Χιλιάδες Έλληνες στη διαδήλωση, βίαιες συγκρούσεις με την αστυνομία, τραυματισμοί και συλλήψεις.
Του Σπύρου Δημητρίου
Αντιπροέδρου ιδρύματος Στρατηγού Γεωργίου Γρίβα – Διγενή
Τα γεγονότα της 1ης Απρίλη στην Κύπρο έφεραν αρχικά μια αμηχανία στην κυβέρνηση της Αθήνας που ταυτόχρονα δέχθηκε τις επιθέσεις της κατά τα άλλα φίλης Αγγλίας αλλά και της Τουρκίας, ότι βρίσκεται πίσω από την έκρηξη της επαναστατικής δράσης στη Μεγαλόνησο. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Αμερικανός Πρέσβης κ. Κάννον στην Αθήνα. Οι ραδιοφωνικές εκπομπές που γινόταν από την «φωνή της Πατρίδας» για την Κύπρο ήταν χλιαρές σε σχέση με τον προηγούμενο καιρό προκαλώντας την οργή του Διγενή που περίμενε περισσότερα πράγματα από πλευράς της Ελλάδας. Το φοιτητικό και σπουδαστικό κίνημα που βρισκόταν στους δρόμους για την Κύπρο από το δημοψήφισμα της 15ης Ιανουαρίου 1950 μέχρι και την έναρξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ δεν θα έμενε με σταυρωμένα τα χέρια. Ήταν η εποχή που η Κύπρος βρισκόταν στην καρδιά όλων των Ελλήνων και που οι ίδιοι την είχαν πάρει στους ώμους τους για τον μεγάλο στόχο την ΕΝΩΣΗ με την Ελλάδα. Οι Κύπριοι φοιτητές αλλά και η Κύπριοι που έμεναν στην Ελλάδα ήταν ένα με τους υπόλοιπους αδελφούς στον μεγάλο κοινό Αγώνα.
Το Σάββατο 9 Απριλίου 1955, λίγες μόνο μέρες μετά το ξέσπασμα του Αγώνα και αφού είχε προκληθεί το κοινό αίσθημα των Ελλήνων από τις απειλές των Βρετανών και την αδράνεια της ελληνικής κυβέρνησης, η «Πανσπουδαστική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνος» (Π.Ε.Κ.Α) πραγματοποίησε στην Αθήνα, ένα μεγαλειώδες συλλαλητήριο συμπαράστασης «στον αγωνιζόμενον Κυπριακόν λαόν». Το συλλαλητήριο ήταν αρχικά να γίνει στο προαύλιο του Πανεπιστημίου αλλά τελικά πραγματοποιήθηκε στις 11.00 το πρωί του Σαββάτου στην πλατεία Ομονοίας. Η Π.Ε.Κ.Α στην προκήρυξή της καλούσε τους φοιτητές και τους σπουδαστές να συμμετέχουν ενεργά στο συλλαλητήριο «πιστοί εις το προσκλητήριον των σκλάβων αδελφών μας». Στην συνέχεια η προκήρυξή της έλεγα «με βόμβες, με χειροβομβίδες και δυναμίτες οι Κύπριοι αδελφοί μας σπάζουν τις αλυσίδες της δουλείας» και ότι «το ηφαίστειο της Κυπριακής ψυχής εξερράγη για να καταποντίση τους απαίσιους Βρεττανούς τυράννους». Σε ανακοίνωσή της εξ άλλου η Π.Ε.Κ.Α συνιστά στην ελληνική κυβέρνηση να ρίξει στο καλάθι των αχρήστων τις βρετανικές διαμαρτυρίες «και να αφήση το Ραδιοφωνικό σταθμό ελεύθερο να εκφράση το λαικόν αίσθημα».
Προκηρύξεις γι αυτό το συλλαλητήριο εξέδωσαν και η «Πανελλήνια Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου», με πρόεδρο τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, η «Ένωσις Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών» και η «Εθνική Φοιτητική Ένωσις Κυπρίων».
Η αστυνομία όπως ήταν φυσικό απαγόρευσε με ανακοίνωσή της κάθε συγκέντρωση και πήρε δρακόντεια μέτρα ασφαλείας όπως θα δούμε πιο κάτω στην περιγραφή του ρεπορτάζ από τον τύπο της εποχής. Επίσης όλα τα σχολεία, που έκαναν μάθημα και Σάββατο τότε, έκλεισαν αντί για την Δευτέρα που ξεκινούσε η Μεγάλη Εβδομάδα, με σκοπό να μην μπορέσουν να παρευρεθούν στο συλλαλητήριο εκείνης της μέρας. Παρ’ όλα αυτά η συγκέντρωση ήταν μεγαλειώδεις και δυναμική με την ελληνική νεολαία να πρωτοστατεί συμπαραστάτης των παλικαριών του Διγενή που βρίσκονταν ήδη στο καμίνι της μάχης. Οι συγκρούσεις με την αστυνομία ήταν σφοδρές με τις δυνάμεις ασφαλείας, που άγγιζαν τις 3000 χιλιάδες, να χτυπούν στο ψαχνό. Διαβάζουμε στο ρεπορτάζ της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ των Αθηνών για τα γεγονότα εκείνης της μέρας:
«Από της πρωίας έκτακτα μέτρα είχον ληφθή υπό των αστυνομικών αρχών. Η διεύθυνσις της Αστυνομίας Αθηνών καθώς και η Υποδιεύθυνσις Ασφαλείας ευρίσκοντο εν αυστηρότατη επιφυλακή. Αι ξέναι πρεσβείαι, τα προξενεία και τα κτήρια εις τα οποία στεγάζονται αγγλικαί και αμερικανικαί υπηρεσίαι εφρουρούντο υπό ισχυρών δυνάμεων ενώ πυκναί περίπολοι εκυκλοφόρουν εις τας κεντρικάς οδούς της πόλεως. Προ των Παλαιών Ανακτόρων είχον σταθμεύση το μηχανοκίνητον και αι αντλίαι της πυροσβεστικής υπηρεσίας. Άλλαι ισχυραί αστυνομικαί δυνάμεις ήσαν παραταγμέναι εις καίρια σημεία των οδών Σταδίου και Πανεπιστημίου. Ήτοι έμπροσθεν του Άρειου Πάγου, του Μετοχικού Ταμείου, της Καθολικής Εκκλησίας της Ακαδημίας, του Πανεπιστημίου και της Βιβλιοθήκης.
Εν συνόλω είχον κινητοποιηθή δυο χιλιάδες αστυνομικοί εν στολή και υπερχίλιοι, εν πολιτική περιβολή. Το γενικόν πρόσταγμα είχεν ο διευθυντής της Αστυνομίας Αθηνών κ. Γεωργίου, εις δε το γραφείον του από το οποίο διηύθυνε και την όλην αντιμετώπισιν των απεργών, παρευρίσκοντο ο Αρχηγός της Αστυνομίας κ. Λεονταρίτης και ο διοικητής της Γε. Ασφαλείας κ. Ρακιντζής. Επίσης κατόπιν εντολής του προισταμένου της Εισαγγελίας κ. Χριστόπουλου παρευρίσκετο και ο αντεισαγγελεύς κ. Δημητριάδης δια να δώση εν ανάγκη διαταγήν συμφώνος με τον νόμο, εις την δια της βίας διάλυσιν των διαδηλωτών.
ΑΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΙΣ
Αι πληροφορίαι της Αστυνομίας ήσαν ότι οι σπουδασταί θα απερειρώντο να συγκεντρωθούν εις την πλατεία Ομονοίας αφ’ ενός και εις τας Στύλους του Ολυμπίου Διός αφ’ ετέρου. Το πρώτο κύμα των διαδηλωτών ενεφανίσθη εις τα Χαυτεία την 11ην πρωινήν κατευθυνόμενον προς την πλατεία Συντάγματος δια της οδού Πανεπιστημίου. Οι διαδηλωταί εκραύγαζαν ενωτικά συνθήματα, σείοντες πλακάτ μια διαφόρους επιγραφάς ως «Ένωσις με τη Κύπρο», «Κύριε Παπάγο μην παρασύρεσθε από τους Άγγλους», «Ζήτω η Ε.ΟΚ.Α», «Κάτω οι πράκτορες της Ιντέλλιντζενς Σέρβις» κ.α. Έτεραι ομάδες συνεκεντρούντο εις τα παρόδους της οδού Πανεπιστημίου, δια να συνενωθούν αργότερον με την κυρίαν μάζαν των διαδηλωτών επί της οδού Πανεπιστημίου. Η πρώτη σύγκρουσις διαδηλωτών και αστυνομίας εσημειώθη έξωθι του ζαχαροσπλαστείου «Ηνωμένα Βουστάσια» όπου οι αστυνομικοί επιχείρησαν να αποτρέψουν την συνένωσιν ομάδων διαδηλωτών κατερχομένων δια της οδού Θεμιστοκλέους μετά της κυρίας μάζης των διαδηλωτών. Οι αστυνομικοί επετέθησαν με κλόμπς κατά των φοιτητών οι οποίοι όμως τελικώς επέτυχον να συνενωθούν και να ανέλθουν μέχρι της Στοάς Αρσακείου. Εκεί όμως συνήντησαν ισχυροτέρας αστυνομικάς δυνάμεις αι οποίαι εφύλασσον πας πέριξ παρόδους και τα δημόσια κτήρια και αι οποίαι επετέθησαν με βιαιότητα κατά των διαδηλωτών ενυσχιθείσαι εν τω μεταξύ υπό μηχανοκινήτων. Οι διαδηλωταί τότε υπό την πίεσιν των αστυνομικών εχωρίσθησαν εις δυο ομάδας εκ των οποίων η μια υπεχώρησεν προς την οδόν Χαριλάου Τρικούπη και η οποία εξεχύθη εις την Στοάν Αρσακείου ενώ μικρότεραι ομάδες διαδηλωτών επέτυχον να παραμείνουν εις την οδόν Πανεπιστημίου. Εντός και έξωθι στη Στοάς εσημειώθησαν αι κυριώτεραι συγκρούσεις συνεπεία της επιθετικότητος των αστυνομικών οργάνων τα οποία εξέσχιζον τα πλακάτ έθραυσον τους λοστούς των και επιτίθεντο με αυτούς και με κλόμπς κατά των διαδηλωτών. Εντός της Στοάς προεκλήθησαν σκηναί μικροπανικού. Οι καταστηματάρχαι έκλειον τα ρολά των καταστημάτων των, ενώ τα καθίσματα και τα τραπέζια του καφενείου Σιγάλα ανησπάγησαν και εχρησιμοποιήθησαν υπό των αστυνομικών και των διαδηλωτών εναντίον αλλήλων. Εκεί ερταυμαυτίσθη σοβαρώς εις αστυνομικός. Εν συνεχεία οι αστυνομικοί υπεχώρησαν προς στιγμήν δια να επανέλθουν ενισχυμένοι με νέας δυνάμεις οπότε αι συμπλοκαί εγενικεύθησαν. Κατ’ αυτάς ανεμίχθησαν ακουσίως των και άτομα μη μετέχοντα εις την διαδήλωσιν, ετραυματίσθησαν δε μεταξύ άλλων σοβαρώς ο σμηνίτης Βασίλειος Μπηλιός μεταβαίνων προς υπηρεσία εις το Γενικόν Επιτελείον Αεροπορίας υπό αστυνομικών και έτερος σμηνίτης ελαφρότερον. Επίθεσιν υπέστη επίσης υπό αστυνομικών και ο οπερατέρ της Γαλλικής Εταιρείας επικαίρων «Πατέ Γκωμόν» κ. Νόβακ, ενώ εκινηματογράφηζεν αστυνομικούς επιτιθεμένους κατά φοιτητών, ενώ άλλοι αστυνομικοί αφήρουν από δημοσιογράφους τα σημειωματάριά των εις τα οποία εκράτουν σημειώσεις. Επίσης βιαία επίθεσιν υπέστησαν υπό των μεταφερθέντων δια των μηχανοκίνητων αστυνομικών, ομάδες πολιτών, οι οποίοι είχον καταφύγει εις την κλίμακα του Αρσακείου, άλλοι δια να μην ευρεθούν μεταξύ των συμπλεκομένων διαδηλωτών και αστυνομικών και άλλοι δια να παρακολουθήσουν τα διαδραματιζόμενα εις την οδόν Πανεπιστημίου. Ούτοι εξυλοκοπήθησαν αγρίως. Η τελευταία μικροσυμπλοκή εσημειώθη περί την 12.15’ μ.μ. οπότε μικρά ομάς φοιτητών εξήλθε με νέα πλακάτ εις την οδόν Πανεπιστημίου από την οδόν Ε. Μπενάκη. Και οι διαδηλωταί αυτοί όως διελύθησαν μετ’ ολίγον, αποκατασταθείσης της συγκοινωνίας, η οποία είχε διακοπή από της 11ης π.μ.
ΟΙ ΤΡΑΥΜΑΤΙΑΙ
Κατά τας συμπλοκάς μεταξύ αστυνομικών και διαδηλωτών ετραυματίσθησαν σοβαρώς μεν ο αστυφύλαξ του μηχανοκίνητου Κ. Αθανασόπουλος κτυπηθείς με καρεκλόξυλον εις την κεφαλήν από διαδηλωτήν εντός της στοάς Αρσακείου και ελαφρώς άλλοι τέσσαρις: ο αστυφύλαξ της Τροχαίας Νικ. Μπουρδάκος και οι αστυφύλακες της Γενικής Ααφαλείας Νικ. Σαχλής, Ευαγ. Νικολούδης και Δημ. Καψούλας μεταφερθέντες εις τον σταθμόν πρώτων βοηθειών. Ο Αθανασόπουλος διεκομίσθη εις το 430 Στρατιωτικόν Νοσοκομείον. Εκ των διαδηλωτών ετραυματίσθησαν σοβαρώς οι Ι. Παπαδημητρίου ετών 22 και Στυλ. Κωτούλας ετών 20, μεταφερθέντες εις το Λαικόν Νοσοκομείον και ελαφρώς οι Βασιλική Μοίρα, Αργύριος Μπουντιώτης ετών 22, Ευανθία Γούναρη ετών 23 και Παρασκευή Γενεράλη ετών 32. Αι γυναίκες ετραυματίσθησαν άλλαι με λίθους των διαδηλωτών και άλλαι με κλόμπς από αστυνομικούς διότι ευρέθησαν τυχαίως εις τας συγκρούσεις. Κατά τη διάρκειαν των σκηνών συνελήφθησαν από τα αστυνομικά όργανα 15 σπουδασταί οι οποίοι την εσπέραν αφέθησαν ελεύθεροι».
Η «Κυπριακή Αδελφότης Αθηνών» απηύθυνε χαιρετισμό προς τους εν Κύπρο Κυπρίους με τον οποίο του συγχαίρει διότι είναι άξιοι συνεχιστές των ενδόξων μαχητών του Έθνους, οι οποίοι πέτυχαν με τους αγώνες και τις θυσίες τους, την ελευθερία τους. Ακολούθως κακίζετε η άκαμπτη στάση της Βρετανίας ενώ παρέχουν την ολόψυχη συμπαράσταση των Κυπρίων της Ελλάδας και του πανελληνίου προς τους «σκληρώς αγωνιζωμένους αδελφούς».
ΕΡΑΝΟΣ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ
Υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών η «Πανελλήνιος Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου», εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία εκφράζει προς την βρετανικό λαό και όλον τον πολιτισμένο κόσμο την άφατη οδύνη του ελληνικού λαού για τις επίσημες και ανεπίσημες βρετανικές αντιδράσεις τις οποίες προκάλεσαν τα τελευταία γεγονότα στη Κύπρο «εις τα οποία η άκαμπτος αδιαλλαξία της βρεττανικής κυβερνήσεως εξώθησε τον ευγενή κυπριακόν λαόν». Στη συνέχεια, προσθέτει ότι ο ελληνικός λαός θυμάται τις συνεχείς επίσημες και ανεπίσημες αγγλικές προτροπές, κατά την διάρκεια της ξενικής κατοχής για την χρησιμοποίηση παντός μέσου για την αποτίναξη του κατακτητή και διερωτάται αν πρέπει να πιστεύει ότι τον ξενικό ζυγό, όταν μεν τον επιβάλλουν άλλοι πρέπει να να τον αποτινάζουμε, όταν δε τον επιβάλλουν συμμαχικά χέρια πρέπει να τον ανεχόμαστε. «Επειδή όμως - τονίζετε εν συνεχεία- ο ελληνικός λαός δια παθημάτων 3.000 χρόνων έχει διδαχθή να θεωρεί τον ξενικόν ζυγόν ως την βαρυτέρα εθνικήν συμφοράν, αυθορμήτως ευρίσκεται παρά το πλευρόν των υπέρ της ελευθερίας των αγωνιζομένων Κυπρίων πατριωτών, όπως υπήρξε και είναι πάντοτε αλληλέγγυος μετά παντός υπέρ της ελευθερίας του μαχόμενου λαού».
Η «Πανελλήνιος Επιτροπή Ενώσεως Κύπρου», τέλος, προς διατράνωση της πιο πάνω αλληλεγγύης, καλεί τον ελληνικό λαό, εκτός της οποιασδήποτε άλλης εκδηλώσεως, να στείλει και την υλική του συνδρομή «εις τον υπ’ αρ. 401.204 ειδικόν λογαρισμόν παρά τη Εθνική Τραπέζη Ελλάδος και Αθηνών υπό τον τίτλον «Αρχιεπίσκοπος Αθηνών – Ένωσις Κύπρου».
Ψηφίσματα και ανακοινώσεις δια των οποίων διαδηλώνουν την συμπαράστασή τους στον αγώνα του κυπριακού λαού, εξέδωσαν πολλοί φορείς μεταξύ άλλων, η «Πανελλήνια Ένωσις Συνταξιούχων του ΙΚΑ», η «Γενική Συνομοσπονδία Πολεμιστών Ελλάδος νόμου 751-1836», οι μαθητές και οι μαθήτριες του «Προτύπου Λυκείου Αθηνών» κ.α.
Στη Θεσσαλονίκη οι φοιτητικές οργανώσεις, με ψηφίσματά τους, υποστηρίζουν την ακλόνητη απόφασή τους να αγωνιστούν με όλα τα μέσα για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Χαρακτηριστικό είναι και το τηλεγράφημα από απηύθυνε η «Επιμορφωτική Ένωσις του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης» προς τον Αμερικανό Πρέσβη κ. Κάννον, ως απάντηση στις δηλώσεις του περί Κύπρου, το οποίο είχε ως εξής: «Υμέτεραι δηλώσεις περί Κύπρου επροκάλεσαν αγανάκτησιν και αηδία των φοιτητών της Βορείου Ελλάδος. Δηλούμεν ότι δεν θεωρούμεν την ελευθερίαν των αδελφών Κυπρίων ως είδος νεωτερισμού πωλούμενον εις το κατάστημα του Ο.Η.Ε. ίνα να αναμείνωμεν την κατάλληλον εποχή των εκπτώσεων. Θ’ αγωνισθώμεν ανά πάσα στιγμήν».
Πηγή:
Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ των Αθηνών 8-9-10/4/1955
Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ των Αθηνών 8-9-10/4/1955
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου