ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΣΤΗΝ ΦΤΕΡΗ ΑΙΓΙΟΥ ΣΤΙΣ 17 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1943

Βιβλιογραφία.

• Περικλής Τρακαδάς, Η Φτέρη Αιγίου, κεφ. στο "Η Φτέρη της μνήμης και της καρδιάς μας: Φωτογραφικό Λεύκωμα 1904-2004",σελ. 4-5, Φ.Σ.Φτέρης 2004
• Φάνης Ζουρόπουλος, Η καταστροφή της Φτέρης από τα ναζιστικά στρατεύματα, κεφ. στο "Η Φτέρη της μνήμης και της καρδιάς μας: Φωτογραφικό Λεύκωμα 1904-2004",σελ. 6-7, Φ.Σ.Φτέρης 2004 

Το 1943 έγινε η μάχη στο Πυργάκι εναντίον των Ιταλών, όπου είχαν συμμετάσχει και Φτεραίοι. Στη συνέχεια οι Ιταλοί εγκατα­στάθηκαν με ένα τάγμα στη Φτέρη, έμειναν τέσσερις ημέρες και συνέλαβαν τους Θ. Αντωνιάδη και Γ. Πανουτσόπουλο τους οποίους εκτέλεσαν στο προσκυνητάρι Πετσάκων. Στη θέση αυτή υπάρχει σήμερα ένα μικρό απέριττο μνημείο. Οι Ιταλοί έκαψαν ένα τμήμα της Φτέρης και ολοκλήρωσαν την καταστροφή οι Γερμανοί, μετά το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, την 17η Δεκεμβρίου 1943.
Μέσα από τα ντοκουμέντα που συνέλεξε η ιστορική έρευνα και τις εξομολογήσεις στελεχών της Αντίστασης, συνεργατών των κατακτητών, αλλά και της Βρετανικής αντικατασκοπείας που έπαιξε τον μεγαλύτερο ρόλο στα δραματικά αυτά γεγονότα, προκύπτουν συγκλονιστικά στοιχεία για την καταστροφή αλλά και την διάσωση χωριών και ιστορικών μοναστηριών της περιοχής μας όπως η ολοκληρωτική καταστροφή της Φτέρης από τα ίδια Γερμανικά τμήματα που έκαναν το Καλαβρυτινό ολοκαύτωμα Στην Φτέρη έφθασε το πρωί της Παρασκευής 17 Δεκεμβρίου 1943 το τμήμα 1/749.dazu Ι vest zr. Κρ. und Zygdes III Βatte που με επικεφαλής τον Χανς Έμπεσμπεργκ (mazor EBERSBERGER) διοικητή του Αιγίου, ανήκε στην 117 Μεραρχία κυνηγών (jager Division) που κατεβαίνοντας προς το Αίγιο έκαιγε και κατέστρεφε ό,τι έβρισκε μπροστά του. Στους χάρτες των Γερμανών ήταν σημειωμένο το κεφαλοχώρι Φτέρη που ήδη είχαν μερικώς πυρπολήσει το 1942 οι Ιταλοί. Ο σημερινός δρόμος Αιγίου - Πτέρης - Καλαβρύτων δεν υπήρχε και το Γερμανικό τμήμα, στο οποίο συμμετείχε και ο πυράρχης του εκτελεστικού αποσπάσματος των Καλαβρύτων, λοχίας των S.D. Κόντραντ Ντόνερτ, Βάδιζε στον παλαιό δρόμο που συνέδεε την Πλατανιώτισσα με το Πυργάκι, πολύ χαμηλά από τη Φτέρη στην όχθη της μεγάλης ρεματιάς.
Η ημέρα ήταν βροχερή και την Φτέρη είχε σκεπάσει πυκνή ομίχλη, κρύβοντας την τελείως από τους Γερμανούς. Ένα από τα μουλάρια που οι Γερμανοί άρπαζαν από τα χωριά που έκαιγαν και λεηλατούσαν, φορτωμένο πολεμοφόδια ξέφυγε από τη σειρά, χώθηκε στην ομίχλη και ανέβηκε τη βουνοκορφή προς την Φτέρη. Ένας Γερμανός στρατιώτης το κυνήγησε για να το φέρει πίσω. Ανεβαίνοντας στην ράχη, όπου η ομίχλη είχε διαλυθεί, αντίκρυσε την Φτέρη. Ειδοποίησε αμέσως τον επικεφαλής που έδωσε αλλαγή πορείας και το τμήμα ανέβηκε όλο στο χωριό. Γι' αυτό και οι λιγοστοί αυτόπτες μάρτυρες είδαν τους Γερμανούς να μπαίνουν στο χωριό από την κατεύθυνση του Αιγίου και όχι των Καλαβρύτων, όπως περίμεναν γιατί ήδη τα νέα για το Καλαβρυτινό δράμα είχαν φθάσει. Εάν το μουλάρι δεν «έκοβε δρόμο» οι Γερμανοί θα είχαν προσπεράσει την Φτέρη και δεν θα την κατέστρεφαν, μια και υπήρχε βιασύνη και εκνευρισμός. Μόλις οι Γερμανοί έφθασαν στην πλατεία του χω­ριού, που ήταν σχεδόν έρημο (οι αντάρτες του ΕΑΜ -ΕΛΑΣ το είχαν εγκαταλείψει από τις αρχές Δεκεμβρίου εκτελώντας τις διαταγές της ηγεσίας του, αλλά και της Βρετανικής Αποστολής που τους είχε στήσει παγίδα), μπήκαν στο ξενοδοχείο του Φραγκόπουλου, που είχαν επιτάξει οι αντάρτες και βρήκαν τα ίχνη τους, σφαίρες και δύο οπλοπολυβόλα που είχαν εγκαταλείψει. Η διαταγή που είχε η ομάδα μάχης Eberberger στην οποία είχαν μεταβιβαστεί οι αρμοδιότητες για αντίποινα από το 1942 Felakommandatur (σύμφωνα με τα ντοκουμέντα που βρέθηκαν στα Γερμανικά αρχεία), ήταν ότι "χωριά που συμμετείχαν ή βοήθησαν σε επιθέσεις κατά Γερμανικών τμημάτων πρέπει να καταστραφούν και οι κάτοικοι τους να εκτελεσθούν".
Αμέσως άρχισε η λεηλασία των αρχοντικών σπιτιών και ο εμπρησμός τους με ειδικά υγρά και εμπρηστικές σκόνες. Τελευταία έβαλαν φωτιά στην εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, από την οποία ο αείμνηστος παπα - Φουσέκης πρόλαβε και πήρε το Αγιο Δισκοπότηρο και το Ευαγγέλιο, που σώζονται μέχρι σήμερα από το γιο του Τάσο, πρώην γραμματέα της κοινότητας. Στο ναό αυτό υπήρχαν πριν από την καταστροφή προπολεμικά δυο παλιές εικόνες αξίας, του Χριστού και της Παναγίας.Οι Γερμανοί έμειναν περίπου 3 ώρες στην Φτέρη και έφυγαν συ­ντεταγμένοι προς το Πυργάκι, αφήνοντας πίσω τους τα σπίτια να καίγονται. Όλα σχεδόν τα σπίτια της Πτέρης ήσαν πέτρινα δυώροφα και τριόροφα με κατώγια γεμάτα ζωοτροφές, βαρέλια με λάδια και κρασιά που έπιασαν αμέσως φωτιά που μεταφέρθηκε στις ξύλινες οροφές και στα έπιπλα. Γι' αυτό και οι στέγες έπεσαν προς τα μέσα, ενώ οι τοίχοι που ήσαν κατασκευασμένοι από λαξευμένη πέτρα στάθηκαν όρθιοι για πολλά χρόνια. Σώθηκε μόνο το ξωκλήσι του Αϊ-Γιώργη, στο οποίο δεν έφθασαν οι εμπρηστές και δυο-τρία σπίτια που σκεπάστηκαν από τους πυκνούς καπνούς των διπλανών τους. Στον απολογισμό που έστειλε αργότερα ο Έμπερσμπεργκ στο αρχηγείο της 117 Μεραρχίας αναφέρθηκε ότι "το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς".  

ΑΙΓΙΟΡΑΜΑ