«Γεγονότα 1965-1977: Τα άγνωστα παρασκήνια» του Κωνσταντίνου Πλεύρη

Του Γιάννη Κουργιαννίδη
εκδότη του περιοδικού ΕΝΔΟΧΩΡΑ
σημοτικού συμβούλου Θεσσαλονίκης του ΛΑ.Ο.Σ.

Το εξώφυλλο του βιβλίου «Γεγονότα 1965-1977: Τα άγνωστα παρασκήνια» του Κωνσταντίνου Πλεύρη.

Κάποτε μαθαίναμε στα σχολεία ότι για να γραφεί η ιστορία μιας χρονικής περιόδου, πρέπει να περάσουν τουλάχιστον 30 χρόνια από την εποχή που διαδραματίστηκαν τα γεγονότα αυτής. Ο λόγος είναι, μας έλεγαν τότε οι καλοί μας δάσκαλοι, ότι στο διάστημα αυτό θα καταλάγιαζαν τα πάθη που είχαν δημιουργηθεί και θα έφευγαν από τη ζωή οι πρωταγωνιστές των γεγονότων αυτών.

Με είχε παραξενέψει ιδιαίτερα τότε η αιτιολογία αυτή. Μου φάνηκε πάλι ιδιαιτέρως προσχηματική. Σαν μία προσπάθεια για συγκάλυψη των γεγονότων. Μία προσπάθεια απαλλαγής των πρωταγωνιστών τους, ώστε η κοστολόγηση των τυχόν ευθυνών τους να γίνει σε χρόνο απώτερο, όταν πια ο κόσμος δεν θα πολυενδιαφέρεται και θα τα έχει ξεχάσει.

Η άποψή μου αυτή δικαιώθηκε αρκετά αργότερα, όταν το παλλαϊκό αίτημα για το άνοιγμα του φακέλου της Κύπρου αντιμετώπισε χίλιες δύο προσχηματικές κωλυσιεργίες, με αποτέλεσμα, ακόμη και σήμερα, να παραμένει ερμητικά κλειστός και να παραμένουν στο απυρόβλητο τόσο όσοι πολιτικοί φέρουν βαρύτατες ευθύνες για το Κυπριακό όσο και γενικότερα το πολιτικό σύστημα της χώρας μας. Δυστυχώς, το έθνος μας δεν έχει ακόμη μάθει «να θεωρεί εθνικόν ό,τι είναι αληθές», όπως μας παροτρύνει ο εθνικός μας ποιητής.

Έτσι, αρκούμαστε κι εμείς σε μία σύνθεση των πηγών και των μαρτυριών, για την καταγραφή της ιστορίας μιας χρονικής περιόδου, αρκετά χρόνια μετά τη διαδραμάτιση των γεγονότων της, που υποκύπτει συνήθως στις ιδεολογικές αγκυλώσεις του συγγραφέα της.

Το βιβλίο του καθηγητή Κώστα Πλεύρη «Γεγονότα 1965-1977: Τα άγνωστα παρασκήνια» αποτελεί αναμφισβήτητα μία τέτοια μαρτυρία. Την μαρτυρία ενός ανθρώπου, που όχι απλώς έζησε από κοντά τα γεγονότα της χρονικής περιόδου στην οποία αναφέρεται το βιβλίο του, αλλά ως ένα βαθμό τουλάχιστον συνετέλεσε στη διαμόρφωσή τους!

Δεν κρύβει λόγια ο κ. Πλεύρης. Απ’ όσο γνωρίζω, ποτέ στη ζωή του δεν το έκανε. Πάντοτε διατύπωνε τις απόψεις του με καθαρότητα και σαφήνεια, είτε αυτό δυσαρεστούσε τους συνομιλητές ή αναγνώστες του είτε όχι. Λείπει αυτό, ξέρετε, από την πολιτική ζωή του τόπου μας. Συνήθως, όταν ακούει κάποιος έναν πολιτικό, προσπαθεί να δει και να ακούσει πίσω από τις λέξεις και φράσεις του. Διότι οι Έλληνες πολιτικοί, κατά κανόνα, άλλα σκέφτονται, άλλα λένε και άλλα πράττουν. Και επιλέγουν συνήθως την λάθος κατεύθυνση...

Ο κ. Πλεύρης μας παρουσιάζει σήμερα τον πρώτο τόμο ιστορικών μαρτυριών του, από μία χρονική περίοδο που καλύπτει και το σύνολο σχεδόν της μέχρι σήμερα πολιτικής του παρουσίας και δράσεως. Από το 1965, έτος που περάτωσε την στρατιωτική θητεία του, μέχρι το 2008. Από τα 43 αυτά χρόνια, ο πρώτος τόμος περιλαμβάνει τα πρώτα 13, ξεκινώντας από την δραματική εποχή που προηγήθηκε της 7ετίας των συνταγματαρχών, όταν βασίλευε η αναρχία και μία ανώμαλος κατάσταση με βραχύβιες κυβερνήσεις και κοινωνικές ταραχές που είχαν οδηγήσει τη χώρα σε διεθνή ανυποληψία και διακύβευαν το οικονομικό της μέλλον, και καταλήγοντας 3 έτη μετά την πτώση του καθεστώτος της 21ης Απριλίου, το 1977, όταν ήδη οι πρωταίτιοί του βρίσκονταν στη φυλακή και η δημοκρατία είχε επανέλθει. Με τίμημα βεβαίως τη λαβωμένη Κύπρο μας...

Στο βιβλίο παρουσιάζονται πλείστες μαρτυρίες, αποδείξεις και έγγραφα, τα περισσότερα άγνωστα στο ευρύ κοινό, και τα οποία δεν είναι δυνατόν να αγνοήσει ο ιστορικός του μέλλοντος, αν βεβαίως θέλει να είναι αντικειμενικός. Λ.χ. η συνέντευξη του θεωρουμένου «εθνάρχη» Κωνσταντίνου Καραμανλή στην εφημερίδα Le Monde (29 Νοεμβρίου 1967), που αποτυπώνει, λίγους μόλις μήνες μετά την επικράτηση του καθεστώτος της 21ης Απριλίου, την ανακούφιση του πολιτικού κόσμου για το στρατιωτικό κίνημα. Το γιατί άλλαξαν γνώμη αργότερα και το πολέμησαν με πάθος, χρήζει διερευνήσεως και ίσως ο κ. Πλεύρης μπορεί να μας πει δυο λόγια αργότερα γι’ αυτό...

Παρουσιάζονται ακόμη διάλογοι με πρόσωπα που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στο καθεστώς. Ο συγγραφέας αναφέρει βεβαίως τα ονόματά τους και είναι πολύ σημαντικό αυτό, διότι κάποιοι από αυτούς ζουν ακόμη. O κ. Πλεύρης εθήτευσε για σημαντικό χρονικό διάστημα στο γραφείο ενός από τα κορυφαία στελέχη της 21ης Απριλίου, του συνταγματάρχη Ιωάννη Λαδά, κάτι που του επέτρεψε να έχει άμεση γνώση πολλών γεγονότων, αλλά και να παρουσιάζει στο βιβλίο του αρκετά παρασκήνια από την καθημερινότητα της εποχής. Η αναφορά του σ’ αυτά είναι γλαφυρή και συνήθως υποκύπτει στον χαρακτηριστικό ειρωνικό λόγο του. Δεν ξέρω αν μία τέτοια αποτύπωση των γεγονότων μπορεί να αποτελέσει αντικειμενικό στοιχείο για έναν μελλοντικό μελετητή της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, αλλά σίγουρα όλα αυτά αποτελούν μαρτυρίες, οι οποίες, όπως και να κατατίθενται, σίγουρα δεν μπορούν να αγνοηθούν.

Εν κατακλείδι, και επειδή ό,τι και να πούμε εμείς από μικροφώνου, σημασία έχει το τί γράφει το βιβλίο και το θα μας πει ο κ. Πλεύρης σε λίγο γι’ αυτό, θα ήθελα σ’ αυτό το σημείο να ολοκληρώσω τη σύντομη αναφορά μου σ’ αυτό, τονίζοντας ότι, άσχετα αν συμφωνεί κανείς ή όχι με όσα γράφονται σ’ αυτό το βιβλίο, άσχετα αν συμφωνεί ή όχι με τις απόψεις του συγγραφέα, το συγκεκριμένο έργο έχει την αξία του για τον ιστορικό του μέλλοντος και τουλάχιστον δεν μπορεί να αγνοηθεί. Ευχαριστώ τον κ. Πλεύρη που με εμπιστεύθηκε για να πω δυο λόγια για το έργο του.