Του Παναγιώτη Λιάκου
«Μα, δεν ήταν θρήσκος και δεν υποκρινόταν το θεοφοβούμενο, το θεολάτρη. Οπως σ’ όλες του τις σκέψεις, έτσι και στο θρησκευτικό ζήτημα ήταν φιλελεύθερος. […] Μια μέρα που συζητούσαν μπροστά του ζητήματα ξένων επιρροών είπε:
“Δεν παραδέχομαι προπαγάντες, αυτά μάλιστα, να τιμωρηθούν. Μα και πιέσεις τής συνειδήσεως δεν τις ανέχομαι!” Και με μια βίαιη κίνηση του δεξιού του χεριού του, τα μάτια γεμάτα σπίθες, μου είπε φωναχτά: “Βρε αδελφέ, μπορεί εγώ να θέλω να λατρεύω το Βελζεβούλ. Θα μ’ εμποδίσεις, δηλαδή;” Με πήραν τα γέλια και με είδε και θυμήθηκε και γέλασε κι εκείνος. “Μην το μεταπείτε”, μου είπε χωρίς να χαμηλώσει τη φωνή του, “θα πουν πως θέλω να λατρέψω τον εαυτό μου, αφού με λένε Βελζεβούλ και Σατανά!”». Πηνελόπη Σ. Δέλτα, «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος. Ημερολόγιο – Αναμνήσεις – Μαρτυρίες – Αλληλογραφία», επιμέλεια Π. Α. Ζάννας, Εκδοση από το Αρχείο της Π.Σ. Δέλτα, Αθήνα: 1978, 278.
Η Πηνελόπη Δέλτα (1874-1941) ήταν κόρη του επιχειρηματία και εθνικού ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη (1843-1929) και της Βιργινίας Χωρέμη (1848-1928). Η οικογένειά της ανέπτυξε στενή φιλία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Το αρχειακό υλικό της Πηνελόπης Δέλτα που σχετίζεται με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και εκδόθηκε σε έναν τόμο βρίθει εγκωμιαστικών σχολίων για τον οικογενειακό φίλο της. Ωστόσο, οι μεγαλύτερες και οδυνηρότερες αλήθειες που μπορεί να έρθουν στο φως για κάποια ιστορική μορφή συχνά δημοσιοποιούνται από οικεία πρόσωπα, που προσπαθούν να ωραιοποιήσουν πτυχές του χαρακτήρα στον οποίο αναφέρονται και, χωρίς να το επιδιώκουν, επιτυγχάνουν το αντίθετο. Οποιος διαβάσει τα «πριν» και τα «μετά» του «επεισοδίου» που εξιστορεί η Πηνελόπη Δέλτα θα διαπιστώσει ότι χρονολογικά εντάσσεται στο 1915, τη χρονιά που ο «εθνάρχης» γέμιζε τις τσέπες του με το χρήμα του Ζαχάρωφ και των ξένων κυβερνήσεων και συνωμοτούσε με τους Αγγλογάλλους εναντίον του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ και του ελληνικού λαού.
Εκείνη, λοιπόν, την περίοδο ο Βενιζέλος, σε συζήτηση για τη θρησκεία και το δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης, έφερε ως παράδειγμα τον εαυτό του, που θα έπρεπε να του επιτρέπεται να είναι σατανολάτρης! Μάλιστα, η Πηνελόπη Δέλτα αναφέρει ότι τη φράση «μπορεί εγώ να θέλω να λατρεύω το Βελζεβούλ» την ξεστόμισε φωναχτά «με μια βίαιη κίνηση του δεξιού του χεριού του» και τα μάτια του ήταν «γεμάτα σπίθες». Αυτό δείχνει εκδήλωση έντονου παρορμητισμού και ψυχολογικής φόρτισης – σαν αυτές που βιώνουν οι άνθρωποι όταν καταπιέζουν για μεγάλες χρονικές περιόδους συναισθήματα, ιδέες και αντιλήψεις που έχουν, και κάποια στιγμή τις αποκαλύπτουν με ορμή ανάλογη με την ψυχολογική πίεση που ένιωθαν όσον καιρό… έκρυβαν τα «πιστεύω» τους.
Σε αυτό το εκ πρώτης όψεως «χαριτωμένο» περιστατικό, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, αμέσως μετά την -μεταξύ σοβαρού και αστείου- αποκάλυψή του, αναδιπλώνεται. Επικρατεί μέσα του το ένστικτο της πολιτικής αυτοσυντήρησης και ζητά από τη φίλη του να μη μεταφέρει τη συζήτησή τους, διότι όσοι την ακούσουν «θα πουν πως θέλω να λατρέψω τον εαυτό μου, αφού με λένε Βελζεβούλ και Σατανά!».
Ακόμα και εδώ, ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ίσως άθελά του, δίνει τον μόνο αληθή ορισμό της σατανολατρείας: Είναι η λατρεία στο «εγώ», η αποθέωση του εαυτού και η αντιμετώπιση όλων των άλλων ως εργαλείων πραγμάτωσης προσωπικών στόχων.
Ο φίλος της Πηνελόπης Δέλτα εν γνώσει του, με σχέδιο και πρόγραμμα, θυσίασε έναν λαό, τον ελληνικό, στον βωμό των προσωπικών του συμφερόντων. Ζήτησε από τους Αγγλογάλλους χειριστές του να προκαλέσουν λιμό στην Ελλάδα για να οργιστεί το πλήθος και να ανατρέψει τον βασιλιά. Χρησιμοποίησε τα υλικά και άυλα περιουσιακά στοιχεία της χώρας ως ανταλλάγματα της στήριξης που του παρείχαν οι ξένοι. Κι αυτό δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να αποτελεί έργο συνειδητοποιημένου χριστιανού. Αλλωστε, οι μεγάλες ταυτίσεις κάθε ανθρώπου φαίνονται και στις λέξεις που χρησιμοποιεί… ανακλαστικά. Ο Ιωάννης Καποδίστριας τη διακήρυξη προς τους Ελληνες, με την οποία εγκαινίαζε την κυβερνητική περίοδό του (Αίγινα, 20 Ιανουαρίου 1828), την ξεκινούσε με τη φράση «Εάν ὁ Θεός μεθ’ ἡμῶν, ουδείς καθ’ ἡμῶν». Ο Βενιζέλος είχε στον νου του τον Σατανά.
Ο μεν, με τον Θεό στην καρδιά και τον λογισμό του, δημιούργησε κράτος από τα συντρίμμια της οθωμανικής λαίλαπας, και ο δε διαμόρφωσε μια κατάσταση που παρέδωσε τον Ελληνισμό της Μικρασίας στην πυρά την οποία άναψαν οι Τούρκοι.
Τα «λαδώματα» του «εθνάρχη» είναι αποδεδειγμένα. Αυτό που έχει ενδιαφέρον να αποδειχθεί είναι η ύπαρξη πρόθεσης από την πλευρά του Ζαχάρωφ να δολοφονηθεί ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄
«Πήρα τον Λάμπρο μαζί μου… Συναντήθηκα με τον Βενιζέλο… Δημιουργώ συνοριακές δυσκολίες… Αν οι Βούλγαροι περάσουν τα σύνορα… Εψαξαν τις αποσκευές μου… Άμεσο αποτέλεσμα με τις εφημερίδες… Ασφαλίτες με “προστατεύουν”… Ανδρας τράβηξε μαχαίρι και τραυμάτισε άσχημα τον Λάμπρο… Ο βασιλιάς φρουρείται καλά… Ιδέα του Βενιζέλου να δημιουργήσουμε προβλήματα στη Μικρά Ασία». Ημερολογιακές καταχωρίσεις του Μπαζίλ Ζαχάρωφ από το ταξίδι του τον Δεκέμβριο του 1915 στην Ελλάδα.*
Η αναφορά του Ζαχάρωφ για τη φρούρηση του βασιλιά Κωνσταντίνου Α΄ είναι ιδιαίτερα σκοτεινή. Προκαλεί σκέψεις για πιθανή οργάνωση δολοφονικής επίθεσης εναντίον του Έλληνα ανωτάτου άρχοντα.
Ο Ζαχάρωφ δεν ήταν ένας απλός έμπορος. Ηταν μεγαλέμπορος όπλων και το μεγαλύτερο τμήμα των δραστηριοτήτων του εντοπιζόταν στην γκρίζα ζώνη του παρακράτους, που κάνει τη βρόμικη δουλειά για λογαριασμό του κράτους ή/και των κρατών, που τον τροφοδοτούσαν με χρήμα, προσβάσεις και ισχύ. Εύκολα έμπλεκε χώρες σε πολεμικές αναμετρήσεις και ακόμα πιο εύκολα έβγαζε από τη μέση τα πρόσωπα που δεν εξυπηρετούσαν τους σχεδιασμούς του.
Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι το ταξίδι του Ζαχάρωφ στην Ελλάδα οργανώθηκε αμέσως μόλις πιστοποιήθηκε η κατάθεση 1.407.000 λιρών Αγγλίας, που πιστώθηκαν από την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου στον λογαριασμό του Ζαχάρωφ στην τράπεζα Barclays. Ο Ζαχάρωφ αυτό το ποσό το μετέτρεψε σε συνάλλαγμα (δραχμές, λίρες Αγγλίας και Ιταλίας, γαλλικά φράγκα) και ήρθε στην Ελλάδα κουβαλώντας μετρητά ή χρεόγραφα για να οργανώσει την είσοδο της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αυτά τα μετρητά δόθηκαν στον Βενιζέλο, σε πολιτικούς, δημοσιογράφους, κρατικούς αξιωματούχους και σε οποιονδήποτε άλλον θα μπορούσε να εξυπηρετήσει την έξοδο της χώρας μας από την κατάσταση της ουδετερότητας και την είσοδό της στο πολεμικό σφαγείο για λογαριασμό των Αγγλογάλλων. Ο Ζαχάρωφ σε αυτές τις ημερολογιακού τύπου καταχωρίσεις αναφέρει ότι «δεν κράτησα ακριβή λογαριασμό». Δηλαδή, δεν τήρησε ακριβές αρχείο με τα ονόματα και τα ποσά που έλαβε καθένας. Ωστόσο, σε ένα σημείο αναφέρει: «Εστειλα στον Αβέρωφ** 1.000.000 φράγκα… Εθνική Τράπεζα της Αιγύπτου».
Τα λαδώματα του «εθνάρχη» Βενιζέλου είναι αποδεδειγμένα, όπως και οι ημερομηνίες που έπαιρνε τα χρήματα των Αγγλογάλλων για να κάνει τα θελήματά τους. Όμως, αυτό που έχει ενδιαφέρον να αποδειχθεί είναι η ύπαρξη πρόθεσης από την πλευρά του Ζαχάρωφ να δολοφονηθεί ο βασιλιάς Κωνσταντίνος Α΄.
Στις 17 Φεβρουαρίου 2022, μου παραχώρησε συνέντευξη (μέσω βιντεοκλήσης) ο Δρ Joseph Maiolo, καθηγητής Ιστορίας Διεθνούς Πολιτικής στο King’s College του Λονδίνου. Ο καθηγητής Maiolo είναι εις εκ των δύο συντακτών της εργασίας για την ανάμειξη του Μπαζίλ Ζαχάρωφ στην ελληνική πολιτική, η οποία περιλαμβάνει την αινιγματική φράση του μεγαλεμπόρου όπλων σχετικά με την καλή φρούρηση του βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄. Μεταξύ άλλων, του ζήτησα να τοποθετηθεί σχετικά με τους συνειρμούς που προκαλεί η φράση του Ζαχάρωφ. Σκέφτηκε κι εκείνος ότι σχεδιαζόταν απόπειρα κατά της ζωής του μονάρχη; Μου απάντησε: «Ηταν το πρώτο που σκέφτηκα όταν διάβασα αυτή τη φράση. Συχνά (σ.σ.: ο Ζαχάρωφ) κάνει αναφορές, σε άλλα κείμενα, για οργάνωση συνοριακών επεισοδίων – για γεγονότα αυτού του είδους στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία…
Άραγε, οργανώνει και εδώ κάποια συγκαλυμμένη δραστηριότητα, μια απόπειρα κατά της ζωής του μονάρχη; Γιατί ενδιαφέρεται για αυτό που αναφέρει; Ή κάνει αυτό το σχόλιο για να δείξει πόσο αντιδημοφιλής έχει γίνει ο βασιλιάς; Αυτά, πάντως, είναι εικασίες. Δεν γνωρίζουμε. Δεν είναι παράλογο να ενδιαφέρεται για την ασφάλεια του παλατιού. Είναι, ωστόσο, σκοτεινό το ενδιαφέρον του…»
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνη την περίοδο ο βασιλιάς ήταν δημοφιλέστατος και οι εκδηλώσεις λατρείας του λαού προς το πρόσωπό του ήταν καθημερινές. Αρα, από τους πολλούς δεν είχε να φοβάται κάτι. Οι λίγοι (και σε αριθμό, αλλά και στο ηθικό ανάστημα) τον επιβουλεύονταν.
*Αυτές οι ημερολογιακές καταχωρίσεις δημοσιεύτηκαν στην εργασία των Joseph Maiolo και Tony Insall με τίτλο: «Sir Basil Zaharoff and Sir Vincent Caillard as Instruments of British Policy towards Greece and the Ottoman Empire during the Asquith and Lloyd George Administrations, 1915-8». Η εργασία αυτή συμπεριλήφθηκε στην έκδοση του εξειδικευμένου πολιτικού και ιστορικού περιοδικού «The International History Review» (34:4, σ. 819-839). Η συγκεκριμένη ημερολογιακή καταχώριση βρίσκεται στη σελίδα 825.
Στην εργασία των Joseph Maiolo και Tony Insall, όπως ήδη έχει επισημανθεί στο 3ο μέρος του αφιερώματος για τον Ελ. Βενιζέλο, δημοσιεύονται εξαιρετικά ενδιαφέροντα αποσπάσματα από τα αποδιαβαθμισμένα έγγραφα του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών που αφορούν τις δοσοληψίες του οικονομικού διευθυντή της αγγλικής οπλοβιομηχανίας Vickers, Sir Vincent Caillard (από τον φάκελο FO 1093).
Στο εισαγωγικό σημείωμα της εργασίας αναφέρεται πως «οι νέες πηγές αποκαλύπτουν ότι ο Sir Vincent H.P. Caillard, ο οικονομικός διευθυντής της οπλοβιομηχανίας Vickers, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διάθεση των υπηρεσιών του Ζαχάρωφ στους πρωθυπουργούς Asquith και Lloyd George».
**Γεώργιος Αβέρωφ, ανιψιός και βασικός κληρονόμος του ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ. Ήταν επίσης κομματάρχης του Ελευθερίου Βενιζέλου και υπουργός Δημοσίας Εκπαιδεύσεως στην προσωρινή Κυβέρνηση Θεσσαλονίκης.
1.https://www.newsbreak.gr/apopseis/308191/i-alitheia-gia-ton-eleytherio-venizelo-xi/
2.https://www.newsbreak.gr/apopseis/310914/i-alitheia-gia-ton-eleytherio-venizelo-xii/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου