ΝΕΟΚΛΗΣ ΚΑΖΑΖΗΣ : ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΕΘΝΙΚΙΣΤΗ, ΝΟΜΙΚΟ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ «Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ»

Ο Νεοκλής Καζάζης Έλληνας εθνικιστής, νομικός, Πανεπιστημιακός καθηγητής της Θεωρίας και της Ιστορίας του Δικαίου και των Οικονομικών Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,, αρχαιολόγος, συγγραφέας και πολιτικός, Υπουργός κάποιων κυβερνήσεων και βουλευτής, που διατέλεσε για δεκαετίες πρόεδρος της εταιρείας «Ο Ελληνισμός» και απόστολος της Μεγάλης Ιδέας του Ελληνικού Έθνους, γεννήθηκε το 1849 στο χωριό Πέτρα Μηθύμνης, στο Μολύβο της Λέσβου και πέθανε το 1936 στην Αθήνα.

Βιογραφία

Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος Καζάζης, τραπεζίτης στο Αδραμύτιο της Μικράς Ασίας, όπου ο Νεοκλής έζησε τα παιδικά του χρόνια και έλαβε εγκύκλια μόρφωση. Το 1865 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ενεγράφη στην Ιατρική Σχολή, όμως το ίδιο έτος μετεγγράφηκε και σπούδασε στη Νομική Σχολή Αθηνών, όπου το 1870, αναγορεύτηκε διδάκτορας και στη συνέχεια παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα στη Γερμανία, στα Πανεπιστήμια της Χαϊδελβέργης και της Λειψίας και έως το 1877 στη Γαλλία. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1877 και το 1879 αναγορεύτηκε υφηγητής της Φιλοσοφίας του Δικαίου στη Νομική Σχολή. Στις 25 Οκτωβρίου 1881, έγιναν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Λόρδου Βύρωνα στον Κήπο των Ηρώων στο Μεσολόγγι και στην τελετή ο Καζάζης εκφώνησε τον πανηγυρικό λόγο, ενώ ο Αχιλλέας Παράσχος απήγγειλε ποίημα 242 στίχων.

Το 1882, ο Καζάζης διορίστηκε τμηματάρχης Α' Τάξεως Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής του υπουργείου Οικονομικών, από την κυβέρνηση στην οποία συμμετείχε ο Χαρίλαος Τρικούπης ως υπουργός Εσωτερικών, θέση που κράτησε μέχρι το 1887 όταν ορίστηκε ως το 1890, γενικός διευθυντής Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων. Το 1882, διορίστηκε πρόεδρος της διευθύνουσας επιτροπής του Εθνικού Τυπογραφείου και Λιθογραφείου. Στις 18 Φεβρουαρίου 1883, διορίστηκε στο Πανεπιστήμιο και δίδαξε ως επίτιμος καθηγητής έως το 1894, οπότε αναγνωρίστηκε τακτικός καθηγητής της Φιλοσοφίας και Εγκυκλοπαίδειας του Δικαίου και της Πολιτικής Οικονομίας, και τον ίδιο χρόνο αναπλήρωσε τον καθηγητή Νικόλαο Γουναράκη. Το 1894, ανέλαβε τη διεύθυνση του Στατιστικού Γραφείου του Υπουργείου Εσωτερικών και το 1896 ήταν εκπρόσωπος της Ελλάδος στο συνέδριο του Στατιστικού Ινστιτούτου στη Ρώμη, ενώ στις 6 Οκτωβρίου 1896 επωμίστηκε την ευθύνη της γενικής απογραφής του πληθυσμού της Ελλάδος, που διεξήχθη εκείνη την ημέρα. Το 1897, διορίστηκε αναπληρωτής Βασιλικός Επίτροπος στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Δίδαξε στο Πανεπιστήμιο έως το 1910, ενώ διατέλεσε τρεις φορές κοσμήτορας της Νομικής, τις ακαδημαϊκές περιόδους 1890-91, 1900-01 και 1907-08, καθώς και πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά το ακαδημαϊκό έτος 1902-03 και με ατή την ιδιότητα, πραγματοποίησε το 1903 ενημερωτική εκστρατεία στην Ευρώπη υπέρ των ελληνικών εθνικών θέσεων.

Τον Ιούνιο του 1898, για να ενθαρρύνει τους Έλληνες της Ανατολικής Ρωμυλίας, αλλά και για να επισημάνει το παραπλανητικό σύνθημα της Βουλγαρίας περί αυτονομίας της Μακεδονίας, επισκέφθηκε τη Βουλγαρία. Πρόθεσή του ήταν να προκαλέσει τους Βουλγάρους και να προσελκύσει την προσοχή του βουλγαρικού τύπου, καταδικάζοντας τη βουλγαρική πολιτική στην Ανατολική Ρωμυλία και στη Μακεδονία, ενώ είχε κηρύξει φυλετικό και πολιτισμικό πόλεμο κατά των Βουλγάρων. Από την επίσκεψή του προκλήθηκε διπλωματικό επεισόδιο και η κυβέρνηση του Αλέξανδρου Ζαΐμη δήλωσε ότι ο Καζάζης ενήργησε με δική του πρωτοβουλία και η ελληνική κυβέρνηση δεν φέρει ευθύνη για τις δηλώσεις του.

Την 23η Ιουνίου 1901 επισκέφθηκε το Άγιον Όρος, όπου παρέμεινε ως τις 7 Ιουλίου, επισκέφθηκε όλες σχεδόν τις Μονές και τις Σκήτες αποκομίζοντας πλήθος ιδεών για το Άγιο Όρος, ενώ συνέταξε και σχετική έκθεση στην οποία κατέγραψε τις ιδέες και τις κρίσεις του για την κατάσταση του Όρους και τους μελλοντικούς κινδύνους από την σλαβική επιδρομή. Το 1902, στη διάρκεια επισκέψεως του στη Φιλιππούπολη έγινε δολοφονική απόπειρα σε βάρος του. Στις 29 Μαΐου 1909, έγινε δεκτός ως μέλος στη μασονική Στοά «Αθηνά» ^[1] και τιμής ένεκεν του απονεμήθηκαν οι τρεις πρώτοι βαθμοί της Τεκτονικής ιεραρχίας.

Πολιτική δράση

Το 1910 παραιτήθηκε από τη θέση του στο Πανεπιστήμιο και πολιτεύτηκε στις εκλογές της 8ης Αυγούστου του ίδιου χρόνου, στις οποίες εκλέχθηκε βουλευτής Αττικοβοιωτίας στην Α' Διπλή Αναθεωρητική Βουλή, δεύτερος σε αριθμό ψήφων, ξεπερνώντας και τον ΄Ελευθέριο Βενιζέλο. Απουσίαζε και δε συμμετείχε στην εκλογή Προέδρου της Βουλής, θέση στην οποία εκλέχθηκε ο Γεώργιος Πωπ, ενώ έλαβε μόλις μια ψήφο στη συνεδρίαση της 27ης Σεπτεμβρίου 1910, για τη θέση του αντιπροέδρου της Βουλής. Ήταν υποψήφιος και στις εκλογές του Νοεμβρίου του ίδιου χρόνου, στις οποίες δεν κατόρθωσε να εκλεγεί. Το Σεπτέμβριο του 1929, με πρωτοβουλία του Καζάζη, ιδρύθηκε η «Πανελλήνιος Ένωσις Κοινωνικής Αμύνης», υπό την προεδρία του με σκοπό την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου και την προάσπιση της Εθνικής ιδέας.

Διακρίσεις

Ο Καζάζης συμμετείχε σε επιτροπή που το 1901 διοργάνωσε Πανελλήνιο έρανο, με σκοπό την εξασφάλιση οικονομικών εισφορών και πόρων υπέρ του Παναγίου Τάφου και για την προσφορά του του απονεμήθηκε από το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων

• ο Τίμιος Σταυρός των Ιπποτών του Παναγίου Τάφου.

Στη γενέτειρά του την Πέτρα της Λέσβου ανεγέρθηκε ο ανδριάντας το 1996, έργο του γλύπτη Μιχάλη Ζερβού, με δαπάνες του Συλλόγου Πετριανών Αθηνών ^[2].

Ιδεολογικές απόψεις

Νεοκλής Καζάζης

Ο Καζάζης υπήρξε πολυσχιδής προσωπικότητα με ευρύτατη μόρφωση και κοινωνική δραστηριότητα καθώς και δεινός γνώστης της ιστορίας και των προβλημάτων της Βαλκανικής χερσονήσου. Η ιδεολογία του επηρεάστηκε από τη Ιδεαλιστική Φιλοσοφία του Χέγκελ και υποστήριζε το δικαίωμα της ελευθερίας του ανθρώπου και τη δημιουργία μιας ευνομούμενης και ανεξάρτητης Πολιτείας, η οποία θα προστατεύει με έννομα και συνταγματικά μέσα τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες. Υπηρέτησε σταθερά και με συνέπεια, είτε μέσω του συγγραφικού του έργου αλλά και με την πολιτική του δράση την ιδεολογία της Μεγάλης Ιδέας, ενώ η αρθρογραφία του εμπεριέχει στοιχεία αντικοινοβουλευτισμού και άσκησε ιδιαίτερη επιρροή στους συντηρητικούς αστικούς κύκλους ως τις παραμονές των Βαλκανικών Πολέμων.

Το 1915, αντιπαρατέθηκε με τον Ελευθέριο Βενιζέλο σε ότι αφορούσε τη στάση του Κρητικού πολιτικού έναντι του θεσμού της βασιλείας. Αντιτάχθηκε κι άσκησε σφοδρή κριτική στο σοσιαλισμό και το Μαρξισμό, ιδεολογίες που θεωρούσε αντίθετες με την ιδέα του Δικαίου και του ελεύθερου κράτους, ενώ μετά το 1923 ανέπτυξε θέσεις εναντίον του υλισμού και της κομμουνιστικής ιδεολογίας, καθώς θεωρούσε ότι η ίδια η ιδεολογία καθώς και οι αναφορές των κομμουνιστών στα σχέδια μιας Βαλκανικής Ομοσπονδίας έθεταν σε κίνδυνο τα εθνικά επιτεύγματα της Ελλάδος.

Άξονες του εθνικιστικών απόψεων του ήταν:

• ο αλυτρωτισμός,
• η πολιτισμική και ιδεολογική συνέχεια του Ελληνισμού,
• η φυλετική συνέχεια και δομή του Ελληνικού Έθνους,
• ο γεωγραφική ετεροπροσδιοριστία της Ελληνική φύσεως, ως συνέπεια της φυσικής και γεωγραφικής συστάσεως του Ελληνικού χώρου,
• η αντιπαλότητα των στοιχείων που συναποτελούν τον Ελληνικό χαρακτήρα.

Όρισε τον Κοινωνισμό, δηλαδή το σοσιαλισμό ή τον κομμουνισμό, όρο που εισήγαγε στην Ελληνική γλώσσα ο Φραγκίσκος Πυλαρινός, «...ως διδασκαλία και ροπή προς αντικατάστασιν του κοινωνικού καθεστώτος δια θεμιτών ή εκτρόπων μέσων..».

Εταιρεία «Ο Ελληνισμός» ^[3]

Ήταν μεταξύ των ιδρυτών της εταιρείας «Ο Ελληνισμός», η οποία ιδρύθηκε στις 15 Νοεμβρίου 1892 και εξέδιδε το ομώνυμο πολιτικό περιοδικό. Σκοπός σύμφωνα με το καταστατικό της, ήταν η εξερεύνησις και η θεραπεία των δικαίων του ελληνισμού, ενώ για την επίτευξη του σκοπού της εξάγγειλε την έκδοση δημοσίων αναγνωσμάτων. Η Εταιρεία, με ιδεολογικούς άξονες την Μεγάλη Ιδέα και τον αντικοινοβουλευτισμό, εργάζεται για την ενίσχυση του εθνικού φρονήματος και την προετοιμασία, ηθικά και υλικά, του απόδημου ελληνισμού αλλά και της ελεύθερης Ελλάδας, προς όφελος των αλύτρωτων επαρχιών. Η εταιρεία που απευθύνθηκε στις μικροαστικές τάξεις της πρωτεύουσας και του Πειραιά, στόχευε στην οργάνωση της εργατικής τάξεως στην Ελλάδα κι αποτέλεσε μία έκφραση ανορθολογικών τάσεων του πρώιμου ελληνικού Εθνικοσοσιαλισμού. Στις 22 Μαΐου του 1894 η Εταιρεία, πραγματοποίησε στην πρώτη δημόσια εκδήλωση της με τη συγκρότηση συλλαλητηρίου διαμαρτυρίας εναντίον της χορηγήσεως βερατίων στη Βουλγαρία από την Τουρκία και της ιδρύσεως νέων επισκόπων της σχισματικής βουλγαρικής Εξαρχίας στην περιοχή της Μακεδονίας, με σκοπό να εξυπηρετηθούν τα Πανσλαυιστικά σχέδια που κατάστρωνε ο στρατηγός Ιγνάτιεφ, ο οποίος υπηρετούσε ως πρέσβης της Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη. Ο Καζάζης επικέντρωσε την ομιλία του στον Εθνικό χαρακτήρα των πληθυσμών της Μακεδονίας, της Θράκης και της Ανατολικής Ρωμυλίας, τονίζοντας την Ελληνικότητα των περιοχών από τα αρχαία χρόνια.

Ο Καζάζης εκλέχθηκε πρόεδρος της στις 10 Οκτωβρίου 1894, θέση στην οποία διαδέχθηκε τον εθνικιστή καθηγητή Γεώργιο Κρέμο, και τη διατήρησε ως το θάνατό του, προωθώντας τις αλυτρωτικές επιδιώξεις της και δρώντας υπέρ των σκλάβων πατρίδων του Ελληνισμού. Στο τέλος του Ιανουαρίου 1897, 110 φοιτητές εγγράφηκαν στους καταλόγους εθελοντών της εταιρείας, συγκρότησαν ομάδα, με την ονομασία «Φοιτητική Φάλαγγα» και στις αρχές Φεβρουαρίου του 1897 αναχώρησαν για την Κρήτη, όπου πολέμησαν στο πλευρό των Κρητικών. Την 1η Ιανουαρίου του 1898 άρχισε να εκδίδεται το επίσημο όργανο της εταιρείας, η μηνιαία Εθνική Επιθεώρηση «Ελληνισμός». Το δίκτυο της εταιρείας εξαπλώθηκε και στο εξωτερικό, στο Βουκουρέστι, τη Σεβαστούπολη και άλλες πόλεις, όπου διοργάνωνε διαλέξεις, ενώ στο τέλος του 1905, ιδρύθηκε το φοιτητικό τμήμα της εταιρείας, με σκοπό την εθνική στράτευση των φοιτητών. Μεταξύ των μελών της εταιρείας περιλαμβάνονταν ο εθνικιστής ιστορικός του Ελληνισμού Παύλος Καρολίδης, ο γλωσσολόγος Γεώργιος Χατζιδάκις και ο Πανεπιστημιακός καθηγητής Κωνσταντίνος Λογοθέτης. Το περιοδικό «Ελληνισμός» εξέδωσε μια σειρά τόμων με τίτλο «Hellenisme», στο Παρίσι από το 1904 έως το 1912 και «Hellenismus», στη Λειψία το 1907. Ο Καζάζης συμμετείχε σε συλλαλητήρια και δείπνα προσωπικοτήτων στο εξωτερικό με σκοπό την προβολή των ελληνικών δικαίων στα μακεδονικά, τα θρακικά και τα κρητικά εδάφη, ενώ ίδρυσε στο Παρίσι, το 1904, «Σύνδεσμο υπέρ των Ελληνικών Δικαίων», τον οποίο ενίσχυσαν μεγάλες προσωπικότητες της Γαλλίας όπως οι Κλεμανσώ, Ντενί Κοσέν και άλλοι.

Ο Καζάζης δεν δίστασε να προωθήσει συνεργασία με τον Ισμαήλ Κεμάλ Βέη, φιλέλληνα Μπέη της Αυλώνας, απόφοιτο της Ζωσιμαίας σχολής Ιωαννίνων και άριστο γνώστη της γραπτής και προφορικής Ελληνικής γλώσσας, από τον οποίο ζήτησε στενή συνεργασία με την Ελλάδα, καλλιεργώντας τη δημιουργία Ελληνοαλβανικής Ομοσπονδίας. Στις 22 Μαρτίου 1907, υπογράφηκε η «Δήλωσις της Ελληνοαλβανικής Συνεννοήσεως» από τους Καζάζη και Πεταλά εκ μέρους της Ελλάδος και από τον Ισμαήλ Κεμάλ εκ μέρους της Αλβανίας και την ίδια ημέρα υπογράφηκε ένα «Ειδικό Πρωτόκολλο» συνεργασίας. Η δράση της εταιρείας ανακόπηκε το διάστημα από το 1915 έως το 1923, λόγω των σφοδρών διώξεως που ασκήθηκαν εναντίον της καθώς και εναντίον του Καζάζη από τις κυβερνήσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου. Η εταιρεία στη διάρκεια της προεδρίας του σημείωσε σημαντική ακμή και ανάπτυξη, ενώ ο ίδιος συνέβαλλε με κάθε τρόπο στη μακροβιότητα της. Στα πλαίσια της δράσεως της εταιρείας πραγματοποίησε συνεχείς περιοδείες και ίδρυσε παραρτήματα εντός και εκτός Ελλάδας, οργάνωσε συλλαλητήρια υπέρ των εθνικών θεμάτων, ανέπτυξε σχετική συγγραφική δραστηριότητα και επέκτεινε τις σχέσεις με φιλέλληνες διανοούμενους. Οι δράσεις του κινήθηκαν στην κατεύθυνση για την τόνωση του εθνικού φρονήματος, τη διατήρηση της παραδόσεως, τον παραδειγματισμό από τις ένδοξες πτυχές του παρελθόντος, την πολιτική και πολιτισμική αναγέννηση της Ελλάδας καθώς και την εκπλήρωση της Μεγάλης Ιδέας.

Εργογραφία

Ο Νεοκλής Καζάζης άφησε ένα μεγάλο συγγραφικό έργο με σημαντικές προτάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες. Έγραψε μεταξύ άλλων τα έργα,

• «Σωκράτης»,
• «Ο Θέρσος ως ιστοριογράφος» τον Ιούνιο του 1879,
• «Φιλοσοφία του δικαίου και της Πολιτείας» το 1892, τρίτομο έργο,
• «Γενικαί αρχαί Πολιτικής Οικονομίας» το 1894,
• «Η νόσος του Βέρθερου»,
• «Η Νέα Ελλάς και η Νέα Ιταλία» ^[4],
• «Βίκτωρ Ουγκώ»,
• «Εκ Ρώμης» το 1897,
• «Εκ Γερμανίας» το 1898,
• «Δέκα λόγοι προς την Ελληνικήν νεότητα» το 1900,
• «Ο Μηδενισμός εν Ρωσία»,
• «Η Γαλλική επανάσταση»,
• «Η ψυχολογία του Βούλγαρου»,
• «Αι μεγάλαι πόλεις»,
• «Αι πολιτικαί θεωρίαι της Γαλλικής επαναστάσεως»,
• «Η ιστορική σχολή του Δικαίου»,
• «Ελληνοαλβανική συνεννόησις»,
• «Ο κοινοβουλευτισμός εν Ελλάδι» το 1910,
• «Έλληνες και Βούλγαροι κατά τον ΙΘ' και Κ' αιώνα» το 1908,
• «Αρχαία ελληνική μετρική»,
• «Ο Μαρξισμός εθνικός κίνδυνος» το 1928,
• «Ελλάς και Αλβανία στις αρχές του εικοστού αιώνα»,
• «Γεώργιος Γεμιστός-Πλήθων και ο κοινωνισμός στην Αναγέννηση» το 1903,
• «Περιοδεία στον ελληνισμό του Καυκάσου»,
• «Το Μακεδονικόν πρόβλημα» το 1907,
• «Εθνικά δράματα και προβλήματα» το 1924.

Παραπομπές

1. Άλμα πάνω↑ Καζάζης Νεοκλής Μεγάλη Στοά της Ελλάδος
2. Άλμα πάνω↑ Πέτρα: Καλώς ήρθατε στο όμορφο χωριό μας. gymnasio-petras.gr
3. Άλμα πάνω↑ [Την ίδια περίοδο με την εταιρεία «Ο Ελληνισμός» δρούσε και η «Εταιρεία της υπέρ των Πατρίων Αμύνης». Επίτιμος πρόεδρος της ήταν ο πρίγκιπας Νικόλαος, γιος του βασιλιά Γεωργίου Α'. Την καθοδήγηση της οργανώσεως είχε ο αρχηγός του Στρατιωτικού Οίκου του βασιλιά Γεωργίου Α', υποστράτηγος Παπαδιαμαντόπουλος, ενώ τις θέσεις των αντιπροέδρων κατείχαν οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Γεώργιος Χατζιδάκις και Κ. Μητσόπουλος. Η εταιρεία είχε την στήριξη της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος και εξέδιδε την εβδομαδιαία εφημερίδα «Τα Πάτρια», μέσω της οποίας προωθούσε την προσάρτηση των σκλάβων εδαφών στον Εθνικό κορμό, την απελευθέρωση των υπόδουλων Ελλήνων αλλά και την ανάγκη προστασίας της θρησκείας και της γλώσσας του Έθνους. Η εφημερίδα έφτασε και τα 20.000 φύλλα και μοιράζονταν κυρίως στις εκκλησίες. Κέντρο της ιδεολογίας της ήταν ο εθνικισμός και το ισχυρό κράτος στο οποίο οι πολίτες οφείλουν υποταγή.]
4. Άλμα πάνω↑ «Η Νέα Ελλάς και η Νέα Ιταλία» Ολόκληρο το βιβλίο

https://el.metapedia.org/wiki/%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CE%B6%CE%AC%CE%B6%CE%B7%CF%82