Η «ΑΠΕΡΑΝΤΗ ΑΠΕΙΛΗ» ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΚΥΡΙΑΡΧΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Του Παναγιώτη Ήφαιστου
Ομ. Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. 

Εισαγωγή: από την ανεπίσημη ουδετεροποίηση του Αιγαίου στην ημιεπίσημη αποδοχή του Τουρκικού αναθεωρητισμού και τελικά στην αιτιολόγηση του τουρκικού αναθεωρητισμού οίκοι. 

Βρισκόμαστε σε φάση κρίσης με την Τουρκία; Η απάντηση είναι θετική αλλά για λόγους στοιχειώδους ορθολογισμού απαιτείται να υπογραμμιστεί ότι αυτή η κρίση είναι μεγάλης διάρκειας, βασικά τις τελευταίες δεκαετίες πριν και μετά την Συνθήκη για το δίκαιο της θάλασσας. Η τουρκικη απειλή με όρους στρατηγικής θεωρίας θεωρείται «απέραντη» και πιο κάτω θα σκιαγραφηθεί στοιχειωδώς. Η Ελλάδα διαθέτει επί δεκαετίες σπάνιους πόρους που δημιουργούν σχετική ισορροπία δυνάμεων και λογικά ισχυρή αποτροπή. Μολαταύτα η Ελληνική στρατηγική πάσχει.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής δεν είναι τόσο οι απειλούντες αντίπαλοι όσο το εγχώριο πολιτικό σύστημα και οι ουκ ολίγοι φορείς τίτλων ή «τίτλων» παραγωγής “ιδιωτικών” και ως εκ τούτου «πονηρών-κακών προτάσεων πολιτικής». Το αποτέλεσμα είναι αφενός να μην αξιοποιούνται σωστά οι σπάνιοι πόροι που διατίθενται και αφετέρου να μην αξιοποιούνται πλήρως αποτρεπτικά οι πανάξιες Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Για να είμαστε ακριβείς «ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ» ΤΟΥΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΡΟΝΟΙΩΝ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ. Αντί εφαρμογής –κυρίως λόγω “ιδιωτικών” και ως εκ τούτου «πονηρών-κακών προτάσεων πολιτικής» που ρέουν με χειμαρρώδη ορμή μέσα στο Ελληνικό πολιτικό σύστημα– έχουμε κατευνασμό. Ακόμη και νήπια της στρατηγικής ανάλυσης, όμως, γνωρίζουν ότι κατευνασμός = πόλεμος ή απώλεια πολέμου χωρίς μάχη.

Φαίνεται όμως ότι τελικά κυρίως λόγω καταιγιστικών στρατηγικών εξελίξεων διεθνώς και στην περιφέρειά μας αμφότερα τα ενδεχόμενα είναι από καιρό πολύ πιθανά. Αντί όμως ενός αξιόπιστου δημόσιου διαλόγου πλήθος κειμένων και δηλώσεων ούτε λίγο ούτε πολύ συνηγορούν με τις θέσεις του αντιπάλου που αρνείται καθολικά τις πρόνοιες του δικαίου της θάλασσας ενώ αδιάντροπα και αδίστακτα κοντεύει να αλλάξει τις οριοθετήσεις της διεθνούς τάξης στην Κύπρο, στο Αιγαίο και στην Θράκη. Σοβαρός διάλογος δεν χωρεί πλέον.

Είναι χαρακτηριστικό κάποιοι να μιλούν για δήθεν αναλογικότητα και νομολογία διεθνών θεσμών που αλλάζει αυτό που προβλέπει το διεθνές δίκαιο για το Αιγαίο. Ως και να υπάρχει κανόνας αναλογικότητας και νομολογία που ευθύγραμμα και για όλα τα σημεία του πλανήτη αλλάζει τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου μάλιστα υπέρ αναθεωρητικών και απειλητικών κρατών. Ως και να είναι, προστίθεται, το ίδιο πράγμα η διακρατική τάξη με την ενδοκρατική τάξη/δικαιοσύνη. Μόνο στην Ελλάδα θα μπορούσαν να εκτοξευτούν τέτοιοι νομικισμοί και ή απύθμενα λανθασμένες θέσεις που υπηρετούν μάλιστα τις αναθεωρητικές θέσεις του αντιπάλου.

Περικλής: «Περισσότερο φοβούμαι τα ιδικά μας σφάλματα παρά τα σχέδια των εχθρών μας (Μετάφραση Ελ. Βενιζέλος) (ΜΑΛΛΟΝ ΓΑΡ ΠΕΦΟΒΗΜΑΙ ΤΑΣ ΟΙΚΕΙΑΣ ΗΜΩΝ ΑΜΑΡΤΙΑΣ Ή ΤΑΣ ΤΩΝ ΕΝΑΝΤΙΩΝ ΔΙΑΝΟΙΑΣ). Περικλής Θουκυδίδου Α14». Αντί λοιπόν της άμεσης εφαρμογής των προνοιών του διεθνούς δικαίου για τα χωρικά ύδατα, την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ και την διεθνή τάξη στην Κύπρο και της πρόταξης μιας σιδερένιας και αξιόπιστης αποτρεπτικής στάσης τα παραμιλητά οίκοι αφθονούν. Το τίμημα θα είναι μεγάλο.

Η πρώτη μακρόσυρτη καμπή διήρκεσε ένα περίπου τέταρτο του αιώνα τις δεκαετίες του 1970 και 1980 μέχρι βασικά και την απόφαση της Βουλής για το δίκαιο της θάλασσας του 1995. Προηγήθηκε η κρίση του 1987, το Νταβός και το ξεχασμένο πλέον mea culpa.

Η δεύτερη καμπή ήταν και αυτή μακρόσυρτη. Κατά την διάρκειά της όπως και τις προηγούμενες δεκαετίες η Ελλάδα δήλωνε ότι «επιφυλάσσεται για τα δικαιώματά της» που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο. Κατά την διάρκεια αυτής της φάσης, όμως, είχαμε ευτράπελα, κωμικά και τραγικά, ενώ ο κατήφορος προς την αναξιοπιστία που θέτει πλέον σε κίνδυνο την κρατική Επικράτεια της Ελλάδας επιταχύνθηκε. Η παρακμή βασικά κορυφώθηκε με τα Ίμια, τις σημαίες που περιμέναμε να φυσήξει ο αέρας για να τις πάρει, τα τραγικά συμβάντα που τόσο καλά, τεκμηριωμένα και αντικειμενικά περιέγραψε ο Ναύαρχος Λυμπέρης, η με κάθε κριτήριο ουδετεροποίηση των Ιμίων ως προάγγελος άλλων που επέρχονταν και ασφαλώς το «ευχαριστούμε τους Αμερικανούς» κατά την διάρκεια της κρίσης. Το «ευχαριστούμε τους Αμερικανούς» εκτιμάται, είναι σταθμός που υποδηλώνει το έλλειμμα γνώσης του πως λειτουργούν οι ηγεμονικές δυνάμεις.

Όπως συχνά έχουμε υπογραμμίσει, το ζήτημα είναι αφενός η αξιοπιστία της στρατηγικής ενός λιγότερο ισχυρού κράτους και αφετέρου οι επιτυχείς συναλλαγές με τα ηγεμονικά κράτη, ιδιαίτερα τα συμμαχικά. Ήταν μια φάση αφενός μιας ολοένα και πιο αδύναμης και αναξιόπιστης εθνικής αποτρεπτικής στρατηγικής η κατηφορική τροχιά της οποίας οφειλόταν στην κατίσχυση εθνομηδενιστικών παραδοχών, νηπιακού επιπέδου εκτιμήσεις για την διεθνή πολιτική και επαφές και ελάχιστα διαφανείς συζητήσεις (διαπραγματεύσεις;) για de jure (με βάση τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου) κυριαρχικά δικαιώματα που ένα αξιόπιστο κράτος δεν συζητά.

Κατά την διάρκεια αυτής της φάσης ενώ μετά από σκληρές δημόσιες παρεμβάσεις «κάποιων» δρομολογήθηκε η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ και έγιναν κάποια βήματα για τον Ενιαίο Αμυντικό Χώρο Ελλάδας – Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο μεν ΕΑΧ τάχιστα λάσπωσε το δε μεγάλο γεγονός ένταξης στην ΕΕ που δημιούργησε μια ισχυρή βάση για να εισρεύσουν στις διαπραγματεύσεις τα κεκτημένα της διεθνούς νομιμότητας και της Ευρωπαϊκής έννομης τάξης, έμειναν τελείως –κυριολεκτικά τελείως– ανεκμετάλλευτα, κάτι που υποδηλώνει τα μεγάλα ελλείμματα της Ελλαδικής και Κυπριακής διπλωματίας. [Βλ. μεταξύ άλλων Ελληνική Εθνική Στρατηγική: Η τριπλή στρατηγική.

Η τρίτη καμπή έχει βασικά ως αφετηρία την ακόμη μεγαλύτερη επιτάχυνση του κατήφορου αλλά τα τελευταία χρόνια η διολίσθηση προς την άβυσσο είναι άνευ προηγουμένου και πέραν κάθε φαντασίας.

Δηλώσεις το τέλος του 2018 και στις αρχές του 2019 οδηγούν από την ουδετεροποίηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο στην επισημοποίηση αυτής της ουδετεροποίησης. Πολύ τελευταίες δηλώσεις που δεν μπορεί να είναι τυχαίες ενδέχεται να ρίξουν την Ελλάδα μέσα σε ένα πολύ μεγάλο Τουρκικό βάλτο από τον οποίο αν ποτέ εξέλθει θα εξέλθει κατακρεουργημένη. Αυτά είναι συγκεκριμένα πράγματα και όχι υποθέσεις:

Στην «καλύτερη περίπτωση» επισημοποίηση της ουδετεροποίησης του Αιγαίου με ΜΟΕ, αποχή από «μοναχοφαείς» θέσεις που επιφυλάσσουν το δικαίωμα άσκησης των de jure προνοιών που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο της θάλασσας με οικονομικές προεκτάσεις που αφορούν τον υποθαλάσσιο πλούτο του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.

Μια ενδιάμεση κατάσταση είναι να αφήσουμε τις … «μοναχοφαείς» θέσεις μας και να εισέλθουμε σε συζητήσεις για συνεκμετάλλευση και συν-διαχείριση του Αιγαίου αλλά και της Κύπρου όχι μόνο ως πεδίου υποθαλάσσιου πλούτου αλλά και ως γεωπολιτικού πεδίου. Αυτό, δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία, θα σημαίνει τελική ένταξη της Μεγαλονήσου στα πεδία της τουρκικής επικυριαρχίας και τελικά πλήρους κυριαρχίας. Ήδη δρομολογούνται καταστάσεις που ευνοούν επαναφορά του φασιστικού, ανελεύθερου και αντί-δημοκρατικού σχεδίου Αναν το οποίο αυτό ακριβώς έκανε.

Το χείριστο είναι η Ελλάδα μέσα από τα πιο πάνω να γίνει έρμαιο τουρκικών παιγνίων με δεδομένο ότι όπως εξηγούμε πιο κάτω η Τουρκική απειλή με όρους πάγιων τυπολογιών της στρατηγικής ανάλυσης θεωρείται «απέραντη απειλή». Τι αυτό σημαίνει δεν προβλέπεται γιατί αφενός είναι «ανοικτό χείριστο» και αφετέρου ενταγμένο στην Νταβουτογλιανή αναθεωρητική λογική που εξέφρασε πιο ρητά ο Ερντογάν με αναθεωρητικές δηλώσεις για την Συνθήκη της Λωζάνης και την «Γαλάζια Πατρίδα» αλλά και πιο συγκεκριμένες ενέργειες αναθεωρητικών αξιώσεων στην Μεγαλόνησο Κύπρο με τα Τούρκικά πλοία να αλωνίζουν κοντά στην Λεμεσό.

Η ΜΟΝΑΧΟΦΑΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑ, Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΛΑΝΤΩΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΧΕΙΡΙΣΤΟ

Πριν από χιλιάδες χρόνια ο Sun Tzu έγραψε την γνωστή ρήση: «εάν γνωρίζεις τον εχθρό σου και τον εαυτό σου, δεν έχεις ανάγκη να φοβάσαι το αποτέλεσμα ακόμη και εκατό μαχών. Εάν γνωρίζεις τον εαυτό σου αλλά όχι τον εχθρό για κάθε νίκη που κερδίζεις θα έχεις και μια ήττα. Εάν δεν γνωρίζεις τον εαυτό σου ούτε τον εχθρό σου θα νικηθείς σε κάθε μάχη. Εάν δεν γνωρίζεις τον εαυτό σου ούτε τον αντίπαλό σου θα νικηθείς σε κάθε μάχη”.

Επιτακτικά λοιπόν τίθενται τα εξής ερωτήματα: Ποιοι είναι μοναχοφάηδες; Οι Έλληνες ή οι Τούρκοι; Γνωρίζουμε κάποιον σοβαρό Έλληνα πολιτικό ή επιστήμονα μοναχοφάη; Κάποιον δηλαδή που να εγείρει αναθεωρητικές αξιώσεις κατά γειτονικών κρατών κατά παράβαση των διεθνών συμβάσεων και του διεθνούς δικαίου; Ζήτησε ή δεν ζήτησε η Ελλάδα στο παρελθόν να αποφανθούν τα αρμόδια διεθνή δικαστήρια και η Τουρκία αρνήθηκε; Ποιος απειλεί ποιον και πως; Ποιος επί δεκαετίες δημιουργεί παράνομα τετελεσμένα στην Κύπρο και στην βάση αυτών επιδιώκει πλήρη επικυριαρχία;

Ανάλογα με τις απαντήσεις σε αυτά και άλλα παρεμφερή ερωτήματα καταδεικνύεται το κατά πόσο γνωρίζουμε ή δεν γνωρίζουμε τον αντίπαλο και τον εαυτό μας. Εάν γνωρίζουμε, επίσης, τις θεμελιώδεις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου. Στο σημείο αυτό -και επειδή μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά έργο το οποίο θεωρείται η «βίβλος των διεθνών σχέσεων»- όποιοι μιλούν για την εξωτερική πολιτική και κυρίως όποιοι αναλαμβάνουν θέσεις μεγάλης πολιτικής ευθύνης, καλά κάνουν να σκεφτούν την πλανητικά αποδεκτή –πλην Ελλάδας– θέση του Hans Morgenthau: «βιώσιμο είναι το κράτος που διαθέτει επαρκή ισχύ για να εφαρμόσει τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου για την επικράτειά του».

Συναφώς, η επικράτεια κάθε κράτους είναι έσχατη λογική για όλους και η ασφάλεια και ακεραιότητά της εξίσου υποχρεωτική για όλους. Κάθε κράτος, ιδιαίτερα αυτά που αμύνονται κατά απειλών, μεριμνούν τόσο για επαρκή ισχύ όσο και για εύρωστη εθνική αποτρεπτική στρατηγική. Μια τέτοια στρατηγική είναι ανέφικτη και άσκοπα τα κονδύλια που διατίθενται για την άμυνα. Εάν οι ιθύνοντες δεν γνωρίζουν, ή κάνουν πως δεν γνωρίζουν, ότι ο κατευνασμός ενός επιθετικού και αναθεωρητικού κράτους οδηγεί σε ήττα χωρίς μάχη, ή σε διακρατικό ανορθολογισμό που προκαλεί μεγάλη ένοπλη σύρραξη.

Η εξόφθαλμη αλήθεια εδρασμένη πάνω στην ορατή πραγματικότητα

Όμως, ο σκοπός ενός αμυνόμενου κράτους όπως η Ελλάδα που αντιμετωπίζει ένα μοναχοφαές απειλητικό κράτος, την Τουρκία, είναι αφενός η αποτροπή του πολέμου, αφετέρου η εκπλήρωση των προνοιών του διεθνούς δικαίου που την αφορούν. Η εξόφθαλμη αλήθεια, την οποία πλέον κανείς δεν έχει δικαίωμα να παρακάμπτει, είναι η εξής: Φαίνεται πως πολλοί σε θέσεις πολιτικής ευθύνης δεν γνωρίζουν τον αντίπαλό μας ούτε τον εαυτό μας. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο εδώ και δεκαετίες η Ελλάδα έφθασε εδώ που έφθασε.

Επιπρόσθετα, ύστερες στάσεις, συμπεριφορές, δηλώσεις και ενέργειες οδηγούν από το χείρον στο χείριστο. Χείρον είναι η ουδετεροποίηση και πλέον η υπονοούμενη συνεκμετάλλευση (στο παρελθόν κάποιοι το μουρμουρούσαν αλλά θεωρούνταν πολιτικά οριακοί). Χείριστο είναι εάν τελικά χάσουμε το Αιγαίο. Ήδη η μη εφαρμογή των προνοιών του Δικαίου της Θάλασσας σημαίνει απώλεια κυριαρχίας. Στην στρατηγικά ταραχώδη περιφέρειά μας με την μοναχοφαή απειλητική Τουρκία απέναντι, όλα είναι πιθανά.

Τα αίτια ολισθημάτων και του ορατού κατήφορου είναι πολλά. Οφείλονται για παράδειγμα στο γεγονός ότι η γνώση και σωστή αντίληψη των λογικών που διέπουν τον ανελέητα ανταγωνιστικό και συγκρουσιακό κρατοκεντρικό κόσμο είναι περίπου μηδενική. Για να έλθουμε ξανά στον Sun Tzu, φαίνεται ότι όχι μόνο δεν γνωρίζουμε τον εαυτό μας και τον αντίπαλό μας αλλά δεν γνωρίζουμε και τον κόσμο στον οποίο αμφότεροι ανήκουν.

Πώς να τον γνωρίζουν πολλοί όταν ακόμη και οξυδερκή άτομα δεν μπορούν να εξέλθουν του ωκεανού ιδεολογικών δογμάτων και ιδεολογημάτων, τα οποία αν και από καιρό μπήκαν στα ράφια της ιστορίας, παιδιόθεν ρίζωσαν στο μυαλό τους, στρεβλώνοντας αθεράπευτα την πολιτική τους σκέψη. Παρασύρθηκαν σε παρακρούσεις περί ενός πλανήτη ανθρωπολογικά εξομοιωμένου και πολιτικά εξισωμένου.

Εδώ και ένα αιώνα ποταμοί αρχαϊκού φιλελεύθερου διεθνισμού και κομμουνιστικού διεθνισμού τρέφουν την ξενοκρατία, εξουδετερώνουν κάθε προσπάθεια να αναλυθούν οι προϋποθέσεις μιας αξιόπιστης εθνικής στρατηγικής, εισάγουν εμφύλιες ιδεολογικές διαιρέσεις, εμποδίζουν την θέαση των ανελέητων λογικών του ανταγωνιστικού (και ολοένα πιο συγκρουσιακού) διεθνούς συστήματος. Μπουρδουκλώνουν τις σχέσεις της Ελλάδας με τις βαθύτερες διαμορφωτικές δυνάμεις της διεθνούς πολιτικής, δηλαδή τις ηγεμονικές δυνάμεις.

Ιδεολογήματα από καιρό παρωχημένα

Ακόμη πιο σημαντικό, απώλεσαν κάθε δυνατότητα να λειτουργήσουν ταπεινά και εάν κατέχουν αξιώματα να θεωρούν τους εαυτούς τους ανακλητούς εντολοδόχους των εντολέων πολιτών. Ιδεολογήματα από καιρό παρωχημένα έκαναν πολλούς να πιστέψουν ότι είναι εφικτή η κατασκευή μιας πλανητικής πολιτικής ανθρωπολογίας σύμφωνα με το ένα ή άλλο ιδεολογικό δόγμα, ή τις δικές τους δήθεν «πεφωτισμένες» ιδέες.

Διόλου τυχαία ακούμε συχνούς χαρακτηρισμούς για την κοινωνία την οποία παγκοσμιόπληκτοι «πεφωτισμένοι» θεωρούν «μάζα» και τους πολίτες εθνικιστικό ή και φασιστικό «ετερόκλητο όχλο». Φαντασιώνονται ότι επειδή αναρριχήθηκαν σε κάποιες καρέκλες εξουσίας είναι κατάλληλοι να συμμορφώσουν τους πολίτες με πλήθος ανυπόστατων αριστεροδεξιών εθνομηδενιστικών ιδεολογημάτων.

Οδηγούνται έτσι στους προαναφερθέντες αναιδείς και ανοίκειους χαρακτηρισμούς κατά των ήπιων, ψύχραιμων και εμφορούμενων από φιλοπατρία. Μάλλον δεν διάβασαν ή εάν διάβασαν δεν κατάλαβαν τον Ρήγα που περιέγραψε τον Έλληνα της διαχρονίας: «Ο ελληνικός λαός είναι φίλος και σύμμαχος με όλα τα ελεύθερα έθνη. Οι Έλληνες δεν ανακατεύονται εις την διοίκηση των άλλων εθνών, αλλά ούτε είναι εις αυτούς αποδεκτό να ανακατωθούν άλλα έθνη εις την δική τους. Δεν κάμνουν ποτέ ειρήνη με ένα εχθρό ο οποίος κατακρατεί ελληνικό τόπο».

Το πιο σοβαρό ζήτημα όμως είναι το γεγονός πως οι ιδεολογικές στρεβλώσεις ενός αιώνα και εμφύλιες διενέξεις οδήγησαν σε αθεράπευτη άγνοια ή ηδονιστική εθελοτυφλία όσον αφορά το διεθνές σύστημα. Το καθημερινά καταμαρτυρούμενο αποτέλεσμα πλέον είναι ιλαροτραγικά παραληρήματα που δεν αξίζουν σε μια κοινωνία κληρονόμο των πολιτικών παραδόσεων του Ομήρου, του Θουκυδίδη και του Αριστοτέλη.

Μηδενική γνώση, παρωχημένα ιδεολογήματα και κωμικές εκλογικεύσεις

Για αυτό δεν πρέπει να μας παραξενεύει όταν ακούμε αιτιολογήσεις της εξόφθαλμα ελλειμματικής Συμφωνίας των Πρεσπών με όρους διεθνισμού, και ακόμη πιο κωμικά, αντιιμπεριαλισμού. Ακόμη, επανέρχονται ολοζώντανες νέες εκδοχές των ανορθολογικών παρακρούσεων της «διπλωματίας των ζεϊμπέκικων» και δικαιολογήσεις της συμφωνίας των Πρεσπών σαν «αγάπη προς τις χώρες των άλλων».

Μηδενική δηλαδή γνώση του κρατοκεντρικού κόσμου. Πιο σημαντικό, κατέχοντες θέσεις ευθύνης, αντί να ορίσουν τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου ως κόκκινη γραμμή των Ελληνικών θέσεων στην Θράκη, στο Αιγαίο και στην Κύπρο, ρητά δηλώνουν ότι αναζητούν τρόπους κατευνασμού του ολοφάνερα μοναχοφαούς τουρκικού αναθεωρητισμού. Κοντά μισό αιώνα κατευνασμός έπρεπε λογικά να είχε κάνει όλους να κατανοήσουν ότι η Τουρκία όταν κατευνάζεται ενθαρρύνεται να είναι πιο επιθετική. Ο δικός μας πολιτικός και στρατηγικός ανορθολογισμός ρέει μέσα στο μυαλό των Τούρκων ηγετών και τους καθιστά πιο αναθεωρητικούς και πιο απειλητικούς.

Ήδη έχουμε γίνει «αποικία χρέους». Το ζήτημα πλέον δεν είναι πως θα αντιστρέψουμε αυτή την καταστροφή, αλλά και πως δεν θα εξελιχθούμε σε είδος ημιαυτόνομης επαρχίας της Τουρκίας και ταυτόχρονα σε αξιοθρήνητο πιόνι των βαλκανικών στρατηγικών παιγνίων. Με όρους πάγιων τυπολογιών της στρατηγικής ανάλυσης και με όρους διεθνούς δικαίου απαλλαγμένων νομικίστικων φαντασιώσεων, η τουρκική απειλή ορίζεται ως «απέραντη απειλή».

ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΩΝ Η ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΑΧΟΦΑΗΣ. ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ DE JURE ΚΥΡΙΑΡΧΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΠΑΡΑΧΩΡΟΥΝ ΟΙ ΠΡΟΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΔΙΚΑΙΟΥ;

Υπάρχει ή δεν υπάρχει αναθεωρητική τουρκική απειλή κατά παράβαση των προνοιών του διεθνούς δικαίου; Μήπως αντίστροφα υπάρχει και ελληνική απειλή κατά της Τουρκίας με την έννοια μοναχοφάηδων αξιώσεων κάποιων κατά τα άλλα ακατανόμαστων Ελλήνων; Πως αυτά σχετίζονται με τις συμβάσεις, το Δίκαιο της Θάλασσας και το εθιμικό δίκαιο;
Είναι ή δεν είναι υποχρέωση όλων των πολιτικών και κρατικών αρμοδίων αφενός να εκπληρώσουν τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου, αφετέρου να αρνηθούν να κατευνάσουν τις παράνομες αξιώσεις του γειτονικού αναθεωρητικού κράτους; Ποιες είναι εν τέλει οι κύριες, σημαίνουσες και δεσμευτικές πρόνοιες του διεθνούς δικαίου; Γιατί η Ελλάδα θα πρέπει να αρνηθεί σθεναρά οτιδήποτε τις θολώνει ή ακυρώνει;

Η Ελλάδα τόσο στην βάση του συμβατικού δικαίου όσο και του εθιμικού δικαίου μπορεί να ασκήσει κυριαρχικά δικαιώματα σε αιγιαλίτιδα ζώνη 12 ν.μ. (ως προς τούτο υπάρχει και σχετική απόφαση της ελληνικής Βουλής 1995). Ρητά προβλέπεται ότι τα νησιά στα οποία υπάρχει οικονομική δραστηριότητα διαθέτουν τόσο de jure αιγιαλίτιδα ζώνη 12 ν.μ. όσο και υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ (μέχρι 200 ν.μ. και συνορεύουσες ζώνες). Εξάλλου, ακόμη και τα νησιά που δεν έχουν οικονομική δραστηριότητα διαθέτουν αιγιαλίτιδα ζώνη και συνορεύουσες ζώνες.

Αυτονόητα νομικά και πολιτικά κανένας Έλληνας κυβερνήτης δεν έχει δικαίωμα να παραχωρήσει κυριαρχικό χώρο που προβλέπουν οι πρόνοιες του διεθνούς δικαίου, επειδή η αδηφάγος Τουρκία παράνομα ισχυρίζεται ότι τα νησιά του Αιγαίου δήθεν δεν διαθέτουν. Τα νησιά ισχυρίζεται η Άγκυρα αποτελούν, δήθεν, γεωλογικές προεκτάσεις της ηπειρωτικής Τουρκίας. Ακόμη χειρότερα Νταβούτογλου και Ερντογάν εμπλούτισαν αυτή την αυθαίρετη θέση με γεωπολιτικά «επιχειρήματα».

Τώρα, τι άραγε υποβάλλεται στον ελληνικό δημόσιο διάλογο όταν ακούμε για «δίκαιες» διευθετήσεις ως προς τις οποίες κάποιοι Έλληνες δήθεν είναι μοναχοφάηδες; Τα υπονοούμενα αφορούν, εκτιμάται, τις δικαιοδοσίες του δικαστηρίου της Χάγης σε περιπτώσεις που οι εμπλεκόμενοι αποδεχθούν δικαστική δικαιοδοσία «κατά το ορθό και ίσο» – ex aequo et bono). Συνήθως επί ζητημάτων που αφορούν θολές διεθνείς πρακτικές ή και όταν εξ αντικειμένου οι νομικές περιγραφές είναι ασαφείς.

«Κατά το ορθό και ίσο;»: Εξόχως ελλειμματική αντίληψη

Εάν αυτό υπονοείται όσον αφορά την διένεξη με την Τουρκία αποτελεί μια εξόχως ελλειμματική αντίληψη των πολιτικών και νομικών όψεων του διεθνούς συστήματος, του διεθνούς δικαίου και των διεθνών θεσμών – ανεπίγνωστα ή συνειδητά είναι ένα ερώτημα. Επίσης, αποτελεί μια απαράδεκτη θέση που οδηγεί σε απώλεια κυριαρχίας επί ζητημάτων ως προς τα οποία οι πρόνοιες του διεθνούς δικαίου είναι ρητές και εθιμικά εδραιωμένες. Συνειδητά ή ανεπίγνωστα δρομολογείται εθνική μειοδοσία.

Γιατί η Ελλάδα να αποδεχθεί δικαιοδοσία «κατά το ορθό και ίσο» ή ακόμη χειρότερα διμερείς διαπραγματεύσεις –όπως εκτιμούμε υπονοήθηκε πρόσφατα– για κάτι τέτοιο όταν για όλα τα προαναφερθέντα οι πρόνοιες του διεθνούς δικαίου είναι ρητές και επακριβείς; Η Ελλάδα δεν έχει λόγο, συμφέρον ή υποχρέωση να διολισθήσει σε τόσο ολισθηρά πεδία.
Επιπλέον, απαιτείται να συνεκτιμηθεί ότι η άρνηση της Τουρκίας να αποφανθεί το Διεθνές Δικαστήριο για τις ρητές πρόνοιες για την υφαλοκρηπίδα –σε κάθε περίπτωση η αιγιαλίτιδα ζώνη και η υφαλοκρηπίδα είναι de jure κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας– καταμαρτυρεί ότι η Άγκυρα είναι βαθύτατα αναθεωρητική και απρόθυμη να δεχθεί ειρηνική επίλυση των διαφορών. Για την ΑΟΖ, επισημαίνεται, απαιτείται διακήρυξη και ακολουθεί οριοθέτηση στη βάση των προνοιών του δικαίου της θάλασσας και όχι στην βάση κάποιων απαράδεκτων γεωλογικών ή και γεωπολιτικών αιτιάσεων.

Η Τουρκία είναι αναθεωρητική, απειλητική και μεθοδικά υπονομεύει τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου, ενώ όπως γράφτηκε εδώ πρόσφατα σε άλλη παρέμβασή μας, παρά την μη υπογραφή υιοθετεί μια εξεζητημένη προώθηση των αναθεωρητικών της θέσεων. Ο ακριβής ορισμός της τουρκικής απειλής ή οποιασδήποτε άλλης εξωτερικής απειλής κατά των νόμιμων ελληνικών συμφερόντων είναι έργο των κρατικών επιτελείων. Ιδιαίτερα όσον αφορά τις νομικές πτυχές, τους στρατιωτικούς συσχετισμούς, την ικανότητα του αντιπάλου να εκτελέσει την απειλή, τις κατασκοπευτικές δραστηριότητες και τις εκατέρωθεν συμμαχίες.

Τι είναι απειλή. Ορισμός και η απέραντη Τουρκική απειλή

Ο ορισμός της απειλής μπορεί και πρέπει να είναι ακριβής και ταυτόχρονα ενταγμένος στην λογική τόσο των προαναφερθέντων προνοιών του διεθνούς δικαίου όσο και των προνοιών των υψηλών αρχών του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, ιδιαίτερα του Κεφαλαίου Ι, άρθρο 2. Ο ορισμός της τουρκικής απειλής ακολουθεί εδραιωμένες τυπολογίες που ανάπτυξαν όλα τα κράτη, ιδιαίτερα τα κράτη της Ατλαντικής Συμμαχίας.

Απειλή είναι η εκδηλωμένη πρόθεση της μιας πλευράς να προκαλέσει ζημιά στα συμφέροντα της άλλης εάν η τελευταία δεν συμμορφωθεί με την θέληση της πρώτης. Όσον αφορά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις νομικά και πολιτικά η Ελλάδα είναι εξ αντικειμένου 100% εν δικαίω και αμυνόμενη και η Τουρκία 100% παρανομούσα και απειλητική. Ήδη από την δεκαετία του 1970 και 1980 άρχισε να απειλεί την Ελλάδα να μην εφαρμόσει τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου, ενώ στην Κύπρο δημιούργησε παράνομα τετελεσμένα (αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του 1974 και 1983).

Στην συνέχεια εκβιάζει διευθετήσεις που νομιμοποιούν τα παράνομα τετελεσμένα της βίας, καταργούν ένα κυρίαρχο κράτος, το θέτουν υπό τουρκική επικυριαρχία και εάν η ελληνική πλευρά αποδεχθεί κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας και δημιουργία ενός μη βιώσιμου κράτους η Τουρκία θα εκπληρώσει τους αρπακτικούς της σκοπούς εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πόρων όχι μόνο στην Ανατολική Μεσόγειο αλλά βαθύτερα δυτικά.

Στη στρατηγική ανάλυση ως «απέραντη απειλή» θεωρείται η έγερση αναθεωρητικών αξιώσεων θολών συνόρων. Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων: Δεν είναι σαφές τι ακριβώς θέλει η Τουρκία στη Θράκη ή εάν ευκαιρίας δοθείσης θα μπορούσε να την καταλάβει ή τι θέλει στο Αιγαίο όπως δείχνουν παρελθούσες εξεζητημένες δηλώσεις της Τσιλέρ όπως «ούτε στο Ιόνιο να μην εφαρμοστεί» το Δίκαιο της Θάλασσας. Σκόπιμες επίσης παλινδρομήσεις για τον αριθμό των νησιών που διεκδικεί, το μέγεθός τους ακόμη και την περιοχή που βρίσκονται.

Αναθεωρητικές απειλές με θολά σύνορα

Το ίδιο ισχύει όσον αφορά τα γεωπολιτικά άλματα του Νταβούτογλου, τα οράματα του Ερντογάν για αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τα αναθεωρητικά υπονοούμενα για τη Συνθήκη της Λωζάνης, τα συνθήματα περί «Γαλάζιας Πατρίδας» και πολλά άλλα. Τέτοιες αναθεωρητικές απειλές με θολά σύνορα διεκδικήσεων ονομάζονται «απέραντες απειλές», επειδή τα νέα σύνορα σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης θα είναι εκεί που θα σταματήσουν τα στρατεύματα, ή εκεί που θα οριστούν με τον αμυνόμενο σε αδυναμία στις διαπραγματεύσεις που ακολουθούν. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στην Κύπρο μετά το 1974 και οι Τούρκοι κοντεύουν να αρπάξουν τον σημαντικότερο γεωπολιτικό χώρο του πλανήτη που επιπλέον συμπεριλαμβάνει κολοσσιαίους γεωπολιτικούς πόρους.

Με δεδομένη και την αδυναμία της Ελλάδας λόγω οικονομικής κρίσης, μνημονίων και εξωγενών συμφερόντων, ένα ακόμη ζήτημα που η στρατηγική ανάλυση έχει αναπτύξει δεόντως, είναι η σχέση ικανότητας, κινδύνου για τον αμυνόμενο και μπλόφας. Στην πράξη η μπλόφα είναι μια πολύ σημαντική στρατηγική έννοια. Είναι βασικά η διαφορά μεταξύ απειλής και ικανότητας να την εκπληρώσει εάν υπάρξει σύρραξη. 100% ικανότητα σημαίνει μηδενικές ανάγκες για μπλόφα αν κι αυτό σπάνια ισχύει.

Μεγάλη μπλόφα όταν γίνεται πιστευτή θεωρείται μεγάλη στρατηγική επιτυχία. Όσο περισσότερο μπλοφάρει ο απειλών και γίνεται πιστευτός από τον αμυνόμενο τόσο περισσότερο κερδίζει χωρίς μάχη, τρομάζοντας τον αμυνόμενο. Για το θέμα της απειλής θα επανέλθουμε ενώ λογικό είναι κανείς να αναμένει από τους πολλούς νομικούς διεθνολόγους της Ελλάδας να διατυπώσουν τη θέση τους για τις πρόνοιες του διεθνούς δικαίου στις οποίες αναφερθήκαμε πιο πάνω.
Καταλήγοντας, λέμε μόνο ότι καταντήσαμε να εκπέμπουμε παραστάσεις αδυναμίας, υποχωρητικότητας, εγκατάλειψης του διεθνούς δικαίου, επικύρωσης της ουδετεροποίησης του Αιγαίου με το «στρατηγικό κρυφτούλι στο Ιόνιο», ΜΟΕ αντί αποτρεπτικής στρατηγικής, εγκατάλειψης βασικά της Κύπρου στην μαύρη μοίρα της και κατατρομοκράτησης της κοινωνίας για τις συνέπειες μη εγκατάλειψης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων αντί ενδυνάμωσης της φιλοπατρίας, του φρονήματος των πολιτών και των αποτρεπτικών αξιώσεων πάνω στην πλάστιγγα κόστους-οφέλους του επιτιθέμενου.

Έλληνες μοναχοφάηδες!

Ως προς το τελευταίο αντί ακλόνητης στηλίτευσης του τουρκικού αναθεωρητισμού και της τουρκικής απειλής μαζοχιστικά καταντήσαμε να μιλάμε για Έλληνες μοναχοφάηδες. Η χαριστική βολή θα είναι εάν η εκτίμηση που διατυπώσαμε πιο πάνω είναι ορθή έστω και κατ’ ελάχιστον. Εάν δηλαδή αντί ακλόνητης και αδιαπραγμάτευτης απόφασης εφαρμογής των de jure προνοιών του Δικαίου της Θάλασσας και του εθιμικού δικαίου για αιγιαλίτιδα, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ –και στην Κύπρο εφαρμογή της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας– δεχθούμε προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο για «δίκαιη», «ορθή» και «ίση» συμφωνία.

Η Τουρκία μάλλον δεν θα δεχθεί ούτε αυτό για να μας σύρει σε διμερείς συνομιλίες. Επιπλέον εμείς οι ίδιοι προτρέχουμε, προδικάζοντας διμερείς διαπραγματεύσεις «για δίκαιες διεξόδους» με την χώρα με τις μεγάλες ακτογραμμές. Έτσι, εκτιμάται ότι για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες εγκαταλείπουμε τις πρόνοιες του Δικαίου της Θάλασσας, η εκπλήρωση των οποίων (πέραν άλλων παραγόντων όπως πλουτοπαραγωγικοί πόροι και η γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας) δικαιωματικά περίπου διπλασιάζει την κυριαρχική επικράτεια του ελληνικού κράτους. Οδηγούμαστε έτσι προς στρατηγική εκμηδένιση και κυριαρχική συρρίκνωση.

Φτάσαμε σε μια από τις κρισιμότερες καμπές της ιστορίας μας και τον λόγο έχουν ή πρέπει να έχουν οι σκεπτόμενοι πολίτες, οι επιστήμονες και όλοι οι συντελεστές του πολιτικού φάσματος, τουλάχιστον όσοι δεν θεωρούν την κοινωνία «μάζα» και ετερόκλητο όχλο, όσοι δεν θεωρούν την ελληνική επικράτεια αναλώσιμη και όσοι δεν θέλουν να σέρνονται στα Σούσα, εκλιπαρώντας επαίνους και μετάλλια ή δεν ξέρουμε τι άλλο.

https://piotita.gr/2019/03/14/%CF%80-%CE%AE%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CE%AD%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B7-%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%B9%CE%BB%CE%AE-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85/