ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΩΣ η ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΘΝΟΦΥΛΗΣ (Α’ Μέρος)

Γράφει ο Ευστράτιος Βάθης, Φοιτητής του Τμήματος Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών, του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, μέλος Ε.Ο.Ν.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η παρούσα έρευνα αποφαίνεται στην επακριβή εξέταση των σλαβικών μετατοπίσεων από τα βόρεια Βαλκάνια, στην Ελλάδα και δη στην Πελοπόννησο, καθώς και στην εγκατάστασή των εν Ελλάδι. Συναρμολογώντας τα σε διαθεσιμότητα δεδομένα, με δίχως και ουδεμία προσπάθεια ή απόπειρα παραλείψεως, μεροληψίας ή παραποιήσεως, ο ερευνητής θα συμπεράνει αν οι γηγενείς Έλληνες εξηφανίσθησαν και αντικατεστάθησαν υπό των ενοικούντων Σλάβων λεηλατώντας και φονεύοντας οιονδήποτε στο πέρασμά τους, ή το αντίθετο δηλαδή την μη εξαφάνιση του ελληνικού πληθυσμού και την αφομοίωση του φθίνοντος και μειοψηφούντος Σλαβικού πληθυσμού.

Παράλληλα θα εξετασθεί η οικονομική πολιτική και κοινωνική ζωή της Πελοποννήσου, και η πληθυσμιακή σύσταση αυτής.

 Η έρευνα βασίζεται σε φιλολογικές αφηγηματικές και κατ’ εξοχήν πρωτογενείς πηγές, στην βιβλιογραφία η οποία απορρέει μετά στοιχείων αρχαιολογικών ευρημάτων και φιλολογικών και τέλος ανατρέχει σε γενετικές έρευνες από πλήθους, εξόχως φήμης και εμπειρίας, καθηγητών πανεπιστημίων ανά την υφήλιο, εγκεκριμένες και διεξαγόμενες μετά αρίστου μεθοδολογίας.

      Για να καταλάβει κανείς πώς όλα ήρχισαν, χρειάζεται να ανατρέξει στην δεκαετία του 1830. Το μόλις ανασυσταθέν Ελληνικό κράτος και το αΐδιο αναγεννηθέν εκ της τέφρος του, έθνος θα αντιμετωπίσει την πρόκληση ενός δημοσιογράφου και περιηγητού. Πρόκειται περί του Ιακώβου Φιλίππου Φαλμεράυερ. Διεξάγοντας την έρευνά του, προσεσπάθησε μετά ονύχων και οδόντων να αποδείξει την γονιδιακή ελληνική ασυνέχεια. Με άλλα, πιο κατανοητά λόγια, επάσχιζε να διατυπώσει, ότι οι σημερινοί Έλληνες δεν έχουν ουδεμία σχέση με τους αρχαίους Έλληνες και ότι είναι εξελληνισμένοι απόγονοι, κυρίως και εν συνόλω των Σλάβων, και δευτερευόντως των Αλβανών. Τελειοποιώντας το πόνημά του το δημοσίευσε δημιουργώντας αντιμαχίες μεταξύ των επιστημόνων για να προκύψουν δύο στρατόπεδα.

   Απαντήσεις υπήρξαν ήδη νωρίς τόσο από Γερμανούς ομοφύλους του όπως ο Ζινκάισεν, ο Καρολος Χοπφ, Βρετανούς όπως ο Γεώργιος Γερβίνος και από Έλληνες, όπως ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, ο Διονύσιος Σουρμελής, και ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος.

   Εκείνοι, απήντησαν στις διάφορες παραποιήσεις, παρανοήσεις και υπερβολές της υποθέσεως του Ιακώβου-Φιλίππου Φαλμεράυερ. Κατόπιν, επικεντρώθηκαν κυρίως στην πολιτισμική συνέχεια, τόσο στην γλωσσική, όσο και στα ήθη τα έθιμα, τις παραδόσεις και την νοοτροπία. Εστίασαν δηλαδή στον πολιτισμό και όχι την καταγωγή, απαντώντας για την ύπαρξη της πολιτισμικής συνεχείας, όχι ωστόσο αυτής της γονιδιακής. Μάλιστα, για να μην θεωρηθεί ως υπεκφυγή η απάντησή τους, σημείωναν πως ο πολιτισμός είναι το κριτήριο εθνικού προσδιορισμού. Και εδώ πηγάζει το λογικό σφάλμα της υπεκφυγής, καθώς ο Φαλμεράυερ εστίαζε κυρίως στην φυλετική/ γενετική σύσταση των Ελλήνων, ενώ οι αντιστρατευόμενοί του στον πολιτισμό και στην γλώσσα.

     Και στα δύο εδόθησαν πειστικές απαντήσεις, καταρρίπτοντας την υπόθεσή του, στο πολιτισμικό και στο φυλετικό έως ένα μέρος της. Η υπεκφυγή όμως έμεινε, μη απαντώντας επαρκέστατα στο πληθυσμιακό ή φυλετικό μέρος καθώς και στα περί των τοπωνυμίων. Απήντησαν υποστηρίζοντας την μη εξαφάνιση της ελληνικής εθνοφυλής.

    Μερικοί σύγχρονοι ιστορικοί, αποδέχονται πως πολιτισμικώς υπάρχει συνέχεια και όχι φυλετικώς. Τούτο βέβαια όχι βάση πολλής ερεύνης, αλλά εξαιτίας ενός ατέρμονου ηθικισμού, φοβούμενοι επιρρίψεως βαρέως χαρακτηρισμού, ως ακραίων στοιχείων από τρίτους. Αλλά επειδή τόσο η υπεκφυγή, όσο και ο ηθικισμός ουδόλως καθίστανται επιστήμη, η έρευνα θα αποτολμήσει να διεισδύσει επί της απαγορευμένης εκείνης αβύσσου και να αποφανθεί στα ερωτήματα περί της εξαφανίσεως ή μη των Ελλήνων από τους Σλάβους, εάν και κατά πόσο οι σύγχρονοι Έλληνες είναι απόγονοι των Σλάβων και των Αλβανών ή είναι απόγονοι των αρχαίων προγόνων τους και εάν η όποια σλαβική επιμειξία είναι μεγάλη ή ασήμαντη.

     Παραλλήλως, η έρευνα αυτή θα ασχοληθεί και με παραπλήσια άλλα θέματα, ήτοι η δημογραφία, η οικονομική ζωή των κατοίκων της Πελοποννήσου και άλλων περιοχών, η εθνολογική σύσταση της Ελλάδος, το εμπόριο για να απαντηθεί εάν η μεταβολή αυτή, επέφερε μόνιμη παρακμή, η αναμόρφωση. Δια τούτο, εκτός από φιλολογικές πηγές και τα ιστορικά βοηθήματα, θα υπάρχουν βοηθήματα διεπόμενα από αρχαιολογικές και σιγγιλογραφικές μελέτες, αλλά και από γενετικά στοιχεία. Στοιχειοθετώντας αυτά θα εξαχθούν συμπεράσματα για τον αριθμό ερωτημάτων τα οποία ετέθησαν ανωτέρω.

Α) ΟΙ ΕΠΙΔΡΟΜΕΣ ΣΤΑ ΒΟΡΕΙΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ

     Ο αυτοκράτωρ της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Ιουστινιανός, αποθνήσκει το 565. Στην περίοδο της βασιλείας του, παρέδωσε μία μεγάλη έκταση. Λεβαντίνη Αίγυπτος Μικρά Ασία, Βαλκάνια δυτικά και ανατολικά, Ιταλία, όλη την βόρειο Αφρική και τέλος την Νότιο Ισπανία συνεπαγόμενα με οχυρώσεις και με περίπλοκα αμυντικά συστήματα. Αφήνει όμως ένα κράτος καταπονημένο από τους πολέμους, οικονομικώς καταρρακωμένο και στρατό μη αναπληρώσιμων απωλειών. Ο θρόνος περνάει στον ανιψιό του Ιουστίνο Β΄, ο οποίος θα βασιλεύσει μέχρι το 578. Η βασιλεία του θα αποτελέσει την εποχή των επιδρομών των Λογγοβάρδων στην Ιταλία, και των Αβαροσλάβων στα Βαλκάνια.

         Το 577 λαμβάνει χώρα η πρώτη επιδρομή των Σλάβων στα Βαλκάνια, και η λεηλασία της υπαίθρου. Εκείνοι, είχαν φθάσει ανενόχλητοι μέχρι την Θράκη. Ο Ύπαρχος του Ιλλυρικού Ιωάννης, αποστέλλει μήνυμα στον Βαϊανό, χάνο της Αβαρίας, να τον βοηθήσει, επειδή ο Ανατολικός Ρωμαϊκός Στρατός, απασχολημένος, διεξαγάγει επιχειρήσεις στα Ρωμαιοπερσικά σύνορα. Το αίτημά του εισακούσθηκε και ο Βαϊανός με 60.000 στρατού εξεστράτευσε εναντίον των σλαβικών εδαφών. Ο αρχηγός των Σλάβων Δοβράτος σκότωσε τους Αβάρους πρέσβεις, αλλά μετά παραδόθηκε. Η αποτελεσματική αυτή επέμβαση, απέτρεψε περεταίρω επιδρομές. Τα κατεκτημένα των Σλάβων εδάφη, τα κράτησε ο Βαϊανός για τον εαυτόν του, και αρνήθηκε τον φόρο 80.000 νομισμάτων καθότι ήθελε να διατηρήσει τα νεοαποκτηθέντα εδάφη.

         Το 579 ο Βαϊανός εκστρατεύει κατά της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο φρούραρχος της πόλεως της Σιγγιδόνος Σήθος τον υποψιάσθηκε. Ο Βαϊανός όχι μόνο απήντησε ότι κατά των Σλάβων επιδρομέων γινόταν η εκστρατεία, αλλά διαμαρτυρήθηκε για την καχυποψία του Σήθου. Επειδή ο Βαϊανός κατέλαβε το Σίρμιο ο Αυτοκράτωρ Τιβέριος Β΄ απέστειλε στους Γέπιδες να το ανακαταλάβουν, όπερ και εγένετο. Έκτοτε, ο Βαϊανός εχθρεύεται τους Ρωμαίους. Ταυτόχρονη θα είναι η εξαπόλυση των ορδών του. Ελλάς(;), Θράκη, Ιλλυρία, Δαλματία και Μοισία λεηλατούνται εκ των Αράβων, ενώ οι Σλάβοι, λεηλατούν Ιλλυρία και την Θράκη. Ύστερα από πολιορκία και δεδομένου του τοπικού λιμού το 581 ο Τιβέριος παρεχώρησε το Σίρμιο.

       Το επόμενο έτος, το Τιβέριος αποθνήσκει και τον ενθρονίζεται, ως διορισθείς ο Ελληνικής, ορμώμενος εκ Καππαδοκίας, καταγωγής, διάδοχός του ο Μαυρίκιος, ο οποίος αρνήθηκε την προσθήκη άλλων 20.000 χρυσών νομισμάτων αναβιβάζοντας τον φόρο σε 100.000. Τούτο ήταν η εναρκτήριος αφορμή, για την ευρύτερη εισβολή (583) επί των Βαλκανίων. Κατακτά Σιγγιδόνα, Αυγούστα, Βινιμάκιον, Αγχίαλο. Οι Αβαροσλάβοι ηττώνται το 584 επί του ποταμού Εργίνου, αποχωρώντας από τα περίχωρα της Ανδριανουπόλεως. Ύστερα ο Κομεντίολος εκστρατεύει στην Ανατολική Μοισία όπου τους κατανικά στην Σαλδαπά και στους Τόμους (587). Ανακαταλαμβάνει έτσι την Μοισία . Ο Πέτρος, διεξάγει επιτυχείς επιχειρήσεις στην Μαρκιανούπολη, ύστερα από νίκη κοντά στην πόλη παραμένοντας όμως οι Τόμοι στα χέρια των Αβαροσλάβων (595). Ο Χοπφ λέγει ότι θα πρέπει να θεωρηθεί μέρος της Ελλάδος το μέρος της Θράκης όπου κατώκουν Ελληνικοί πληθυσμοί. Το 597 οι Αβαροσλάβοι πολιόρκησαν την Θεσσαλονίκη, η οποία σώθηκε από το θαύμα του Αγίου Δημητρίου. Δύο χρόνια αργότερα, οι Αβαροσλάβοι, που είχαν κάνει επιδρομή σε Σαλδαπά και Τόμους και ηττώνται από τους Ρωμαίους, καταλαμβάνοντάς τες ξανά .

  Ο Ανατολικός Ρωμαϊκός Στρατός μετά από μία επιτυχή προσπάθεια ανακαταλήψεως των Βαλκανίων, υπό τον Πέτρο τον Κομεντίολο και τον Πρίσκο επανακτώντας τις πόλεις Σιγγιδόνα, Αγχίαλο, Βινιμάκιο, και Σίρμιο, θα προελάσει στην σημερινή Ουγγαρία το 599 μ.Χ. Οι Άβαροι με απώλειες 15.000 ανδρών, ηττήθηκαν από τον στρατηγό Πρίσκο στην Μάχη του ποταμού Τισσού (ή Τίσσα=TISZA) , ενώ το 602 ο Μαυρίκιος θα εκστρατεύσει πέραν του Δουνάβεως στην σημερινή νότια Ρουμανία. Ο αδελφός του Πέτρος, κατέλαβε το Παλάστολο . Τότε λοιπόν οι στρατιώτες θα ξεσηκωθούν με επικεφαλής τον εκατόνταρχο Φωκά, θα τον ανεβάσουν σε ασπίδα και θα τον ανακηρύξουν Αυτοκράτορα. Η αποστασία αυτή, έφθασε μέχρι την Κωνσταντινούπολη. Ο Αυτοκράτωρ Μαυρίκιος εκτελέσθηκε ύστερα από την εκτέλεση των υιών του και του αδελφού του

     Ας μην παραληφθεί το δεδομένο, ότι ο Ευάγριος, προερχόμενος γεωγραφικώς από την Συρία, έχοντας ουδεμία σχέση με τον Ελλαδικό χώρο, γράφει ότι η Ελλάς λεηλατήθηκε όλόκληρη. Ομοίως με τον Μένανδρο και τον Ιωάννη Εφέσου. Ο Ιωάννης της Εφέσου γράφει ότι οι Σλάβοι εισέβαλαν σε διαφορετική χρονολογία στην Βαλκανική, το 577, ενώ ο Μένανδρος εκ του οποίου μόνο σπαράγματα σώζονται γράφει περί λεηλασίας στην Ελλάδα. Συγκριτικά με τον Ευάγριο, τον Μένανδρο και τον Ιωάννη της Εφέσου, απουσιάζει οιανδήποτε αναφορά περί λεηλασίας της Ελλάδος, στο σημείο ολοκληρωτικής σφαγής πληθυσμού υπαίθρου και πόλεων καθώς και λεπτομερής καταγραφή των λεηλασιών αυτών. Συν τοις άλλοις, ο κάθε ιστοριογράφος που συμπεριλαμβάνει την Ελλάδα στις Αβαροσλαβικές επιδρομές, τις μνημονεύει σε διαφορετική χρονολογία. Ο Ιωάννης της Εφέσου το 577, ο Μένανδρος την ίδια χρονολογία, και ο Ευάγριος γράφει το 589. Αν οι Σλάβοι έφθασαν μέχρι την Ελλάδα, έφυγαν εξαιτίας των επιθέσεων του Βαϊανού στους ιδίους τους Σλάβους, προς βοήθεια των Ρωμαίων, οπότε δεν πρόφθασαν να λεηλατήσουν πολλά σε μεγάλης εκτάσεως χώρο μέρη στην Βαλκανική, και επέστρεψαν στην πατρογονική τους γη. Ομοίως και στην περίπτωση ανακαταλήψεως της Βαλκανικής από τους Ρωμαίους εναντίον των Αβαρόσλάβων μετέπειτα. Βέβαια, «Ελλάδα» ίσως να εννοούσε μόνο την Μακεδονία και εκ παραδρομής να συμπεριέλαβε στις λεηλατημένες περιοχές την υπόλοιπη χώρα, εκ γενικεύσεως. Τόσο ο Εφέσου, όσο ο Μένανδρος και ο Ευάγριος συγκαταλέγουν εκ γενικεύσεως όχι μόνο την Μακεδονία, αλλά και την υπόλοιπη Ελλάδα, στα λεηλατηθέντα εδάφη, με τη υπόθεση, ότι εφόσον έφθασαν εκεί θα κατέληγαν και στον νότο, ενώ δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο περί γεωγραφικού λάθους στον Εφέσου, ή στον Σχολαστικό. Δηλαδή, ο χαρακτηρισμός ως «Ελλάδα» όλης της Βαλκανικής χερσονήσου. Ολοκληρωτική καταστροφή της Ελλάδος ή πλήρης και άμεσος ή έμμεσος έλεγχός όλης της χώρας και μαζικές σφαγές του πληθυσμού αυτής, δεν μνημονεύεται από τις πηγές που καθ’ αυτού εξετάσθηκαν.

     Μη παραλείψιμη, ας είναι και πηγή του Θεοφυλάκτου Σιμοκαττους. Η υψίστης σημασίας πηγή δεν αναφέρει τίποτε περί λεηλασίας της Ελλάδος. Ωστόσο τα πράγματα περιπλέκονται. Διότι αναλύει με κάθε λεπτομέρεια, ιστορία είκοσι χρόνων και σε ογκώδης έκταση. Σε αντιδιαστολή με τον Σιμοκάττη, ο Ιωάννης της Εφέσου γράφει εκκλησιαστική ιστορία διαρκείας έξι αιώνων αρξαμένου από του Ιουλίου Καίσαρος μέχρι και της αναρρήσεως του Αυτοκράτορος Μαυρικίου επί του θρόνου (582) , ο δε Ευάγριος ενάμισι αιώνος από τον 5ο μ.Χ. αιώνα, μέχρι το 593 χωρίς εξονυχιστική τάση, ενώ ο Μένανδρος Πρωτήκτωρ, από το 558 μέχρι το 582. Δύναται λοιπόν να παραλείψουμε τα περί επιδρομής και λεηλασίας της Ελλάδος, διότι αφενός δεν υπάρχει επί μέρους ανάλυση, αφετέρου ο Μένανδρος και ο Ιωάννης της Εφέσου αναφέρουν τα περί λεηλασίας το 577 και άρα είναι μεμονωμένες, ενώ ο Ευάγριος που λέγει περί λεηλασίας και αυτός, αποτελούν τα γραφόμενά του μεμονωμένο στοιχείο. Ασυζητιτί το ότι και ο Εφέσου και ο Σχολαστικός πιθανόν να μην είχαν επεξεργασθεί τα προς σε διάθεση δεδομένα τους, γιατί τους πρόλαβε ο θάνατος, ενώ οι πληροφορίες ήταν βραδέως γνωστοποιήσιμες σε άλλη περιοχή, πολλώ δε μάλλον στην Συρία. Ο μόνος ο οποίος λαμβάνεται και πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στα σοβαρά είναι μάλλον ο Σιμοκάττης, διότι περιγράφει εξονυχιστικώς μία εικοσαετία σε ένα όχι βραχύ έργο.

Όπως γράφει και η Αικατερίνη Χριστοφιλοπούλου:

   «Γλωσσικὴ ἀκυρολεξία κατὰ τὴν χρήση γεωγραφικών ὀνομάτων καὶ ὅρων (Ἑλλᾶς, Σκλαβηνία) σὲ βυζαντινές πηγὲς, κυρίως σὲ ξένα κείνενα, συνταχθέντα ἀπὸ Μεσαιωνικούς συγγραφεῖς ποὺ δὲν εἶχαν ἄμεση γνώση τῶν γεγονότων, καὶ ἀγνοοῦσαν τῆν ἐλληνικῆ γλῶσσα καὶ γεωγραφία, προξενοῦσαν σύγχυνση, καὶ δημιουργούσαν προβλήματα, γιατὶ νεώτεροι ερευνητές στήριζαν μονομερῶς πάνω σὲ αὑτᾶ τὰ συμπεράσματά τους. Ἀλλὰ τὰ τελευταῖα χρόνια, διακεκριμένοι ἐπιστήμονες ἐξέτασαν με μεγαλύτερο κειτικό πνεύμα, τις συναφεῖς πρὸς τὶς ἀβαροσλαβικές επιδρομές, πηγὲς καὶ εἰδήσεις καὶ παρέχουν ἐν πολλοῖς νέα ὅψη τῶν πραγμάτων» .

Ομοίως στην ιδία:

  «Ὁ μῦθος γιὰ τὴν κάθοδο τῶν Σλάβων μέχρι καὶ τὴν κυρίως Ἑλλάδα κατὰ τὶς τρεῖς τελευταῖες δεκαετίες του ς΄ αἰῶνος, τοῦ Μενάνδρου καὶ τοῦ Εὐαγρίου, στὰ ὀποῖα ἡ λέξη Ἑλλάς ἐξελήφθη ὠς ταυτόσημη πρὸς τὸν γεωγραφικό ὅρο τῆς ἀρχαιότητος. Στὸ πρῶτο, ὁ Μένανδρος, ἐπεκτείνει τὀν ὅρο Ἐλλὰς σὲ ὀλην τὴν Χερσόνησο τοῦ Αίμου μἐχρι τὸν Δοῦναβι, ὄπως συνηθίζουν να κάνουν οἱ ἀρχαΐζοντες βυζαντινοῖ συγγραφεῖς, οἱ οποίοι, μεταφέρουν ὀνόματα λαών καὶ τόπων τῆς κλασσικῆς ἀρχαιότητος, στοὺς συγχρόνους, ἀρκεῖ νὰ ὑπάρχει μακρινῆ σχέση» .

    Ιδόντες τα ανωτέρω, αντιλαμβάνεται κανείς, ότι αίρεται ο ισχυρισμός περί λεηλασίας, καταλήψεως της Ελλάδος και μαζικών σφαγών των Ελλήνων, λόγω ατασθαλιών στις πηγές, όπως η μεμονωμένης συχνότητος αναφορά σχετικών περιστατικών περί των αυτών γεγονότων, ασαφειών καθώς επίσης και ελλείψεως περαιτέρω παρουσιάσεως πληροφοριών, ακόμη και αντιφάσεως αυτών, όπως, η ύπαρξη αντίδιαστολής και όχι επιβεβαίωσης των τριών πηγών, (Σχολαστικού, Πρωτήκτορος και Εφέσου), τόσο μεταξύ τους, όσο με τα ειρημένα του αξιοπιστοτάτου ιστορικού, Θεοφυλάκτου Σιμοκκάτους.

ΠΗΓΕΣ

1. Νικηφόρος Γρηγοράς, Ρωμαϊκή Ἱστορία, συγγραφικά κείνενα, byzantium.gr,.

2. Ιωάννης Σκυλίτζης, Σύνοψις Ἱστοριών, Αθήνα εκδ. Κανάκη, τ. Α΄, 2011.

3. Θεοφύλακτος Σιμοκάττης, Ἱστορία, εκδόσεις Κανάκη, Αθήνα 2005.

4. Γεώργιος Παχυμέρης, Συγγραφικαί Ἱστορίαι, συγγραφικά, κείμενα, byzantium.gr,.

5. Θεοφάνης ο Ομολογητής, Χρονογραφία, Αθήνα, εκδόσεις Αρμός, 2007.

6. Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, Περὶ θεμάτων, byzantium.gr, συγγραφικά, κείμενα.

7. Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, Πρὸς τὸν ἵδιον ὑιὸν μοῦ Ρωμανόν, byzantium,gr, συγγραφικά κείμενα.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Άννα Αβραμέα, Η Πελοπόννησος, Αθήνα, εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (Μ.Ι.Ε.Τ.), 2012.

2. Νίκος Βέης, Τὸ περὶ κτίσεως Μονεμβασιᾶς Χρονικόν, Αθήνα , εκδ. Βασιλικό τυπογραφείο, 1909.

3. Παναγιώτης Γιαννόπουλος, Αλέξιος Σαββίδης, Μεσαιωνική Πελοπόννησος, Αθήνα εκδ. Ηρόδοτος, 2013.

4. Οδυσσέας Λαμψίδης, Ὁ ἐκ Πόντου ὅσιος Νίκων ὁ Μετανοεῖτε, Αθήνα, εκδ. Επιτροπη Ποντιακών Μελετών, 2007.

5. Φαίδων Μαλιγκούδης, Οι Σλάβοι στην Μεσαιωνική Ελλάδα, Αθήνα, εκδόσεις Κυριακίδη, 2013.

6. Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, Περὶ τῆς εποικήσεως τίνων Σλαβικῶν φύλων εἰς τὴν Πελοπόννησον, Αθήνα, Αναστατικές εκδόσεις Διονυσίου Νότη Καραβία, 2006.

7. Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης, Η Γενετική καταγωγή των Ελλήνων, Αθήνα, εκδ. Κυριακίδη, 2016.

8. Δημήτριος Τσουλκανάκης, Το Βυζάντιο και οι Σλάβοι του ελλαδικού χώρου, Αθήνα, εκδ. αφοί Κυριακίδη, 2015.

9. Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, 5η εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, Δήμος Οιτύλου, «Επιστημονικό Συμπόσιο στη μνήμη του Νικολάου Δρανκάκη, για την Βυχαντινή Μάνη», Σπάρτη, εκδ. Ιδιομορφή, 2008–2009.

10. Καρλ Xoπφ, Οἱ Σλάβοι ἐν Ἑλλάδι, Αθήνα, Αναστατικές εκδόσεις, Διονυσίου Νότη Καραβία, 2006.

11. Αικατερίνη Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινή Ιστορία, τόμος Α΄, Αθήνα, εκδ. Ηρόδοτος, 2012.

ΓΕΝΕΤΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ

1. Alessandro Achilli, Anna Olivieri, «Mitochondrial DNA Variation of Modern Tuscans Supports the Near Eastern Origin of Etruscans», American Journal of Human Genetics (A.G.H.G.) v.80, p.759–768 (2007).

2. Doron M. Βehar et al «No evidence from genome-wide data of a Khazar origin for the Ashkenazi Jews», Human Biology, v.8, p.859-900, (2013).

3. Luca Cavalli-Sforza, «Genes people and languages». P.N.A.S v.94, p.7719–7724, (1997).

4. Cornelia de Gaetano et al, «Differential Greek and northern African imigrations to Sicily are supported by genetic evidence from the Y chromosome» Eur. J. Hum. Genet. v.17, p.91-99 (2009).

5. Laura M. Huckins et al, «Using ancestry-informative markers to identify fine structure across 15 populations of European origin» European Journal of Human Genetics v. 22, p.1190–1200 (2014).

6. Jojeph. Lazaridis et al, «Genetic origins of the Minoans and Mycenaeans, v.548, p.214–218 (2017).

7. Michael F. Seldin, Russell Shigeta, «Discerning the Ancestry of European Americans in Genetic Association Studies», P.L.O.S. Genetics, v.4, p.9–17 (2008).

8. Ciao Tian, Roman Kosoy «European population genetic structure» Mol. Med. v.15, p. 371-385 (2009).

9. John Novembre, Toby Johnson et al Nature, «Genes mirror geography within Europe» Nature, v. 456, p. 98–101 (2008).

10. George Stamatoyiannopoulos, «Genetics of the Peloponnesian populations and the theory of extinction of the medieval Peloponnesian Greeks European Journal of human Genetics 2017», Eur. Jour. Hum. Gen. v.25, p.643-645 (2017).

11. Ciao Tian, Robert Plenge et al, «Analysis and Application of European Genetic Substructure Using 300 K SNP Information», P.L.O.S. Genetics v. 17, p. 29-39 (2017).

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

1) Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Μικρά Ασία, λήμμα: «Ιωάννης της Εφέσου». (σύνδεσμος:http://asiaminor.ehw.gr/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaId=4644)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΝΕΟΛΑΙΑ

Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΚΡΑ (16 - 18 ΜΑΪΟΥ 1918) ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΣΤ' ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (ΑΘΗΝΑΙ 1955)

ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟΝ
ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

ΕΥΑΓΓ. Π. ΦΩΤΙΑΔΟΥ – ΗΛΙΑ Π. ΜΗΝΙΑΤΗ/
Γ. ΜΕΓΑ – Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΟΥ/
Θ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ

ΑΘΗΝΑΙ 1955

Ἡ ἁμαξοστοιχία ἀνέλαβε τὸν μέγαν ἆθλον νὰ μᾶς μεταφέρῃ ἀπὸ τὴν Θεσσαλονίκην εἰς τὸν σταθμὸν τῆς Γουμενίτσης, τελευταῖον ὅριον τοῦ Μακεδονικοῦ μετώπου. Ἡ ἁμαξοστοιχία αὕτη ἐδικαιολόγει κατὰ τοῦτο μόνον τὴν ὀνομασίαν της, ὅτι ἐχρησιμοποίει ὡς κινητήριον δύναμιν τὸν ἀτμὸν καὶ ὅτι ἐκυλίετο ἐπὶ σιδηροτροχιῶν.

Κατὰ τὰ ἄλλα ἦτο μία κιβωτός, ὅπου ἄνθρωποι, κτήνη, τηλεβόλα, μυδραλλιοβόλα, πυρομαχικά, χειρουργεῖα, φορεῖα ἐσχημάτιζον ὁλόκληοον πολεμικὸν μέτωπον. Ὠχρὰ καί ἀμφίβολα ἐφαίνοντο τὰ πρῶτα ἄστρα εἰς τὸν οὐρανόν, ὅταν ἐγκατελείψαμεν τὴν Θεσσαλονίκην.

Ἐσπεύδομεν νὰ προλάβωμεν τὴν μάχην, ἡ ὁποία προωρίζετο νὰ στεφανώσῃ μὲ νέους κλώνους δάφνης τὴν ἀδάμαστον Ἑλληνικὴν λόγχην. Ἐφθάσαμεν κατὰ τὸ πρῶτον ἥμισυ τῆς πρωΐας εἰς Βοέμιτσαν, μικρὸν χωρίον κατάφυτον, ὅπως τὰ πλεῖστα τῶν Μακεδονικῶν. Ἡπλοῦτο ὑπὸ τὸν ἀνώνυμον λόφον, ὁ ὁποῖος σήμερον ἔχει τὴν τιμὴν/ νὰ φυλάττῃ τὰ ὀστᾶ τόσων ἡρώων. Πυκνὰ καὶ μαῦρα σύννεφα ἐκάλυπτον τὸν οὐρανόν. Ἡ ἀτμόσφαιρα ἦτο βαρεῖα, καταθλιπτική. Ὁ ἀὴρ ἐνέκλειε τὴν χαρακτηριστικὴν ἐκείνην ὀσμήν, ἡ ὁποία προηγεῖται τῆς θυέλλης. Ἡ βροντὴ ἀνεμειγνύετο με τὸν κρότον τῶν τηλεβόλων.

Ἡ μάχη, εἶχεν ἤδη ἀρχίσει.

Ἡ μικρὰ πλατεῖα τῆς Βοεμίτσης ἐστεγάζετο ὑπὸ πυκνὸν φύλλωμα πανυψήλων αἰωνοβίων δένδρων.

Εἰς τὰς σκολιὰς ὁδούς της ἡ κίνησις ἦτο καταπληκτική. Τὸ χωρίον ἐχρησίμευεν ὡς ἀκραῖος σταθμὸς τοῦ μετώπου. Καὶ εἶναι ἀρκετὸν τοῦτο διὰ νὰ ἐξηγήσῃ τὴν κίνησιν. Ἰατροὶ ἰδικοί μας καὶ σύμμαχοι, νοσοκόμοι, ἀδελφαὶ τοῦ ἐλέους μὲ τὴν πάλλευκον στολὴν καὶ τὴν κυανῆν καλύπτραν. Μεταγωγικὰ αὐτοκίνητα, φορητὰ χειρουργεῖα διήρχοντο μὲ ταχύτητα κινηματογραφικῆς ταινίας. Καὶ εἰς ὅλων τὰ πρόσωπα ἡ ἀγωνία, ὁ πυρετὸς τῆς εἰδήσεως, ἡ ἀδημονία διὰ τὴ ἔκβασιν τῆς μάχης ἀπετυποῦντο καθαρῶς.

Ἐπὶ τέλους τὸ πρῶτον αὐτοκίνητον ἐφάνη ἐρχόμενον. Τὸ τηλεβόλον δὲν ἠκούετο πλέον παρὰ κατὰ ἀραιὰ διαλείμματα.

Φαίνεται ὅτι τὸ ἔργον εἶχε τελειώσει. Ὅλοι ὅσοιεὑρισκόμεθα τὴν στιγμὴν ἐκείνην εἰς τὴν μικρὰν πλατεῖαν ἐσπεύσαμεν πρὸς τὸν ὁδηγὸν τοῦ αὐτοκινήτου.

– Λοιπόν;

Ἐκεῖνος, εἰς τοὺς ὀφθαλμοὺς τοῦ ὁποίου διετηρεῖτο ζωντανὴ ὁλόκληρος ἡ φρίκη τῶν δραμάτων, /τῶν ὁποίων πρὸ ὀλίγου ἦτο μάρτυς, ἀφῆκε μίαν μόνον λέξιν:

– Ἑνικήσαμεν.

Κατά τόν ἴδιον τρόπον εἶχεν ἀπαντήσει καὶ ὁ ἀρχαῖος Μαραθωνομάχος.

Ἐπροχώρησεν ἔπειτα πρὸς τὸ ὀπίσθιον μέρος τοῦ αὐτοκινήτου. Τὸ ἤνοιξε καὶ ἀφῆκε νὰ φανᾐ πρὸ τῶν ἐκπλήκτων ὀφθαλμῶν μας ἓν μικρὸν μέρος τοῦ φόρου, μὲ τὸν ὁποῖον εἴχομεν κερδίσει τὴν νίκην. Πέντε πτώματα ἀξιωματικῶν -ἔκειντο πλησίον ἀλλήλων. Ἡ κραυγὴ τοῦ θριάμβου, μὲ τὴν ὁποίαν ἤμεθα ἕτοιμοι νὰ χαιρετίσωμεν τὸ χαρμόσυνον ἄγγελμα, ἔμεινεν εἰς τὸ μέσον τοῦ λάρυγγός μας.

Μετὰ μίαν ὥραν διὰ τοῦ ἰδίου ἐκείνου αὐτοκινήτου ἔφθασα εἰς τὸ Μαῦρον Δένδρον ὅπου ἦτο ἡ ἕδρα τοῦ Στρατηγείου τοῦ Σώματος. Μόλις ἔφθασα, ἡ θύελλα εὑρίσκετο εἰς τὸ κορύφωμα τῆς μανίας της- καί ἡ μάχη εἶχε τελειώσει. Μόλις πρὸ ὀλίγου ἡ Μεραρχία Κρητῶν εἶχε καταλάβει καὶ τὸ τελευταῖον ἐχθρικὸν ὀχύρωμα. Ὁ ἐχθρὸς εἶχε συντριβᾐ καὶ κατεδιώκετο πλέον /ἀπὸ τὰ ἀραιὰ πυρὰ τοῦ πυροβολικοῦ. Ἡ νὺξ διῆλθε μὲ σφοδρὸν βομβαρδισμὸν τῶν ἐχθρικῶν θέσεων.

Τὴν ἑπομένην, κατὰ τὴν ἐπίσκεψίν μου εἰς τὰ νοσοκομεῖα, ἠδυνήθην νὰ ἀντιληφθῶ ἀκριβῶς διατὶ ἦτο ἀδύνατον νὰ νικηθῶμεν. Ἀξιωματικοὶ καὶ ὁπλῖται, οἱ ὁποῖοι ἔφερον περισσότερα τοῦ ἑνὸς τραύματα, ἐξηπλωμένοι εἰς τὰς κλίνας των, ἔλεγον μεταξύ των τὰς ἐντυπώσεις των ἐκ τῆς μάχης.

Συνεζήτουν περὶ τῆς μάχης ὡς περὶ συνήθους κα- θημερινοῦ στρατιωτικοῦ γυμνασίου. Καμμία ὑπερηφάνεια. Μὲ φωνήν,τὴν ὁποία ἐκράτει ὁ πόνος, διηγοῦντο ἁπλᾶ καὶ ταπεινὰ πῶς εἶχον ἐξορμήσει χθὲς ἀπὸ τὰς θέσεις των. Πολὺ πρὸ τῆς ἀνατολῆς τῆς ἡμέρας -εἶχον ὑπερπηδήσει σειρὰς ὁλοκλήρους συρματοπλεγμάτων. Εἶχον περιφρονήσει τὰ πυρὰ τοῦ ἐχθροῦ.

Εἶχον προχωρήσει σκορπίζοντες διὰ τῶν χειροβομβίδων τὸν θάνατον. Εἰς μία στιγμὴν εἶχον λησμονήσει ὅλα τὰ σοφὰ διδάγματα τῶ ἀρχηγῶν των καὶ εἶχον ἀναθέσει εἰς τὴν λόγχην τὴν νίκη.

Τὰ ὄρη καὶ οἱ λόφοι εἶχον ἀλλάξει σχῆμα μὲ τὴν θύελλαν τῶν ὀβίδων. Ἡ γῆ εἶχεν ἀνασκαφῆ. Καὶ ὁ Ἕλλην ὁπλίτης, ὁ ἀφανὴς καὶ ἔνδοξος οὗτος ἥρως, εἶχε περάσει διὰ μέσου τῆς κολάσεως τοῦ πυρὸς ἀπαθὴς καὶ ἀτάραχος, ὡς εἰς ἡμέραν παρατάξεως…

Εἶχε νικήσει τοὺς Βουλγάρους.

.

Ἐφημερὶς «Ἐλεύθερος Τύπος» Γεώργιος Βραχηνὸς (Διασκευὴ)

ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ… Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΙΣ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ ΣΤΙΣ 13/14 ΜΑΪΟΥ 1920

Του Στρατηγού Ιωάννη Καλογερά

Τον Μάρτιον τού 1920 ο εν Παρισσίοις τότε Έλλην Πρωθυπουργός , Ελευθ. Βενιζέλος, εξασφαλίσας την συναίνεσιν των ισχυρών, διέτασσε τηλεγραφικώς τον εν Σμύρνη αρχιστράτηγον Παρασκευόπουλον. “Να καταρτισθή η στρατιά δια την κατάληψιν τής Θράκης, τής όποίας ή διοίκησις να ανατέθη εις τον αντιστράτηγον Εμμ. Ζυμβρακάκην, παρά τω όποιω να τοποθετηθή ως επιτελάρχης εις των δύο συνταγματαρχών Καλογερά ή Σαρρηγιάννη. . Ή διαταγή διεβιβάσθη εις τον εν Θεσσαλονίκη αντιστράτηγον Εμμ. Ζυμβρακάκην, απαντήσαντα το πρώτον ως έξής: “Υπηρετούντα παρ. εμοί επιτελάρχην θεωρώ κατάλληλον, έκτός αν η υπηρεσία προτιμά τον συνταγματάρχην Καλογεράν”. “Εν συνεχεία την επομένην εζήτησε τηλεγραφικώς : “να τοποθετηθή ως επιτελάρχης στρατιάς Θράκης ο συνταγματάρχης Καλογεράς”.

Ούτω τοποθετηθείς ως επιτελάρχης τής Στρατιάς Θράκης εθεώρησα σκόπιμον να μεταβώ εκ Σμύρνης, ένθα διετέλουν ως υπαρχηγός τού Γεν. Επιτελείου, εις Κωνσταντινούπολιν, ίνα εντοπισθώ εις τας απόψεις και αντιλήψεις τού εκεί αρχηγού των Συμμαχικών Στρατευμάτων Γάλλου στρατηγού D’Espray, τοσούτω μάλλον, καθόσον Γαλλικά ήδη στρατεύματα κατείχον την Δυτικήν Θράκην. “Εφοδιασθείς δι. επιστολής του αρχιστρατήγου Παρασκευοπούλου μετέβην εις Κωνσταντινούπολιν, όπου ο αρχηγός τής εκεί Ελληνικής στρατ. αποστολής στρατηγός Κατεχάκης με παρουσίασεν εις τον Γάλλον στρατηγόν, εις ον ενεχείρισα την επιστολήν τού ημετέρου αρχιστρατήγου, και μεθ” ού συνωμίλησα σχετικώς ως επιτελάρχης τής Στρατιάς Θράκης και έλαβα τάς οδηγίας του. Ούτω εφωδιασμένος μετέβην εις Θεασαλονίκην και παρουσιάσθην εις την Διοίκησιν τής Στρατιάς.

Δεν θα αναφέρω τάς συντόνους προσπαθείας και τους κόπους, οι οποίοι κατεβλήθησαν δια την κατάρτισιν τής Στρατιάς. Ήτο τότε ή εποχή, καθ” ην η έντασης τής προσπαθείας παρηκολουθείτο αγρύπνως από τον εμπνέοντα τούς πάντας και τα πάντα Αρχηγόν τού Ελληνικού Έθνους. Η στρατιά εν τέλει απετελέσθη: Εκ τής ΙΧ Μεραρχίας υπό τον στρατηγόν Λεοναρδόπουλον, εδρευούσης εις το κατηλειμμένον τρίγωνον τής Δυτικής Θράκης εν Ξάνθη, εκ τής Μεραρχίας Σερρών υπό τον στρατηγόν Παμίκον Ζυμβρακάκην τής εδρευούσης εις την κοιλάδα τού Νέστου, εκ τής νεοσχηματισθείσης Μεραρχίας Ξάνθης υπό τον στρατηγόν Κ. Μαζαράκην και εκ των μη μεραρχιακών σωμάτων. .Εκτός τούτων ή ΧΙV Μεραρχία υπαγομένη εις την Στρατιάν Θράκης εχρησιμοποιείτο δια την προκάλυψιν από της λίμνης Πρέσπας μέχρι τού Νέστου.

Καθ” ον χρόνον δι” εντατικών προσπαθειών παρεσκευάζετο ή Στρατιά Θράκης, έφθανον μέχρις ελήφθη εις την στρατιάν το εξής κρυπτογράφημα του Χ. Βαμβακά. “Περιήλθεν εις γνώσιν μου απόσπασμα διαταγής Γάλλου , στρατηγού έχον ούτω:

“Γαλλικά στρατεύματα έπ” ουδένι λόγω να εμπλακούν μετά των Τουρκικών στρατευμάτων προς ύποστήριξιν των Ελληνικών οφείλουν δε την 15ην ώραν τής 15ης Μαϊου να διαβούν την γραμμήν “Έβρου.”

Τα σχέδια τού Γάλλου στρατηγού ήτο φυσικόν να μάς εμβάλουν εις ζωηράν ανησυχίαν, διότι ήτο ανθρωπίνως αδύνατον μέχρι τής προρρηθείσης ώρας να είχομεν καταλάβη ολόκληρον την Δυτικήν Θράκην. Απεστάλη αμεσως είς τον Χαρ. Βαμβακάν τηλεγραφική παρακλησις να παρουσιασθή αμέσως εις τον Γάλλον στρατηγόν εκ μέρους της στρατιάς ημών και να ότι “τα Τουρκικά στρατεύματα ήτο αδύνατον να προσβάλουν τας Γαλλικάς στρατιωτικάς δυνάμεις, καθ” ον χρόνον κρίνεται ή τύχη τής χώρας αυτών. “Επομένως, μόνον εάν θέλωσι να δυσχεράνωσι την θέσιν των Ελληνικών στρατευμάτων, θα σπεύσωσι τα Γαλλικά στρατεύματα να διαβώσι τον “Έβρον το απόγευμα τής 15ης Μαΐου, εν πάση περιπτώσει ο Ελληνικός στρατός αποφασισμένος να εκτελέση την εκ Παρισίων διαταγήν τού Πρωθυπουργού κ. Βενιζέλου και αδυνατών εξάλλου να καταλάβη την Δυτικήν Θράκην μέχρι τής ορισθείσης ώρας ελπίζει και υπολογίζει επί την ενίσχυσιν αϊτού εκ μέρους των συμμαχικών Γαλλικών στρατευμάτων.” Ταυτοχρόνως επεζήτησα να επικοινωνήσω τηλεφωνικώς μετά τού εις Αθήνας επανελθόντος Πρωθυπουργού Βενιζέλου, εις τον οποίον πράγματι, διαμένοντα εις Κηφισσιάν, ανεκοίνωσα τα διατρέχοντα παρακαλέσας να αποστείλη εντόνον τηλεγράφημα εις τον στρατηγόν Σαρπύ.

Ολίγον όμως ύστερον ελήφθη παρά τού Χαρ. Βαμβακά το έξής τηλεγράφημα : “Στρατηγός Σαρπύ υπεσχέθη Γαλλικά στρατεύματα παραμείνουν και παραδώσουν έδαφος Δ. Θράκης εις “Ελληνικά στρατεύματα και είτα θα αποσυρθούν πέραν τού Έβρου”. Διετάχθη αμέσως αξιωματικός τού Επιτελείου να μεταβή εις το τηλεγραφείον και να σταματήση τό διαβιβασθησόμενον προς τον στρατηγόν Σαρπύ τηλεγράφημα τού Βενιζέλου και ταυτοχρόνως ανεκοίνωσα εις αυτόν την μεταστροφήν των αποφάσεων τού Γαλλικού στρατηγείου.

Την 14ην Μαΐου ήρξατο η κατάληψις της δυτικής Θράκης. Η ΙΧ Μεραρχία μετεφέρθη σιδηροδρομικώς συγκεντρωθείσα μέχρι τής εσπέρας τής 15ης εις Καραγάτς- Κούλελι Μπουργάς (Πύθιον), Μεραρχία Σερρών μετά των μη Μεραρχιακών σωμάτων δια πεζοπορίας εντός τής 14ης κατέλαβε τας προς Βουλγαρίαν διαβάσεις εισελθούσα εις , Κομοτηνήν, η δε υπό τού κ. Μαζαράκη Μεραρχία Ξάνθης, μεθ” ής και το στρατηγείον Στρατιάς Θράκης, ανεχώρησεν εκ Θεσσαλονίκης θαλασσίως και ηπεβιβάσθη εις Αλεξανδρούπολιν. Ούτως ή κατάληψις συνετελέσθη εντός δυο ήμερών εν πλήρει τάξει, τα δε Γαλλικά στρατεύματα, παρέμειναν πράγματι και παρέδωκαν το έδαφος εις τα ημέτερα τοιαύτα.

Και γεννάται κατόπιν των ανωτέρω φυσικώς το ερώτημα πώς αίφνης μετεστράφησαν αι αντιλήψεις τού Γαλλικού στρατηγείου και πώς εξουδετερώθησαν αι ευχαί και αι επιδιώξεις των Γάλλων αξιωματικών περί Γαλλικού προτεκτοράτου εν τη Δυτική Θράκη, περί αυτονομίας αυτής, περί δημιουργίας δυσχερειών εις τα “Ελληνικά στρατεύματα. Διότι αι πληροφορίαι αύται δεν ήσαν εσφαλμέναι , ουδέ απλώς των τριόδων φήμαι. Προήρχοντο εξ επίσημων πηγών, εκ διαταγών τού Γαλλικού στρατηγείου, εξ επίσημων ανακοινώσεων ανωτέρων Γάλλων αξιωματικών, εξεδηλώνοντο δε αι δυσμενείς δι” ημάς επιδιώξεις δι” ωρισμένας πράξεις και ενεργείας προς πραγμάτωσίν των. Και εν τούτοις , αι Ελληνικαί βλέψεις ανετράπησαν και επραγματοποιήθησαν, διότι νους προορατικός και διαυγής ο διευθύνων τότε τας τύχας τής “Ελλάδος, διησθάνετο και διηρεύνα εκ των πρότερων όλα τα ενδεχόμενα εις τας Ελληνικάς επιδιώξεις εμπόδια και εξησφάλιζε και κατοχύρωνε την επιτυχίαν των Ελληνικών ζητημάτων δι” ανειλημμένων υποχρεώσεων τιμής εκ μέρους των Μεγάλων τής Ελλάδος σύμμαχων.

“Η προς κατάληψιν τής Δυτικής Θράκης διαταγή τού Βενιζέλου ήτο προσυπογεγραμμένη υπό τού σιδηρού Πρωθυπουργού τής Γαλλικής Δημοκρατίας Κλεμανσώ, προ και μόνον τού ονόματος τού οποίου ετρομοκρατούντο και περιεστέλλοντο όλαι και αι μάλλον πείσμονες κατά των “Ελληνικών συμφερόντων αντιδράσεις των παρ εκάστω εν Ανατολή Γαλλικώ στρατιωτικώ συγκροτήματι προσκολλημένων λεβαντίνων παραγόντων. Η δι” απλού υπαινιγμού υπομνησθείσα δια τού τηλεγραφήματος τής ημετέρας στρατιάς εις το Γαλλ. στρατηγείον συμμαχική υποχρέωσης, ην διεδήλου δια τής προσυπογραφής του εις την περί καταλήψεως τής Δ.Θράκης διαταγήν ο Κλεμανσώ, ήρκεσε να απαλλάξη τον έντιμον στρατηγόν Σαρπύ από κάθε μισελλινικήν επήρειαν των περί αυτόν Λεβαντίνων και νά τον υποχρέωση όχι μόνον να ευχεράνη, άλλά και να υποβοήθηση δι” όλων των δυνάμεων την κατάληψιν τού κατεχόμενου παρ αυτού τμήματος τής Θράκης υπό τού “Ελληνικού στρατού. Ούτως εκαλλιέργει και εχειρίζετο τότε ο μεγαλονούς Κυβερνήτης τής “Ελλάδος τους συμμαχικούς δεσμούς τής μικράς του χώρας μετά των μεγάλων δυνάμεων, ούτως ώστε πρώτοι οι σύμμαχοι να φέρονται αποφασίζοντες το μεγάλωμα τής “Ελλάδος και επομένως, αναλαμβάνοντες ύστερον την δι” όλου τού ηθικού και στρατιωτικού των όγκου επιβολήν των εθνικών αυτής διεκδικήσεων. Δεν ήσαν τα συμφέροντα μόνα, ως κατά κόρον επαναλαμβάνουσι τίνες, πού υπεχρέωναν τας Μεγάλας δυνάμεις να ενισχύωσι τας “Ελληνικάς επιδιώξεις, άλλ” ήσαν και οι συμμαχικοί δεσμοί, του οποίου εσφυρηλάτει αρραγώς και εξεμεταλλεύετο προς το συμφέρον τής Ελλάδος η μεγαλοφυΐα του μέχρι τού μοιραίου Νοεμβρίου τού Ι920 Πρωθυπουργού της…

Ευθύς μετά την κατάληψιν τής Δ. Θράκης επεδόθημεν μετά δραστηριότητος εις την παγίωσιν τής κατοχής αυτής και εις την προπαρασκευήν της κατάληψιν τής Ανατολικής Θράκης όταν διετασσόμεθα προς τούτο . Κατά τας πληροφορίες μας παρεσκευάζετο αντίστασις τού εν Ανατολική Θράκη Τουρκικού στρατού υπό τον Τζαφέρ Ταγιάρ, διαθέτοντος τάς Μεραρχίας Αδριανουπόλεως, Κεσσάνης και Ραιδεστού, συγκεντρώσας εν συνόλω διπλασίαν δύναμην πεζικού και τριπλασίαν πυροβολικού εκείνης , ην διέθετε ο ημέτερος στρατός.

Τον Ιούνιο ο εν Μικρασία Ελληνικός στρατός επιτεθείς κατά τού εχθρού διεσκόρπισεν εντός ολίγων ήμερών τα Κεμαλικά συγκροτήματα και κατέλαβε το Ουσάκ και την Προύσαν. Μετά την διάλυσιν των Τουρκικών Στρατευμάτων απεφασίσθη, όπως ή Στρατιά Θράκης ενισχυθή υπό μίας Μεραρχίας τής εν Μικρασία Στρατιάς.

Δια τον τρόπον τής χρησιμοποιήσεως τής Μεραρχίας ταύτης προέκυψε σοβαρά διαφωνία μεταξύ τού Γενικού Στρατηγείου και τής Στρατιάς Θράκης, Το Γενικόν Στρατηγείον επέμεινε να αποβιβασθή ή Μεραρχία αύτη εις Ραιδεστόν, εν ώ αντιθέτως ή στρατιά Θράκης υπεστήριζε να τεθή εις την διάθεσίν της και να δράση από κοινού μετά των άλλων Μεραρχιών κατά το εκπονηθέν σχέδιον. Και υπεστήριξε την άποψιν ταύτη κυρίως διότι: α) ο Τουρκικός στρατός κατέχων κεντρικήν θέσιν θα ηδύνατο να προσβάλη κεχωρισμένως τάς Ελληνικάς δυνάμεις έχων απόλυτον υπέροχην δυνάμεων απέναντι εκάστης τούτων και β) εάν τυχόν ο Τουρκικός στρατός έσπευδε προς υποχώρησιν θα ηδύνατο να διαφύγη προς βορράν προς Βουλγαρίαν. “Η Στρατιά Θράκης είχεν εκπόνηση το εξής σχέδιον : Η ΙΧ Μεραρχία, πλην ενός συντάγματος, θα εκρατεί το Κουλελί-Μπουργάς και κατά την Χ ημέρα, (ή Χ ήμέρα ήτο εν τω σχεδίω η ημέρα ενάρξεως των επιχειρήσεων) το πυροβολικόν αυτής, το πεδινόν πυροβολικόν και το βαρύ πυροβολικόν τής Στρατιάς θα εβομβάρδιζε τα απέναντι τού ποταμού Έβρου Όζουν-Κιουπρού (Μακρά Γέφυρα) εχθρικά στρατεύματα. Το έτερον Σύνταγμα τής Μεραρχίας ταύτης και μια πεδινή Μοίρα θα εκράτουν το Καραγάτς απέναντι των εν Αδριανουπόλει Τουρκικών στρατευμάτων. Την νύκτα προς την Χ ημέρα μία Μεραρχία και εν σύνταγμα ιππικού θα διέβαινε τον ποταμόν Έβρον δια λεμβοπήκτου γέφυρας περί τα 15 χιλιόμετρα νοτίως του Σουφλί. Καθ” όλην την Χ ημέρα το ιππικό και η Μεραρχία θα ήρχοντο εις επαφή και θα προσέβαλον τα εις Ούζουν Κιουπρού Τουρκικά στρατεύματα με προσπάθεια κυκλώστως αυτών. Κατά την νύκτα μετά την Χ ημέραν ήθελεν η Στρατιά να διαθέση την εκ Μικρασίας Μεραρχίαν, όπως διέλθη τον ποταμόν Έβρον ευθύς βορείως τού Κουλελί Μπουργάς και άμα τη χαραυγή τής επομένης της Χ ημέρας όλαι αι “Ελληνικαί δυνάμεις θα προσέβαλον-τον εχθρόν εις Ούζούν Κιουπρού και αφ” ού συνέτριβον αυτόν θα επεδίωκον την εκκαθάρισιν τής , Ανατολικής Θράκης και την κατασύντριψιν των εχθρικών δυνάμεων, χωρίς αύται να δυνηθούν να διαφύγουν προς Βουλγαρίαν, προς τα σύνορα τής όποίας απησχολείτο ολοκλήρως δια την προκάλυψιν ή Μεραρχία Σερρών από Έβρου μέχρι Νέστου. Το Γενικόν Στρατηγείον εν τούτοις επέμεινεν εις την γνώμη του. Η αντίθεσις γνωμών ετέθη υπ” όψιν τού εν Παρισσίοις Πρωθυπουργού, όστις, καίτοι ενέκρινεν απολύτως το σχέδιον τής Στρατιάς απεφάνθη ότι δια λόγους πειθαρχικής τάξεως δεν δύναται να επέμβη παρά τω Γεν. Στρατηγείω.

Ούτος εχόντων των πραγμάτων ,άμα τη λήψη της διαταγής δια την κατάληψιν της Ανατ. Θράκης η Στρατιά Θράκης απεφάσισε ,χωρίς να μεταβάλη το σχέδιον των επιχειρήσεων, να διαθέση, αντί τής ελπιζομένης εκ Μικράς Ασίας Μεραρχίας, εν των συνταγμάτων τής ΙΧ Μεραρχίας, όπως διαβή τον Ποταμόν Έβρον βορείως τού Κουλελί Μπουργάς.

Το σημείον τής πήξεως τού ποταμού Έβρου είχα εκλέξη νοτίως τού Σουφλί και το είχον γνωρίση μόνον εις τον λοχαγόν τού επιτελείου Βύρωνα Καραπαναγιώτην, τέως Υπουργόν των Εσωτερικών. Η Μεραρχία Ξάνθης ή προοριζομένη να διαβή νύκτωρ τον ποταμόν ήτο κατηυλισμένη περί τα 15 χιλ. εκ τού σημείου ζεύξεως τού ποταμού, ωσαύτως το σύνταγμα ιππικού κατηυλίζετο παρά το Μπιντικλί εγγύς τού σημείου διαβάσεως. Αι λέμβοι ήσαν φορτωμέναι επί συρμού εις τον σιδηροδρομικόν σταθμόν Φερετζίκ.

Την πρωίαν τής 7ης “Ιουλίου, ημέραν Παρασκευήν, υπέβαλα εις τον Διοικητήν Στρατιάς διαταγήν προς τάς υπ” αυτήν μονάδας ότι ή ήμέρα Χ τού σχεδίου είναι ή αύριον Σάββατον και συνάμα εισηγήθην εις αυτόν την υπογραφήν και αποστολήν τού έξής τηλεγραφήματος: “Πρωθυπουργόν Βενιζέλον-Αρχιστράτηγον Παρασκευόπουλον. Απόψε άρχονται αι κύριαι επιχειρήσεις στοπ Προβλέπεται Κυριακήν κατασύντριψις εχθρικών δυνάμεων Ουζούν Κιουπρού και Τετάρτη Κατάληψις Αδριανουπόλεως.” Παρευρίσκετο εις το γραφείον τού Διοικητού την στιγμήν εκείνη ο αείμνηστος Βασιλεύς Αλέξανδρος. Ό Διοικητής εδίστασε το πρώτον να υπογράψη το τηλεγράφημα, άλλά κατόπιν επίμονης μου ενισχυομένης εκ τής πεποιθήσεως ότι αι προπαρασκευαί μας υπέσχοντο αναμφισβητήτως την ραγδαίαν επιτυχίαν μας, το υπέγραψε. Ό Βασιλεύς Αλέξανδρος παρηκολούθη την σκηνήν προφανώς συγκεκινημένος.

Μόλις επήλθε το σκότος το Στρατηγείον τής Στρατιάς μετά τού Βασιλέως Αλέξανδρου ανεχώρησε σιδηροδρομικώς δια Διδυμότειχον, όπερ προωρίζετο υπό τού σχεδίου επιχειρήσεων ως σταθμός Διοικήσεως. Διερχόμενοι παρά το σημείον Πήξεως Της γέφυρας τού ποταμού, περί την 22αν ώραν, εβεβωαιώθημεν ότι ή γέφυρα είχε σχεδόν πηχθή και τα προοριζόμενα προς διάβασιν στρατεύματα είχον συγκενρωθή.

Περί το μεσονύκτιον εφθάσαμεν εις Διδυμότειχον και, βεβαιωθείς ότι τα τού σταθμού Διοικήσεώς είχον καλώς, απεσύρθην εις τινά Ισραηλητικήν οικίαν , ορισθείσαν ως κατάλυμά μου. “Αλλά ευθύς μετ” ολίγον ήκουσα σφοδρότατον κανονιοβολισμόν προς την διεύθυνσιν Κουλελί Μπουργάς και, επειδή τούτο δεν ποοεβλέπετο υπό τού σχεδίου επιχειρήσεων, επείσθην αμέσως ότι προήρχετο εκ μέρους των Τούρκων, οίτινες, προφανώς, μόλις αντελήφθησαν τηλεφωνικώς την διάβασιν τού ποταμού υπό των Ελληνικών στρατευμάτων, απεφάσισαν να υποχωρήσωσι και εκ τούτου ο βομβαρδισμός. Ζητήσας αμέσως τον λοχαγόν Καραπαναγιώτην εσπεύσαμεν δι” αυτοκινήτου και άμα τη χαραυγή εφθάσαμεν εις το πρατήριον της ΙΧ Μεραρχίας ,όπου συνηντήσαμεν τον στρατηγόν Λεοναρδόπουλον μετά τού Επιτελείου του. Ό βομβαρδισμός εξηκολούθη, άλλ” ασθενέστερος. Ο στρατηγός εις σχετικήν ερώτησίν μου μού εξέθηκε την κατάστασιν, χωρίς να έχη διαμορφώση σαφή γνώμη περί τής αίτίας τού βομβαρδισμού. Τού εξέθηκα τότε την γνώμην μου ότι οι Τούρκοι αντιληφθέντες την διάβασιν των Ελληνικών στρατευμάτων υποχωρούν και του υπέδειξα την ανάγκην να σπεύση ή ΙΧ Μεραρχία να διαβή τον ποταμόν και να προσβάλη τον υποχωρούντα εχθρόν. Οσοδήποτε και αν επέμεινα εις τούτο τονίζων ότι ο παρερχόμενος χρόνος είναι πολύτιμος, ότι ούτω ο εχθρός κερδίζει χρόνον και απομακρύνεται, ότι ο Διοικητής της Στρατιάς επί τη αναφορά μου πάντως θα υπέγραφε την διαταγήν τής προελάσεως, ο στρατηγός Λεοναρδόπουλος δεν επείσθη δηλώσας ότι προς τούτο είναι ανάγκη έγγράφου διαταγής τής Στρατιάς. «Έσπευσα αμέσως να επανέλθω εις Διδυμότειχον και συναντήσας τον Διοικητήν της Στρατιάς αναμένοντα εις την πλατείαν μετά του Βασιλέως , Αλεξάνδρου τού ανέφερα την κατάστασιν και ο Διοικητής αμέσως συμφωνήσας προς τάς αντιλήψεις μου εξέδωσε διαταγήν διαβιβασθείσαν εις την ΙΧ Μεραρχίαν τηλεφωνικώς, ταυτοχρόνως δε δευτέρα διαταγή εστάλη δι” αεροπλάνου προς Την Μεραρχίαν Ξάνθης να σπεύση άνευ απωλείας χρόνου δι” αναγνωρίσεις και αναπτύξεις, διότι ο εχθρός υποχωρεί.

“Η Μεραρχία Ξάνθης πράγματι άμα τη λήψει τής διαταγής εξετέλεσε κατά την ημέραν ταύτην υπό το σφοδρότατον κυνικόν καύμα τού “Ιουλίου πορείαν 43 χιλιομέτρων. Η ΙΧ Μεραρχία διέβη την γέφυραν, αλλά δεν ηδυνήθη να συνάντηση τον εχθρόν, όστις κερδίσας χρόνον υπεχώρησε μακράν.

Το εσπέρας τού Σαββάτου το εις Καραγάτς ευζωνικόν Σύνταγμα παρασυρθέν υπό υποχωρούντων τουρκικών φυλακίων ενέπεσεν εις ενέδραν εχθρικών τμημάτων παρά την γέφυραν “Αδριανουπόλεως τού ποταμού Έβρου και απώλεσε έκτός μάχης περί τούς εξήκοντα και νεκρόν τον λοχαγόν Διαμάντην, το όνομα τού Οποίου έλαβεν ή γέφυρα , Αδριανουπόλεως. Ήσαν αι μόναι απώλειαι , τάς Οποίας υπέστη ή Στρατιά Θράκης.

Τα Τουρκικά στρατεύματα εξεκένωσεν προ τής πανταχόθεν πιέσεως την Αδριανούπολιν και εσπευσμένως υπεχώρουν προς την Βουλγαρίαν, την Κυριακήν δε το Ευζωνικόν σύνταγμα εισήλθεν εις , Αδριανούπολιν.

Η επίσημος και πανηγυρική είσοδος των Ελληνικών στρατευμάτων εις Αδριανούπολιν έλαβεν χώραν την Δευτέραν. Παρέτυχον και εις την είσοδον τού στρατού μας με επικεφαλής τον Διάδοχον Κωνσταντίνον εις , Ιωάννινα, άλλ” ή είσοδος εις Αδριανούπολιν με επικεφαλής τον Βασιλέα Αλέξανδρον μου προυξένησε συγκίνησιν ανωτέραν πάσης περιγραφής .Ο εμπνευσμένος λόγος του Μητροπολίτου Πολυκάρπου κατά την εν τω Μητροπολιτικώ ναώ τελεσθείσαν δοξολογίαν υπήρξε μνημειώδης και εσκόρπισε ρίγη συγκινήσεως.

Την μεσημβρίαν ο Βασιλεύς παρέθηκεν εις το Δημαρχείον πρόγευμα . Εκαθήμην αριστερά αυτού. Ή νεανική και ωραία μορφή του Αλεξάνδρου ηκτινοβόλει από χαράν δεν έπαυε επιδαψιλεύων εις πάντας περιποιήσεις, Στραφείς εις εμέ προς στιγμήν. “ξέρεις, μου λέγει, Καλογερά, θα σε κόψωμε μέσα , έπεσες στας προβλέψεις σου δύο μέρας έξω”. Ενεθυμήθην ότι ήτο παρών ότε εισηγούμην εις τον Στρατηγόν μου το τηλεγράφημα, δια τού όποίου προέβλεπα ως ημέραν καταλήψεως τής Αδριανουπόλεως την Τετάρτην και τω απήντησα: “δεν έχω αντίρρησιν Μεγαλειότατε, οπωσδήποτε εύχομαι έτσι πάντα να πέφτω έξω”

Η προέλασις των Ελλ. στρατευμάτων δια την κατάληψιν τής , Ανατολικής Θράκης μέχρι τής Μαύρης θαλάσσης και ή πλήρης εκκαθάρισης τής καταληφθείσης χώρας εξηκολούθη εντατικώς, Συνελήφθησαν πολλοί αιχμάλωτοι, μεταξύ των οποίων και ο Διοικητής των Τουρκικών στρατευμάτων Ταγιάρ. Ο εν Παρισίοις Πρωθυπουργός Βενιζέλος λαβών γνώσιν τούτου δια τηλεγραφικής μας αναφοράς διέταξεν αμέσως να μετενεχθή ο αιχμάλωτος Τούρκος στρατηγός εις Αθήνας και να τύχη περιποιήσεων αναλόγων τού βαθμού του, τού θ” όπερ προυξένησε γενικώς εξαιρετικήν εντύπωσιν. Αλλά ακόμη περισσοτέραν εντύπωσιν ενεποίησεν εις τούς παρακολουθούντας τον στρατόν μας Ευρωπαίους δημοσιογράφους ή ανεπίληπτος συμπεριφορά προς τούς Τούρκους κατοίκους τής Θράκης των , Ελλήνων στρατιωτών. Η τιμή, ή ζωή, ή περιουσία αυτών, ήτο μέχρι σχολαστικότητος σεβαστή από τους στρατιώτας μας. Δεν ήσαν τόσον αι αυστηαί διαταγαί τού στρατηγείου όσον ή έμφυτος εις τον Έλληνα λεπτότης και ευγένεια και ή εις μέγιστων βαθμόν αναπτυσομένη φιλοτιμία του, ή όποία τού υπηγόρευσε την καλήν προς τους κατακτηθέντας πληθυσμούς συμπεριφοράν. Τόσον δε εγοητεύθη εκ τής συμπεριφοράς τού Έλληνος στρατιώτου ο εκ των ξένων παλαίμαχος δημοσιογράφος ανταποκριτής τού “Μόρνιγκ Πόστ” ώστε εις μίαν των συναντήσεών μας μού είπε επί λέξει: “Κύριε Έπιτελάρχα, εις το όνομά σας συγχαίρω τον Ελληνικόν στρατόν όχι τόσον δια τα σοφά σχέδια των επιχειρήσεων ,όσον δια την συμπεριφοράν του. “Από τού Νέστου μέχρι τής Μαύρης Θαλάσσης ουδεμία εσημειώθη παρεκτροπή, κάθε στρατιώτης ενόμιζεν ότι περιφέρει επί των ώμων του την Ελλάδα δίδουσαν εξετάσεις καλής συμπεριφοράς ενώπιον τού πεπολιτισμένου κόσμου. Ούτε μία κότα, ούτε ένα αυγό εκλάπη, ουδέ ένας καν στρατιώτης όχι μόνον να θίξη, άλλά και να ατενίσει μίαν Τουρκάλαν. Εύγε…εύγε…”

Αυτός ήταν ο στρατός, τον όποίον εμόρφωσε και οργάνωσε ή Στρατιά Θράκης και δια τού όποίου ή Ελλάς έγραψε μίαν από τάς ωραιότερας και λαμπροτέρας σελίδας τής ένδόξου ιστορίας της. Ευγνωμοσύνη αιωνία ας οφείλεται εις τον εκλιπόντα ευπατρίδην Στρατηγόν Εμμ. Ζυμβρακάκην, τού oποίου τήν υπογραφήν φέρωσιν αι εμπνευσμέναι διαταγαί αίτινες εμόρφωσαν την Στρατιάν εκείνην και τιμή εις πάντας τους συνεργάτας μας τους επιμεληθέντας ολοψύχως δια την εκτέλεσιν τόσον των στρατιωτικών σχεδίων, όσον και των συστάσεων και υποδείξεων καλής συμπεριφοράς του στρατού μας προς τον Θρακικόν πληθυσμόν ανεξαρτήτως φυλής και θρησκεύματος.

Ελαχίστας απωλείας εστοίχισεν εις την Στρατιάν ή κατάληψις τής “Ανατ. Θράκης. Εφηρμόσθη κατά γράμμα ή αρχή τής πσοσπαθείας τού να έπεσχωνται τα οριστικά αποτελέσματα και ή μείζών απόδοσις, χωρίς ο στρατός να υποβάλλεται εις ανωφελείς κόπους και πολλάς απωλείας. Κατά την κατάρτισιν των σχεδίων επιχειρήσεων ως υπεύθυνος επιτελάρχης τής Στρατιάς ήμουν απολύτως προσηλωμένος εις την αρχήν ταύτην. Ούτως όταν ο Διοικητής τής ΙΧ Μεραρχίας υπέβαλε μετά την λήξιν των επιχειρήσεων έκθεσιν των πεπραγμένων και αφηγούμενος τα συμβάντα εν Καραγάτς και τάς, ως είπομεν, απωλείας τού ευζωνικού συντάγματος ετόνιζεν ότι “δια μίαν ακόμη φοράν ανεφάνη ή ορμή τού Έλληνος στρατιώτου . .”» εισηγήθην εις τον Διοικητήν τής Στρατιάς αμέσως διαταγήν, εις ην μεταξύ άλλων ετονίζοντο ταύτα. “ . . Είναι γνωστή ή ορμή του Έλληνος στρατιώτου και δεν υπήρχε ανάγκη να επέλθουν τόσον ανωφελείς απώλειαι, πρέπει δε να σημειωθεί ότι αν οι ηγήτορες δικαιούνται να επιβάλλωσι θυσίας προς παραγωγήν ενός έργου, δεν πρέπει εν τούτοις να επιβάλλωσι πεσισσοτέρας των όσων απαιτούνται, είναι δε αυτόχρημα εγκληματικόν να επιβάλλουν θυσίας εκεί ένθα δεν είναι αύται ποσώς απαραίτητοι.”-’Απολύτως συμφωνήσας ο Διοικητής τής Στρατιάς υπέγραψε την διαταγήν ταύτην. Εις απαντητικήν του αναφοράν ο διοικητής τής ΙΧ Μεραρχίας παραπονούμενος εζήτησε να παραπεμφθή εις στσατοδικείον.

Και εδόθη ούτω και αύθις ή άφοομή εις το Επιτελείον τής Στρατιάς να τονίσει την ανάγκην του απολύτου σεβασμού προς την αρχήν τής φειδούς εις θυσίας ανωφελείς και απεστάλη εκ μέρους τής Στρατιάς ή έξής απάντησις: “Δια τής διαταγής μου ηννόουν τούτο ότι ηδύνατο να επιβληθώσι θυσίαι τινές προς εξακρίβωσιν τής πλήρους υποχωρήσεως τού εχθρού και τού δυνατού τής άμέσου καταλήψεως τής , Αδριανουπόλεως. άλλ” έπρεπε να γίνουν αι αναγκαίαι προβλέψεις να μη παρασυρθούν τα τμήμα τα εις ενέδραν και να υποστούν τάς όσας υπέστησαν απωλείας , επομένως ή Στρατιά δεν έχει την γνώμην ότι ενδείκνυται, η παραπομπή σας εις στρατοδικείον, τού θ” όπερ άλλως θα έπραττεν αφ” εαυτής εάν εν πάση περιπτώσει επιμένετε δύνασθε να επανέλθετε και θα παραπεμφθήτε εις στρατοδικείον.” Ο Διοικητής τής ΙΧ Μεραρχίας δεν επανήλθε.

Οπωσδήποτε δύναται, γενικώς να λεχθεί ότι αι προς κατάληψιν τής Θράκης επιχειρήσεις έληξαν άνευ σχεδόν σοβαρών απωλειών. Είναι δε τούτo εν” εκ των περιφάνων κατορθωμάτων , εξ” όσων πλείστα έχει αποδείξει ο Ελληνικός στρατός κατά την εμπόλεμον περίοδον , όταν και ότε ωδηγείτο υπό ηγετών τους οποίους ενέπνεε η νεωτέρα στρατιωτική επιστήμη , τα εκ του μεγάλου πολέμου διδάγματα , αλλά και ο πόνος και η στοργή προς τον Έλληνα στρατιώτην , μετά του οποίου συνεμερίζοντο πάσαν κακοπάθειαν και του οποίου δεν έπαυον να καθιστώσιν τον εν στρατοπέδω βίον όσον το δυνατόν ολιγότερον επαχθή.

ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΚΤΥΟ
GREEKALERT
https://www.greekalert.com/2014/05/blog-post_4562.html

ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΦΛΙΑΝΗΣ ΣΤΙΣ 13 ΜΑΪΟΥ 1898 - 126 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΟΙ ΚΟΥΤΣΟΥΦΛΙΑΝΙΤΕΣ ΕΓΡΑΨΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Του Γρηγόρη Γ. Καλύβα

Η Ελληνική ιστορία είναι διάσπαρτη από γεγονότα και πράξεις  αγώνων , ηρωισμού  και θυσιών υπέρ των μεγάλων αξιών της ελευθερίας και  εθνικής ανεξαρτησίας   χάρη των οποίων  απολαμβάνουμε σήμερα  την ευημερία και την εθνική μας ολοκλήρωση .

Από την άποψη αυτή τέτοια ιστορικά γεγονότα και πράξεις θα πρέπει να καθοδηγούν και να εμπνέουν . Ωστόσο είναι κάποιες πράξεις , τόσο μεγάλες , τόσο σημαντικές και καθοριστικές , που πραγματικά ξεπερνούν την λογική , και τις ανθρώπινες δυνατότητες , σημαδεύοντας ανεξίτηλα  όχι μόνο την ελληνική αλλά και την παγκόσμια ιστορία στις οποίες  οφείλουμε να καταφεύγουμε για  να αντλούμε διδάγματα  για το επέκεινα  . Τέτοιας εμβέλειας  ιστορικό γεγονός αποτελεί και το ολοκαύτωμα της Κουτσούφλιανης  που έλαβε χώρα την 13η Μαίου 1898 .

Αλλά ας αφήσουμε την ιστορία να μας διηγηθεί :

Χρονικά βρισκόμαστε  την περίοδο των Ελληνοτουρκικών  πολέμων με την Ελλάδα  να επιδιώκει  την εδαφική και εθνική της ολοκλήρωση  με την προσάρτηση στον εθνικό κορμό της Θεσσαλίας , της  Ηπείρου , της Μακεδονίας , της Θράκης .   H  Κουτσούφλιανη (ο σημερινός οικισμός Πλατάνιστος )  βρισκόταν στην ορεινή περιοχή  Καλαμπάκας τοποθεσίας που αντιστοιχεί σήμερα στην περιοχή ανάμεσα στους νομούς Τρικάλων ,Γρεβενών και Ιωαννίνων .

Η Κουτσούφλιανη  ακριβώς πάνω  στην μεθόριο μεταξύ Ελλάδας – Οθωμανικής αυτοκρατορίας μετά την διαρρύθμιση των συνόρων του 1881 και την προσάρτηση της Θεσσαλίας και μέρους της Ηπείρου στην Ελλάδα.  Αριθμούσε  επτακόσιους κατοίκους (όλοι βλαχόφωνοι Χριστιανοί ) και λόγω της επίκαιρης θέσης , της ορεινής τοποθεσίας  και της πυκνής βλάστησης , αποτέλεσε πύλη εισόδου των ελληνικών τμημάτων των Μακεδονομάχων στην Οθωμανική Μακεδονία κατά τον «Μακεδονικό Αγώνα», αλλά και ορμητήριο των τμημάτων της «Εθνικής Εταιρείας» που δραστηριοποιήθηκαν στην περιοχή λίγο πριν την έναρξη του ελληνοτουρκικού Πολέμου του 1897 εισβάλλοντας πρόωρα στα τουρκικά εδάφη.

Το 1897 έγινε η εκ νέου εξέγερση των Ελλήνων στην Κρήτη με αίτημα την Ένωση του πολύπαθου νησιού στην Ελλάδα. Ακολούθησε η η αποστολή ελληνικού αποσπάσματος υπό τον υπασπιστή του βασιλιά Γεωργίου Τιμολέοντα Βάσο. Η έκρηξη του ελληνοτουρκικού πολέμου το 1897 βρήκε εντελώς ανέτοιμο τον ελληνικό στρατό ο οποίος ηττήθηκε αρχικώς στην ορεινή περιοχή του Τιρνάβου και αμέσως μετά σε διαδοχικές μάχες στα Φάρσαλα και στο Δομοκό . Οι Τούρκοι κατά την ορμητική  προέλαση τους κατέλαβαν την Λάρισα αλλά απέτυχαν να καταλάβουν τον Βόλο λόγω της γενναίας αντίστασης που προέβαλλαν οι Ελληνικές δυνάμεις υπό τον Κωνσταντίνο Σμολένσκι, αλλά και την ορεινή δύσβατη περιοχή της Καλαμπάκας με την Κουτσουφλιανη. Όταν υπογράφτηκε η ανακωχή μεταξύ των δυο εμπολέμων , χάρις την επέμβαση των μεγάλων δυνάμεων της εποχής (Αγγλία, Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία), προβλεπόταν να δοθεί μεγάλη χρηματική αποζημίωση στον Σουλτάνο από την Ελλάδα αλλά να υπάρξει μεταβολή των συνόρων εκτός από ασήμαντες μεθοριακές αλλαγές υπέρ των Οθωμανών.

Μοναδική εδαφική αξίωση των Οθωμανών ήταν η προσάρτηση της ορεινής περιοχής της Κουτσούφλιανης, για την καλύτερη επίβλεψη της μεθορίου με την Ελλάδα  από τις οθωμανικής αρχές.  Οι Έλληνες διπλωμάτες έδιναν μάχη ώστε η περιοχή να μην χαθεί για την Ελλάδα αλλά αυτό ήταν αρκετά δύσκολο καθώς η ελληνική πλευρά είχε χάσει τον πόλεμο, δεν είχε περιθώρια ελιγμών και ο ρόλος της στην υπόθεση ήταν καθαρά συμβουλευτικός.

Οι κάτοικοι της Κουτσούφλιανης δεν γνώριζαν   ότι η περιοχή τους παζαρευόταν  σε διεθνές επίπεδο, καθώς την εποχή εκείνη στα ορεινά δύσβατα μέρη η ενημέρωση γινόταν με σημαντική καθυστέρηση. Όταν οι Κουτσοφλιανιωτες ενημερώθηκαν ότι ο τόπος τους έμελλε να προσαρτηθεί στην Οθωμανική αυτοκρατορία διαμαρτυρήθηκαν με επιστολές τους προς όλες τις ευρωπαϊκές αυλές, τα ανακτοβούλια και τους πρεσβευτές των μεγάλων δυνάμεων. Η αντίδραση των κατοίκων του χωριού επέφερε εμπλοκή στην χάραξη των συνόρων Ελλάδας – Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Συγκεκριμένα, στις 17 Νοεμβρίου 1897 διακόπηκαν οι εργασίες της επιτροπής για την διαρρύθμιση των συνόρων και ενώ υπολειπόταν το κομμάτι της μεθορίου που αφορούσε την περιοχή της Κουτσούφλιανης και του Μαλακασίου . Σαν επίσημη δικαιολογία εμφανίστηκε το γεγονός ότι εκείνες τις ημέρες υπήρξε έντονο ψύχος και χιονοπτώσεις στην περιοχή. Μάλλον, όμως, ο αληθινός λόγος ήταν πως οι εκπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμεων στην επιτροπή οροθεσίας έκαναν έναν ελιγμό μετά την αίτηση των Κουτσουφλιανιωτών, για να δώσουν το χρόνο και την ευκαιρία στην Κουτσούφλιανη να κερδίσει την υπόθεση, ή να δεχθούν σιγά-σιγά όλοι οι Κουτσουφλιανιώτες την μοίρα τους αδιαμαρτύρητα.

Η μεγαλειώδης ηρωϊκή απόφαση των Κουτσοφλιανιτών

Όταν η διεθνής επιτροπή χάραξης συνόρων άφησε τελικώς εκτός της ελληνικής επικράτειας την Κουτσουφλιανη οι κάτοικοι της έλαβαν μια τραγική όσο και μεγαλειώδη απόφαση: στις 13 Μαΐου 1898 έκαψαν τις πατρογονικές τους εστίες, ξέθαψαν τα οστά των προγόνων τους, έκαψαν τα λείψανα των νεκρών του πρόσφατου πολέμου του 1897 για να μην τα βεβηλώσουν οι Τούρκοι και με επικεφαλής τους προκρίτους και τον ιερέα τους με τα εικόνισμα τα από την εκκλησία τους ανά χείρας, διάβηκαν νέα  μεθόριο και επέστρεψαν στην Ελλάδα διαλέγοντας μια νέα τοποθεσία για να ξαναχτίσουν το χωριό τους από την αρχή. Η τοποθεσία αυτή βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι της Παναγίας  Λιμποχόβου λίγα μόλις χιλιόμετρα από την αρχική τοποθεσία της Κουτσούφλιανης.

Όπως άλλωστε είπε ένας κάτοικος της σε δημοσιογράφο της εφημερίδας «ΕΣΤΙΑ»: «Εμείς δεν θα φύγουμε μακριά πολύ από το παλιό χωριό μας. Θέλουμε να το βλέπουμε. Απέναντι θα κάνουμε νέο χωριό. Κτήματα δημόσια και μοναστηριακά είναι εκεί. Χίλιες δραχμές άμα πάρει καθένας μας, θα φτιάξει το σπιτάκι του κι έχει ο Θεός, που ξέρεις, να ξαναπάμε γρήγορα στην Παλιά Κουτσούφλιανη ελευθερωμένη». Το νέο χωριό ονομάστηκε εύλογα «Νέα Κουτσούφλιανη» , η σημερινή Παναγία.

Η σημασία του ολοκαυτώματος

Το «ολοκαύτωμα της Κουτσούφλιανης» αποτέλεσε ένα μεγαλειώδες ξέσπασμα του ελληνισμού σε μια εποχή που το μικρό ελληνικό βασίλειο είχε ηττηθεί στρατιωτικά και δεχόταν συνεχώς διπλωματικές πιέσεις και εξευτελισμούς ενώ βρισκόταν και υπό διεθνή οικονομικό έλεγχο. Η γενναία στάση των κατοίκων της Κουτσούφλιανης προκάλεσε πανελλήνια συγκίνηση, οι εφημερίδες της εποχής αναφέρθηκαν εκτεταμένα στο θέμα («έφυγαν οι ήρωες της Κουτσούφλιανης» έγραφαν τα πρωτοσέλιδα της εποχής), ενώ πολλοί εύποροι Έλληνες προσήλθαν αυθόρμητα και προσέφεραν χρήματα υπέρ της δοκιμαζόμενης κοινότητας. Πολλοί ποιητές εμπνεύστηκαν και απαθανάτισαν σε έργα τους την υπερηφάνεια των κατοίκων (ανάμεσα τους και ο Γεώργιος Σουρής).

«Στην Κουτσούφλιανη τη σκλάβα
που σκορπά φωτιές και λάβα.

Ω! χωριό που καις τα σπίτια, τους σταυρούς, τα μνήματα σου
τι ντροπές ασπρίζει μαύρες η καπνίλα της φωτιάς σου.

Μες στη στάχτη σου της Δόξας θεμελιώνετ’ εκκλησιά,
κάθε σπίθα κι ένας ήλιος, κάθε φλόγα και δροσιά…» .

Και την ποιητική γραφίδα παίρνει ο Αριστομένης  Προβελέγγιος ο οποίος γράφει :
«Με το πύρινο το δάκρυ, φλόγα γίνετ’ υψηλή κι αγκαλιάζει
πυρπολεί το χωριό απ’ άκρη σ’ άκρη σαν θριάμβου ανατολή.

Κι η μαρτυρική πατρίδα σκοτισμένη από ντροπή
ένοιωσε μιαν αστραπή να περνά σαν την ελπίδα στην καρδιά της χαρωπή.

Δόξα στο χωριό που χύνει στα σκοτάδια τα βαρεία, φλογερή παρηγοριά
κι ολοκαύτωμα έχει γίνει για τη θεία λευτεριά.».

Αυτό είναι το μέγεθος της πράξης των ηρωικών  Κουτσοφλιανιτών  που  έφερε καρπούς υπέρ των δικαίων της Ελλάδος αργότερα καθώς  περιοχή αποτέλεσε εστία έντασης μεταξύ των ντόπιων κατοίκων και των Οθωμανικών αρχών για όλη την σύντομη περίοδο που ακολούθησε ως το 1912. Μετά την οριστική απελευθέρωση της περιοχής με τους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913 κάποιοι κάτοικοι επέστρεψαν στην παλαιά Κουτσούφλιανη, ενώ το 1933 οι κάτοικοι της περιοχής ήγειραν θέμα κυριότητας, όταν η κυβέρνηση Τσαλδάρη με απόφαση της μοίραζε τις Οθωμανικές γαίες της περιοχής σε ακτήμονες, το οποίο ικανοποιήθηκε.

Αυτή η ηρωική πράξη  που ονομάστηκε  το «ολοκαύτωμα» της Κουτσούφλιανης γιορτάζεται  κάθε χρόνο ανήμερα της  13^ης  Μαϊου αποτελώντας  μνημείο ιστορικής αναφοράς που κοσμεί την ελληνική ιστορία  , εμπνέει και καθοδηγεί .

Σταγών News