Τρίτη 1 Ιουνίου 2010

Ο Μεσσηνιακός πόλεμος, ο Αριστομένης και η Σπάρτη

Παρά την γενικότητα του όρου "Μεσσηνιακός", στην πραγματικότητα ο πόλεμος (τουλάχιστον στην πρώτη του φάση) αφορούσε το Μεσσηνιακό κράτος της αρχαίας Στενυκλάρου. Η Στενύκλαρος βρισκόταν στην έκταση που καταλαμβάνει σήμερα ο δήμος Οιχαλίας και μεταξύ των κωμοπόλεων του Μελιγαλά και του Διαβολιτσίου. Τα πεδία των πολεμικών συγκρούσεων ήταν εκεί που σήμερα βρίσκονται τα χωριά Μερόπη και Οιχαλία. Η συγλονιστηκότερη μάχη ανάμεσα στους εισβολείς Σπαρτιάτες και τους αμυνομένους Μεσσήνιους έγινε στην τοποθεσία "κάπρου σήμα". Η τοποθεσία αυτή βρισκόταν εκεί που είναι σήμερα ο συνοικισμός Τσαούση του χωριού Μερόπη[1].
Ο Μεσσηνιακός πόλεμος (743-724 π.Χ.) ξεκίνησε από μια ασήμαντη αφορμή, που πίσω απ' αυτήν οι Σπαρτιάτες προσπάθησαν να καλύψουν τις πραγματικές αιτίες των επιθετικών τους ενεργειών, τη λυσσαλέα τους επεκτατική βουλιμία δηλαδή και την δίψα τους για εξουσία, εφόσον στόχος τους ήταν να καταστήσουν τους Μεσσήνιους είλωτες. Αν αναλογιστούμε ότι δικτάτορες ολοκληρωτικών καθεστώτων, όπως ο Μουσολίνι και ο Χίτλερ, είχαν ως πρότυπο και πηγή έμπνευσης την αρχαία Σπάρτη, μπορούμε ευκολότερα να αντιληφθούμε τα αίτια της εισβολής των Λακεδαιμόνιων στη Μεσσηνία.
Οι Λακεδαιμόνιοι με τη βοήθεια Κορινθίων και μισθοφόρων τοξοτών από την Κρήτη επιχείρησαν εισβολές κατά της Μεσσηνίας. Παραστατική εικόνα της σύγκρουσης των αντιπάλων έχει καταγράψει ο Παυσανίας ως εξής: «Μόλις οι αρχηγοί των αντιπάλων έδωσαν το σύνθημα, οι Μεσσήνιοι όρμησαν τρέχοντας κατά των Λακεδαιμόνιων, χωρίς να λογαριάζουν τη ζωή τους, σαν άνθρωποι που μέσα στην αγανάκτησή τους επιθυμούσαν τον θάνατο. Έσπευδε καθένας να αρχίσει αυτός πρώτος τη μάχη». Σε μια από τις φονικές μάχες που έγιναν στον Πρώτο Μεσσηνιακό Πόλεμο, καταγράφεται η διάλυση του στρατού των Λακεδαιμόνιων Οι απώλειές τους ήταν τόσο μεγάλες, ώστε επιτράπηκε στις χήρες γυναίκες και στα κορίτσια της Σπάρτης να συνευρεθούν με Περίοικους και Είλωτες ώστε να δημιουργήσουν νέο στρατό[2].
Αριστομένης
Θρυλικός βασιλέας των Μεσσηνίων (685 - 668 π.Χ.), πρωταγωνιστής του Β' Μεσσηνιακού Πολέμου. Στον πόλεμο αυτό, που ήταν μια επανάσταση των σκλαβωμένων Μεσσηνίων εναντίον των κατακτητών Σπαρτιατών, οργάνωσε ομάδες που, κυρίως τη νύχτα, έκαναν αιφνιδιασμούς, λεηλασίες και καταστροφές των καλλιεργημένων εκτάσεων. Ο Αριστομένης κατόρθωσε, σε μία επιχείρησή του, να φτάσει μέχρι τη Σπάρτη, όπου αφιέρωσε στη Χαλκίοικο Αθηνά μία ασπίδα με την επιγραφή "Ο Αριστομένης από τα λάφυρα των Λακεδαιμόνιων". Οι Σπαρτιάτες έχασαν το ηθικό τους, αλλά τους το αναπτέρωσε ο ποιητής Τυρταίος, που τους τον έστειλαν οι Αθηναίοι όταν οι Σπαρτιάτες τους εκλειπαρούσαν για βοήθεια.
Στο Γυμνάσιο της Μεσσήνης είδε και περιέγραψε ο Παυσανίας (4.32.3-6) το «μνήμα» του Αριστομένη, που περιείχε τα οστά του, τα μεταφερμένα από τη Ρόδο.
Τα θρυλικά και παράτολμα ενίοτε κατορθώματα του Αριστομένη και οι νικηφόρες μάχες του ενάντια στους Σπαρτιάτες είχαν πάρει μυθικές διαστάσεις, απαγγέλλονταν ως έπος, ως δημοτικό τραγούδι κυρίως από τις Μεσσήνιες γυναίκες, όταν ο ήρωας ήταν ακόμη ζωντανός, όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας. Το έπος άδονταν στη Μεσσηνία για πολλούς αιώνες. Οι Μεσσήνιοι, άδοντας τα κατορθώματα του εθνικού τους ήρωα και συντηρώντας ταυτόχρονα τις λατρείες τοπικών ηρώων, ασκούσαν αντίσταση. Ήταν μια μορφή αντίστασης, καθώς επενεργούσε διαβρωτικά ενάντια στο εξουσιαστικό σπαρτιατικό καθεστώς και συνέβαλλε ταυτόχρονα στη διαμόρφωση μιας μεσσηνιακής εθνικής ταυτότητας. Ήταν μια μορφή «μακράς επανάστασης» ή μιας «πολιτισμικής αντίστασης». Ο Παυσανίας (4.16.6-7) άκουσε να απαγγέλλουν ακόμη στις μέρες του το επικό αυτό ποίημα και διέσωσε μάλιστα δύο στίχους του, έναν εξάμετρο και έναν πεντάμετρο. Μέσα από την «Αριστομενιάδα» πρόβαλλε η μορφή του Μεσσήνιου ήρωα, επαινούνταν οι αρετές του, η μεγαλοφροσύνη και το απίστευτο θάρρος του. Θα πρέπει να περιγράφονταν ακόμη σε αυτό η θαυμαστή σωτηρία του από τον Καιάδα, που ισοδυναμούσε με επιστροφή από τον Άδη, η θυσία εκατομφονίων στον Ιθωμάτα Δία (Παυσανίας 4.18.4-19.3), η πτώση της Είρας και η προδοσία του Αριστοκράτη, η κατάχωση της «παρακαταθήκης» στην Ιθώμη, καθώς και άλλες περιπέτειές του, όπου γυναίκες έπαιζαν πρωτεύοντα ρόλο. Η πιο ενδιαφέρουσα είναι η ιστορία με τη Σπαρτιάτισσα Αρχιδάμεια, ιέρεια της Δήμητρος στο ιερό της Αίγιλας στη Λακωνική, η οποία τον ελευθέρωσε από την αιχμαλωσία όχι για χρήματα, αλλά γιατί ήταν ερωτευμένη από καιρό μαζί του (Παυσανίας4.17.1). Ο Αριστομένης είχε επανειλημμένα ταπεινώσει τους Σπαρτιάτες, υποβάλλοντας σε δοκιμασία την πολεμική τους αρετή, και είχε αμαυρώσει τη φήμη τους ως ανίκητων πολεμιστών. Η θέση του τάφου-ηρώου του Αριστομένη μέσα στο Γυμνάσιο της Μεσσήνης και ο χάλκινος ανδριάντας του στο Στάδιο παραδειγμάτιζε τους εφήβους, θυμίζοντάς τους μεταξύ άλλων το ηρωικό μεσσηνιακό παρελθόν και τονίζοντας την αντίθεση προς τον αιώνιο αντίπαλο, τη Σπάρτη[3].

[1]Ancient Sparta : a re-examination of the evidence Kathleen Mary Tyrer Chrimes
[2]Θεωρώντας ότι η αγάπη για την οικογένεια δεν πρέπει να ξεπερνά την αγάπη για την πατρίδα , οι Σπαρτιάτες μοιράζονταν τις γυναίκες τους με σκοπό την γέννηση υγιών και δυνατών παιδιών που δεν ανήκαν στους γονείς τους , αλλά ήταν κοινό κτήμα της πόλης . Ξεχωριστής σημασίας ήταν το έθιμο της «πολυανδρίας» των Σπαρτιατισσών. Σύμφωνα με το έθιμο αυτό τρεις, τέσσερις ή και περισσότεροι άνδρες μπορούσαν να μοιράζονται μία γυναίκα. Ένας ηλικιωμένος άνδρας μιας γυναίκας μπορούσε εύκολα ν’ αποκτήσει παιδιά μ’ έναν όμορφο και ηθικό νέο που συμπαθούσε και ο οποίος θα της έδινε το σπόρο και το αίμα της γενιάς των καλών. "Πλούταρχος, Λυκούργος"
[3]"ΑΡΧΑΙΑ ΜΕΣΣΗΝΗ" Του Πέτρου Θέμελη καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης

ΜΕΡΟΠΗ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΤΙ ΕΣΤΙ ΕΘΝΟΣ

Το ΕΘΝΟΣ σχηματιζεται απο δυο βασικους παραγοντες,την ΦΥΛΗ και την ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ.Λεγοντας <φυλη>,εννοουμε την<καταγωγη>-οτι πρεπει δηλ.τα ατομα του Εθνους να εχουν κοινη καταγωγη.Δεν αρκει να εχουν αυτα<συνειδηση>
περι κοινης καταγωγης.Δεν αρκει δηλ.να πιστευουν στην κοινη τους καταγωγη,αλλα να εχουν πραγματι κοινη καταγωγη.Διοτι ΜΟΝΟΝ η κοινη καταγωγη-η κοινη<φυλετικη υπαγωγη>-συνεπαγεται ΚΟΙΝΟΥΣ κληρονομικους χαρακτηρες,αρα κοινα πνευματικα στοιχεια.Οταν υπαρχει κοινη καταγωγη,τοτε υπαρχουν κατα το μαλλον η ηττον κοινη γλωσσα,κοινος πολιτισμος,κοινη θρησκεια,κοινα ηθη,κοινη ιστορια.Αυτα τα δευτερογενη στοιχεια δεν αποτελουν,το καθενα ξεχωριστα,απαραιτητο στοιχειο συγκροτησεως Εθνους.Εν τουτοις ολα αυτα,οταν συνυπαρχουν,συντελουν στην συνοχη της κοινοτητος,στην δημιουργια δηλ.ΕΝΙΑΙΑΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ-του δευτερου παραγοντος συγκροτησεως του ΕΘΝΟΥΣ.ΕΘΝΟΣ ειναι επομενως ο ομοειδης φυλετικως λαος,που εχει συνειδηση της υπαρξεως του.
''Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ''

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΣΗΜΑΙΑ ΜΑΣ

Αυτή η σημαία στα μάτια τα δικά μας συμβολίζει τους Αγώνες όσων πολέμησαν, εργάστηκαν,θυσιάστηκαν, δολοφονήθηκαν, σκοτώθηκαν και έζησαν με πρώτιστες αξίες εκείνες της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης και της Πατρίδας. Αυτούς που έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην αιώνιο πανύψηλο φρούριο του Ελληνικού Πολιτισμού. Δεν είναι ικανή καμία βουλή, κανένα κράτος και κανένας πολιτικός ή κεφάλαιο να την ξεφτιλίζει και να την ξεπουλάει καθημερινά. Οι δειλοί τη βλέπουν με φόβο. Οι προδότες σαν πανί. Οι αστοί σαν ύφασμα. Οι άνανδροι την καίνε. Μα εμείς τη βλέπουμε σαν τη Μάνα που καρτερεί να μας δεί να εκπληρώνουμε τα όνειρα μας. Τα δικά μας,τα δικά της, του Γένους.

ΛΟΓΙΑ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ




















"Από στενός πατριώτης, γίνομαι εθνικιστής, με τη συνείδηση του έθνους μου και όλων των άλλων εθνών, γιατί οι διαφορές των εθνών πάντα θα υπάρχουν, και έχω τη συνείδησή τους και χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι διαφορές, που με τις αντιθέσεις τους, με τις αντιλήψεις τους, υψώνουν την ανθρώπινη συνείδηση και ενέργεια. Από άτομο γίνομαι άνθρωπος." (ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 18-3-1919)

ΕΘΝΙΚΟ ΠΕΙΣΜΑ

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ

''Δεν θελω να πεθανει το Εθνος μου,το Εθνος αυτο, που τοσα εκαμε στην ζωη του, το εξυπνο,το τοσο ανθρωπινο. Για να το φυλαξω απο τον θανατο πρεπει τωρα να το καμω πεισματαρικο στην ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ,στον ΕΘΝΙΣΜΟ, ας ειναι και υπερβολικο το αισθημα που θελω να δωσω στους Ελληνες. Μονον ετσι θα ζησει το ΕΘΝΟΣ.''

''Σε οποιους με κατηγορουν η με περιγελουν, γιατι τους κεντρω το Εθνικο τους αισθημα και τους μιλω αποκλειστικα,θα λεγω:Λοιπον θελετε να πεθανει το Εθνος σας;Αν το θελετε,πεστε το καθαρα,μην κρυβοσαστε''

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ

Η ΡΗΣΗ ΠΟΥ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΧΝΑΜΕ



πισταμνους πρς εδτας τι δκαια μν ν τ
νθρωπείῳ λγ π τς σης νγκης κρνεται, δυνατ δ
ο
προχοντες πρσσουσι κα ο σθενες ξυγχωροσιν.

κατά την συζήτησιν των ανθρωπίνων πραγμάτων το επιχείρημα του δικαίου αξίαν έχει, όπου ίση υπάρχει δύναμις προς επιβολήν αυτού, ότι όμως ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμίς του και ο ασθενής παραχωρεί ό,τι του επιβάλλει η αδυναμία του"

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ Ε89

Μετάφραση Ελ. Βενιζέλου


28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 - ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ Ι. ΜΕΤΑΞΑ

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9AYAjQboFh1_5M3bFMvoiwdv6qY5bDyiuBuwvPV3Yjtp1ZG3BAXNnY5CWdpxeWu7FvNRIyWEpe_RHBqBZHx93XDCYKW4LJe3j_4jgmwduvaKGVqaTsCSNu7bWjJSewd6rxVoBPh5kloo/s400/%CE%99%CE%A9%CE%91%CE%9D%CE%9D%CE%97%CE%A3+%CE%9C%CE%95%CE%A4%CE%91%CE%9E%CE%91%CE%A3.jpg

“Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της.
Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημάς να ζήσωμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν ώραν την παράδοσιν τμημάτων του Εθνικού εδάφους κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν και ότι προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρεσβευτήν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’ εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.
Έλληνες
Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος θα εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά μας και τας ιεράς μας παραδόσεις. Νυν υπέρ πάντων ο αγών.


Η ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ

Το πρώτο βήμα για να εξοντώσεις ένα έθνος
είναι να διαγράψεις τη μνήμη του.
Να καταστρέψεις τα βιβλία του,
την κουλτούρα του, την ιστορία του.
Μετά να βάλεις κάποιον να γράψει νέα βιβλία,
να κατασκευάσει μια νέα παιδεία,
να επινοήσει μια νέα ιστορία.
Δεν θα χρειαστεί πολύς καιρός
για να αρχίσει αυτό το έθνος
να ξεχνά ποιο είναι και ποιο ήταν.
Ο υπόλοιπος κόσμος γύρω του
θα το ξεχάσει ακόμα πιο γρήγορα.


Μ. Κούντερα

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΕ 10 ΛΕΠΤΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ: 26 ΧΡΟΝΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ.

free counters