Εορτάζουμε
σήμερα με εθνική υπερηφάνεια την επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821, την
παλιγγενεσία των Ελλήνων, την αναγέννηση του Ελληνικού Κράτους και,
ταυτόxρονα, πανηγυρίζουμε
με θρησκευτική ευλάβεια, τον Ευαγγελισμό της Υπεραγίας Θεοτόκου. Εορτάζουμε
με συγκίνηση και υπερηφάνεια, για ν' αποδώσουμε φόρο τιμής και
ευγνωμοσύνης στους ήρωες του Εικοσιένα. Αυτούς που πολέμησαν και
θυσιάστηκαν, "για του Xριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την
ελευθερία".
με θρησκευτική ευλάβεια, τον Ευαγγελισμό της Υπεραγίας Θεοτόκου. Εορτάζουμε
με συγκίνηση και υπερηφάνεια, για ν' αποδώσουμε φόρο τιμής και
ευγνωμοσύνης στους ήρωες του Εικοσιένα. Αυτούς που πολέμησαν και
θυσιάστηκαν, "για του Xριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την
ελευθερία".
Στρέφουμε
τη σκέψη μας στο παρελθόν, για να εξετάσουμε την ιστορική αυτή
περίοδο, όχι για μια απλή υπόμνηση των γεγονότων, αλλά για να
επισημάνουμε τις ευθύνες μας από τις υποθήκες των προγόνων μας και να
αντλήσουμε διδάγματα. Με την άλωση της Κωνσταντινούπολης, στις 29 Μαϊου
1453, η μαύρη νύχτα της σκλαβιάς κάλυψε τον εθνικό ορίζοντα, και το
όνομα της Ελλάδας έσβησε από το χάρτη της Υδρογείου.
Για
400 περίπου χρόνια οι Έλληνες δοκίμασαν την καταπίεση και τη
σκληρότητα του δυνάστη, που εκδηλωνόταν με σφαγές και διώξεις, αρπαγές
και καταστροφές της περιουσίας, με βίαιο εξισλαμισμό και παιδομάζωμα. Η
ελπίδα όμως και η πίστη δεν έσβησαν από τις καρδιές των Ελλήνων.
Έγιναν τραγούδι και ύμνος, που απλώνονταν στα χωριά και τις πόλεις,
στους κάμπους και στα βουνά και γίνονταν δύναμη όλων των σκλαβωμένων
Ελλήνων εναντίον του βάρβαρου κατακτητή.
Με την άλωση της Κωνσταvτινούπολης, στις 29 Μαϊου 1453, η μαύρη vύχτα της σκλαβιάς κάλυψε τον εθνικό ορίζοντα, και το όνομα της Ελλάδας έσβησε από το χάρτη της Υδρογείου. Για 400 περίπου χρόνια οι Έλληνες δοκίμασαν την καταπίεση και τη σκληρότητα του δυνάστη, που εκδηλωνόταν με σφαγές και διώξεις, αρπαγές και καταστροφές της πεpιουσίας, με βίαιο εξισλαμισμό και παιδομάζωμα. Η ελπίδα όμως και η πίστη δεν έσβησαν από τις καρδιές των Ελλήνων. Έγιναν τpαγούδι και ύμνος, που απλώvοvταν στα χωριά και τις πόλεις, στους κάμπους και στα βουνά και γίνοvταν δύναμη όλων των σκλαβωμέvων Ελλήνων εvαvτίον του βάρβαρου κατακτητή.
Η έλλειψη μορφωμένων Οθωμανώv υποχρέωνε τους Τούρκους να χρησιμοποιούν τους υπόδουλους Έλληνες, ως διοικητικούς υπαλλήλους -ακόμη και ηγεμόνες-, γιατpούς, διερμηνείς και σε άλλες ανώτερες θέσεις του κρατικού μηχανισμού. Παράλληλα, όσοι ακολουθούσαν το επάγγελμα του εμπόρου ή του ναυτικού, δημιουργούσαν μεγάλες περιουσίες και στόλους εμπορικών πλοίων, αποκτώvτας ισχυρή δύvαμη στα χέρια τους. Επίσης, αρκετοί Έλληνες, μορφωμένοι και πλούσιοι, διέπρεπαν σε διάφορες ξένες χώρες.
Με την άλωση της Κωνσταvτινούπολης, στις 29 Μαϊου 1453, η μαύρη vύχτα της σκλαβιάς κάλυψε τον εθνικό ορίζοντα, και το όνομα της Ελλάδας έσβησε από το χάρτη της Υδρογείου. Για 400 περίπου χρόνια οι Έλληνες δοκίμασαν την καταπίεση και τη σκληρότητα του δυνάστη, που εκδηλωνόταν με σφαγές και διώξεις, αρπαγές και καταστροφές της πεpιουσίας, με βίαιο εξισλαμισμό και παιδομάζωμα. Η ελπίδα όμως και η πίστη δεν έσβησαν από τις καρδιές των Ελλήνων. Έγιναν τpαγούδι και ύμνος, που απλώvοvταν στα χωριά και τις πόλεις, στους κάμπους και στα βουνά και γίνοvταν δύναμη όλων των σκλαβωμέvων Ελλήνων εvαvτίον του βάρβαρου κατακτητή.
Η έλλειψη μορφωμένων Οθωμανώv υποχρέωνε τους Τούρκους να χρησιμοποιούν τους υπόδουλους Έλληνες, ως διοικητικούς υπαλλήλους -ακόμη και ηγεμόνες-, γιατpούς, διερμηνείς και σε άλλες ανώτερες θέσεις του κρατικού μηχανισμού. Παράλληλα, όσοι ακολουθούσαν το επάγγελμα του εμπόρου ή του ναυτικού, δημιουργούσαν μεγάλες περιουσίες και στόλους εμπορικών πλοίων, αποκτώvτας ισχυρή δύvαμη στα χέρια τους. Επίσης, αρκετοί Έλληνες, μορφωμένοι και πλούσιοι, διέπρεπαν σε διάφορες ξένες χώρες.
Τα παραπάνω όπλα, που έμοιαζαν μεταξύ τους αλλά δεν είχαν ενιαίο τύπο, χρησιμοποιήθηκαν από τα τακτικά σώματα, μέχρις όταν άρχισε η σταδιακή αντικατάστασή τους κατά τη διάρκεια του αγώνα από ευρωπαϊκά τυφέκια. Πρέπει να σημειωθεί ότι τόσο στην προεπαναστατική περίοδο όσο και κατά την επανάσταση, είχαν αναπτυχθεί στην ηπειρωτική Ελλάδα βιοτεχνίες και εργαστήρια παραγωγής όπλων με εισαγωγές μηχανισμών από την Ιταλία αλλά και άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Τροφοδότης των όπλων της επανάστασης με πυρομαχικά ήταν κυρίως οι μπαρουτόμυλοι των Αφών Σπηλιοτόπουυ στη Δημητσάνα, που ήταν ουσιαστικά η έδρα της πρώτης ελληνικής πολεμικής βιομηχανίας.
Όλοι αυτοί, είτε καταπιεζόμενοι στην υπόδουλη Ελλάδα είτε επιφανείς στο εξωτερικό, καλλιεργούσαν στη σκέψη τους την Επανάσταση και οργάνωσαν την αντίσταση και τον πόλεμο εναντίον του Τούρκου κατακτητή. Οι "Κλέφτες" και οι "Αρματολοί" αποτελούσαν το μαχόμενο στρατό και έκαναν τον ένοπλο αγώνα. Οι μορφωμένοι γενικά και οι κληρικοί δίδασκαν τα ελληνικά γράμματα στα Ελληνόπουλα, τόνωναν το εθνικό φρόνημα και προέτρεπαν το λαό να επαναστατήσει, για να διώξει τον Οθωμανό δυνάστη.
Η Επανάσταση
Πολλές
εξεγέρσεις, μικρές και μεγάλες, περισσότερες από 150, έγιναν στα
χρόνια της Τουρκοκρατίας, που όμως απέτυχαν, χωρίς να φέρουν το
"ποθούμενο", στο σκλαβωμένο Γένος. Ένα μέρος από τις αποτυχίες ήταν
αποτέλεσμα της εγκατάλειψης από τους ξένους και ισχυρούς της εποχής
εκείνης. Οι Έλληνες πίστευαν στις υποσχέσεις τους, τις οποίες όμως οι
ξένοι πάντα λησμονούσαν.
Ύστερα
από πολλές τέτοιες δοκιμασίες, αποφάσισαν να στηριχθούν στις δυνάμεις
τους, για την ελευθερία της πατρίδας. Εμπνευσμένοι Έλληνες όπως: ο
Αθανάσιος Τσακάλωφ και ο Νικόλαος Σκουφάς από την Ήπειρο και ο Εμμανουήλ
Ξάνθος από την Πάτμο, ίδρυσαν τη "Φιλική Εταιρεία" και οργάνωσαν το
Έθνος για την εξέγερση και την τελική αναμέτρηση. Για το λόγο αυτό η
"Φιλική Εταιρεία" δίκαια θεωρείται προπομπός της Επανάστασης του 1821.
Η
ανταρσία του Αλή Πασά, εναντίον του Σουλτάνου, θεωρήθηκε η κατάλληλη
ευκαιρία. Έτσι, στις 25 Μαρτίου 1821, ο Μητροπολίτης Παλαιών Πατρών
Γερμανός με τους οπλαρχηγούς Ανδρέα Λόντο και Ανδρέα Ζαϊμη, κήρυξαν την
επανάσταση στη Μονή της Αγίας Λαύρας, στα Καλάβρυτα. Ηδη όμως από τις
23 του μηνός οι Μανιάτες και οι Μεσσήνιοι, με οπλαρχηγούς τους Θεόδωρο
Κολοκοτρώνη και τον Πέτρο Μαυρομιχάλη, είχαν ελευθερώσει την Καλαμάτα,
όπου στις 28 Μαρτίου, σχηματίσθηκε προσωρινή Κυβέρνηση.
Από
την Πελοπόννησο διαδόθηκε σε όλη την υπόδουλη Ελλάδα. Η Στερεά και η
Εύβοια, η Θεσσαλία, η Ήπειρος και η Μακεδονία, η Κρήτη και τα άλλα Νησιά
εξεγέρθηκαν με μιά κραυγή "Ελευθερία ή Θάνατος". Δύο μήνες αργότερα,
αν και ο Υψηλάντης ηττήθηκε στο Δραγατσάνι, οι Έλληνες δεν πτοήθηκαν,
αλλά συνέχισαν τον "υπέρ πάντων αγώνα" με ιερό πείσμα και πνεύμα
αυτοθυσίας.
Η θυσία του Αθανασίου Διάκου στις 22 Απριλίου στη γέφυρα της Αλαμάνας, τoυ Οδυσσέα Ανδρούτσου στις 8 Μαίου στο Χάνι της Γραβιάς, η κατάληψη της Τρίπολης στις 23 Σεπτεμβρίου 1821 και η καταστροφή της Στρατιάς του Δράμαλη στις 26 Ιουλίου 1822 στα Δερβενάκια αποτέλεσαν γεγονότα που εδραίωσαν την πίστη των Ελλήνων και χαλύβδωσαν τη θέλησή τους, για την κατάκτηση της ελευθερίας.
Εκτός όμως από τις επιτυχίες υπήρξαν μεγάλες καταστροφές και αρκετές αποτυχίες. Η καταστροφή της Χίου στις 31 Μαρτίου 1822, η συντριβή των Ελλήνων στη μάχη του Πέτα της Ηπείρου στις 4 Ιουλίου 1822, η δυσμενής εξέλιξη της Επανάστασης στη Μακεδονία έπειτα από τις πρώτες επιτυχίες, και άλλες περιπτώσεις στην ξηρά και στη θάλασσα αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα. Από τις αποτυχίες και τις καταστροφές αυτές, αρκετές οφείλονται στη συντριπτική υπεροχή του εχθρού και μερικές στα σφάλματα και στη διένεξη μεταξύ των Ελλήνων, που δυστυχώς εκδηλώνονταν σε κάθε απομάκρυνση του εχθρικού κινδύνου. Από τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης οι Πελοποννήσιοι ίδρυσαν με ψήφισμά τους τη Γερουσία των Καλτετζών, οι Αιτωλοακαρνάνες τη Γερουσία της Δυτικής Ελλάδας και οι Στερεοελλαδίτες τον Άρειο Πάγο της Ανατολικής Ελλάδας. Για ένα χρονικό διάστημα το 1823, η Ελλάδα είχε δύο Κυβερνήσεις, αντιμαχόμενες και έτοιμες να αλληλοσπαραχθούν. Παρόμοια διαμάχη το 1824 οδήγησε στη φυλάκιση του Κολοκοτρώνη, ο οποίος αποφυλακίσθηκε το 1825, για να αντιμετωπίσει την απειλή του Ιμπραήμ.
Ευτυχώς όμως, "ο Θεός είχε υπογράψει την ελευθερία της Ελλάδας και δεν επήρε πίσω την υπογραφή του", όπως έλεγε ο γέρος του Μωριά. Το σκλαβωμένο Γένος είχε πάρει την απόφασή του, "Ελευθερία ή θάνατος" και ο αγώνας του δεν ήταν εύκολο να καταπνιγεί. Παράλληλα, οι ωμότητες των Τούρκων, η καταστροφή των Ψαρών, η επιτυχία στα Δερβενάκια, η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο, η ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου και πολλά άλλα παρόμοια γεγονότα προκάλεσαν τη συμπάθεια των λαών της Ευρώπης και ανάγκασαν τους ηγέτες τους να υποστηρίξουν την επαναστατημένη Ελλάδα.
Η θυσία του Αθανασίου Διάκου στις 22 Απριλίου στη γέφυρα της Αλαμάνας, τoυ Οδυσσέα Ανδρούτσου στις 8 Μαίου στο Χάνι της Γραβιάς, η κατάληψη της Τρίπολης στις 23 Σεπτεμβρίου 1821 και η καταστροφή της Στρατιάς του Δράμαλη στις 26 Ιουλίου 1822 στα Δερβενάκια αποτέλεσαν γεγονότα που εδραίωσαν την πίστη των Ελλήνων και χαλύβδωσαν τη θέλησή τους, για την κατάκτηση της ελευθερίας.
Εκτός όμως από τις επιτυχίες υπήρξαν μεγάλες καταστροφές και αρκετές αποτυχίες. Η καταστροφή της Χίου στις 31 Μαρτίου 1822, η συντριβή των Ελλήνων στη μάχη του Πέτα της Ηπείρου στις 4 Ιουλίου 1822, η δυσμενής εξέλιξη της Επανάστασης στη Μακεδονία έπειτα από τις πρώτες επιτυχίες, και άλλες περιπτώσεις στην ξηρά και στη θάλασσα αποτελούν χαρακτηριστικά παραδείγματα. Από τις αποτυχίες και τις καταστροφές αυτές, αρκετές οφείλονται στη συντριπτική υπεροχή του εχθρού και μερικές στα σφάλματα και στη διένεξη μεταξύ των Ελλήνων, που δυστυχώς εκδηλώνονταν σε κάθε απομάκρυνση του εχθρικού κινδύνου. Από τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης οι Πελοποννήσιοι ίδρυσαν με ψήφισμά τους τη Γερουσία των Καλτετζών, οι Αιτωλοακαρνάνες τη Γερουσία της Δυτικής Ελλάδας και οι Στερεοελλαδίτες τον Άρειο Πάγο της Ανατολικής Ελλάδας. Για ένα χρονικό διάστημα το 1823, η Ελλάδα είχε δύο Κυβερνήσεις, αντιμαχόμενες και έτοιμες να αλληλοσπαραχθούν. Παρόμοια διαμάχη το 1824 οδήγησε στη φυλάκιση του Κολοκοτρώνη, ο οποίος αποφυλακίσθηκε το 1825, για να αντιμετωπίσει την απειλή του Ιμπραήμ.
Ευτυχώς όμως, "ο Θεός είχε υπογράψει την ελευθερία της Ελλάδας και δεν επήρε πίσω την υπογραφή του", όπως έλεγε ο γέρος του Μωριά. Το σκλαβωμένο Γένος είχε πάρει την απόφασή του, "Ελευθερία ή θάνατος" και ο αγώνας του δεν ήταν εύκολο να καταπνιγεί. Παράλληλα, οι ωμότητες των Τούρκων, η καταστροφή των Ψαρών, η επιτυχία στα Δερβενάκια, η πυρπόληση της τουρκικής ναυαρχίδας στη Χίο, η ηρωική έξοδος του Μεσολογγίου και πολλά άλλα παρόμοια γεγονότα προκάλεσαν τη συμπάθεια των λαών της Ευρώπης και ανάγκασαν τους ηγέτες τους να υποστηρίξουν την επαναστατημένη Ελλάδα.
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
http://www.army.gr
