Καθηγητού Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιον Αθηνών.
3. Δομή Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και Γενική Περιγραφή Τομέων
Το Σ.Ε.Α., λόγω της φύσεως της αποστολής του, απαιτεί αφ’ ενός εξειδικευμένη στελέχωση, η οποία δεν μπορεί να ακολουθήσει τους κανόνες που διέπουν την πρόσληψη προσωπικού στο Δημόσιο, και ως εκ τούτου ο ιδρυτικός του Νόμος πρέπει να συνοδεύεται και από Νόμο που θα αφορά τον τρόπο προσλήψεως του προσωπικού του, καθώς και το εργασιακό καθεστώς αυτού. Αφ’ ετέρου, η διαβαθμισμένη κατά το μάλλον φύση των σχεδίων για την αντιμετώπιση μειζόνων κρίσεων που θα εκπονεί, απαιτεί την οργάνωση της εσωτερικής του δομής κατά τρόπο τέτοιο, που θα προστατεύει ταυτόχρονα την τελική πρόσβαση στα σχέδια αυτά, ενώ παράλληλα θα επιτρέπει την ροή πληροφοριών και ιδεών στο εσωτερικό του αναλυτικού και σχεδιαστικού τομέα, προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή όσμωση ιδεών και ικανοτήτων.
Με βάση τις παραπάνω παραδοχές, και με οδηγό την δραστηριότητα του ΣΕΑ όπως περιγράφηκε ανωτέρω, η ακόλουθη λεπτομερής δομή προτείνεται ως η πλέον κατάλληλη για την ελληνική πραγματικότητα.
α. Επικεφαλής: Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας
Επιλέγεται από τον Πρωθυπουργό και αναφέρεται σε αυτόν, όντας ο σύμβουλός του σε θέματα που αφορούν την εθνική ασφάλεια σε στρατηγικό επίπεδο. Συντονίζει το έργο του ΣΕΑ, δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές σε θέματα στρατηγικού σχεδιασμού και αναλύσεως σε επίπεδο μακροχρόνιου σχεδιασμού, και εισηγείται στον πρωθυπουργό μεταβολές στην δομή και δραστηριότητα του ΣΕΑ.
β. Γραμματέας του ΣΕΑ
Εκτελεί χρέη υποδιευθυντή, και είναι μόνιμος στην θέση αυτή, ή τουλάχιστον έχει θητεία δεκαετίας, προκειμένου να υπάρχει ενεργός θεσμική μνήμη και συνέχεια στην κορυφή του οργάνου.
γ. Επικεφαλής αναλυτικού τομέα, του πρώτου πυλώνα του ΣΕΑ
Είναι υπεύθυνος για την λειτουργία του ενός εκ των δυο ζωτικών τομέων του ΣΕΑ και συντονιστής των επικεφαλής των θεματικών τομέων αναλύσεως.
δα. Επικεφαλής Θεματικών Τομέων Αναλύσεως
Προτείνεται η θέσπιση Θεματικών Τομέων Αναλύσεως, ορισμένων με υποτομείς, ως ακολούθως:
• Γεωστρατηγική ανάλυση
• Γεωοικονομική ανάλυση
• Μακρο- και μικρο-οικονομική ανάλυση στην Ε.Ε.
• Τεχνολογία, που διαχωρίζεται στους υποτομείς στρατιωτικής τεχνολογίας, τεχνολογίας διττής χρήσεως, πολιτικής τεχνολογίας στρατηγικού χαρακτήρα, τηλεπικοινωνίες.
• Πολιτική ψυχολογία και ψυχολογία των μαζών, ψυχολογικές επιχειρήσεις, κοινωνιολογικές παράμετροι διεθνούς πολιτικής.
• Διαστημικές εφαρμογές στην εθνική ασφάλεια.
• Σύστημα πολιτικής προστασίας και βασικών κρατικών δομών εκτάκτων αναγκών.
Κάθε θεματικός αναλυτικός τομέας, χωρίζεται εσωτερικά σε θέματα και περιοχές ενδιαφέροντος, όπως θα αναλυθεί κατωτέρω.
Με βάση την θεωρία περί των επιπέδων αναλύσεως, όπως αυτή διατυπώνεται στην διεθνή βιβλιογραφία αλλά και αντλείται από την διεθνή εμπειρία, ο στρατηγικός σχεδιασμός γίνεται στο εσωτερικό του αναλυτικού τομέα, δεδομένου ότι, αφ’ ενός οι θεματικοί επικεφαλής μαζί με τον επικεφαλής του αναλυτικού τομέα έχουν την ευθύνη για τον στρατηγικό σχεδιασμό υπό την εποπτεία του Συμβούλου, αφ’ ετέρου εντός του αναλυτικού τομέα εργάζονται και μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι συνδράμουν με την γνώση τους των ειδικών κρατικών δομών και ικανοτήτων ακριβώς στην ουσιώδη συσχέτιση του σχεδιασμού και της ικανότητος εκτελέσεως αυτού.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι, σε όλα τα αντίστοιχα κέντρα διεθνώς, σύμφυτος με την ανάλυση: διαδραστικός και οργανικά εξαρτώμενος. Απόρροια του στρατηγικού σχεδιασμού, είναι –όπως έχει τονισθεί σε προηγούμενο σημείωμα- η εκπόνηση του Δόγματος Εθνικής Ασφαλείας, από το οποίο απορρέουν το Εθνικό Αμυντικό Δόγμα και ο εν γένει στρατηγικός σχεδιασμός του κράτους.
ε. Ο δεύτερος πυλώνας του ΣΕΑ είναι το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων
Το κέντρο αυτό είναι υπεύθυνο για την διαχείριση κρίσεων κατόπιν υποδείξεως του Πρωθυπουργού, καθώς συντονίζει όλες τις απαραίτητες κρατικές υπηρεσίες και ικανότητες. Το κέντρο έχει τριπλή αποστολή, μείζον μέρος της οποίας αφορά την προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού τόσο στο σύνολο, όσο και σε επί μέρους τομείς του. Συγκεκριμένα, το κέντρο εκ της συστάσεώς του έχει τις εξής δυο πάγιες αποστολές:
– εκπόνηση σεναρίων κρίσεων, σε συνεργασία με τον αναλυτικό τομέα, και
– διεξαγωγή ασκήσεων επί τη βάσει αυτών των σεναρίων, με τριπλό τελικό σκοπό.
Ο σκοπός αυτός συνίσταται, συνοπτικώς στα ακόλουθα:
• Πρώτον, στην όσμωση των κρατικών υπηρεσιών μεταξύ των καθώς και με μέσα και οργανισμούς εκτός κρατικού τομέα, στην άσκηση συνεργασίας προκειμένου να διεκπεραιωθεί η διαχείριση μιας κρίσεως με οικονομία μέσων και δυνάμεων αφ’ ενός, και με τον ταχύτερο τρόπο αφ’ ετέρου.
• Δεύτερον, στην κατάρτιση κανόνων, εγχειριδίων και σχεδίων, επί τη βάσει των αποτελεσμάτων των ασκήσεων, τα οποία και θα αποτελούν την βιβλιοθήκη χειρισμού κρίσεων του ευρύτερου κρατικού μηχανισμού, σε αντικατάσταση σχεδίων όπως ο ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ. Με τον τρόπο αυτόν, αυτοματοποιείται στο μέτρο του δυνατού η λειτουργία του μηχανισμού διαχειρίσεως κρίσεων σε ευρεία κλίμακα, μέχρι και τα κατώτερα επίπεδα.
• Τρίτον, στην άσκηση της πολιτικής ηγεσίας στο ανώτερο και ανώτατο επίπεδο στην διαχείριση κρίσεων του συστήματος- κράτος, επί τη βάσει πραγματικών δεδομένων, όπως αυτά προκύπτουν από τα αποτελέσματα των ασκήσεων και αναλύσεων. Ιδανικά, αυτή η πρακτική θα βοηθήσει την πολιτική ηγεσία, η οποία και πρέπει να λάβει τις κρίσιμες τελικές στρατηγικού χαρακτήρα αποφάσεις, να κατανοήσει πληρέστερα το σύστημα- κράτος, από ολιστική άποψη.
Τρίτη αποστολή του κέντρου είναι η διαχείριση κρίσεων κατόπιν υποδείξεως του Πρωθυπουργού. Στην περίπτωση αυτή, το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων του ΣΕΑ καθίσταται ο γενικός συντονιστής του συνόλου των διαθέσιμων μέσων και φυσικών και ανθρώπινων πόρων. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, το κέντρο στελεχώνεται από υψηλόβαθμους κρατικούς αξιωματούχους των εμπλεκομένων υπουργείων και φορέων, καθώς και από την ηγεσία του αναλυτικού τομέα του ΣΕΑ και την ανωτάτη ηγεσία του ΣΕΑ. Στην περίπτωση αυτή εισηγείται στο ΚΥΣΕΑ λύσεις και στρατηγικές, και λαμβάνει εντολές από αυτό, τις οποίες στην συνέχεια αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει ασκώντας τον συντονιστικό του ρόλο. Σε περίπτωση πολέμου είναι αυτονόητο ότι η μεν διεύθυνση των στρατιωτικών επιχειρήσεων ασκείται από το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων (ΕΘΚΕΠΙΧ) και τις άλλες δομές του ΥΠ.ΕΘ.Α., ενώ το ΣΕΑ, μέσω του Κέντρου Χειρισμού Κρίσεων συντονίζει το σύστημα-κράτος για την επίτευξη των πολιτικών, οικονομικών και διπλωματικών στόχων του πολέμου.
Πρέπει να τονισθεί ότι το ΣΕΑ στην περίπτωση χειρισμού κρίσεων δεν υποκαθιστά τα διάφορα υπουργεία και λοιπούς κρατικούς φορείς και οργανισμούς στην άσκηση των καθηκόντων τους. Ο ρόλος του, εφ’ όσον ο Πρωθυπουργός δώσει την εντολή στον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας να ενεργοποιήσει το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων για την αντιμετώπιση μιας κρίσεως, είναι να συντονίσει – δίδοντας τις στρατηγικές κατευθύνσεις, οι οποίες θα έχουν εν τω μεταξύ εγκριθεί από το ΚΥΣΕΑ, και επιβλέποντας την υλοποίηση τους- το σύστημα- κράτος για την επίτευξη των πολιτικών και λοιπών στόχων όπως έχουν υποδειχθεί και οριοθετηθεί από το ΚΥΣΕΑ.
στ. Ο Τρίτος πυλώνας του ΣΕΑ είναι το Τμήμα Τηλεματικών Εφαρμογών και Πληροφορικών Συστημάτων. Η μονάδα διαμοιράζεται, κυρίως για λόγους αναλυτικής ευκρίνειας, σε δυο τμήματα, τα οποία εσωτερικά χωρίζονται σε υποκατηγορίες.
– Τομέας Τηλεματικών Εφαρμογών, με κύριο αντικείμενο την δημιουργία και περαιτέρω εξέλιξη ενός εθνικού δικτύου ημι-αυτόματης ή αυτόματης λειτουργίας βασικών υποδομών, και την δημιουργία κεντρικών σημείων ελέγχου καταστάσεως και ενεργοποιήσεως των υποδομών αυτών. Στόχος είναι η δυνατότητα ελέγχου της καταστάσεως λειτουργίας σε πραγματικό ή σχεδόν πραγματικό χρόνο των δικτύων των υποδομών αυτών, και η επαναδικτύωσή τους σε σύντομο χρονικό διάστημα σε περίπτωση μειζόνων βλαβών.
– Τομέας Πληροφοριακών Συστημάτων, με ευθύνη την δημιουργία της πληροφοριακής υποδομής που θα επιτρέψει τον επιτυχή χειρισμό κρίσεων, ακόμη και σε περιβάλλον εντόνου πληροφοριακού πολέμου (intense info-centric war). Στις αρμοδιότητες της συγκεκριμένης μονάδας υπόκειται τόσο η πληροφορική υποδομή του ΣΕΑ, όσο και η τηλεπικοινωνιακή δομή (που πλέον είναι άμεσα εξαρτημένη από την πληροφοριακή) του Εθνικού Συστήματος Τηλεπικοινωνιών Ανάγκης. Το τελευταίο είναι εκ των ουκ άνευ, και η σημερινή πραγματικότητα της χώρας είναι εντελώς απαράδεκτη στον τομέα αυτό, με βάση τα ελάχιστα κριτήρια επιβιωσιμότητος και διαμεταγωγής του απαραίτητου όγκου δεδομένων, ενώ το σύστημα παρουσιάζει πολλά και εύκολα αναγνωρίσιμα σημεία αυτοκατάρρευσης.
Η συγκεκριμένη μονάδα είναι στο μέτρο αυτό υπεύθυνη για την σχεδίαση και τη δημιουργία, καθώς και για την εξέλιξη του εθνικού συστήματος C4I, θέτοντας τις απαράβατες παραμέτρους συμβατότητας και επιδόσεων για οποιοδήποτε άλλο κλαδικό σύστημα, το οποίο θα πρέπει να δίνει στο σύστημα C4I του ΣΕΑ όλες τις αναγκαίες πληροφορίες για τον χειρισμό κρίσεων, αλλά και την εκπόνηση σεναρίων κρίσεων και την διεξαγωγή ασκήσεων για τον σκοπό αυτό.
ζ. Ο Τέταρτος πυλώνας του ΣΕΑ είναι η Γραμματειακή Δομή του, η οποία έχει την βασική αποστολή να υποστηρίξει το σύνολο των αναγκών που δημιουργεί η συνεχής ροή δεδομένων και αναλύσεων, και η επακόλουθη εκπόνηση σεναρίων και εκτιμήσεων.
Ανακεφαλαιώνοντας, το ΣΕΑ αποτελείται από τέσσερις πυλώνες: Αναλυτικός, Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων, Τηλεματικές Εφαρμογές και Πληροφοριακά Συστήματα, Γραμματεία. Η δομή αυτή επιτρέπει τόσο την αξιολόγηση και ανάλυση πληροφοριών, όσο την εκπόνηση σεναρίων και την διαχείριση κρίσεων. Σκοπός του ΣΕΑ είναι να υποστηρίζει το ΚΥΣΕΑ και τον Πρωθυπουργό τόσο στην αξιολόγηση απειλών στο ευρύ φάσμα της σύγχρονης ασφάλειας των κρατών, όσο και σε εξειδικευμένα σενάρια και κρίσεις. Δεν υποκαθιστά, αλλά συντονίζει και ελέγχει για την σωστή εφαρμογή των κατευθύνσεων, κατά την διάρκεια των κρίσεων που διαχειρίζεται, το σύνολο των κρατικών φορέων και υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται, καθώς και άλλους μη κρατικούς πόρους που χρησιμοποιούνται είτε βάση σχεδίων, είτε κατά περίσταση. Δρα κατόπιν εντολής του ΚΥΣΕΑ και / ή του Πρωθυπουργού.
3.1. Συνοπτική αναφορά παραγόντων που επηρεάζουν την διαμόρφωση της δομής του ΣΕΑ στην Ελλάδα
α) Έλλειψη επαρκών οικονομικών και τεχνικών μέσων, για την συνολική διαχείριση κρίσεων με το σημερινό σύστημα.β) Έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, με εργασιακή εμπειρία σε ανάλογη δομή, ακόμη και στο εξωτερικό.
γ) Κρατική δομή με σοβαρές δομικές αδυναμίες, στα οριζόντια και κάθετα επίπεδα διοικήσεως.
δ) Ρευστό εγγύς γεωπολιτικό περιβάλλον, που συνδυάζεται με έλλειψη επαρκών αποσβεστήρων κρίσεων πέριξ των συνόρων της χώρας. Δεν υπάρχει ούτε χώρος, ούτε χρόνος, ούτε δυσανάλογα υπέρτερη δύναμη που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να αποσβεσθεί ένα στρατηγικό σοκ.
ε) Σοβαρότατη οικονομική εξάρτηση της χώρας από τις συναλλαγές σε ενεργειακό και εξαγωγικό / εισαγωγικό επίπεδο, από υποχρεωτικές διαβάσεις και οδούς που βρίσκονται σε πολιτικά ρευστές περιοχές.
στ) Μικρό μέγεθος των ενόπλων δυνάμεων και των ποιοτικών και ποσοτικών συντελεστών ισχύος των, σε σχέση με την περιοχή που βρίσκεται στα άμεσα ζωτικά συμφέροντα της χώρας οικονομικά και πολιτικά.
ζ) Αλυτρωτικές επιδιώξεις όμορων της Ελλάδας χωρών, εις βάρος της χώρας.
η) Επιεικώς κρινόμενη επαμφοτερίζουσα πολιτική εκ μέρους μεγάλων χωρών τόσον της ΕΕ, όσον και διεθνώς, ως προς το σημείο (ζ) άνω, με ταυτόχρονη προώθηση γεωστρατηγικών επιδιώξεων εκ μέρους των βασιζόμενων στην realpolitik και των όσων αυτή συνεπάγεται για τους κοντόθορους και τους αμαθείς.
θ) Ύπαρξη μεγάλων, μη κρατικών, δυνατοτήτων που αποτελούν πολλαπλασιαστές ισχύος για την χώρα.
ι) Γεωμορφολογία της χώρας που, σε συνδυασμό με τον κοινωνικό της μετασχηματισμό τα τελευταία τριάντα χρόνια, την έχουν καταστήσει ευάλωτη σε μια πλειάδα ασύμμετρων απειλών. Αυτή η τρωτότητα επιτείνεται από την αλλαγή κοινωνικών αξιών, όπως αυτή έχει αποτυπωθεί σε μελέτες διαφόρων πανεπιστημιακών ομάδων και κέντρων κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.
κ) Ο μετασχηματισμός των μειζόνων συμμαχιών και συνασπισμών στους οποίους μετέχει η χώρα κατά τα τελευταία χρόνια, καθώς και οι διαφαινόμενες κατευθύνσεις που θα ακολουθηθούν από αυτούς στο προβλεπόμενο μέλλον, έχουν διαμορφώσει σε σημαντικό ποσοστό την προτεινόμενη δομή του ΣΕΑ.
3.2. Διάγραμμα της προτεινόμενης δομής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας
SLPRESS
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου