Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2019

ΤΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΟΥΝ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΜΑΣ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΚΟΣΜΙΑ ΤΩΝ ΟΜΙΛΟΥΝΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ

Του Αντωνίου Α. Αντωνάκου, 
Καθηγητού – Κλασσικού Φιλολόγου, 
Ιστορικού – Συγγραφέως.


 

Σε προηγούμενο άρθρο αναλύσαμε την σημασία που έχει ο λακωνισμός για έναν πολιτικό ή έναν ομιλητή, εννοώντας με τον όρο αυτό τον σύντομο, περιεκτικό και φιλοσοφημένο λόγο. Η αφορμή γι’ αυτό ήταν μία «κοκορομαχία» μεταξύ δύο βουλευτών του δικομματισμού, οι οποίοι, χωρίς να σεβασθούν τους τηλεθεατές, που τους παρακολουθούσαν, ομιλούσαν συνεχώς με φληναφήματα (δηλαδή, φλυαρίες, μωρολογίες, ανοησίες) και πομφόλυγες (δηλαδή αερολογίες, φούσκες)! Η «μπουρδολογία» κατά το κοινώς λεγόμενον, έδινε και έπαιρνε αλλά και συνεχίζει να δίνει και να παίρνει, κάθε φορά που γίνονται παρόμοιες συζητήσεις. Οι κανόνες τού διαλόγου αλλά και οι στοιχειώδεις κανόνες ομιλίας ουδόλως τηρούνται. Και ο κόσμος αναρωτιέται: Είναι δυνατόν μεγάλοι μορφωμένοι, υποτίθεται σοβαροί, άνθρωποι να μη μπορούν να συζητήσουν ευπρεπώς πάνω σε ένα θέμα, ούτως ώστε να γίνουν κατανοητοί στους πολίτες που τους παρακολουθούν; Ξεκίνησα, λοιπόν, να αναλύω τι γινόταν στην Ελλάδα της κλασσικής εποχής, τότε που οι εφευρέτες τής Δημοκρατίας πρόγονοί μας είχαν φροντίσει να θωρακίσουν την ελευθερία του λόγου από αυτούς, που κατ’ επάγγελμα δεν απαντούσαν αλλά διέκοπταν, αερολογούσαν και γενικά εφέροντο απρεπώς προς τους συνομιλούντες και τους ακροατές! Μετά την έννοια τού λακωνισμού, λοιπόν, που αναλύσαμε στο προηγούμενο άρθρο μας, ερχόμαστε τώρα να αναλύσουμε το θέμα της ευκοσμίας των ομιλούντων!
Ένα κείμενο τού Αισχίνη [22,1-10] παρουσιάζει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, σχετικά με το θέμα τής ευκοσμίας των ομιλούντων. Ας παρακολουθήσουμε την σκέψη του:
«... νυνί μέλλω λέγειν, περί των άλλων Αθηναίων. Απαλλαγείς γαρ των νόμων τούτων έσκέψατο, τίνα χρή τρόπον συλλεγομένους ημάς εις τας εκκλησίας βουλεύεσθαι περί των σπουδαιότατων πραγμάτων. Και πόθεν άρχεται; «νόμοι», φησί, «περί εύκοσμίας». Από σωφροσύνης πρώτον ήρξατο, ως, όπου πλείστη ευκοσμία εστί, ταύτην άριστα την πόλιν οικησομένην».
Αυτό το απόσπασμα σημαίνει σε απλά ελληνικά: «... Τώρα θα σας πω τι όρισε και για τους άλλους Αθηναίους. Πράγματι ο νομοθέτης, (αφού προνόησε για τα παιδιά και τους νέους), σκέφθηκε με ποιόν τρόπο πρέπει να γίνονται οι συνελεύσεις μας, στις οποίες αποφασίζουμε για τα σπουδαιότερα πράγματα. Και από που, νομίζετε, αρχίζει; "Περί δημοσίας ευκοσμίας". (Αυτός είναι ο τίτλος). Αρχίζει δε από τις τάξεις πού επιβάλλουν σώφρονα ήθη στην δημόσια ζωή, διότι, όταν υπάρχει ή αρετή αυτή, κρίνει ότι άριστα μπορεί να διοικηθεί ή πόλη».
Άρα από το κείμενο του Αισχίνη φαίνεται σαφώς ότι ή δημόσια ευκοσμία των Αθηναίων και κυρίως των αγορητών ήταν σημαντικό πράγμα για τους προγόνους μας. Οπότε, όποιος ήταν φαύλος, δεν διέθετε ευκοσμία και επομένως ήταν εχθρός τής δημοκρατίας, γι’ αυτό και δεν είχε το δικαίωμα τής ισηγορίας.
Ο λόγος «κατά Τιμάρχου» όμως αποτελεί μίαν ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών για τους νόμους των Αθηνών. Έτσι ο Αισχίνης στον λόγο του αυτόν [35, 1-14] μας δίνει και κάποιες άλλες σημαντικώτατες πληροφορίες, που αξίζει τον κόπο να τις εξετάσουμε. Ας φέρουμε λίγο στην σκέψη μας σκηνές από το ελληνικό κυνοβούλιο όπου πλείστοι βουλευτές αερολογούν, γενικολογούν, κακολογούν, διακόπτουν αγορεύσεις (θυμηθείτε προσφάτως τον πρώην πρόεδρο της βουλής Απόστολο Κακλαμάνη αλλά και άλλους πολλούς). Τότε θα διαπιστώσετε τι προέβλεπαν οι πρόγονοί μας!
Μας λέγει λοιπόν ο σπουδαίος ρήτορας Αισχίνης ότι «αν κάποιος εκ των ρητόρων, μιλώντας στην βουλή ή στην εκκλησία του δήμου δεν αναφέρεται στο εισφερόμενο προς συζήτηση θέμα, ή ομιλεί όχι χωριστά για έκαστο (κεφάλαιο) (εννοεί αν ομιλεί με γενικολογίες), ή ομιλεί δύο φορές για το ίδιο θέμα ο ίδιος επί της αυτής συνεδριάσεως, ή εξαπολύει ύβρεις, ή αφήνει κακόβουλους υπαινιγμούς εις βάρος κάποιου, ή τον κακολογεί, ή διακόπτει την αγόρευση άλλου, ή ενώ διεξάγεται η συζήτηση μεταξύ άλλων σηκώνεται και παρεμβαίνει χωρίς να του δοθεί ο λόγος και χωρίς να ανέβει στο βήμα, ή κάνει παρατηρήσεις, ή διασύρει τον πρόεδρο, τότε, όταν τελειώσει η συνέλευση, έχουν οι πρόεδροι το δικαίωμα να του επιβάλουν χρηματική ποινή, η οποία καταβάλλεται στους εισπράκτορες τών δημοσίων εσόδων, μέχρι του ποσού των πενήντα δραχμών για κάθε αδίκημα χωριστά». (Των ρητόρων εάν τις λέγη εν τη βουλή η εν τω δήμω μη περί του εισφερομένου, ή μη χωρίς περί εκάστου, ή δις περί του αυτού ο αυτός τής αυτής ή λοιδορήται, ή κακώς αγορεύη τινά, ή υποκρούη, ή χρηματιζόντων μεταξύ ανεστηκώς λέγη περί τού μη επί του βήματος, ή παρακελεύηται, ή έλκη τον έπιστάτην, αφειμένης τής εκκλησίας ή της βουλής κυριευέτωσαν οι πρόεδροι μέχρι πεντήκοντα δραχμών εις έκαστον αδίκημα εγγράφειν τοις πράκτορσιν. Εάν δε πλέονος άξιος ή ζημίας έπιβαλόντες μέχρι πεντήκοντα δραχμών εισφερέτωσαν εις την βουλήν ή εις την πρώτην έκκλησίαν. Όταν δ’ εξίωσιν αι κλήσεις, κρινάτωσαν· και εάν καταγνωσθή αυτού κρύβδην ψηφιζομένων, εγγραψάτωσαν οι πρόεδροι τοις πράκτορσιν.)
Η σημασία λοιπόν του ανωτέρω αποσπάσματος είναι πολύ μεγάλη, διότι μάς αποδεικνύει ότι ή ελευθερία λόγου τού καθενός σταματούσε εκεί που άρχιζε η ελευθερία λόγου του άλλου. Έτσι έπρεπε ο καθένας να σέβεται αυτόν που ομιλεί και να τηρεί τους κανόνες δεοντολογίας μιας δημοκρατικής συζητήσεως, επιτρέποντας στον άλλο να ολοκληρώσει τις σκέψεις του χωρίς διακοπή. Αυτή δε η ευκοσμία των ομιλούντων προστατευόταν με νόμο. Δεν θα έπρεπε λοιπόν να γίνει κάτι παρόμοιο και σήμερα;
Η όλη φιλοσοφία και ή εξήγηση τής σημασίας της ευκοσμίας των ομιλούντων και κυρίως τής μη μακρολογίας δίδεται και από τον Πλάτωνα στον Γοργία, οπού σε μία συζήτηση τού Σωκράτη με τον Πώλο αναφέρονται από τον μεγάλο φιλόσοφο τα έξης:
«ΣΩ. Ω κάλλιστε Πώλε, αλλά τοι εξεπίτηδες κτώμεθα εταίρους και υείς, ίνα επειδάν αυτοί πρεσβύτεροι γενόμενοι σφαλλώμεθα, παρόντες υμείς οι νεώτεροι επανορθώτε ημών τον βίον και εν έργοις και εν λόγοις. και νυν ει τι εγώ και Γοργίας εν τοις λόγοις σφαλλόμεθα, συ παρών επανόρθου - δίκαιος δ’ ει - και εγώ εθέλω των ωμολογημένων ει τι σοι δοκεί μη καλώς ωμολογήσθαι, αναθέσθαι ότι αν συ βούλη, εάν μοι εν μόνον φυλάττης.
ΠΩΛ. Τι τούτο λέγεις;
ΣΩ. Την μακρολογίαν, ω Πώλε, ην καθέρξης, η το πρώτον επεχείρησας χρήσθαι.
ΠΩΛ. Τι δε; ουκ εξέσταί μοι λέγειν όπόσα αν βούλωμαι;
ΣΩ. Δεινά μεντάν πάθοις, ω βέλτιστε, ει Αθήναζε αφικόμενος, ου της Ελλάδος πλείστη εστίν εξουσία τού λέγειν, έπειτα συ ενταύθα τούτου μόνος ατυχήσαις. αλλά αντίθες τοι· σου μακρά λέγοντος και μη εθέλοντος το ερωτώμενον αποκρίνεσθαι, ου δεινά αν αυ εγώ πάθοιμι, ει μη έξέσταί μοι απιέναι και μη ακούειν σου; άλλ' ει τι κήδη τού λόγου τού είρημένου και έπανορθώσασθαι αυτόν βούλει, ώσπερ νυν δη έλεγον, αναθεμένος ότι σοι δοκεί, εν τω μέρει ερωτών τε και ερωτώμενος, ώσπερ εγώ τε και Γοργίας, έλεγχέ τε και ελέγχου. φης γαρ δήπου και συ επίστασθαι άπερ Γοργίας· ή ου;». Το κείμενο αυτό αποδίδεται ως έξης:
«ΣΩ. Μα γι’ αυτό ίσα - ίσα, χαριτωμένε μου Πώλε, φροντίζουμε να έχουμε φίλους και υιούς, νέους κατά την ηλικία, για να μας βοηθάτε, παρόντες σεις οι νεώτεροι, όταν εμείς γερνώντας πέφτουμε σε σφάλματα, και να μας υποστηρίζετε, όπως στο βάδισμα, έτσι και στην συζήτηση. Και τώρα αν κάπως εγώ και ο Γοργίας κάνουμε λάθος στην συζήτηση, έλα συ να μας διορθώσεις. Είναι αυτό δικαίωμά σου. Και εγώ είμαι πρόθυμος, εάν κάτι από όσα παραδεχθήκαμε νομίζεις ότι δεν έγινε αποδεκτό ορθώς, να ανακαλέσουμε ο,τιδήποτε θέλεις, αρκεί μόνο ένα πράγμα να τηρήσεις.
ΠΩΛ. Ποιο είναι αυτό;
ΣΩΚ. Την μακρολογία αν περιορίσεις, με την οποία άρχισες να μιλάς.
ΠΩΛ. Και πώς; Δεν θα μου επιτραπεί να λέω όσα θέλω;
ΣΩΚ. Μεγάλο δυστύχημα θα πάθαινες, φίλε μου, αν, ερχόμενος στην Αθήνα, όπου περισσότερο από κάθε μέρος τής Ελλάδος υπάρχει ελευθερία τού λόγου, αν -λέγω- έπειτα εσύ μόνος θα εστερείσο τού δικαιώματος αυτού. Μα έλα στην θέση μου. Αν εσύ μακρολογείς και δεν θέλεις να απαντάς στις ερωτήσεις μου, δεν θα πάθαινα μεγάλο δυστύχημα, αν δεν μου επιτραπεί να φύγω και να μη σε ακούω; Άλλα εάν πράγματι ενδιαφέρεσαι για την συζήτηση και θέλεις να επανορθώσεις κάτι, καθώς και προ ολίγου έλεγα, τότε λέγοντας ό,τι κρίνεις σκόπιμο και ερωτώντας και ερωτώμενος με την σειρά, όπως εγώ και ο Γοργίας, ανασκεύαζε και άφηνε να ανασκευάζεσαι, διότι ισχυρίζεσαι βέβαια ότι και συ ακριβώς γνωρίζεις όσα και ο Γοργίας ή όχι;».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Ή μακρολογία επομένως κατά την διάρκεια τής αγορεύσεως κάνει τον κάθε συνομιλητή ή ακροατή να κουράζεται, να χάνει τον ειρμό των σκέψεων του και τον απομακρύνει από την ουσία της συζήτησης. Η μονοπώληση τού διαλόγου δεν προσφέρει κάτι το ουσιαστικό. Γι’ αυτό και ο κάθε ένας θα πρέπει να μάθει να ερωτά και να ερωτάται, να ανασκευάζει και να ανασκευάζεται. Ας ακολουθήσουν την συμβουλή αυτή οι "παντογνώστες" πολιτικοί και δεν θα βγουν χαμένοι. Ο σεβασμός προς τους συνομιλητές και τους ακροατές, δίνει αξία στην ελευθερία τού λόγου, η οποία είναι η βασική έκφανση τής δημοκρατίας. Εν αντιθέτω περιπτώσει οι "κοκορομαχούντες" πολιτικοί κινδυνεύουν να απολέσουν δια παντός αυτό το δικαίωμα και η δημοκρατία την ίδια την ύπαρξή της!

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΤΙ ΕΣΤΙ ΕΘΝΟΣ

Το ΕΘΝΟΣ σχηματιζεται απο δυο βασικους παραγοντες,την ΦΥΛΗ και την ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ.Λεγοντας <φυλη>,εννοουμε την<καταγωγη>-οτι πρεπει δηλ.τα ατομα του Εθνους να εχουν κοινη καταγωγη.Δεν αρκει να εχουν αυτα<συνειδηση>
περι κοινης καταγωγης.Δεν αρκει δηλ.να πιστευουν στην κοινη τους καταγωγη,αλλα να εχουν πραγματι κοινη καταγωγη.Διοτι ΜΟΝΟΝ η κοινη καταγωγη-η κοινη<φυλετικη υπαγωγη>-συνεπαγεται ΚΟΙΝΟΥΣ κληρονομικους χαρακτηρες,αρα κοινα πνευματικα στοιχεια.Οταν υπαρχει κοινη καταγωγη,τοτε υπαρχουν κατα το μαλλον η ηττον κοινη γλωσσα,κοινος πολιτισμος,κοινη θρησκεια,κοινα ηθη,κοινη ιστορια.Αυτα τα δευτερογενη στοιχεια δεν αποτελουν,το καθενα ξεχωριστα,απαραιτητο στοιχειο συγκροτησεως Εθνους.Εν τουτοις ολα αυτα,οταν συνυπαρχουν,συντελουν στην συνοχη της κοινοτητος,στην δημιουργια δηλ.ΕΝΙΑΙΑΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ-του δευτερου παραγοντος συγκροτησεως του ΕΘΝΟΥΣ.ΕΘΝΟΣ ειναι επομενως ο ομοειδης φυλετικως λαος,που εχει συνειδηση της υπαρξεως του.
''Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ''

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΣΗΜΑΙΑ ΜΑΣ

Αυτή η σημαία στα μάτια τα δικά μας συμβολίζει τους Αγώνες όσων πολέμησαν, εργάστηκαν,θυσιάστηκαν, δολοφονήθηκαν, σκοτώθηκαν και έζησαν με πρώτιστες αξίες εκείνες της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης και της Πατρίδας. Αυτούς που έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην αιώνιο πανύψηλο φρούριο του Ελληνικού Πολιτισμού. Δεν είναι ικανή καμία βουλή, κανένα κράτος και κανένας πολιτικός ή κεφάλαιο να την ξεφτιλίζει και να την ξεπουλάει καθημερινά. Οι δειλοί τη βλέπουν με φόβο. Οι προδότες σαν πανί. Οι αστοί σαν ύφασμα. Οι άνανδροι την καίνε. Μα εμείς τη βλέπουμε σαν τη Μάνα που καρτερεί να μας δεί να εκπληρώνουμε τα όνειρα μας. Τα δικά μας,τα δικά της, του Γένους.

ΛΟΓΙΑ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ




















"Από στενός πατριώτης, γίνομαι εθνικιστής, με τη συνείδηση του έθνους μου και όλων των άλλων εθνών, γιατί οι διαφορές των εθνών πάντα θα υπάρχουν, και έχω τη συνείδησή τους και χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι διαφορές, που με τις αντιθέσεις τους, με τις αντιλήψεις τους, υψώνουν την ανθρώπινη συνείδηση και ενέργεια. Από άτομο γίνομαι άνθρωπος." (ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 18-3-1919)

ΕΘΝΙΚΟ ΠΕΙΣΜΑ

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ

''Δεν θελω να πεθανει το Εθνος μου,το Εθνος αυτο, που τοσα εκαμε στην ζωη του, το εξυπνο,το τοσο ανθρωπινο. Για να το φυλαξω απο τον θανατο πρεπει τωρα να το καμω πεισματαρικο στην ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ,στον ΕΘΝΙΣΜΟ, ας ειναι και υπερβολικο το αισθημα που θελω να δωσω στους Ελληνες. Μονον ετσι θα ζησει το ΕΘΝΟΣ.''

''Σε οποιους με κατηγορουν η με περιγελουν, γιατι τους κεντρω το Εθνικο τους αισθημα και τους μιλω αποκλειστικα,θα λεγω:Λοιπον θελετε να πεθανει το Εθνος σας;Αν το θελετε,πεστε το καθαρα,μην κρυβοσαστε''

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ

Η ΡΗΣΗ ΠΟΥ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΧΝΑΜΕ



πισταμνους πρς εδτας τι δκαια μν ν τ
νθρωπείῳ λγ π τς σης νγκης κρνεται, δυνατ δ
ο
προχοντες πρσσουσι κα ο σθενες ξυγχωροσιν.

κατά την συζήτησιν των ανθρωπίνων πραγμάτων το επιχείρημα του δικαίου αξίαν έχει, όπου ίση υπάρχει δύναμις προς επιβολήν αυτού, ότι όμως ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμίς του και ο ασθενής παραχωρεί ό,τι του επιβάλλει η αδυναμία του"

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ Ε89

Μετάφραση Ελ. Βενιζέλου


28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 - ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ Ι. ΜΕΤΑΞΑ

http://4.bp.blogspot.com/_NuhZMDR5O28/S_qK4rCNqWI/AAAAAAAAATQ/FgeBEEMBpt0/s400/%CE%99%CE%A9%CE%91%CE%9D%CE%9D%CE%97%CE%A3+%CE%9C%CE%95%CE%A4%CE%91%CE%9E%CE%91%CE%A3.jpg

“Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της.
Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημάς να ζήσωμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν ώραν την παράδοσιν τμημάτων του Εθνικού εδάφους κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν και ότι προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρεσβευτήν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’ εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.
Έλληνες
Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος θα εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά μας και τας ιεράς μας παραδόσεις. Νυν υπέρ πάντων ο αγών.


Η ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ

Το πρώτο βήμα για να εξοντώσεις ένα έθνος
είναι να διαγράψεις τη μνήμη του.
Να καταστρέψεις τα βιβλία του,
την κουλτούρα του, την ιστορία του.
Μετά να βάλεις κάποιον να γράψει νέα βιβλία,
να κατασκευάσει μια νέα παιδεία,
να επινοήσει μια νέα ιστορία.
Δεν θα χρειαστεί πολύς καιρός
για να αρχίσει αυτό το έθνος
να ξεχνά ποιο είναι και ποιο ήταν.
Ο υπόλοιπος κόσμος γύρω του
θα το ξεχάσει ακόμα πιο γρήγορα.


Μ. Κούντερα

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΕ 10 ΛΕΠΤΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ: 26 ΧΡΟΝΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ.

free counters