Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΤΙΣ 26 ΙΟΥΝΙΟΥ 1913

 Η εμφάνιση του Ελληνικού στόλου υπό τη διοίκηση του ναυάρχου Κουντουριώτη έξω από την Καβάλα, τον οποίο συνόδευαν και πέντε κενά μεταγωγικά, σε συνδυασμό με τον βορβαδισμό της Βουλγαρικής φρουράς στις Ελευθερές, ήταν επαρκείς λόγοι, για να πεισθούν οι Βούλγαροι να επισπεύσουν την εκκένωση των περιοχών αυτών.

Η Καβάλα καταλήφθηκε από τους Έλληνες τη νύχτα της 26ης προς την 27η Ιουνίου (9/10 Ιουλίου) 1913. Κατά την υποχώρησή της, η Βουλγαρική φρουρά προέβη σε πράξεις εκδίκησης εναντίον του πληθυσμού του Δοξάτου. Με τη βοήθεια και Τούρκων κατοίκων κατέσφαξαν άνδρες και γυναικόπαιδα αδιακρίτως φύλου ή ηλικίας και κατόπιν κατέστρεψαν την πόλη.

{Το αντιτορπιλικό «Δόξα» φωτογραφημένο στο λιμάνι της Καβάλας. Με αυτό μεταφέρθηκε και αποβιβάστηκε στο λιμάνι της πόλης άγημα το οποίο επισήμως την απελευθέρωσε. Ο κυβερνήτης του «Δόξα», Πλωτάρχης Κριεζής, ορίστηκε από τον Αντιναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη διοικητής, της Καβάλας.}

Η Καβάλα καταλήφθηκε χωρίς καμία αντίσταση από μικτό σώμα τακτικών Βουλγάρων στρατιωτών και Κομιτατζήδων. Ο Τσερνοπέεφ διορίστηκε διοικητής της πόλης, ο Τσάκεφ διορίστηκε καϊμακάμης της πόλεως και της επαρχίας.

Προκήρυξη που υποσχόταν σεβασμό της ζωής και της τιμής όλων των κατοίκων εξεδόθηκε εν ονόματι του Βασιλιά Φερδινάνδου, όμως ευθύς αμέσως συνελήφθησαν πάνω από εκατόν πενήντα αθώοι Μουσουλμάνοι, ανάμεσά τους και γυναίκες, με τη χαλκευμένη κατηγορία ότι δήθεν είχαν συνωμοτήσει για σφαγή Χριστιανών.

{Η είσοδος της 7ης Μεραρχίας κατά την απελευθέρωση της Καβάλας. Τα τμήματα της 7ης Μεραρχίας Πεζικού έφτασαν στην περιοχή της Καβάλας μετά την απελευθέρωση τον Ιούλιο του 1913.}

Τα χαράματα κάθε ημέρας, και για αρκετές ημέρες, τα άτομα αυτά κατά ομάδες δολοφονούνταν διά λογχισμών και ακρωτηριασμού. Επίσης, επτά πλούσιοι Ισραηλίτες συνελήφθηκαν και φυλακίσθηκαν. Αργότερα, αφέθηκαν ελεύθεροι, αφού κατέβαλε ο καθένας 10 χιλ. λίρες στερλίνες ως λίτρα. Ο Ιμπραήμ πασάς, πάμπλουτος Τούρκος, πλήρωσε επίσης λύτρα, για να σώσει τη ζωή του. Πολλοί από τους δολοφονημένους Μουσουλμάνους ήταν γαιοκτήμονες. Αυτών η κτηματική περιουσία μοιράστηκε μεταξύ των δολοφόνων.

{Από την απελευθέρωση της Καβάλας. Ο ποιητής Ματσούκας εκφωνεί λόγο στο ενθουσιασμένο πλήθος}

Αφού η Τουρκική φρουρά έφυγε από τις Σέρρες, η πόλη αυτή παραδόθηκε σε μια Βουλγαρική συμμορία της οποίας αρχηγός ήταν κάποιος Τζαγκώφ, ο οποίος ήταν Κομιτατζής, προφασιζόμενος δήθεν πως έκανε έρευνα, για να ανακαλύψει όπλα, απογύμνωσε τα σπίτια των Μουσουλμάνων κατοίκων από κάθε τιμαλφές αντικείμενο, διέπραξε όργια κατά των γυναικών και θυγατέρων μπροστά στα μάτια συζύγων και γονιών.

Μετά από κάποιες ημέρες κάποιος. δεν εξακριβώθηκε αν ήταν Τούρκος η Βούλγαρος, έριξε έναν πυροβολισμό μετά τον οποίο ακολούθησε γενική σφαγή. Τα θύματα ήταν περισσότερα από εκατόν πενήντα και θανατώθηκαν με φρικιαστικό τρόπο.

{Έλληνες στρατιώτες μετά την απελευθέρωση της Καβάλας φωτογραφημένοι μπροστά στη Μονή της Παναγίας Εικοσιφοίνισσας. Η Μονή χτίστηκε από τον Άγιο Γερμανό τον 5ο ή σύμφωνα με άλλους τον 8ο μ.χ. αι., για να στεγάσει τη θαυματουργή εικόνα που σύμφωνα με την παράδοση είναι «αχειροποίητος». Κατά τον 11ο αι. χτίστηκε το «καθολικό» της Μονής και έγινε Σταυροπηγιακή, δηλ. εξαρτιόταν απευθείας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.}

Αγριότερη ακόμα σφαγή έγινε στη Στρώμνιτσα.

Από την έκθεση του Μιδάτ μπέη (άλλοτε Αυτοκρατορικού Επιτρόπου της πόλης) γίνεται ολοφάνερη η ωμή βία που ασκήθηκε στον πληθυσμό από τους Βουλγάρους.

Πολλά εγκλήματα οι Βούλγαροι διέπραξαν και στο Κιλκίς.

{Το πλοιάριο με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο, ενώ ήδη έχει απομακρυνθεί από την προβλήτα της Καβάλας. Φωτογραφία από την απελευθέρωση της πόλης.}

Τέτοια, λοιπόν, υπήρξε η Βουλγαρική πορεία προς τη Θεσσαλονίκη, αλλά η Ευρώπη δεν ήθελε να τείνει «ευήκοον το ους». Τα υπουργεία των Εξωτερικών έσπευδαν να κρύψουν τις εκθέσεις που λάμβαναν από τα Προξενεία τους στη Μακεδονία.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ
ΑΒΕΡΩΦ