ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ - ΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΘΥΡΑΝΟΙΞΙΑ ΤΗΣ! - ΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ (27 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 537 μ.Χ)

ΤΑ ΘΥΡΑΝΟΙΞΙΑ ΤΗΣ ΣΚΛΑΒΩΜΕΝΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ

Ἄν αὐτό πού καταξιώνει ἕνα λαό στή συνείδηση τῆς ἱστορίας δέν εἶναι οὔτε τά ἐδάφη πού κατέχει οὔτε οἱ πόλεμοι πού διεξάγει παρά ὁ πολιτισμός πού παράγει, τότε σίγουρα οἱ Ἕλληνες μποροῦμε νὰ σεμνυνόμαστε γιατί, λαός κατεξοχήν ἱστορικός, ἔχουμε νά δείξουμε στό διάβα τῶν αἰώνων λαμπρά μνημεῖα πολιτισμοῦ ὅσα ἴσως κανείς ἄλλος λαός μέχρι σήμερα δέ διαθέτει. Μιά θαυμαστή συγκομιδή  ἀπό κάθε ἐποχή τοῦ ἱστορικοῦ μας βίου ἔρχεται νἀ ἐπιβεβαιώσει τή συνέχεια τοῦ ἑλληνικοῦ τρόπου ἀπό τά πανάρχαια χρόνια μέχρι καί σήμερα. Ἀπό τό θησαυρό τοῦ Ἀτρέα μέχρι τά πρόσφατα δημιουργήματα τῆς λαϊκῆς μας τέχνης, πλοῦτος πολιτιστικῶν "προϊόντων" στά ὁποῖα ὁ διαχρονικός Ἕλληνας ἔχει ἀποτυπώσει τούς καημούς καί τά ὄνειρά του, τίς χαρές καί τίς λύπες, ἔχει ἐπενδύσει τά ψυχικά του ἀποθέματα, τό ἴδιο του τό εἶναι.

            Ἕνα τέτοιο μνημεῖο (ἄν καί ὁ ὅρος ἐδῶ χρησιμοποιεῖται συμβατικά -ὅπως θά φανεῖ παρακάτω) φέρνει μπροστά μας σήμερα ἡ ἱστορική μνήμη. Μνημεῖο, πού μόνο του ἀποτελεῖ -αἰῶνες τώρα- σημεῖο ἀναφορᾶς τοῦ ἑλληνορθόδοξου πολιτισμοῦ, κέντρο τῆς πονεμένης Ρωμιοσύνης· μνημεῖο πού, σέ πεῖσμα τῶν καιρῶν καί τῆς -παγκοσμιοποιημένης πιά- λήθης, ἐξακολουθεῖ νά μιλᾶ στούς Νεοέλληνες καί νά τούς συγκινεῖ -μαζί καί κάθε Ὀρθόδοξο· μνημεῖο πού ἀποτελεῖ τό καύχημα τῆς χιλιόχρονης αὐτοκρατορίας τῶν Ρωμιῶν (αὐτῆς πού οἱ Φράγκοι μᾶς ἐπέβαλαν νά τή λέμε "βυζαντινή") καί πού ἀκόμη κι ἄν ἦταν τό μόνο πού εἶχε σωθεῖ θα ἦταν ἀρκετό γιά νά μᾶς δώσει σαφή εἰκόνα τοῦ μεγαλείου καί τῆς λαπρότητας τοῦ πολιτισμοῦ πού ἀναπτύχθηκε στή Βασιλίδα τῶν πόλεων.

Ἦταν λοιπόν, 27 Δεκεμβρίου τοῦ 537 μ.Χ. ὅταν ὁ Αύτοκράτωρ τῶν Ρωμαίων Ἰουστινιανός  ἐγκαινίαζε στήν Κωνσταντινούπολη τόν περικαλή ναό τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, τήν Ἁγια-Σοφιά.

Σύντομο ἱστορικό

            Εἶναι βέβαια γνωστό πώς ὁ ναός δέ χτίστηκε τότε ἀλλά νωρίτερα ἀπό τόν Κωνσταντῖνο. Ἦταν ὅμως μιά τυπική βασιλική, χωρίς τίποτε τό ἰδιαίτερα ἐντυπωσιακό. Ὁ Ἰουστινιανός ἦταν ἐκεῖνος πού προχώρησε στήν ἀνοικοδόμηση τοῦ ναοῦ καί τοῦ ἔδωσε τή μορφή μέ τήν ὀποία πέρασε στήν αἰωνιότητα. Δίκαια λοιπόν, τό δικό του ὄνομα καί ὄχι τοῦ Κωνσταντίνου ἔχει συνδεθεῖ μέ τό θρύλο τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς.

            Τήν ἀπόφαση γιά τήν ἀνοικοδόμηση τήν ἔλαβε ὁ Ἰουστινιανός ἀμέσως μετά τήν καταστολή τῆς περίφημης "στάσης τοῦ νίκα" πού λίγο ἔλειψε νά τοῦ στοιχίσει τό θρόνο. Στή διάρκεια τῆς στάσης ὁ ναός ἔπεσε θῦμα τῆς μανίας τῶν στασιαστῶν καί ἔγινε παρανάλωμα τοῦ πυρός. Ὁ αὐτοκράτορας λοιπόν μόλις ξεπέρασε τήν κρίση θέλησε νά ξανακτίσει τό ναό, ἀποφασισμένος νά ὑπερβεῖ τούς ἄλλους σέ λαμπρότητα. Αὐτοκρατορική ἐγκύκλιος στάλθηκε σέ ὅλους τούς ἐπαρχιακούς κυβερνῆτες μέ τήν ὁποία τούς ἐζητεῖτο νά στείλουν στήν Πόλη τά ὡραιότερα μάρμαρα ἀπό τά πλέον φημισμένα λατομεῖα τῆς αὐτοκρατορίας καί τά πιό σπάνια ὑλικά: πολύτιμοι λίθοι, χρυσός, ἄργυρος, ἐλεφαντόδοντο, ὅλα ὅσα χρειάζονταν γιά νά ἐπαυξηθεῖ ἡ λαμπρότητα τοῦ κτίσματος.

            Γιά τήν ἐκτέλεση τοῦ σχεδίου καί τήν πραγματοποίηση τοῦ ὀνείρου του, ὁ Ἰουστινιανός στάθηκε τυχερός πού ἀνακάλυψε δύο μεγαλοφυεῖς ἀρχιτέκτονες, τόν Ἀνθέμιο ἀπό τίς Τράλλεις καί τόν Ἰσίδωρο ἀπό τή Μίλητο, διακεκριμένους καί καταξιωμένους ἤδη τότε γιά τίς γνώσεις, τήν τόλμη καί τήν ἐφευρετική τους δύναμη. Καί, καθώς ὁ Ἰουστινιανός δέ φειδόταν οὔτε χρημάτων οὔτε κόπων, οἱ ἐργασίες προχώρησαν μέ ταχύτατους ρυθμούς. Ἔτσι, σέ λιγότερο ἀπό 5 χρόνια ὁ ναός ὁλοκληρώθηκε καί στίς 27 Δεκεμβρίου τοῦ 537 μ.Χ. ἔγιναν τά ἐγκαίνιά του ἀπό τόν ἴδιο τόν αὐτοκράτορα, μέ τήν πάνδημη συμμετοχή τοῦ λαοῦ τῆς Πόλης. Ἐπρόκειτο γιά μιά γιορτή πού κράτησε πολλές μέρες, μέ τόν πανηγυρικό χαρακτήρα καί τήν τελετουργική λαμπρότητα πού χαρακτήριζε τή ζωή, δημόσια καί ἰδιωτική, στό Βυζάντιο.

Ἡ Ἁγια-Σοφιά ἀπό ἀρχιτεκτονική πλευρά

α.        γενικά

            Σχετικά μέ τήν ἀρχιτεκτονική ἀξία τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς, θά χρειαζόταν νά πεῖ κανείς πολλά καί νά γνωρίζει ἀκόμη περισσότερα, ὅροι πού δέν ὐφίστανται ἐν προκειμένῳ. Ἀναγκαστικά λοιπόν, θά εἶμαι συνοπτικός.

            Γιά ἀρχή νομίζω ὅτι εἶναι κατάλληλη ἡ ρήση τοῦ πασίγνωστου βυζαντινολόγου Καρόλου Ντήλ ὅτι ἡ "Μεγάλη Ἐκκλησία" εἶναι ἕνα ἀπό τά σπουδαιότερα δημιουργήματα στήν ἱστορία τῆς παγκόσμιας ἀρχιτεκτονικῆς.  Ἐξωτερικά, τό ὅλο οἰκοδόμημα εἶναι ἀσφαλῶς ἐντυπωσιακό, πολύ περισσότερο ὅμως εἶναι μοναδική καί ἀξεπέραστη ἡ ἐντύπωση πού προκαλεῖ ἡ εἴσοδος στό ἐσωτερικό του.  Δέν εἶναι βέβαια εὔκολο σήμερα -μέ δεδομένες τίς φθορές καί τίς καταστροφές- οὔτε καί μέ τή φαντασία νά συλλάβουμε τήν εἰκόνα: ἡ λαμπρότητα τῶν πολύχρωμων μαρμάρων, ὁ χρυσός στά ψηφιδωτά, ὁ ψηφιδωτός διάκοσμος τῶν τόξων πού παραβάλλονται προς τό "τόξο τῆς ἴριδος", τά λεπτοδουλεμένα γλυπτά πάνω στις μαρμάρινες ἐπιφάνειες, τά ἀνάλαφρα κιονόκρανα, οἱ πολύτιμοι λίθοι, τό ἀσημένιο κιβώτιο καί ἡ ὁλόχρυση πλάκα τῆς Ἁγίας Τράπεζας πού τήν κρατοῦσαν ὁλόχρυσοι κίονες, τό περίφημο μεταξωτό κάλυμμά της (ἡ ἐνδυτή, κεντημένη μέ χρυσό καί ἄργυρο)· ὅλα αὐτά συνέθεταν μία εἰκόνα πού μάγευε τόν καθένα.

β.         ὀ τροῦλος

            Κατά κοινή ὅμως ὁμολογία, τό πλέον ἐντυπωσιακό γιά τόν εἰσερχόμενο στό ναό εἶναι ὁ θόλος, ὁ τεράστιος τροῦλος, ὁ ὁποῖος ἀπό συγγραφέα τοῦ 6ου αι. ἔχει ὀρθότατα χαρακτηριστεῖ "ἔργο θαυμάσιο καί συγχρόνως τρομερό" στή θέα, τόσο ἐλαφρό, τόσο ἀέρινο πού φαίνεται "μᾶλλον ὄτι κρέμεται μέ χρυσή ἀλυσίδα ἀπό τόν οὐρανό, παρά ὅτι στηρίζεται σέ στερεές βάσεις". Σ' αὐτό τό ἀποτέλεσμα συμβάλλει καί τό ἰδιοφυές σύστημα φωτισμοῦ: στή βάση τοῦ τρούλου ὑπάρχουν 40 παράθυρα, τό ἕνα δίπλα στό ἄλλο, καί τό φῶς τους, καθώς διαχέεται, "ἐξαφανίζει" σχεδόν τό τύμπανο τοῦ τρούλου μέ ἀποτέλεσμα νά φαίνεται σά νά αἰωρεῖται. Τό βλέμμα τοῦ θεατῆ ἀκολουθῶντας μιά σειρά ἀπό ἀσώματες καμπύλες ἤ τόξα, φτάνει σιγά σιγά στό κέντρο τοῦ τρούλου κι ἐκεῖ ἀναπαύεται. Ἀναπαύεται γιά λίγο, γιατί τό τόξο εἶναι κατασκευασμένο ἔτσι πού "ἀναγκάζει" τό μάτι νά ξανακατέβει στή γῆ. Γιατί στήν Ἁγια-Σοφιά ὁ χῶρος δε χάνει ποτέ τήν ἰσορροπία του καί ὁ ἄνθρωπος δέν ἐκμηδενίζεται, δέν αἰσθάνεται ἀσήμαντος ἀνάμεσα στά ἀτελεύτητα ὕψη, ὅπως συμβαίνει στούς καθεδρικούς ναούς, συνήθως γοτθικοῦ ρυθμοῦ, πού συναντᾶμε στή Δύση.

Πολύ σωστά εἰπώθηκε πώς στήν Ἁγια-Σοφιά,

γιά πρώτη φορά στήν ἱστορία τῆς παγκόσμιας ἀρχιτεκτονικῆς,

διαμορφώθηκε ἔνας χῶρος κατάλληλος γιά τό μυστήριο τοῦ Θεοῦ,

ἀλλά καί τό μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπήσεως.

Γιατί, παρόλη τή μεγαλοπρέπεια καί τήν ὐποδήλωση τοῦ ὑπερφυσικοῦ,

ὁ χῶρος δέν εἶναι ἀπεριόριστος, παραμένει ἀνθρώπινος…

Μαρτυρίες γιά τό κάλλος τοῦ Ναοῦ

            Εἶναι τόσο τό κάλλος τοῡ ναοῦ, τέτοια ἡ ἀλήθειά του, πού μέχρι σήμερα ἡ ἀνθρώπινη γλῶσσα ἀδυνατεῖ μπροστά στό "θαυμαστό μοναδικό κτῖσμα, τό κάλλος τοῦ ὁποίου οἱ λέξεις ἀδυνατοῦν νά ἀποδώσουν". Ὁ Προκόπιος προσπαθεῖ νά περιγράψει μέ συναρπαστική γλῶσσα τἀ συναισθήματα τοῦ ἐπισκέπτη: "καθώς εἰσέρχεται κανείς στήν ἐκκλησία νά προσευχηθεῖ, αἰσθάνεται ἀμέσως ὅτι ὁ ναός αὐτός δέν εἶναι ἔργο ἀνθρώπινης προσπάθειας ἤ τεχνικῆς, ἀλλά τῆς ἐπενέργειας τοῦ Θεοῦ. Τό πνεῦμα, ἀνυψούμενο πρός τόν οὐρανό, ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἐδῶ ὁ Θεός βρίσκεται πολύ κοντά καί ὅτι ἰδιαίτερα εὐχαριστεῖται νά κατοικεῖ σ’ αὐτόν τό ναό, τόν ὁποῖο ὁ ἴδιος ἐπέλεξε γιά τόν ἑαυτό Του".

            Ἕνα ἀπό τά πλέον χαρακτηριστικά στιγμιότυπα πού δείχνει ἀκριβῶς τό μεγαλεῖο πού γευόταν ὅποιος ἔμπαινε στήν Ἁγια-Σοφιά, ἰδιαίτερα τήν ὤρα τῆς λατρείας εἶναι ἐκεῖνο τῆς ἐπίσκεψης τῶν Ρώσων ἐκπροσώπων στό ναό, πρίν ἀπό τόν ἐκχριστιανισμό τους. Σύμφωνα μέ τό Ρῶσο χρονογράφο Νέστορα, ὅταν τό 988 μ.Χ. ὁ μέγας ἠγεμόνας τῶν Ρώσων Βλαδίμηρος θέλησε νά ἐγκαταλείψει τήν εἰδωλολατρία ἔστειλε μιά πρεσβεία ἀπό δέκα Βογιάρους στά διάφορα θρησκευτικά κέντρα τῶν χρόνων του γιά νά τοῦ φέρουν πληροφορίες σχετικές μέ τά πιστεύω τῶν κρατῶν ἐκείνων, ὥστε στή συνέχεια νά ἐπιλέξει ὁ ἴδιος τήν καλύτερη θρησκεία γιά τό βασίλειό του.

            Ὅταν ἡ ρωσική πρεσβεία ἔφτασε στήν Κων/πολη, ἐκτός ἀπό τίς πληροφορίες πού συνέλεξε, παραβρέθηκε καί στήν Ὀρθόδοξη Θεία Λειτουργία πού τέλεσε ὁ πατριάρχης μέ ὅλο τόν κλῆρο, παρόντος τοῦ αὐτοκράτορα Βασιλείου (τοῦ Βουλγαροκτόνου) καί πυκνότατου ἐκκλησιάσματος, στό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας. Οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Βλαδίμηρου εἶχαν καταγοητευθεῖ. Ἔμειναν ἐκστατικοί μπροστά στό θαῦμα τῆς βυζαντινῆς ἁγιογραφίας καί ἄφωνοι ἀπό τά δρώμενα κατά τήν ὥρα τῆς Λειτουργίας. Ἐπιστρέφοντας στή Ρωσία ἀνέφεραν στό Βλαδίμηρο.

…Δέν ξέραμε ἄν τίς ὧρες ἐκεῖνες πού ἤμασταν στόν ναό, βρισκόμασταν στή γῆ ἤ στόν οὐρανό, διότι πάνω στή γῆ δέν ὑπάρχει κανένα τέτοιο θέαμα ἤ κάλλος. Πεισθήκαμε ὅτι ἐκεῖ πραγματικά κατοικεῖ ὁ Θεός μεταξύ τῶν ἀνθρώπων. Εἴδαμε νέους μέ φτερά, πού μέσα σέ περίλαμπρη περιβολή, χωρίς ν’ ἀγγίζουν τή γῆ ἔψαλλαν «Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ!», αὐτό δέ τό γεγονός μᾶς κατέπληξε περισσότερο ἀπό κάθε ἄλλο. Εἴδαμε καί μελετήσαμε τούς ναούς τῶν Ἑλλήνων Χριστιανῶν καί τίς ἀκολουθίες καί τίς ψαλμωδίες των. Εἶναι οἱ μόνες κατάλληλες στόν κόσμο νά καταστήσουν τόν ἄνθρωπο συνομιλητή τοῦ Θεοῦ. Ὅσα εἴδαμε μέσα στήν Ἁγία Σοφία εἶναι τόσο ὠραῖα, ὑψηλά καί εὐφρόσυνα, ὥστε, ὅπως ἐκεῖνος πού γεύτηκε τό μέλι δέν ἀνέχεται μετά ἀπ’ αὐτό τό πικρό, κι ἐμεῖς, ἀφοῦ μελετήσαμε τή θρησκεία τῶν Ἑλλήνων καί θαυμάσαμε τό ναό ἐκεῖνο, δέν μποροῦμε πιά νά μένουμε εἰδωλολάτρες.

(Ἡ συνέχεια εἶναι γνωστή: ὀρθόδοξοι ἀρχιερεῖς ἦρθαν ἀπό τή Βασιλεύουσα καί βάπτισαν τό Βλαδίμηρο καί τό λαό του, ἀφοῦ τούς κατήχησαν στήν πίστη. Ἦταν ἡ μεγάλη στιγμή τῆς Ρωσίας, 19 Ἰουλίου τοῦ 988 μ.Χ.)

Ἡ Ἁγια-Σοφιά στή συνείδηση τοῦ Γένους

            Ἐκεῖνο ὅμως πού κάνει τό ναό μοναδικό εἶναι ἡ θέση πού κατέχει στή ζωή τοῦ Γένους. Εἶναι τόσο καίρια καί σημαντική, πού ἐξηγεῖται εὔκολα τό γιατί ἡ λαϊκή φαντασία συνδύασε ἕναν ὁλόκληρο κύκλο ἀπό ὡραῖες παραδόσεις μέ τό ναό τῆς Ἁγίας Σοφίας. Ἐξάλλου, καί ἱστορικά ἄν τό δεῖ κανείς θά διαπιστώσει πώς ἠ Ἁγια-Σοφιά ἀποτέλεσε τό κέντρο, τό χῶρο μέσα στόν ὁποῖο ἐξελίχθηκαν γεγονότα σημαντικά καί ἀξιομνημόνευτα: μέσα σ' αὐτήν γινόταν, κυρίως μετά τόν 7ο αἰ., μέ τήν πρέπουσα ἐπισημότητα ἡ στέψη τῶν αὐτοκρατόρων ἀπό τόν πατριάρχη· ἐδῶ ἀναπέμφθηκαν οἱ πρῶτες εύχαριστήριες εὐχές μετά τήν ἐκδίωξη ἀπό τήν «θεοφύλακτον πόλιν» τῶν Σταυροφόρων κατακτητῶν στά 1261· κάτω ἀπό τό θόλο της ὑψώθηκαν στεντόρειες οἱ κραυγές τοῦ λαοῦ κατά τῶν σχεδίων πού ὁδηγοῦσαν στήν ἕνωση μέ τούς παπικούς, δηλ. στήν οὐσιαστική ὑποδούλωση τῶν ὀρθοδόξων στόν Πάπα· τέλος, στήν Ἁγια-Σοφιά παίχτηκε ἡ πιό συγκλονιστική σκηνή τοῦ δράματος τῆς αὐτοκρατορίας πού ψυχορραγοῦσε, μέ τήν τελευταία Λειτουργία, λίγες ὧρες πρίν τήν Ἅλωση. Ἐδῶ, μέσα στ’ Ἅγιο Βῆμα, ἀναπαύεται ὁ Μαρμαρωμένος Βασιλιάς, καρτερῶντας τήν ὥρα νά ξαναπάρει τό σπαθί καί τό θρόνο, γιά ν’ ἀναστηθεῖ τό Γένος καί ἡ αὐτοκρατορία του. Καθώς τά ἀναλογιζόμαστε ὅλα αὐτά, δέ μᾶς φαίνεται διόλου ἀδικαιολόγητη ἡ λαϊκή ἐκείνη παράδοση κατά τήν ὁποία ὁ Θεός πῆρε ἀπό εὐσπλαχνία τόν Ἰουστινιανό στόν Παράδεισο, μόνο καί μόνο ἐπειδή ἔχτισε τή Μεγάλη Ἐκκλησία…

            Καί μετά τήν Ἅλωση, τό μεγαλεῖο τῆς Ἁγια-Σοφιᾶς ὄχι μόνο δέν ἔσβησε ἀλλά ἀναδείχθηκε ἀκόμη περισσότερο. Μπορεῖ νά ἔγινε τζαμί στό ὁποῖο οἱ Ὀθωμανοί λάτρευαν τό θεό τους. Μπορεῖ νά μήν ἀκούγονταν πλέον ἐκεῖ ψαλμωδίες, οὔτε νά ἀναπέμπονταν δοξολογίες καί ἱκεσίες πρός τόν ἀληθινό Θεό. Ἐκεῖ μέσα ὅμως, ἐξακολούθησε νά ζεῖ ἕνα κομμάτι, τό κυριότερο, τῆς ψυχῆς τοῦ Γένους. Πεντακόσια καί πλέον χρόνια μετά, ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία συνεχίζει νά μιλᾶ στίς ψυχές ὅλων μας, ὅλων τῶν Ὀρθοδόξων, καί μέ τό μυστικό καί ὑπερκόσμιο φῶς τοῦ κάλλους της ἀκτινοβολεῖ πρός κάθε πλευρά καί διαλαλεῖ τό μεγαλεῖο τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ἡ Ἁγια-Σοφιά σήμερα

Ὀκτώβριος τοῦ 1991. Ἕνας ξένος πού βρίσκεται στήν Πόλη θέλει νά ἐπισκεφτεῖ τήν Ἁγια-Σοφιά. Φτάνοντας στό ναό, διαπιστώνει ὅτι εἶναι κλειστός –εἶναι Δευτέρα καί ὁ ναός/μουσεῖο εἶναι κλειστός. Οἱ Τοῦρκοι ἁρμόδιοι σπεύδουν νά ἐξυπηρετήσουν τόν ἐπισκέπτη καί μετά ἀπό σύντομες συνεννοήσεις ὁ ναός ἀνοίγει τίς πόρτες του. Βλέπετε, ὁ ἐπισκέπτης αὐτός δέν εἶναι καθόλου τυχαῖο πρόσωπο. Εἶναι ὁ Πατριάρχης πασῶν τῶν Ρωσιῶν Ἀλέξιος ὁ Β΄. Βρέθηκε στήν Πόλη γιά νά παραστεῖ στήν κηδεία τοῦ ἐκλιπόντος Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Δημητρίου καί ἐκμεταλλεύεται τήν εὐκαιρία γιά ἐπίσκεψη στό ναό. Ὁ Πατριάρχης Ἀλέξιος καί ἡ πολυμελής ἀκολουθία του εἰσέρχονται στό ναό. Μαζί καί κάποιοι Ἐλληνοαμερικανοί, ἀλλά καί εὐρωβουλευτές πού ἐπισκέπτονται τήν Πόλη. Ξαφνικά, μέσα στήν ἡσυχία ἀκούγεται ψαλμωδία. Ὁ Ἀλέξιος ψάλλει. Ψάλλει, στή ρωσική φυσικά, «Τῇ ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τά νικητήρια…». Οἱ Τοῦρκοι φύλακες σπεύδουν νά τοῦ ὑπενθυμίσουν, εὐγενικά ἀλλά καί αὐστηρά ὅτι ἀπαγορεύονται τά «ᾄσματα» διότι πρόκειται γιά μουσεῖο - ὁ Ἀλέξιος ὅμως συνεχίζει ὥσπου τελειώνει τό «νικητήριον». Καί εἶναι τρομερά συγκινημένος, δάκρυα κυλοῦν ἀπό τά μάτια του. Ἀργότερα, ἀπευθυνόμενος στούς ξένους εἶπε: «γιά μένα ἦταν ὄνειρο ζωῆς νά ἐπισκεφτῶ τό ναό τῆς Ἁίας Σοφίας καί τό Πατριαρχεῖο. Δέν ξέρετε τί σημαίνει γιά μᾶς ἡ Κωνσταντινούπολη καί τό Πατριαρχεῖο».

            Ἀγαπητοί φίλοι,

            ἐπέλεξα αὐτό τό περιστατικό (θά μποροῦσε νά ἀναφέρει κανείς πολυάριθμα παρόμοια) γιά νά καταδειχθεῖ αὐτό πού τονίστηκε καί παραπάνω, ὅτι ἡ Ἁγιά-Σοφιά παραμένει καί σήμερα φωτεινό σύμβολο, ὄχι μόνο γιά μᾶς τούς Ἕλληνες ἀλλά καί γιά κάθε Ὀρθόδοξο, ὅπου γῆς.

            Παραμένει σύμβολο, κι ἄς ἔχει βεβηλωθεῖ ἀπό τούς Ἀγαρηνούς· ἄς στέκεται αἰχμαλωτισμένη, φυλακισμένη ἀνάμεσα στούς τέσσερις μιναρέδες· ἄς ἀφαιρέθηκε ἀπό τήν κορυφή της ὁ Τίμιος Σταυρός· ἄς ἔπαυσε νά τελεῖται ἐκεῖ ἡ Θεία Λειτουργία ἐδῶ καί αἰῶνες…

            Μέ τή μεγαλόπρεπη παρουσία της καί τήν κραυγάζουσα σιωπή της, διακηρύσσει τό μεγαλεῖο τοῦ Γένους τῶν Ὀρθοδόξων.

 

http://img.pathfinder.gr/clubs/files/15954/2.html