Παρασκευή 19 Μαρτίου 2010

Παναγιώτης Δεμέστιχας (1885-1960)

Είμαι σίγουρος ότι ο αντιστράτηγος Παναγιώτης Δεμέστιχας θα είναι άγνωστος στους περισσότερους από εσάς. Στο διαδίκτυο δεν υπάρχει απολύτως καμία πληροφορία, ενώ και γενικότερα η παρουσία του αποσιωπάται σε πολλά βιβλία που γράφτηκαν για την εποχή που έδρασε. Και όμως, υπήρξε μια στρατιωτική προσωπικότητα που διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στα Ελληνικά πράγματα, από τον Μεσοπόλεμο ως και την Κυβέρνηση Τσολάκογλου μετά την πτώση του μετώπου τον Απρίλιο του 1941.

Ο Παναγιώτης Δεμέστιχας γεννήθηκε στο Γύθειο Λακωνίας το 1885. Πολέμησε ως διοικητής λόχου στους Βαλκανικούς πολέμους, με δύο τραυματισμούς στο πεδίο της μάχης. Στον Διχασμό που ακολούθησε, συντάχθηκε με την πλευρά του Βασιλιά, αλλά περιέργως δεν αποστρατεύθηκε από τους Βενιζελικούς, μαζί με τους υπόλοιπους βασιλόφρονες αξιωματικούς το 1917. Έτσι έλαβε μέρος τόσο στο Μακεδονικό μέτωπο του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, όσο και στην εκστρατεία της Ουκρανίας κατά των κομμουνιστών. Συμμετείχε στην μικρασιατική εκστρατεία από την αρχή, ως επιτελάρχης μεραρχίας. Κατά την άποψη του, οφείλαν να ανασυνταχθούν και να επιτεθούν μετά την υποχώρηση από την επίθεση στην Άγκυρα. Θεωρεί εντελώς αθώους για την Μικρασιατική καταστροφή τους "εξ" (επαινεί τον Πρωτοπαπαδάκη για το έξυπνο εσωτερικό δάνειο), ενώ θεωρεί υπεύθυνους τους Πάλλη και Σαρηγιάννη που σχεδίασαν την στρατηγική που ακολουθήθηκε.

Θεωρεί τον πρίγκιπα Ανδρέα ως εξαιρετικό αξιωματικό και καταγράφει πως οι κατηγορίες εναντίον του για ανυπακοή δεν ευσταθούσαν, αλλά είχαν πολιτικά ελατήρια. Η προσωπική μαρτυρία του Δεμέστιχα αναιρεί πλήρως τις κατηγορίες εις βάρος του Ανδρέα για εγκατάλειψη καθήκοντος και υποχώρηση χωρίς να έχει πάρει διαταγές. Για την αιχμαλωσία του σώματος Τρικούπη κατηγορεί ευθέως τον Πλαστήρα που εγκατέλειψε το ύψωμα Τομλού-Μπουνάρ την νύχτα της 16ης προς 17η Αυγούστου δείχνοντας ανυπακοή στις σχετικές διαταγές που έλαβε.

Στον μεσοπόλεμο τώρα, έλαβε μέρος στο κίνημα Γαργαλίδη-Λεοναρδόπουλου και μετά την αποτυχία του, κατέφυγε στην Βουλγαρία. Για δεύτερη φορά οι Βενιζελικοί δεν τον πείραξαν και του επέτρεψαν να γυρίσει στο στράτευμα (αποτάχθηκαν πάνω από 1000 βασιλόφρονες αξιωματικοί τότε). Όχι μόνο λοιπόν δεν αποστρατεύθηκε, αλλά του δόθηκε και τιμητική προαγωγή σε μονάδα της Κρήτης. Η σταδιοδρομία του συνεχίστηκε και το 1933 έφτασε να είναι διοικητής μεραρχίας. Ο Δεμέστιχας αναφέρει τρεις η τέσσερις φορές στα απομνημονεύματα του ότι έμεινε μακριά της πολιτικής, ενώ ταυτόχρονα μας περιγράφει τις πυκνές επαφές του εκτός υπηρεσίας, που είχε με όλους τους δεξιούς πολιτικούς της εποχής εκείνης (Κονδύλης, Μεταξάς, Τσαλδάρης κτλ) και για σχετικές πολιτικές συζητήσεις με συναδέλφους του, στις οποίες λάμβανε μέρος. Είναι ιδιαίτερα επικριτικός για τον Κονδύλη, που τον χαρακτηρίζει "αδίστακτο" και "πανούργο", αν και επιζήτησε την εύνοια του.

Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην καταστολή του Βενιζελικού κινήματος του 1935 και βοήθησε στην επαναφορά του Βασιλιά Γεωργίου Β΄. O Δεμέστιχας (σύμφωνα με την μαρτυρία του) προέτρεψε τον Μεταξά να κηρύξει Δικτατορία, στήριξε το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, ορίστηκε υπασπιστής του Βασιλιά Γεώργιου Β΄, ενώ αργότερα ανέλαβε την σημαντική διοίκηση του Ά Σώματος στρατού. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα δύο πρώτα χρόνια του καθεστώτος υπήρξαν σωτήρια για την Ελλάδα, ενώ για μετά θεωρεί τον Μεταξά αναποτελεσματικό και όμηρο του Δράκου και του Κωνσταντίνου Μανιαδάκη, υφυπουργού Δημόσιας Τάξης (τότε δημιουργήθηκε το σχετικό υπουργείο για πρώτη φορά).

Οι απόψεις του Δεμέστιχα για τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο είναι λίαν ενδιαφέρουσες. Ο ίδιος ήταν, όπως αναφέραμε, διοικητής του Α΄ σώματος στρατού και είχε υπό τις διαταγές του την περίφημη 8η μεραρχία του Κατσιμήτρου. Θεωρεί λοιπόν ότι οι δάφνες δόξας για την άμυνα του Κατσιμήτρου στο Καλπάκι ως υπερβολικές και οφειλόμενες στην διαφήμιση εσωτερικής κατανάλωσης από τις τότε Ελληνικές εφημερίδες! Μάλιστα περιγράφει ότι στην 8η μεραρχία υπήρχε πτώση ηθικού και καθυστέρηση στην προέλαση της ενώπιον του εχθρού. Ο αρχιστράτηγος Παπάγος, κατά τον Δεμέστιχα πάντα, ήταν εντελώς ακατάλληλος για τον σπουδαίο ρόλο που είχε αναλάβει, έμεινε μακριά από ο μέτωπο, όλες οι διαταγές του ήταν άκαιρες, ενώ ο ίδιος δεν είχε κάνει σημαντικές στρατιωτικές σπουδές, δεν είχε στρατιωτικές γνώσεις και δεν είχε εμπειρία μάχης σε όλους τους σημαντικούς Ελληνικούς πολέμους του 20ου αιώνα.

Ο Δεμέστιχας στα απομνημονεύματα του περιγράφει πως αντιμετώπισε τον εχθρό, τι διαταγές εξέδωσε, πως παρακολούθησε προσωπικά την πρόοδο των επιχειρήσεων και πως τελικά οι μονάδες του Α΄ Σώματος στρατού νίκησαν σχετικά εύκολα τους Ιταλούς και προέλασαν ως το Αργυρόκαστρο. Θεωρεί πως τον Δεκέμβριο του 1940 ήταν εφικτή η πλήρης συντριβή των Ιταλών με συνεχή Ελληνική επίθεση και θεωρεί το Γενικό στρατηγείο υπεύθυνο για την αδράνεια των Ελληνικών μονάδων. Μετά τον Ιανουάριο του 1941, η ενίσχυση των Ιταλών σε στρατιώτες και υλικό ήταν σοβαρή και δεν ήταν πια εφικτή η συντριβή τους και οι Έλληνες μόνο να αμυνθούν αποτελεσματικά μπορούσαν.

Όταν ξεκίνησε η επίθεση των Γερμανών, η Ελληνική ήττα κατά τον Δεμέστιχα ήταν αναπόφευκτη, λόγω της μεγάλης υπεροχής πυρός που είχαν οι Γερμανοί. Μετά το τέλος της "Μάχης των οχυρών" και την ταχεία προέλαση των Γερμανών προς την Αθήνα, πολλοί αξιωματικοί του μετώπου (ανάμεσα τους ο Δεμέστιχας), συμφώνησαν να συνθηκολογήσουν, ενέργεια που καταγγέλθηκε από τον Παπάγο ως προδοτική. Ο Δεμέστιχας συμμετείχε ως υπουργός Εσωτερικών στην πρώτη "Ελληνική κυβέρνηση" Τσολάκογλου που συνεργάστηκε με τους Γερμανούς, όπως συμμετείχαν και πολλοί άλλοι διακριθέντες αξιωματικοί του μετώπου (π.χ. Κατσιμήτρος). Το κατά πόσο η κίνηση τους αυτή είχε αγνά πατριωτικά κίνητρα (σύμφωνα με τον ίδιο τον Δεμέστιχα) η όχι, χωράει πολύ συζήτηση και ίσως αξίζει να ασχοληθούμε με το θέμα αυτό στο μέλλον. Οι περισσότεροι (και ο ίδιος) που συμμετείχαν, παραιτήθηκαν όταν οι Γερμανοί επέτρεψαν στους Βούλγαρους να καταλάβουν την Θράκη και την Ανατολική Μακεδονία. Μετά το τέλος του πολέμου, καταδικάστηκαν όλοι σε μεγάλες ποινές φυλάκισης (μάλλον ευνοϊκή μεταχείριση για τα μέτρα της εποχής) και παρέμειναν στην φυλακή ως το 1951 όταν αποφυλακίστηκαν με σχετικό βασιλικό διάταγμα.

Ένα άλλο στοιχείο των "αναμνήσεων" αυτών, που μου έκανε εντύπωση, είναι η απαρίθμηση των ανώτατων αξιωματικών του Ελληνοϊταλικού πολέμου (Μπάκος κτλ), γνωστών Βασιλοφρόνων του μεσοπολέμου, που κατακρεουργήθηκαν από τους εκτελεστές του ΕΛΑΣ και της Ο.Π.Λ.Α. στα "Δεκεμβριανά". Ο ίδιος ο Δεμέστιχας σώθηκε με έναν εντελώς τυχαίο τρόπο από τον μαρτυρικό θάνατο.

Προφανώς τα απομνημονεύματα αυτά πρέπει να τα χρησιμοποιούμε με επιφύλαξη και πάντα μετά από διασταύρωση, αλλά αποτελούν μια πρωτογενή Ιστορική πηγή που αξίζει της προσοχής μας.

Βασική πηγή

Παναγιώτης Δεμέστιχας, Αναμνήσεις....., εκδόσεις "Πελασγός"


Ι. Β. Δ.

ΘΕΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΤΙ ΕΣΤΙ ΕΘΝΟΣ

Το ΕΘΝΟΣ σχηματιζεται απο δυο βασικους παραγοντες,την ΦΥΛΗ και την ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ.Λεγοντας <φυλη>,εννοουμε την<καταγωγη>-οτι πρεπει δηλ.τα ατομα του Εθνους να εχουν κοινη καταγωγη.Δεν αρκει να εχουν αυτα<συνειδηση>
περι κοινης καταγωγης.Δεν αρκει δηλ.να πιστευουν στην κοινη τους καταγωγη,αλλα να εχουν πραγματι κοινη καταγωγη.Διοτι ΜΟΝΟΝ η κοινη καταγωγη-η κοινη<φυλετικη υπαγωγη>-συνεπαγεται ΚΟΙΝΟΥΣ κληρονομικους χαρακτηρες,αρα κοινα πνευματικα στοιχεια.Οταν υπαρχει κοινη καταγωγη,τοτε υπαρχουν κατα το μαλλον η ηττον κοινη γλωσσα,κοινος πολιτισμος,κοινη θρησκεια,κοινα ηθη,κοινη ιστορια.Αυτα τα δευτερογενη στοιχεια δεν αποτελουν,το καθενα ξεχωριστα,απαραιτητο στοιχειο συγκροτησεως Εθνους.Εν τουτοις ολα αυτα,οταν συνυπαρχουν,συντελουν στην συνοχη της κοινοτητος,στην δημιουργια δηλ.ΕΝΙΑΙΑΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ-του δευτερου παραγοντος συγκροτησεως του ΕΘΝΟΥΣ.ΕΘΝΟΣ ειναι επομενως ο ομοειδης φυλετικως λαος,που εχει συνειδηση της υπαρξεως του.
''Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ''

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΣΗΜΑΙΑ ΜΑΣ

Αυτή η σημαία στα μάτια τα δικά μας συμβολίζει τους Αγώνες όσων πολέμησαν, εργάστηκαν,θυσιάστηκαν, δολοφονήθηκαν, σκοτώθηκαν και έζησαν με πρώτιστες αξίες εκείνες της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης και της Πατρίδας. Αυτούς που έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην αιώνιο πανύψηλο φρούριο του Ελληνικού Πολιτισμού. Δεν είναι ικανή καμία βουλή, κανένα κράτος και κανένας πολιτικός ή κεφάλαιο να την ξεφτιλίζει και να την ξεπουλάει καθημερινά. Οι δειλοί τη βλέπουν με φόβο. Οι προδότες σαν πανί. Οι αστοί σαν ύφασμα. Οι άνανδροι την καίνε. Μα εμείς τη βλέπουμε σαν τη Μάνα που καρτερεί να μας δεί να εκπληρώνουμε τα όνειρα μας. Τα δικά μας,τα δικά της, του Γένους.

ΛΟΓΙΑ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ




















"Από στενός πατριώτης, γίνομαι εθνικιστής, με τη συνείδηση του έθνους μου και όλων των άλλων εθνών, γιατί οι διαφορές των εθνών πάντα θα υπάρχουν, και έχω τη συνείδησή τους και χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι διαφορές, που με τις αντιθέσεις τους, με τις αντιλήψεις τους, υψώνουν την ανθρώπινη συνείδηση και ενέργεια. Από άτομο γίνομαι άνθρωπος." (ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 18-3-1919)

ΕΘΝΙΚΟ ΠΕΙΣΜΑ

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ

''Δεν θελω να πεθανει το Εθνος μου,το Εθνος αυτο, που τοσα εκαμε στην ζωη του, το εξυπνο,το τοσο ανθρωπινο. Για να το φυλαξω απο τον θανατο πρεπει τωρα να το καμω πεισματαρικο στην ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ,στον ΕΘΝΙΣΜΟ, ας ειναι και υπερβολικο το αισθημα που θελω να δωσω στους Ελληνες. Μονον ετσι θα ζησει το ΕΘΝΟΣ.''

''Σε οποιους με κατηγορουν η με περιγελουν, γιατι τους κεντρω το Εθνικο τους αισθημα και τους μιλω αποκλειστικα,θα λεγω:Λοιπον θελετε να πεθανει το Εθνος σας;Αν το θελετε,πεστε το καθαρα,μην κρυβοσαστε''

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ

Η ΡΗΣΗ ΠΟΥ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΧΝΑΜΕ



πισταμνους πρς εδτας τι δκαια μν ν τ
νθρωπείῳ λγ π τς σης νγκης κρνεται, δυνατ δ
ο
προχοντες πρσσουσι κα ο σθενες ξυγχωροσιν.

κατά την συζήτησιν των ανθρωπίνων πραγμάτων το επιχείρημα του δικαίου αξίαν έχει, όπου ίση υπάρχει δύναμις προς επιβολήν αυτού, ότι όμως ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμίς του και ο ασθενής παραχωρεί ό,τι του επιβάλλει η αδυναμία του"

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ Ε89

Μετάφραση Ελ. Βενιζέλου


28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 - ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ Ι. ΜΕΤΑΞΑ

http://4.bp.blogspot.com/_NuhZMDR5O28/S_qK4rCNqWI/AAAAAAAAATQ/FgeBEEMBpt0/s400/%CE%99%CE%A9%CE%91%CE%9D%CE%9D%CE%97%CE%A3+%CE%9C%CE%95%CE%A4%CE%91%CE%9E%CE%91%CE%A3.jpg

“Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της.
Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημάς να ζήσωμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν ώραν την παράδοσιν τμημάτων του Εθνικού εδάφους κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν και ότι προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρεσβευτήν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’ εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.
Έλληνες
Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος θα εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά μας και τας ιεράς μας παραδόσεις. Νυν υπέρ πάντων ο αγών.


Η ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ

Το πρώτο βήμα για να εξοντώσεις ένα έθνος
είναι να διαγράψεις τη μνήμη του.
Να καταστρέψεις τα βιβλία του,
την κουλτούρα του, την ιστορία του.
Μετά να βάλεις κάποιον να γράψει νέα βιβλία,
να κατασκευάσει μια νέα παιδεία,
να επινοήσει μια νέα ιστορία.
Δεν θα χρειαστεί πολύς καιρός
για να αρχίσει αυτό το έθνος
να ξεχνά ποιο είναι και ποιο ήταν.
Ο υπόλοιπος κόσμος γύρω του
θα το ξεχάσει ακόμα πιο γρήγορα.


Μ. Κούντερα

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΕ 10 ΛΕΠΤΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ: 26 ΧΡΟΝΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ.

free counters