Του Πλοιάρχου ΠΝ (εα) Νικολάου Γ. Μαλαχία
Βρισκόμαστε ίσως στη χειρότερη φάση των
Ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά την εισβολή στην Κύπρο το 1974, όπου οι
εδαφικές διεκδικήσεις της Τουρκίας έχουν πλέον ξεπεράσει κάθε όριο και
προς κάθε κατεύθυνση. Τουρκικές δυνάμεις κατέχουν ήδη Συριακά εδάφη, η
Συνθήκη της Λωζάνης είναι υπό αμφισβήτηση, ενώ σύσσωμη κυβέρνηση και
αντιπολίτευση στη γείτονα χώρα αμφισβητούν την ελληνική κυριαρχία σε
σημαντικό αριθμό νησιών και βραχονησίδων στο Αιγαίο. Παράλληλα, η
Τουρκία μέσω προβολής ισχύος επιθυμεί ενεργό συμμετοχή στην «μοιρασιά»
των υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο, πρωτίστως εις βάρος της
Κυπριακής Δημοκρατίας.
Μέσα στο παραπάνω πλαίσιο, αν το παρόν θεωρείται ζοφερό, το μέλλον φαντάζει ακόμη πιο δυσοίωνο και επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά η σοφή ρήση του Θουκυδίδη «Ο ισχυρός προχωρά όσο του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί όσο του επιβάλλει η αδυναμία του».Τι μέλλει γενέσθαι λοιπόν με το ισοζύγιο ναυτικής ισχύος στο Αιγαίο,που αναμένεται να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την έκβαση οποιουδήποτε θερμού επεισοδίου ή και και πιο γενικευμένης σύρραξης στο ελληνικό αρχιπέλαγος; (χάριν απλούστευσης δεν θα εξετάσουμε και την παράμετρο του ισοζυγίου αεροπορικής ισχύος, η οποία κρίνεται επίσης ως πολύ σημαντική).
Κατ’αρχήν θα πρέπει να πούμε πως είναι λάθος να προσπαθήσουμε να προσδιορίσουμε το ισοζύγιο ναυτικής ισχύος στο Αιγαίο με βάση μόνο τον αριθμό των πλοίων και των οπλικών συστημάτων ένθεν και ένθεν. Στην πραγματικότητα αυτό που παίζει ρόλο είναι οι συνολικές «δυνατότητες» σχετικά με τον έγκαιρο εντοπισμό, αναγνώριση, στοχοποίηση και προσβολή των εχθρικών δυνάμεων. Οι δυνατότητες αυτές μπορεί να πηγάζουν από διάφορες πλατφόρμες, μέσα και υποδομές, όπως πλοία επιφανείας, υποβρύχια, ελικόπτερα, αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας, μη-επανδρωμένες πλατφόρμες, παράκτιοι σταθμοί επιτήρησης, συστοιχίες κατευθυνομένων βλημάτων κλπ.
Παράλληλα, θα πρέπει να λαμβάνονταικαι τα κατάλληλα μέτρα ούτως ώστε να αποστερήσουμε απο τον αντίπαλο αυτές τις δυνατότητες, στο μέτρο του εφικτού. Μια πιο αξιόπιστη μέθοδος της μέτρησης του ισοζυγίου ναυτικών δυνάμεων στο Αιγαίο, θα ήταν η εφαρμογή του βρόχου «παρατήρησης-προσδιορισμού θέσης-λήψης απόφασης-δράσης» (OODALoop – Observe, Orient, Decide, Act) του Αμερικανού στρατηγιστή JohnBoyd. Σύμφωνα με τονBoyd, όποιος μπορεί να κλείνει κάθε φορά ταχύτερα τον βρόχο αυτό έχει και τη μεγαλύτερη πιθανότητα να επικρατήσει σε μιά σύρραξη. Πρακτικά, η αποτελεσματική εφαρμογή του παραπάνω σκεπτικού στην περίπτωση του ΠΝ, προϋποθέτει την ύπαρξη/εκσυγχρονισμόκαι των εξής –μεταξύ των άλλων - υποδομών, μέσων και τακτικών:
- Ενός ολοκληρωμένου δικτύου στα πρότυπα του δόγματος της δικτυοκεντρικής άμυνας. Το δίκτυο αυτό θα μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες (ή το μεγαλύτερο μέρος αυτών) της παροχής τακτικής εικόνας, επικοινωνιών, διοίκησης και ελέγχου, στοχοποίησης, υποκλοπών, παρεμβολών καθώς και προσβολής των εχθρικών δυνάμεων.
- Κατάλληλων μη-επανδρωμένων αεροσκαφών, ελικοπτέρων ή και σκαφών επιφανείας τα οποία θα συνεισφέρουν τόσο στην απόκτηση της τακτικής εικόνας αλλά και στην προσβολή των εχθρικών δυνάμεων αν απαιτηθεί (πχ θα μπορούσαν – μεταξύ των άλλων – να χρησιμοποιηθούν και μη-επανδρωμένα ταχύπλοα σκάφη με εκρηκτική κεφαλή μάχης, ως σύγχρονα πυρπολικά).
- Ικανού αριθμού σύγχρονων παράκτιων περιπολικών, με υψηλή ταχύτητα, σημαντική ισχύ πυρός και όσο το δυνατόν χαμηλότερη «ενεργειακή υπογραφή» (stealthcharacteristics) τα οποία θα έχουν ως βάσεις συγκεκριμένα νησιά. Τα σκάφη αυτά θα μπορούν να αποτελέσουν και «ασσύμετρες απειλές» έναντι των μεγαλύτερων και λιγότερο ευκίνητων ναυτικών μονάδων του αντιπάλου, εντός του αρχιπελαγικού περιβάλλοντος επιχειρήσεων. Επίσης, θα μπορούν να φέρουν και κατευθυνόμενα βλήματα, τα οποία παρόλο που δεν έχουν την εκρηκτική ισχύ των συμβατικών βλημάτων επιφανείας-επιφανείας (πχ Exocet), εν τούτοις δύνανται υπό συνθήκες να θέσουν εκτός μάχης ακόμη και μιαμεγάλη ναυτική μονάδα.
- Ικανού αριθμού μικρών κινητών μονάδων εκτόξευσης κατευθυνόμενων βλημάτων σε συγκεκριμένα νησιά, με δυνατότητες αποτελεσματικής απόκρυψης (camouflage).
- Αναβαθμισμένων μέσων και τακτικών ανορθοδόξου πολέμου.
Εάν η αποτελεσματική αποτροπή αποτελεί συνδυασμό δυνατοτήτων και αποφασιστικότητας, αυτό σημαίνει πως η εκάστοτε στρατιωτική ηγεσία της χώρας θα πρέπει να εξασφαλίζει τις απαραίτητες εκείνες δυνατότητες που θα πείσουν την άλλη πλευρά πως οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια θα απαντηθεί άμεσα και με τρόπο που θα έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα γι’αυτήν. Παράλληλα, η πολιτική ηγεσία είναι υπεύθυνη για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας και την επίδειξη της δέουσας αποφασιστικότητας. Όσον αφορά τώρα στην παραπάνω ανάλυση, θα μπορούσε κάποιος να θέσει το ακόλουθο ερώτημα:«Εάν εφαρμοστεί το ίδιο σκεπτικό και απο τις δύο πλευρές στο Αιγαίο, τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι το ισοζύγιο ναυτικών δυνάμεων θα μπορεί να κλείνει τελικά υπέρ της χώρας μας;». Η απάντησηστο εύλογο αυτό ερώτημα είναι πως μια σειρά απο παράγοντες, ορισμένοι απο τους οποίους παρατίθενται στη συνέχεια, δημιουργούν ένα πλαίσιο αισιοδοξίας πως αργά ή γρήγορα το ισοζύγιο ναυτικών δυνάμεων θα κλείνει υπερ της Ελλάδας:
- Ο παράγοντας της Γεωγραφίας. Η πληθώρα των ελληνικώννησιών εντός και πλησίον των περιοχών όπου εκτιμάται ότι θα διεξαχθούν οι ναυτικές επιχειρήσεις, παρέχει γενικά ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο ΠΝ. Τα νησιά είναι εν δυνάμει βάσεις εγκατάστασης κάθε είδους συστήματος και υποδομών, ορμητήρια των μονάδων ανορθοδόξου πολέμου, ενώ παρέχουν και κατάλληλα σημεία απόκρυψης των πλοίων μας. Επίσης, δημιουργούν «νεκρούς τομείς» στους αισθητήρες των εχθρικών μονάδων επιφανείας.
- Το περιβάλλον και ο καιρός. Τα πληρώματα του ΠΝ είναι σαφώς πιο εξοικειωμένα με το περιβάλλον του Αιγαίου και τις καιρικές συνθήκες.
- Η ναυτοσύνη των Ελληνικών πληρωμάτων.
- Ο ψυχολογικός παράγοντας και οι παραδόσεις. Ας μην ξεχνάμε πως ακόμη και τώρα οι Τούρκοι αποκαλούν το Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ «διαβολόπλοιο», ενώ θα θυμούνται για πάντα ονόματα όπως «Κανάρης» και «Κουντουριώτης».
Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως παρ’όλη την κούρσα εξοπλισμών στην οποία έχει επιδοθεί η Τουρκία, η Ελλάδα είναι σε θέση να αποκτήσει θετικό ισοζύγιο ναυτικής ισχύος, αξιοποιώντας κατάλληλα σύγχρονες τεχνολογίες και δόγματα, όπως πχ αυτό της δικτυοκεντρικής άμυνας. Το περιβάλλον επιχειρήσεων του Αιγαίου είναι πολύ ιδιαίτερο και τα νησιά μας παρέχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο ΠΝ. Απαιτείται όμως συστηματική εργασία προς αυτή την κατεύθυνση, με στοχευμένα εξοπλιστικά προγράμματα και σημαντική συνεισφορά της αμυντικής μας βιομηχανίας (ειδικότερα στον ευαίσθητο τομέα των επικοινωνιών και του ηλεκτρονικού πολέμου). Τέλος, τίποτε απο τα παραπάνω δεν θα έχει αξία, εάν η πολιτική εξουσία δεν εξασφαλίσει την αξιοπιστία της χώρας και δεν επιδείξει την δέουσα αποφασιστικότηταέναντι οποιασδήποτε απειλής.
Μέσα στο παραπάνω πλαίσιο, αν το παρόν θεωρείται ζοφερό, το μέλλον φαντάζει ακόμη πιο δυσοίωνο και επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά η σοφή ρήση του Θουκυδίδη «Ο ισχυρός προχωρά όσο του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί όσο του επιβάλλει η αδυναμία του».Τι μέλλει γενέσθαι λοιπόν με το ισοζύγιο ναυτικής ισχύος στο Αιγαίο,που αναμένεται να αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα για την έκβαση οποιουδήποτε θερμού επεισοδίου ή και και πιο γενικευμένης σύρραξης στο ελληνικό αρχιπέλαγος; (χάριν απλούστευσης δεν θα εξετάσουμε και την παράμετρο του ισοζυγίου αεροπορικής ισχύος, η οποία κρίνεται επίσης ως πολύ σημαντική).
Κατ’αρχήν θα πρέπει να πούμε πως είναι λάθος να προσπαθήσουμε να προσδιορίσουμε το ισοζύγιο ναυτικής ισχύος στο Αιγαίο με βάση μόνο τον αριθμό των πλοίων και των οπλικών συστημάτων ένθεν και ένθεν. Στην πραγματικότητα αυτό που παίζει ρόλο είναι οι συνολικές «δυνατότητες» σχετικά με τον έγκαιρο εντοπισμό, αναγνώριση, στοχοποίηση και προσβολή των εχθρικών δυνάμεων. Οι δυνατότητες αυτές μπορεί να πηγάζουν από διάφορες πλατφόρμες, μέσα και υποδομές, όπως πλοία επιφανείας, υποβρύχια, ελικόπτερα, αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας, μη-επανδρωμένες πλατφόρμες, παράκτιοι σταθμοί επιτήρησης, συστοιχίες κατευθυνομένων βλημάτων κλπ.
Παράλληλα, θα πρέπει να λαμβάνονταικαι τα κατάλληλα μέτρα ούτως ώστε να αποστερήσουμε απο τον αντίπαλο αυτές τις δυνατότητες, στο μέτρο του εφικτού. Μια πιο αξιόπιστη μέθοδος της μέτρησης του ισοζυγίου ναυτικών δυνάμεων στο Αιγαίο, θα ήταν η εφαρμογή του βρόχου «παρατήρησης-προσδιορισμού θέσης-λήψης απόφασης-δράσης» (OODALoop – Observe, Orient, Decide, Act) του Αμερικανού στρατηγιστή JohnBoyd. Σύμφωνα με τονBoyd, όποιος μπορεί να κλείνει κάθε φορά ταχύτερα τον βρόχο αυτό έχει και τη μεγαλύτερη πιθανότητα να επικρατήσει σε μιά σύρραξη. Πρακτικά, η αποτελεσματική εφαρμογή του παραπάνω σκεπτικού στην περίπτωση του ΠΝ, προϋποθέτει την ύπαρξη/εκσυγχρονισμόκαι των εξής –μεταξύ των άλλων - υποδομών, μέσων και τακτικών:
- Ενός ολοκληρωμένου δικτύου στα πρότυπα του δόγματος της δικτυοκεντρικής άμυνας. Το δίκτυο αυτό θα μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες (ή το μεγαλύτερο μέρος αυτών) της παροχής τακτικής εικόνας, επικοινωνιών, διοίκησης και ελέγχου, στοχοποίησης, υποκλοπών, παρεμβολών καθώς και προσβολής των εχθρικών δυνάμεων.
- Κατάλληλων μη-επανδρωμένων αεροσκαφών, ελικοπτέρων ή και σκαφών επιφανείας τα οποία θα συνεισφέρουν τόσο στην απόκτηση της τακτικής εικόνας αλλά και στην προσβολή των εχθρικών δυνάμεων αν απαιτηθεί (πχ θα μπορούσαν – μεταξύ των άλλων – να χρησιμοποιηθούν και μη-επανδρωμένα ταχύπλοα σκάφη με εκρηκτική κεφαλή μάχης, ως σύγχρονα πυρπολικά).
- Ικανού αριθμού σύγχρονων παράκτιων περιπολικών, με υψηλή ταχύτητα, σημαντική ισχύ πυρός και όσο το δυνατόν χαμηλότερη «ενεργειακή υπογραφή» (stealthcharacteristics) τα οποία θα έχουν ως βάσεις συγκεκριμένα νησιά. Τα σκάφη αυτά θα μπορούν να αποτελέσουν και «ασσύμετρες απειλές» έναντι των μεγαλύτερων και λιγότερο ευκίνητων ναυτικών μονάδων του αντιπάλου, εντός του αρχιπελαγικού περιβάλλοντος επιχειρήσεων. Επίσης, θα μπορούν να φέρουν και κατευθυνόμενα βλήματα, τα οποία παρόλο που δεν έχουν την εκρηκτική ισχύ των συμβατικών βλημάτων επιφανείας-επιφανείας (πχ Exocet), εν τούτοις δύνανται υπό συνθήκες να θέσουν εκτός μάχης ακόμη και μιαμεγάλη ναυτική μονάδα.
- Ικανού αριθμού μικρών κινητών μονάδων εκτόξευσης κατευθυνόμενων βλημάτων σε συγκεκριμένα νησιά, με δυνατότητες αποτελεσματικής απόκρυψης (camouflage).
- Αναβαθμισμένων μέσων και τακτικών ανορθοδόξου πολέμου.
Εάν η αποτελεσματική αποτροπή αποτελεί συνδυασμό δυνατοτήτων και αποφασιστικότητας, αυτό σημαίνει πως η εκάστοτε στρατιωτική ηγεσία της χώρας θα πρέπει να εξασφαλίζει τις απαραίτητες εκείνες δυνατότητες που θα πείσουν την άλλη πλευρά πως οποιαδήποτε εχθρική ενέργεια θα απαντηθεί άμεσα και με τρόπο που θα έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα γι’αυτήν. Παράλληλα, η πολιτική ηγεσία είναι υπεύθυνη για την αποκατάσταση της αξιοπιστίας της χώρας και την επίδειξη της δέουσας αποφασιστικότητας. Όσον αφορά τώρα στην παραπάνω ανάλυση, θα μπορούσε κάποιος να θέσει το ακόλουθο ερώτημα:«Εάν εφαρμοστεί το ίδιο σκεπτικό και απο τις δύο πλευρές στο Αιγαίο, τι μας κάνει να πιστεύουμε ότι το ισοζύγιο ναυτικών δυνάμεων θα μπορεί να κλείνει τελικά υπέρ της χώρας μας;». Η απάντησηστο εύλογο αυτό ερώτημα είναι πως μια σειρά απο παράγοντες, ορισμένοι απο τους οποίους παρατίθενται στη συνέχεια, δημιουργούν ένα πλαίσιο αισιοδοξίας πως αργά ή γρήγορα το ισοζύγιο ναυτικών δυνάμεων θα κλείνει υπερ της Ελλάδας:
- Ο παράγοντας της Γεωγραφίας. Η πληθώρα των ελληνικώννησιών εντός και πλησίον των περιοχών όπου εκτιμάται ότι θα διεξαχθούν οι ναυτικές επιχειρήσεις, παρέχει γενικά ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο ΠΝ. Τα νησιά είναι εν δυνάμει βάσεις εγκατάστασης κάθε είδους συστήματος και υποδομών, ορμητήρια των μονάδων ανορθοδόξου πολέμου, ενώ παρέχουν και κατάλληλα σημεία απόκρυψης των πλοίων μας. Επίσης, δημιουργούν «νεκρούς τομείς» στους αισθητήρες των εχθρικών μονάδων επιφανείας.
- Το περιβάλλον και ο καιρός. Τα πληρώματα του ΠΝ είναι σαφώς πιο εξοικειωμένα με το περιβάλλον του Αιγαίου και τις καιρικές συνθήκες.
- Η ναυτοσύνη των Ελληνικών πληρωμάτων.
- Ο ψυχολογικός παράγοντας και οι παραδόσεις. Ας μην ξεχνάμε πως ακόμη και τώρα οι Τούρκοι αποκαλούν το Θ/Κ ΑΒΕΡΩΦ «διαβολόπλοιο», ενώ θα θυμούνται για πάντα ονόματα όπως «Κανάρης» και «Κουντουριώτης».
Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε πως παρ’όλη την κούρσα εξοπλισμών στην οποία έχει επιδοθεί η Τουρκία, η Ελλάδα είναι σε θέση να αποκτήσει θετικό ισοζύγιο ναυτικής ισχύος, αξιοποιώντας κατάλληλα σύγχρονες τεχνολογίες και δόγματα, όπως πχ αυτό της δικτυοκεντρικής άμυνας. Το περιβάλλον επιχειρήσεων του Αιγαίου είναι πολύ ιδιαίτερο και τα νησιά μας παρέχουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα στο ΠΝ. Απαιτείται όμως συστηματική εργασία προς αυτή την κατεύθυνση, με στοχευμένα εξοπλιστικά προγράμματα και σημαντική συνεισφορά της αμυντικής μας βιομηχανίας (ειδικότερα στον ευαίσθητο τομέα των επικοινωνιών και του ηλεκτρονικού πολέμου). Τέλος, τίποτε απο τα παραπάνω δεν θα έχει αξία, εάν η πολιτική εξουσία δεν εξασφαλίσει την αξιοπιστία της χώρας και δεν επιδείξει την δέουσα αποφασιστικότηταέναντι οποιασδήποτε απειλής.
LIBERAL
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου