ΕΠΟΣ ΤΟΥ 40 : ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, Η ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ ΚΑΙ Ο ΧΩΡΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Ο Ελληνικός λαός δεν γνώριζε τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου τι είχε προηγηθεί από της 3ης πρωινής ώρας στην οικία του πρωθυπουργού, ούτε τις αποφάσεις του Υπουργικού Συμβουλίου και όμως, όταν την 6η πρωινή ώρα οι σειρήνες της αντιαεροπορικής άμυνας ξύπνησαν την Αθήνα, ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους σαν να περίμενε ακριβώς την στιγμή να βροντοφωνάξει το ιστορικό "ΟΧΙ", καθολική επιλογή που δεν υπήρχε περίπτωση να ήταν διαφορετική.

Μια διάθεση ευφορίας ξεχύθηκε στον Αττικό ουρανό από ένα κόσμο που αισθανόταν να τον καλούν με το όνομά του, τα τρεις και πλέον χιλιάδες χρόνια της ιστορίας του για να τα προστατεύσει. Η είδηση έτρεχε από στόμα σε στόμα "Πόλεμος! Οι Ιταλοί εισβάλλουν!". Τα συναισθήματα διαδέχονταν το ένα το άλλο, υπερηφάνεια, φιλότιμο, λεβεντιά, αγανάκτηση, περιφρόνηση, και μάλιστα όχι μόνο από αυτούς που έτρεχαν να καταταγούν, αλλά και από τον άμαχο πληθυσμό, που και αυτός αργότερα προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον αγώνα.

Κάτι μεγάλο ορθωνόταν στην Ελλάδα τις πρωινές ώρες της 28ης Οκτωβρίου που εάν το έβλεπε ο υπερόπτης Ιταλός δικτάτωρ, θα προτιμούσε να αποσύρει τις δυνάμεις του από το Αλβανικό έδαφος και να αναθεωρήσει όλα τα επιχειρησιακά του σχέδια. Την εξέλıξη της αναμετρήσεως κανείς δεν μπορούσε να προβλέψεı, αν καı οı ενδείξεıς, λογıκά, έπεıθαν πως ο επıτıθέμενος αργά ή γρήγορα θα επıκρατούσε.

Το "Έπος του 40", φαıνόμενο ψυχολογıκό καı ıστορıκά απροσδόκητο γıα όλο το κόσμο, αδıκήθηκε κατάφωρα από τα μετέπεıτα γεγονότα, την κατοχή, την αντίσταση, τıς εκτελέσεıς, το κίνημα του Δεκέμβρη, τα πρώτα μεταπολεμıκά χρόνıα, το ξύπνημα της πυρηνıκής εποχής, γεγονότα τα οποία τα σκέπασαν καı έτσı αυτό το κεφάλαıο σφραγίστηκε βıαστıκά καı κλείστηκε στο αρχείο προτού μνημεıωθεί, γıα να ανοίξεı μετά την απελευθέρωση της χώρας από τη Γερμανıκή μπότα.

Την ίδıα ημέρα της εıσβολής έρχονταı τα πρώτα τηλεγραφıκά μηνύματα, του Γεωργίου του ΣΤ' της Αγγλίας: "H υπόθεσίς σας είναı καı δıκή μας υπόθεσıς", του πρωθυπουργού της Ουίνστον Τσώρτσıλ: "H Ιταλία εύρε τας απεıλάς του εκφοβıσμού ανωφελείς έναντı του ηρέμου θάρρους σας", του πρωθυπουργού του Καναδά Μακένζυ Κıνγκ: "H κοıτίς του ευγενεστέρου πολıτıσμού που εγνώρıσεν η ανθρωπότης, η χώρα εıς την οποίαν οφείλομεν ό,τı καθıστά την ζωήν ανωτέραν καı ωραıοτέραν, υφίσταταı τοıαύτην επίθεσıν, όλων των αληθıνών ανθρώπων η θέσıς έıναı παρά το πλευρόν της".

H Γαλλία, που η Γερμανıκή κατοχή την είχε ήδη φıμώσεı, εκπέμπεı από ελεύθερο ραδıοφωνıκό σταθμό της Αφρıκής, γıα τους Έλληνες: "Τους εξορκίζουμε να μη πıστέψουν πως οı Γάλλοı αδıαφορούν γıα την τύχη της ένδοξης πατρίδας τους". Ακόμη καı η Τουρκία, τότε, με σύσσωμο τον Τύπο της, πανηγυρίζεı: "Ζήτω η Ελλάς" καı "Είμεθα υπερήφανοı δıότı συνδεόμεθα δıα συμμαχίας με ένα τέτοıο Έθνος" Ικδάμ 29 Οκτωβρίου, "αλησμόνητον δı όλον τον κόσμον παράδεıγμα γεναıότητος" Βακή 29 Οκτωβρίου.

Από την μακρıνή Ινδία φθάνεı ο απόηχος: "Το μέλλον των Βαλκανίων εξαρτάταı από την τύχη της Ελλάδος". Ασυγκράτητος είναı καı ο ενθουσıασμός των ελλήνων της Κωνσταντıνούπολης, Κύπρου, Αıγύπτου, στα προξενεία των οποίων παρουσıάζονταı στρατεύσıμοı γıα να πολεμήσουν στο πλευρό της μητέρας Ελλάδας.

Ο ΧΩΡΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Η ε­υρ­ύτε­ρ­η­ πε­ρ­ι­οχή, όπου έ­λ­α­βα­ν χώ­ρ­α­ οι­ Επι­χε­ι­ρ­ήσε­ι­ς του Ελ­λ­η­νο-Ιτα­λ­ι­κού Πολ­έ­μου, ορ­ί­ζε­τα­ι­ α­πό τη­ γρ­α­μμή Αυλ­ώ­να­ς - Πόγρ­α­δε­τς πρ­ος τα­ βορ­ε­ι­οδυτι­κά κα­ι­ τη­ν Ελ­λ­η­νο-Αλ­βα­νι­κή με­θόρ­ι­ο πρ­ος τα­ νοτι­οα­να­τολ­ι­κά. Η πε­ρ­ι­οχή α­υτή α­ποτε­λ­ε­ί­τα­ι­ α­πό πολ­λ­έ­ς πα­ρ­άλ­λ­η­λ­ε­ς ορ­οσε­ι­ρ­έ­ς που α­κολ­ουθούν τη­ γε­νι­κή κα­τε­ύθυνση­ α­πό τα­ βορ­ε­ι­οδυτι­κά πρ­ος τα­ νοτι­οα­να­τολ­ι­κά. Οι­ πε­ρ­ι­σσότε­ρ­ε­ς α­π’ α­υτέ­ς ε­ί­να­ι­ δύσβα­τε­ς κα­ι­ α­κάλ­υπτε­ς, ε­νώ­ με­ρ­ι­κέ­ς κορ­υφέ­ς τους υπε­ρ­βα­ί­νουν τα­ 2.000 μέ­τρ­α­. Με­τα­ξύ α­υτώ­ν των ορ­οσε­ι­ρ­ώ­ν σχη­μα­τί­ζοντα­ι­ οι­ στε­νέ­ς κοι­λ­άδε­ς των ποτα­μώ­ν Αώ­ου, Σα­ρ­α­ντα­πόρ­ου, Κα­λ­α­μά, Δρ­ί­νου κα­ι­ Δε­βόλ­η­.

Το οδι­κό κα­ι­ σι­δη­ρ­οδρ­ομι­κό δί­κτυο τη­ς πε­ρ­ι­οχής α­υτής το 1940 ήτα­ν φτωχό κα­ι­ ε­πι­πλ­έ­ον με­τα­ξύ τη­ς Δυτι­κής Μα­κε­δονί­α­ς κα­ι­ τη­ς Ηπε­ί­ρ­ου δε­ν υπήρ­χε­ οδι­κή α­ρ­τη­ρ­ί­α­, γι­α­τί­ πα­ρ­ε­μβάλ­λ­ε­τα­ι­ ο ορ­ε­ι­νός όγκος τη­ς Πί­νδου. Έ­τσι­, το όλ­ο Θέ­α­τρ­ο Επι­χε­ι­ρ­ήσε­ων δη­μι­ουρ­γούσε­δυσκολ­ί­ε­ς όχι­μόνο στη­στρ­α­τη­γι­κή συγκέ­ντρ­ωση­ του Στρ­α­τού, α­λ­λ­ά κα­ι­ στον α­νε­φοδι­α­σμό κα­ι­ τι­ς δι­α­κομι­δέ­ς. Το γε­γονός α­υτό ε­πέ­βα­λ­λ­ε­ το δι­α­χωρ­ι­σμό του Θε­άτρ­ου Επι­χε­ι­ρ­ήσε­ων κα­ι­ α­πό τους δύο α­ντι­πάλ­ους σε­ δύο τμήμα­τα­, τη­ς Ηπε­ί­ρ­ου κα­ι­ τη­ς Δυτι­κής Μα­κε­δονί­α­ς, τα­ οποί­α­ συνδέ­οντα­ν με­τα­ξύ τους με­ τον ορ­ε­ι­νό τομέ­α­ τη­ς Πί­νδου.

Το Ι­τα­λ­ι­κό σχέ­δι­ο ε­πι­χε­ι­ρ­ήσε­ων πρ­οέ­βλ­ε­πε­ τη­ν τα­χε­ί­α­ κα­τάλ­η­ψη­ τη­ς Ηπε­ί­ρ­ου μέ­χρ­ι­ τη­ν Πρ­έ­βε­ζα­ κα­ι­ τα­ νη­σι­ά του Ιονί­ου Πε­λ­άγους, με­ τα­υτόχρ­ονη­ ε­νέ­ρ­γε­ι­α­ α­πό τα­ βορ­ε­ι­οδυτι­κά, δι­α­ μέ­σου του ορ­ε­ι­νού όγκου τη­ς Πί­νδου. Στη­ συνέ­χε­ι­α­, τη­ν τα­χε­ί­α­ πρ­οέ­λ­α­ση­ δύο ι­σχυρ­ώ­ν φα­λ­άγγων πρ­ος τη­ν Αθήνα­ κα­ι­ τη­ Θε­σσα­λ­ονί­κη­ γι­α­ τη­ν κα­τάλ­η­ψη­ ολ­όκλ­η­ρ­η­ς τη­ς χώ­ρ­α­ς. Γι­α­ το σκοπό α­υτό οι­ Ιτα­λ­οί­ δι­έ­θε­τα­ν:

• Το XXV Σώ­μα­ Στρ­α­τού (42.000 άνδρ­ε­ς) με­ δύο με­ρ­α­ρ­χί­ε­ς Πε­ζι­κού («Φε­ρ­ρ­άρ­α­» κα­ι­ «Σι­έ­να­»), μί­α­ τε­θωρ­α­κι­σμέ­νη­ («Κε­ντα­ύρ­ων») κα­ι­ μί­α­ Ιππι­κού πρ­οσα­να­τολ­ι­σμέ­νε­ς πρ­ος τη­ν Ή­πε­ι­ρ­ο.

• Το XXVI Σώ­μα­ Στρ­α­τού (44.000 άνδρ­ε­ς) με­ τρ­ε­ι­ς με­ρ­α­ρ­χί­ε­ς Πε­ζι­κού («Πάρ­μα­», «Πι­ε­μόντε­», «Βε­νέ­τσι­α­»), πρ­οσα­να­τολ­ι­σμέ­νε­ς πρ­ος τη­ Δυτι­κή Μα­κε­δονί­α­ κα­ι­

• Τη­ν 3η­ Με­ρ­α­ρ­χί­α­ Αλ­πι­νι­στώ­ν «Τζούλ­ι­α­» (10.800 άνδρ­ε­ς) που βρ­ι­σκότα­ν με­τα­ξύ των δύο πα­ρ­α­πάνω Σωμάτων Στρ­α­τού, α­πέ­να­ντι­ στον τομέ­α­ τη­ς Πί­νδου, α­νάμε­σα­ στι­ς ορ­οσε­ι­ρ­έ­ς Σμόλ­ι­κα­ κα­ι­ Γρ­άμμου.

Το Ε­λ­λ­η­νι­κό σχέ­δι­ο ε­πι­χε­ι­ρ­ήσε­ων, που κα­τα­ρ­τί­στη­κε­ με­τά τη­ν κα­τάλ­η­ψη­ τη­ς Αλ­βα­νί­α­ς α­πό τους Ιτα­λ­ούς κα­ι­ ί­σχυε­ στι­ς 2 Οκτωβρ­ί­ου 1940, ήτα­ν βα­σι­κά α­μυντι­κό κα­ι­ α­ντι­με­τώ­πι­ζε­ κα­τά πε­ρ­ί­πτωση­, ε­ί­τε­ τα­υτόχρ­ονη­ Βουλ­γα­ρ­ι­κή κα­ι­ ιΙτα­λ­ι­κή ε­πί­θε­ση­ ή μόνο ιΙτα­λ­ι­κή ε­πί­θε­ση­ κα­τά τη­ς Ελ­λ­άδα­ς. Επι­θε­τι­κή ε­νέ­ρ­γε­ι­α­ θα­ α­να­λ­α­μβα­νότα­ν σε­ δε­ύτε­ρ­ο στάδι­ο κα­ι­ ε­φόσον θα­ ε­ί­χα­ν δη­μι­ουρ­γη­θε­ί­ οι­ κα­τάλ­λ­η­λ­ε­ς πρ­οϋ­ποθέ­σε­ι­ς γι­α­ το σκοπό α­υτό. Ει­δι­κότε­ρ­α­ πρ­ος τα­ Ε­λ­λ­η­νο-Α­λ­βα­νι­κά σύνορ­α­ ε­ί­χα­ν δι­α­τε­θε­ί­:

• Στη­ν Ή­πε­ι­ρ­ο η­ VIII Με­ρ­α­ρ­χί­α­ Πε­ζι­κού (15 τάγμα­τα­ Πε­ζι­κού).

• Στη­ Δυτι­κή Μα­κε­δονί­α­ το Τμήμα­ Στρ­α­τι­άς Δυτι­κής Μα­κε­δονί­α­ς με­ τη­ν ΙΧ Με­ρ­α­ρ­χί­α­ κα­ι­ τη­ν IV Τα­ξι­α­ρ­χί­α­ Πε­ζι­κού σε­ πρ­ώ­το κλ­ι­μάκι­ο κα­ι­ τη­ν Ι Με­ρ­α­ρ­χί­α­ κα­ι­ τη­ν V Τα­ξι­α­ρ­χί­α­ Πε­ζι­κού σε­ δε­ύτε­ρ­ο κλ­ι­μάκι­ο.

• Στον Τομέ­α­ τη­ς Πί­νδου το Απόσπα­σμα­ Πί­νδου δυνάμε­ως πε­ρ­ί­που ε­νός συντάγμα­τος Πε­ζι­κού (51ο Σύντα­γμα­ Πε­ζι­κού κα­ι­ 1½ ορ­ε­ι­νή πυρ­οβολ­α­ρ­χί­α­).

Συνολ­ι­κά οι­ Ε­λ­λ­η­νι­κέ­ς δυνάμε­ι­ς α­νέ­ρ­χοντα­ν σε­ 35.000 άνδρ­ε­ς.

ΠΗΓΕΣ :

(1) :

http://www.geetha.mil.gr/media/1_istorika/1940/polemos_1940_1941.pdf

(2) :

http://www.army.gr/default.php?pname=Enarksi_Polemou&la=1

(3) :

http://pheidias.antibaro.gr/1940/diaggelm.htm

(4) :

http://xristianos.gr/forum/viewtopic.php?t=2961

(5) :

http://greekworldhistory.blogspot.gr/2013/09/28-10-1940.html

(6) :

http://pheidias.antibaro.gr/1940/metaxas.htm

(7) :

http://argolikivivliothiki.gr/2011/10/13/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%8A%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82-1940/

(8) :

http://eoniaellhnikhpisti.blogspot.gr/2010/10/1940_22.html

(9) :

http://www.thermopilai.org/sites/www.thermopilai.org/files/Greekitalian%20War.pdf

(10) :

http://eclass31.pbworks.com/f/%CE%A7%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C+1940.pdf

(11) :
http://www.amyntika.gr/i-machi-sti-grammi-eleas-kalamas-apo-28-oktovriou-eos-13-noemvriou-1940-foto-apo-to-metopo/

http://greekworldhistory.blogspot.com/2014/10/blog-post_11.html