ΝΑΠΟΛΕΩΝ ΖΕΡΒΑΣ

Ο Ναπολέων Ζέρβας (Άρτα 1891 - Αθήνα 1957) ήταν Έλληνας στρατιωτικός, κινηματίας, ιδρυτής του ΕΔΕΣ και πολιτικός, ιδρυτής κόμματος.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Γεννήθηκε το 1891 στην Άρτα. Μετά το τέλος των γυμνασιακών σπουδών του κατατάχθηκε εθελοντής στο στράτευμα (1910) και κατάτους Βαλκανικούς πολέμους έλαβε έπ’ ανδραγαθία τον βαθμό του ανθυπασπιστή. Αργότερα φοίτησε στη Σχολή Υπαξιωματικών και ονομάστηκε ανθυπολοχαγός (1914).Φανατικός Βενιζελικός, προσχώρησε από τους πρώτους στο κίνημα «Εθνικής Αμύνης» που εκδηλώθηκε το 1916, πήρε μέρος σε πολλές μάχες του Μακεδονικού Μετώπου (1917-1918), στις οποίες και διακρίθηκε, και το 1920, προαγόμενος πάντοτε «έπ’' ανδραγαθία», έφθασε στον βαθμό του ταγματάρχη. Μετά την ήττα των Φιλελευθέρων στις εκλογές του ίδιου χρόνου διέφυγε στην Κωνσταντινούπολη, από όπου επέστρεψε στην Αθήνα μετά την Επανάσταση του 1922 και κατατάχθηκε πάλι στον στρατό. Μετά την επιβολή της δικτατορίας του Θεοδώρου Πάγκαλου (Ιούνιος 1925) ο Ζέρβας διορίστηκε φρούραρχος της Αθήνας και παράλληλα ανέλαβε τη διοίκηση του Β' Τάγματος Δημοκρατικής φρουράς, το οποίο, μαζί με το Α' Τάγμα του αντισυνταγματάρχη Παναγιώτη Ντερτιλή, αποτελούσε ένα από τα κύρια στηρίγματα του καθεστώτος. Ωστόσο, ο Ζέρβας πήρε μέρος στο πραξικόπημα της 22ας Αυγούστου 1926 του Γεωργίου Κονδύλη που ανέτρεψε τον Πάγκαλο. Όταν τον Σεπτέμβριο ο Κονδύλης αποφάσισε τη διάλυση της Δημοκρατικής Φρουράς, ο Ζέρβας προέβαλε αντίσταση, με αποτέλεσμα να διεξαχθούν πολύνεκρες μάχες στην Αθήνα ανάμεσα τους άνδρες του και στις δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού. Μετά την επικράτηση των κυβερνητικών ο Ζέρβας καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη. Δύο χρόνια αργότερα, τον Οκτώβριο του 1928, αμνηστεύτηκε από τον Ελευθέριο Βενιζέλο και ονομάστηκε αντισυνταγματάρχης "εν αποστρατεία".
Κατά τους πρώτους μήνες της Κατοχής (Σεπτέμβριος 1941) ίδρυσε μαζί με άλλους Βενιζελικούς αξιωματικούς και πολιτευτές τον ΕΔΕΣ. Επίτιμος πρόεδρος της οργάνωσης ήταν ο Νικόλαος Πλαστήρας, εξόριστος τότε -στη Γαλλία, και πρόγραμμά της ο αγώνας εναντίον των κατακτητών και η εγκαθίδρυση αβασίλευτης «Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας». Λίγο αργότερα, με υπαρχηγό και πολιτικό του σύμβουλο τον Κομνηνό Πυρομάγλου, βγήκε στα ηπειρώτικα βουνά, όπου συγκρότησε τον στρατιωτικό κλάδο του ΕΔΕΣ με την επωνυμία Εθνικαί Ομάδες Ελλήνων Ανταρτών(ΕΟΕΑ). Οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ αναγνωρίστηκαν ως τακτικός συμμαχικός στρατός από το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής. Τον Νοέμβριο του 1942 οι δυνάμεις του ΕΔΕΣ και οι ανταρτικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ με τον Άρη Βελουχιώτη, σε συνεργασία με Βρετανούς σαμποτέρ, ανατίναξαν τη γέφυρα του Γοργοπόταμου. Προς τα τέλη της Κατοχής οι δυνάμεις του Ζέρβα έλεγχαν ένα μέρος της Ηπείρου. Κατά τα Δεκεμβριανά δέχθηκαν επίθεση από δυνάμεις του ΕΛΑΣ (Άρης Βελουχιώτης), που μέσα σε 24 ώρες τους έδιωξε από την περιοχή του Κραβασαρά και υποχρεώθηκαν να αναδιπλωθούν και να καταφύγουν με την βοήθεια Αγγλικών πολεμικών πλοίων στην Κέρκυρα. Αργότερα (15 Φεβρουάριου 1945),ο Ζέρβας διέλυσε τις ανταρτικές του δυνάμεις.
Νέες έρευνες (Χέρμαν Φρανκ Μάγερ ) δείχνουν οτι ο Ζέρβας αναγκάστηκε να συνεργαστεί με τους Γερμανούς για να αντιμετωπίσει την επίθεση του ΕΛΑΣ στα τέλη του 1943.Κατόπιν απαίτησης των Αγγλών ο ΕΔΕΣ το καλοκαίρι του 1944 συνέχισε την Εθνική Αντίσταση στους Γερμανούς. Την άποψη αυτή υποστηρίζουν και άλλοι ιστοριογράφοι από τον χώρο της αριστεράς (Χάγκεν Φλάισερ, Μαθιόπουλος). Η άποψη αυτή ωστόσο, δεν υποστηρίζεται ούτε από τον Σόλωνα Γρηγοριάδη ο οποίος στο βιβλίο του για την Εθνική Αντίσταση τονίζει ότι ο Ζέρβας ουδέποτε συνεργάστηκε με τους Γερμανούς. Επιπλέον, ο Κώστας Ιωάννου στο βιβλίο του Φενάκη και Σβάστικα καταρρίπτει τις αιτιάσεις του Μαθιόπουλου και του Φλάισερ, αποδεικνύοντας την αναξιοπιστία των γερμανικών αρχείων.

Πολιτική σταδιοδρομία

Αποφάσισε να πολιτευθεί, ίδρυσε το Εθνικό Κόμμα και στις εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946 εξελέγη βουλευτής Ιωαννίνων, ενώ το κόμμα του κέρδισε συνολικά 25 έδρες. Στην κυβέρνηση Μαξίμου ανέλαβε το υπουργείο Δημοσίας Τάξεως (23 Φεβρουαρίου 1947), στο οποίο παρέμεινε μέχρι τις 29 Αυγούστου 1947. Αργότερα συγχώνευσε το κόμμα του με το Κόμμα των Φιλελευθέρων και ο ίδιος επανεξελέγη βουλευτής Ιωαννίνων. Στις 2 Σεπτεμβρίου 1950 ανέλαβε το υπουργείο Δημοσίων 'Έργων στην κυβέρνηση Σοφοκλή Βενιζέλου. Στις επόμενες βουλευτικές εκλογές δεν κατόρθωσε να εκλεγεί βουλευτής και έκτοτε αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική. Πέθανε το 1957.