκε, μα έλειπαν τα ραφτικά.

Αυτό το ξερε μόνον η Δέσποινα, μα δεν ήταν δυνατό να πικράνει το παιδί της αφήνοντας το δίχως νέο κουστούμι τις γιορτές.

Έπρεπε με κάθε τρόπο να βρεθούν τα χρήματα. Έπρεπε δηλαδή να πουληθεί πάλι κάτι. Μα τι, που δεν είχε απομείνει τίποτε σχεδόν στο σπίτι;

Τίποτε; Και το χρυσό ωρολόγι του μακαρίτη, με τη χρυσή καδένα;

Α!… όλα κι όλα! Το ωρολόγι δεν θα το πουλούσε ποτέ! Όταν τ’ αγόρασε ο Σάββας της είχε πεί: «Αυτό θα το χαρίσω στον γιό μας όταν θα τον αρραβωνιάσουμε!».

Πάντως έμειναν λίγες μέρες για τα Χριστούγεννα και το πράγμα δεν έπαιρνε αναβολή. Πήγε στον ράφτη. Ογδόντα γρόσια ήταν τα ραφτικά. Θα τα πλήρωνε όταν θα ‘παιρνε έτοιμο το κοστούμι. Σε τρεις μέρες έμπαινε στο σπίτι ο Νίκος χαρούμενος και περήφανος.

Έτρεξε κι αγκάλιασε τη μάνα του.

– Μητερούλα μου, έκανα πρόβα, είναι έξοχο!

***

Γέννηση του Ιησού Χριστού_ Рождество Христово_ Nativity of Christ23mcb-icon12Παραμονή Χριστουγέννων! Όλη η Τραπεζούντα σκεπασμένη με χιόνι, που δεν έπαψε να πέφτει πυκνό. Ο Νίκος κοιμότανε ακόμη – χόρταινε ύπνο τώρα που είχαν διακοπές, – όταν η Δέσποινα τυλιγμένη στο σάλι της βγήκε απ’ το σπίτι και τράβηξε κατά την αγορά, περνώντας απ’ τα στενοσόκακα του Αγίου Βασιλείου.

Βρήκε τον Μολλά Μουσταφά τον ωρολογά στο εργαστήρι του, ένα πραγματικό μεγάλο κιβώτιο κολλημένο στο ντουβάρι του τζαμιού που ήταν εκεί στην άκρη της αγοράς. Στην πρόσοψη του δίπλα στην πόρτα είχε ένα παράθυρο, όπου ήταν ακουμπισμένος από μέσα ο πάγκος της δουλειάς του.

Ένα τενεκεδένιο μαγκάλι ζέσταινε όπως-όπως το ιδιόρρυθμο εκείνο εργαστήρι.

– Καλώς την κυρα Δέσποινα! Τι κάνει το παλικάρι σου;

Κάθησε η Δέσποινα κοντά στο μαγκάλι και, ζεσταίνοντας τα παγωμένα χέρια της, λέγει του Τούρκου:

– Μολλά Μουσταφά, ο μακαρίτης ο άντρας μου μού λεγε πως σ’ αγαπούσε σαν πατέρα και συ τον αγαπούσες σαν παιδί σου. Έτσι κι εγώ, όπως έμεινα έρμη με τ’ ορφανό μου χωρίς κανένα συγγενή, ήρθα σε σένα για μια χάρη, που δεν μπορώ να την ζητήσω από κανένα Χριστιανό, γιατί δεν θά θελα να μάθει κανείς το μυστικό μου…

– Σ’ ακούγω, κυρά Δέσποινα, όπως θά ‘κουγα την κόρη μου λέγε…

Η Δέσποινα έβγαλε απ’ τις δίπλες του ζωναριού της τ’ ωρολόγι με τη χρυσή του καδένα και τ’ άπλωσε του γέρου:

– Είναι τ’ ωρολόγι του Σάββα. Δεν θέλω να το πουλήσω. Μα έχω ανάγκη από χρήματα. Θέλω να στ’ αφήσω ενέχυρο για μια λίρα.

Και του διηγήθηκε την ιστορία «της στολής» του Νίκου. Του είπε στο τέλος πως ήταν πρόθυμη να δώσει τον τόκο που θα ώριζε εκείνος.

Ο Μολλά Μουσταφάς την άκουσε τραβώντας το χοντρό του κομπολόι. Σηκώθηκε έπειτα, σκάλισε μέσ’ στο συρτάρι του πάγκου του και βγάζοντας δυο λίρες χρυσές, τις άπλωσε της Δέσποινας.

– Τ’ ωρολόγι αξίζει πολύ περισσότερα. Πάρε δυο λίρες, γιατί δεν θα χρειαστείς μόνο τα ραφτικά… Όσο για τον τόκο, να μη γίνεται λόγος… Μόνη σου το είπες. Τον Σάββα τον αγαπούσα σαν παιδί μου.

Πήρε τ’ ωρολόγι με την καδένα και το ‘κλεισε στο ίδιο συρτάρι απ’ όπου έβγαλε τις λίρες.

Η Δέσποινα τον ευχαρίστησε κι ετοιμάστηκε να φύγει.

– Μια στιγμή, της λέγει ο Μολλάς. Θα σου ζητήσω κι εγώ μια χάρη.

– Σ’ ακούω, Μολλά Μουσταφά.

Ο Τούρκος σηκώθηκε και στάθηκε με την πλάτη μπρος στην πόρτα, σε τρόπο που να μη μπορεί να την ανοίξει κανείς απ’ έξω.

– Άκου, κόρη μου! …Πρώτα θέλω να μ’ ορκιστείς στην ψυχή του Σάββα πως θα κρατήσεις μυστικό αυτό που θα σου πω… Μπορείς;

– Στην ψυχή του Σάββα; Ορκίζομαι, είπε κατηγορηματικά η Δέσποινα.

– Σ’ ευχαριστώ, παιδί μου. Άκουσε τώρα… Απόψε τη νύκτα… ίσως τα μεσάνυχτα θα στείλω σπίτι σου μια γυναίκα με το κοριτσάκι της…

Πρέπει να πάνε μ’ εσένα και τον Νίκο μαζί στην εκκλησία… Είναι Χριστούγεννα και πρέπει να κοινωνήσουν…

– Δεν είν’ απ’ εδώ;

– Μη μ’ αρωτάς… Άφησε να τελειώσω… Μετά την μετάληψη θα τις πάρετε μαζί στο σπίτι σου. Θα φύγουν πάλι την νύχτα… Όποιος σε ρωτήσει ποιες είναι, θα πεις πως είναι γνωστές σας από το χωριό, από κάποια άλλη πολιτεία.

– Μα, αφού ορκίστηκα, γιατί δεν μου λες ποιες είναι;

Ο Μολλά Μουσταφάς δεν απήντησε αμέσως. Άνοιξε την πόρτα, έριξε μια ματιά έξω στο δρόμο. Ξανάκλεισε και ακούμπησε και πάλι με την πλάτη στην πόρτα και μίλησε:

– Κυρα Δέσποινα. Η γυναίκα που θα σου ‘ρθεί είναι η κόρη μου και το κοριτσάκι της, εγγονή μου! …Για να καταλάβεις πόσο είναι επικίνδυνο αυτό που θα γίνει, μάθε πως ο άντρας της, ο γαμπρός μου, είναι ο γιουζπασής ο Σελίμ, …Τούρκος, μουσουλμάνος. Μένουν στα Πλάτανα. Τις έφερα εδώ για μια βδομάδα στο σπίτι μου… για τα Χριστούγεννα…

– Θεέ μου…, ξέφυγε σαν κραυγή τρόμου η επίκληση αυτή απ’ το στόμα της Δέσποινας…

– Αν φοβάσαι, δεν θα σου έρθουν, λέγει με χαμηλή φωνή ο Μολλά Μουσταφάς.

– Όχι… όχι… να έρθουν… να έρθουν, φωνάζει η Δέσποινα και τα μάτια της γεμίζουν με δάκρυα.

Δακρύζει κι ο Μολλάς, και ξεκολλάει από την πόρτα, τραβά και κάθεται δίπλα στο μαγγάλι χωρίς να πει τίποτε άλλο.

Σηκώνεται η Δέσποινα. Προτού ν’ ανοίξει την πόρτα, ρωτάει με σιγανή φωνή:

– Πώς είν’ τ’ όνομα της;

– Η κόρη μου Μαρία, η κορούλα της Άννα. Εκείνες ας κοινωνήσουν. Εγώ θα κάμω Χριστούγεννα με «τ’ αντίδωρο» που θα μου φέρουν…

Δύο ώρες απ’ τα ξημερώματα τράβηξαν για την εκκλησία η Δέσποινα με την Μαρία και την οκτάχρονη Άννα. Ο Νίκος, με την καινούργια του στολή, τους συνόδευε. Ήταν ακόμη άδεια η εκκλησία. Οι γυναίκες ανέβηκαν στον «γυναικωνίτη» και έπιασαν την πιο απόμερη σκοτεινή γωνιά.

Με το τέλος της λειτουργίας κατέβηκαν, κοινωνήσανε και επέστρεψαν στο σπίτι κρύβοντας το πρόσωπο κάτω απ’ το σάλι τους, όπως έκανε όλος ο κόσμος το παγωμένο εκείνο πρωινό…

Πέρασαν δέκα χρόνια από κείνα τα Χριστούγεννα… Πέθανε σ’ αυτό το διάστημα ο Μολλά Μουσταφάς. Πέθανε κι ο Σελίμ, ο γαμπρός του. Σκοτώθηκε σε κάποια μάχη.

Είκοσι τρία χρόνια ύστερα απ’ τον θάνατο του Σάββα, η Δέσποινα έδωσε το χρυσό τ’ ωρολόγι με την καδένα του στον γιό της τον Νίκο, την ημέρα που τον στεφάνωνε με την Άννα, την εγγονή του Μολλά Μουσταφά.

EL ΜΟΝΟ Η ΑΛΗΘΕΙΑ

ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

Του Ευαγγέλου Ζύμαρη συνταξιούχου Δασκάλου

Παραμονές Χριστουγέννων.
Ήμουν τότε οκτώμισι χρόνων. Πήγαινα τρίτη δημοτικού, στο τρίτο δημοτικό σχολείο Βουνακιού. Οι μικρομπακάληδες του Φραγκομαχαλά είχαν παραλάβει να μοιράσουν δωρεάν με κουπόνια απορίας, σκουπόσπορο για να κάνουν οι ταλαίπωροι σκλάβοι καμιά μαύρη τηγανίτα, όσοι είχαν λάδι. Δεν θυμούμαι από ποιόν οργανισμό είχε δοθεί.
Κατ` άτομο έδιναν εκατό δράμια (σημερινά 320 γραμμάρια ) αλεύρι κόκκινο, γιατί το σιτάρι και το κριθάρι ήταν δυσεύρετα. Τα είχαν κατάσχει οι Γερμανοί ή τα κατείχαν μερικοί πλούσιοι μαυραγορίτες.
Θυμούμαι και το γράφω για πρώτη φορά, τον πατέρα μου τον συχωρεμένο που μου είπε: Δες να το λες και να το διηγείσαι. Αντί να δώσουν στους ανθρώπους λίγο τυρί ή κρέας μέρες που είναι δίνουν σκουπόσπορο που έτρωγαν τα ζώα…
Κάποια άλλα Χριστούγεννα της κατοχής πριν τις διακοπές (δεν θυμάμαι αν ήταν του 41 ή του 43) το συσσίτιο του σχολείου ήταν πιο πλούσιο. Μας έδωσαν ένα σικλάκι φασολάδα στον κάθε μαθητή (δυο μερίδες ) και το σπουδαιότερο, περίπου μισή οκά (640 γραμμάρια) σύκα ζαχαρένια σαν αυτά που πουλούν τα καταστήματα ξηρών καρπών. Όμως, στη διαδρομή μου για το σπίτι μέσω της οδού Αγίων Αποστόλων λίγα μέτρα πριν την σημερινή κλινική του Αυγουστή, ένας εικοσάχρονος νέος πεινασμένος, μου τ` άρπαξε και εξαφανίστηκε στο στενό. Δεν θα ξεχάσω την πίκρα και τα κλάματά μου. Γιατί εκτός από `μένα περίμεναν κι άλλοι τρεις στο σπίτι (γονείς και μικρή αδελφή), ν` απολαύσουν αυτό το ωραίο γλύκισμα…
Εκείνες τις μέρες ευτυχώς, είχαμε πουλήσει κάποια καλή κουβέρτα για δυο οκάδες κουκιά. Δεν φαντάζεσθε τι συμβούλια επί συμβουλίων έγιναν για το πως να τα απολαύσουμε. Ένα μέλος της οικογένειας έλεγε να τα βράζουμε λίγα-λίγα για να περάσουμε μια εβδομάδα τρώγοντας όποτε πεινούμε ένα πιάτο με πολύ ζουμί. άλλο, να τα φαμε μονομερίς τα μισά τα Χριστούγεννα και τα μισά το Πάσχα. Γιατί ποιος ξέρει αν ξαναβρίσκαμε άλλο τέτοιο κελεπούρι.Τελικά επικράτησε η δεύτερη γνώμη και κάναμε Χριστούγεννα και Πάσχα με κουκιά και μπόλικο λάδι.
Διότι κάναμε το παν να μη στερηθούμε το ευλογημένο λαδάκι. Χωρίς αυτό, (όσοι το στερήθηκαν) πρηζόταν και πέθαιναν με αργό θάνατο. Ενώ έχοντας το λαδάκι με χόρτα ακόμα και με τσουκνίδες ξεγελούσαμε την πείνα μας.
Ήρθαν τα Χριστούγεννα. Με συσκοτισμένα τα σπίτια (βάζοντας στα πορτοπαράθυρα μπλε χαρτί είτε σεντόνια, διαταγή του κατακτητή) περιμέναμε τα λίγα τολμηρά παιδιά, να μας πουν τα κάλαντα. Το φιλοδώρημα που έπαιρναν μ` ευχαρίστηση απ` όσους είχαν, ήταν μια φούχτα τσίκουδα, λίγα κουντουρούδια ή το καλύτερο, λίγα ξερά σύκα.
Που να βρεθούν γλυκά; Από τι αλεύρι; Αφού κι ο καφές που σέρβιραν κάποτε (στους επισκέπτες) ήταν κριθαρίτικος και για ζάχαρη η νοικοκυρά κοπάνιζε χαρούπια και τα ζεματούσε με νερό για να βγάλουν το λίγο μελάκι που είχαν μέσα…
Αυτά τα λίγα περιστατικά, λόγω σεβασμού στο χώρο του εξαίρετου περιοδικού «Δάφνη», επέλεξα απ` τα τόσα παράδοξα που πέρασε η γενιά μας στην κατοχή αυτές τις άγιες μέρες αλλά και όλη την τετραετία της Γερμανικής σκλαβιάς, για να εκτιμούν οι νεώτεροι και προ πάντων τα παιδιά και τα εγγόνια μας τι παράδεισο αφθονίας έχουμε τώρα και να δοξάζουν το Θείο Βρέφος της Βηθλεέμ και Σωτήρα Χριστό που μας χαρίζει την ελευθερία μας με τα πλούσια αγαθά της.
Να τα απολαμβάνουν με αγάπη και χαρά χωρίς να γκρινιάζουν και να εκτιμούν αυτά που έχουν, ευχόμενοι να μην ξαναέλθουν στο λαό μας αλλά και σε κανένα λαό του κόσμου τέτοιες δυσβάσταχτες εποχές δυστυχίας και στέρησης.



ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ
ΠΙΣΩ ΣΤΑ ΠΑΛΙΑ 
ΔΑΦΝΗ