Την Κυριακή 11 Δεκεμβρίου 1955, έγινε μια συγκλονιστική μάχη στην
περιοχή των Σπηλιών μεταξύ Άγγλων στρατιωτών και ανταρτών της ΕΟΚΑ. Στα
λημέρια των Σπηλιών εκείνη τη μέρα βρισκόταν ο Διγενής με 12 άνδρες του.
Σ' όλη την περιοχή των Σπηλιών επικρατούσε πυκνή ομίχλη. Σε κάποια
στιγμή, ο φρουρός των ανταρτών διέκρινε κινήσεις στρατιωτικών
αυτοκινήτων στα Σπήλια. Κατόπιν τα αυτοκίνητα κινήθηκαν από τα Σπήλια
προς τη διασταύρωση των δρόμων Κανναβιών - Λαγουδέρων - Σανατορίου. Ο
Διγενής ενημερώθηκε και διέταξε να γίνει διπλή σκοπιά. Μετά το μεσημέρι,
ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ ειδοποιήθηκε από έκτακτο φρουρό ότι Άγγλοι
στρατιώτες προχώρησαν προς το σημείο, όπου γινόταν διασταύρωση τεσσάρων
μονοπατιών, ένα από τα οποία οδηγούσε στα λημέρια της ΕΟΚΑ. Η επιχείρηση
αυτή γινόταν για ανακάλυψη ανδρών της ΕΟΚΑ, «τρομοκρατών», όπως οι
Άγγλοι αποκαλούσαν τους αγωνιστές της ελευθερίας της Κύπρου.
Ο Διγενής έδωσε οδηγίες στους άνδρες του πώς θα αντιμετωπίσουν τους Άγγλους και πώς θα διαφύγουν σε περίπτωση κινδύνου αποκλεισμού. Στον Αυξεντίου είπε να προχωρήσει με άλλους τρεις αγωνιστές και να ενεργήσει ανάλογα με την επικρατούσα κατάσταση. Οι τέσσερις αγωνιστές πήραν τις θέσεις τους. Ο Αυξεντίου έδωσε εντολή στους συναγωνιστές του να πυροβολήσουν τους Άγγλους, αν πλησίαζαν πολύ κοντά τους. Αυτό έγινε σε κάποια στιγμή και αμέσως ο Αυξεντίου διέταξε οπισθοχώρηση. Οι τέσσερις αγωνιστές κατευθύνονταν προς συγκεκριμένο σημείο σύμφωνα με τις οδηγίες του Διγενή. Ξαφνικά ο Αυξεντίου άλλαξε πορεία και προχώρησε προς τη χαράδρα, που βρισκόταν στα δεξιά προς την πλευρά των κρησφύγετων. Στους τρεις άνδρες του είπε να προχωρήσουν και να συναντήσουν τον Αρχηγό. Ο ίδιος κατηφόρισε, οπότε είδε δυο ομάδες Άγγλων στρατιωτών ν' ανεβαίνουν στις δυο βουνοπλαγιές, που ήταν δεξιά και αριστερά της χαράδρας. Αμέσως έριξε μερικές ριπές με το όπλο του προς τη μια ομάδα και μερικές προς την άλλη. Η ώρα ήταν περίπου 3 μ.μ. Τότε οι Άγγλοι άρχισαν να πυροβολούν προς την κατεύθυνση που δέχτηκαν τους πυροβολισμούς. Η μια ομάδα κτυπούσε την άλλη. Η χαράδρα και οι βουνοπλαγιές δονήθηκαν πολύ από τα καταιγιστικά πυρά. Οι αλληλοπυροβολισμοί τους άφησαν 15 νεκρούς στρατιώτες και τραυμάτισαν 35. Όλα τα μέλη της ΕΟΚΑ διέφυγαν χωρίς να πάθουν τίποτε. Η έξυπνη και ριψοκίνδυνη ενέργεια του Αυξεντίου έδωσε την ευκαιρία στον Αρχηγό και στους άνδρες του να διολισθήσουν και να φτάσουν σε ασφαλές μέρος. Ο Διγενής με τρεις αγωνιστές κατέφυγε στο λημέρι του Γρηγόρη Γρήγορα στην Κακοπετριά. Άλλοι οκτώ, μετά από πορεία 17 ωρών, έφτασαν στον Καλοπαναγιώτη και αργότερα στο Φοινί. Ο Αυξεντίου κατέληξε στα ΚαννάΒια και κοιμήθηκε τρία βράδια στην εκκλησία του χωριού. Έπειτα ανέλαβε την ανασυγκρότηση του τομέα της Πιτσιλιάς.
Ο Διγενής στα απομνημονεύματα του αγώνα της ΕΟΚΑ, γράφει για αυτή την επική μάχη : « Εξακόσιοι έως επτακόσιοι Άγγλοι στρατιώται επισημάνοντες τας θέσεις μας, κατόπιν προδοσίας, όχι μόνον δεν κατώρθωσαν να επιφέρουν καμμίαν απώλειαν εις ημάς, αλλά τουναντίον μας παρέσχον, λόγω ανικαότητός των, την ευκαιρίαν να τους οδηγήσωμεν εις αλληλοεξόντωσιν. Ενώ είχον εν συνεχεία όλα τα μέσα να μας καταδιώξουν, δεν έπραξαν τούτο και ενώ πολλάκις ήλθον εις επαφήν μεθ’ ημών και εγνώριζον την κατεύθινσιν της συπτήξεώς μας, ημείς κατωρθώσαμεν να διαφύγομεν. Αι δυνέμεις τωνς εις την περιοχήν Κούρδαλι-Σπήλια(600-700 στρατιώται) ως και αι δυνάμεις των εις Κακοπετριάν(περί τους 150 στρατιώται) παρέμειναν καθ’ όλην την διάρκειαν των επιχειρήσεων τούτων αδρανείς και ακίνητοι, ανεξαρτήτως του ότι και άλλαι δυνάμεις θα ήτο δυνατόν να κινηθούν απο Λευκωσία και Μόρφου προς τον χώρον των επιχειρήσεων, δια να αποκόψουν τελείως πάσαν υποχώρισίν μας προς οιανδήποτε κατεύθυνσιν.»
Συνεχίζει ο Αρχηγός για την διαφυγή του και την πορεία προς ασφαλές σημείο στη Κακοπετριά:
«Μετά το επεισόδιον τούτο συνεχίσαμεν κοπιώδη πορείαν εις ανώμαλον έδαφος, πάντοτε προς κατεύθυνσιν της Κακοπετριάς, οδηγούμενοι μόνον απο τον πολικόν αστέρα, καθ’ όσον ούτε εγώ, ούτε κανείς εκ των συνοδευόντων με τριών ανδρών εγνώριζε το έδαφος. Η πορεία ήτο λίαν απίπονος και δια να μη αποκτώμεν αλλήλων ανερριχώμεθα τας αποτόμους κλιτύς των βουνών, κρατούμενοι δια των χειρών. Οι μετ’ εμού ήσαν οι : Ευαγόρας Παπαχριστοφόρου, Χαρίλαος Ξενοφώντος και Λάμπρος Καυκαλίδης. Πολλάκις εκινδυνεύσαμεν να φονευθώμεν εκ των πτώσεων. Η ετέρα ομάς προεπορεύετο ημών εις μεγάλην απόστασιν, ώστε δεν είχομεν μετ’ αυτής ουδεμίαν επαφήν. Παρά την διαφυγήν μας, δεν ήμην ήσυχος, διότι αντελαμβανόμην, ότι, εάν ο αντίπαλός μας ενήργει καλώς, θα ηδύνατο να μας ανακόψη εις την ορεινήν και δασώδη εκείνην περιοχήν με τα ταχυκίνητα μέσα, τα οποία διέθετε, πολλώ μάλλον καθ’ όσον είμεθα υποχρεωμένοι να διασταυρώσωμεν πολλάκις την αμαξιτόν Κούρδαλι-Ευρύχου, λόγω των πολλών ελιγμών, τους οποίους σχηματίζει αύτη εις την ορεινήν εκείνην περιοχήν. Ευτυχώς δι’ ημάς, ο αντίπαλος δεν εκινήθη όχι μόνον εκ της κατευθύνσεως Κούρδαλι-Σπήλια, αλλ’ ούτε και εκ της κατευθύνσεως Κακοπετριάς, ως ώφειλε να πράξη δια των εκεί δυνέμεών του, οπότε ασφαλώς θα μας ενεκλώβιζε. Ούτω περί την 3ην πρωινήν ώραν της 12ης Δεκεμβρίου, κατόπιν συνεχούς πορείας, εφθάσαμεν εις τα υψώματα βορειοανατολικώς Κακοπετριάς, όπου υπό βροχήν και με σκέπασμα μόνον εν αδιάβροχον εκάθησα να αναπαυθώ μετά των συντρόφων μου μέχρις όπου εξημέρωσε.»
Η μάχη στα Σπήλα είναι απο τις πιο δυναμικές και περιπετειώδης του Αγώνα της ΕΟΚΑ και απέδειξε τις στρατιωτικές ικανότητες τόσο του Αρχηγού όσο και του Γρηγόρη Αυξεντίου.
Ο Διγενής έδωσε οδηγίες στους άνδρες του πώς θα αντιμετωπίσουν τους Άγγλους και πώς θα διαφύγουν σε περίπτωση κινδύνου αποκλεισμού. Στον Αυξεντίου είπε να προχωρήσει με άλλους τρεις αγωνιστές και να ενεργήσει ανάλογα με την επικρατούσα κατάσταση. Οι τέσσερις αγωνιστές πήραν τις θέσεις τους. Ο Αυξεντίου έδωσε εντολή στους συναγωνιστές του να πυροβολήσουν τους Άγγλους, αν πλησίαζαν πολύ κοντά τους. Αυτό έγινε σε κάποια στιγμή και αμέσως ο Αυξεντίου διέταξε οπισθοχώρηση. Οι τέσσερις αγωνιστές κατευθύνονταν προς συγκεκριμένο σημείο σύμφωνα με τις οδηγίες του Διγενή. Ξαφνικά ο Αυξεντίου άλλαξε πορεία και προχώρησε προς τη χαράδρα, που βρισκόταν στα δεξιά προς την πλευρά των κρησφύγετων. Στους τρεις άνδρες του είπε να προχωρήσουν και να συναντήσουν τον Αρχηγό. Ο ίδιος κατηφόρισε, οπότε είδε δυο ομάδες Άγγλων στρατιωτών ν' ανεβαίνουν στις δυο βουνοπλαγιές, που ήταν δεξιά και αριστερά της χαράδρας. Αμέσως έριξε μερικές ριπές με το όπλο του προς τη μια ομάδα και μερικές προς την άλλη. Η ώρα ήταν περίπου 3 μ.μ. Τότε οι Άγγλοι άρχισαν να πυροβολούν προς την κατεύθυνση που δέχτηκαν τους πυροβολισμούς. Η μια ομάδα κτυπούσε την άλλη. Η χαράδρα και οι βουνοπλαγιές δονήθηκαν πολύ από τα καταιγιστικά πυρά. Οι αλληλοπυροβολισμοί τους άφησαν 15 νεκρούς στρατιώτες και τραυμάτισαν 35. Όλα τα μέλη της ΕΟΚΑ διέφυγαν χωρίς να πάθουν τίποτε. Η έξυπνη και ριψοκίνδυνη ενέργεια του Αυξεντίου έδωσε την ευκαιρία στον Αρχηγό και στους άνδρες του να διολισθήσουν και να φτάσουν σε ασφαλές μέρος. Ο Διγενής με τρεις αγωνιστές κατέφυγε στο λημέρι του Γρηγόρη Γρήγορα στην Κακοπετριά. Άλλοι οκτώ, μετά από πορεία 17 ωρών, έφτασαν στον Καλοπαναγιώτη και αργότερα στο Φοινί. Ο Αυξεντίου κατέληξε στα ΚαννάΒια και κοιμήθηκε τρία βράδια στην εκκλησία του χωριού. Έπειτα ανέλαβε την ανασυγκρότηση του τομέα της Πιτσιλιάς.
Ο Διγενής στα απομνημονεύματα του αγώνα της ΕΟΚΑ, γράφει για αυτή την επική μάχη : « Εξακόσιοι έως επτακόσιοι Άγγλοι στρατιώται επισημάνοντες τας θέσεις μας, κατόπιν προδοσίας, όχι μόνον δεν κατώρθωσαν να επιφέρουν καμμίαν απώλειαν εις ημάς, αλλά τουναντίον μας παρέσχον, λόγω ανικαότητός των, την ευκαιρίαν να τους οδηγήσωμεν εις αλληλοεξόντωσιν. Ενώ είχον εν συνεχεία όλα τα μέσα να μας καταδιώξουν, δεν έπραξαν τούτο και ενώ πολλάκις ήλθον εις επαφήν μεθ’ ημών και εγνώριζον την κατεύθινσιν της συπτήξεώς μας, ημείς κατωρθώσαμεν να διαφύγομεν. Αι δυνέμεις τωνς εις την περιοχήν Κούρδαλι-Σπήλια(600-700 στρατιώται) ως και αι δυνάμεις των εις Κακοπετριάν(περί τους 150 στρατιώται) παρέμειναν καθ’ όλην την διάρκειαν των επιχειρήσεων τούτων αδρανείς και ακίνητοι, ανεξαρτήτως του ότι και άλλαι δυνάμεις θα ήτο δυνατόν να κινηθούν απο Λευκωσία και Μόρφου προς τον χώρον των επιχειρήσεων, δια να αποκόψουν τελείως πάσαν υποχώρισίν μας προς οιανδήποτε κατεύθυνσιν.»
Συνεχίζει ο Αρχηγός για την διαφυγή του και την πορεία προς ασφαλές σημείο στη Κακοπετριά:
«Μετά το επεισόδιον τούτο συνεχίσαμεν κοπιώδη πορείαν εις ανώμαλον έδαφος, πάντοτε προς κατεύθυνσιν της Κακοπετριάς, οδηγούμενοι μόνον απο τον πολικόν αστέρα, καθ’ όσον ούτε εγώ, ούτε κανείς εκ των συνοδευόντων με τριών ανδρών εγνώριζε το έδαφος. Η πορεία ήτο λίαν απίπονος και δια να μη αποκτώμεν αλλήλων ανερριχώμεθα τας αποτόμους κλιτύς των βουνών, κρατούμενοι δια των χειρών. Οι μετ’ εμού ήσαν οι : Ευαγόρας Παπαχριστοφόρου, Χαρίλαος Ξενοφώντος και Λάμπρος Καυκαλίδης. Πολλάκις εκινδυνεύσαμεν να φονευθώμεν εκ των πτώσεων. Η ετέρα ομάς προεπορεύετο ημών εις μεγάλην απόστασιν, ώστε δεν είχομεν μετ’ αυτής ουδεμίαν επαφήν. Παρά την διαφυγήν μας, δεν ήμην ήσυχος, διότι αντελαμβανόμην, ότι, εάν ο αντίπαλός μας ενήργει καλώς, θα ηδύνατο να μας ανακόψη εις την ορεινήν και δασώδη εκείνην περιοχήν με τα ταχυκίνητα μέσα, τα οποία διέθετε, πολλώ μάλλον καθ’ όσον είμεθα υποχρεωμένοι να διασταυρώσωμεν πολλάκις την αμαξιτόν Κούρδαλι-Ευρύχου, λόγω των πολλών ελιγμών, τους οποίους σχηματίζει αύτη εις την ορεινήν εκείνην περιοχήν. Ευτυχώς δι’ ημάς, ο αντίπαλος δεν εκινήθη όχι μόνον εκ της κατευθύνσεως Κούρδαλι-Σπήλια, αλλ’ ούτε και εκ της κατευθύνσεως Κακοπετριάς, ως ώφειλε να πράξη δια των εκεί δυνέμεών του, οπότε ασφαλώς θα μας ενεκλώβιζε. Ούτω περί την 3ην πρωινήν ώραν της 12ης Δεκεμβρίου, κατόπιν συνεχούς πορείας, εφθάσαμεν εις τα υψώματα βορειοανατολικώς Κακοπετριάς, όπου υπό βροχήν και με σκέπασμα μόνον εν αδιάβροχον εκάθησα να αναπαυθώ μετά των συντρόφων μου μέχρις όπου εξημέρωσε.»
Η μάχη στα Σπήλα είναι απο τις πιο δυναμικές και περιπετειώδης του Αγώνα της ΕΟΚΑ και απέδειξε τις στρατιωτικές ικανότητες τόσο του Αρχηγού όσο και του Γρηγόρη Αυξεντίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου