Τρίτη 9 Μαρτίου 2010

Η επική ποίηση του Ομήρου και τα ίχνη της τεχνολογίας

Στέφανος Α. Παϊπέτης: «Η άγνωστη τεχνολογία στον Ομηρο». Εκδόσεις «Εσοπτρον», 2008, σελ. 260.

ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΣΙΑ. Ο ομότιμος καθηγητής της Μηχανικής του Πανεπιστημίου Πατρών Στέφανος Παϊπέτης αποτελεί την κορυφή των ειδημόνων της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας της χώρας μας στην εποχή μας, μαζί με τον αείμνηστο Ανδρέα Δημαρόγκωνα, μαθηματικό των Πανεπιστημίων της Πάτρας και του Memphis Tennessee, και τον Θεοδόσιο Τάσιο, ομ. καθηγητή του Μετσόβιου Πολυτεχνείου της Αθήνας. Και, όχι απροσδόκητα, και οι τρεις τους γνωρίζουν καλά όχι μόνο την «κατασκευήν βίου» (τον τεχνικό πολιτισμό), αλλά και την «παιδείαν» (τον πνευματικό πολιτισμό) των αρχαίων Ελλήνων. Και βέβαια, κατά τον Παλαμά, «και όσο πιο πολύ αγαπάς, και πιο πολύ γνωρίζεις». Τους αρχαίους ούτε γνωρίζουν ούτε σέβονται, μόνο οι επαγγελματίες του είδους, συνήθως.

Ο Στέφανος Παϊπέτης, όπως και οι δύο άλλοι ομότεχνοι συνάδελφοι και φίλοι του, ακριβώς επειδή ξέρουν, «μετά λόγου γνώσεως», δεν υπερβάλλουν, δεν υπερεκτιμούν τα επιτεύγματα της αρχαίας ελληνικής τεχνολογίας σε σύγκριση με τις τέχνες και τα γράμματα, ιδιαίτερα την ποίηση, επική, λυρική και δραματική, την ιστοριογραφία, τη ρητορική και πάνω απ’ όλα, τη φιλοσοφία. Γιατί είχαν αντιληφθεί ότι οι αρχαίοι Ελληνες δεν ήταν που δεν μπορούσαν, αλλά που δεν ήθελαν να πειραματιστούν και να κατασκευάσουν περισσότερα, επειδή είχαν δικό τους, τον μοναδικό κυρίαρχο προσανατολισμό της κοινωνίας, που ήταν όχι ο αναπτυξιακός και εκσυγχρονιστικός, αλλά ο παιδευτικός, πνευματικά και αισθητικά απολαυστικός, δηλαδή όχι τόσο το «ευ πράττειν», αλλά το «ευ ζην»· και βέβαια, ο πρώτος είναι υλικο-οικονομικός όρος, στοχεύει στο βιοτικό επίπεδο, ενώ ο δεύτερος στην ποιότητα ζωής και είναι ηθικο-πνευματικός όρος.

Σχολές ερμηνείας

Ως προς το κυρίως θέμα τώρα, από τις τρεις μέχρι τώρα σχολές ερμηνείας του λεγόμενου Ομηρικού ζητήματος, την ενωτική, τη χωριστική και την (επικρατούσα τώρα φιλολογικώς) νεοαναλυτική, καμία δεν ασχολείται ιδιαίτερα με τις ασύλληπτες τεχνολογικές γνώσεις του Ομήρου. Η τρίτη μάλιστα, και η επικρατέστερη προς το παρόν, πιστεύει ότι όλα είναι ποίηση και μόνο. Οτι δεν έχουν σχέση ούτε με την ιστορία ούτε με τη φυσική ούτε με την τεχνολογία, μόνο με τη ζωή, τη μεταφυσική και τη μυθολογία. Η σύγχρονη επιστήμη όμως και ο Παϊπέτης αποδεικνύουν ότι η μεταφυσική και η μυθολογία των αρχαίων, ιδιαίτερα του Ομήρου, δεν είναι παρά μόνο η φυσική και η τεχνολογία των ημερών μας – για καλό ή για κακό. Το έργο διαρθρώνεται σε πέντε μέρη και 21 κεφάλαια και επιστέφεται από Επιλεγόμενα και Συμπεράσματα και από ένα Παράρτημα: Το Εργαστήρι (μια λογοτεχνική προσέγγιση) – «έξις δευτέρα φύσις», βλέπεις. Το Α΄ Μέρος, μετά από ένα εξαιρετικό κειμενάκι 2 σελίδων, επιγράφεται Εισαγωγικά και αποτελείται από 8 πολύ ενημερωτικά και ουσιώδη θέματα με αποκορύφωμα το 8ο «Επιστήμη και Τεχνολογία».

Ποίηση και φυσική

Το Β΄ Μέρος «Αρχές των φυσικών επιστημών» έχει 3 κεφάλαια, εκ των οποίων πάλι το τελευταίο υπερέχει: «Η υδροδυναμική των στροβίλων και η βαρυτική εκσφενδόνηση» – οδεύει προς τα ακόντια των ομηρικών ηρώων, για να φθάσει στην αντοχή των ασπίδων των αντιπάλων ηρώων. Το Γ΄ Μέρος, «Αυτοματισμοί και τεχνητή νοημοσύνη», με τρία κεφάλαια, αντιμετωπίζει το ένα μέγα θέμα των ηλεκτρονικών υπολογιστών και της τεχνολογίας γενικότερα, τη ρομποτική και τον αυτοματισμό, που συνοψίζονται στην «τεχνητή νοημοσύνη» –το άλλο είναι η «αναγνώριση φωνής»– αυτό δεν τον απασχόλησε, αν και υπάρχει θέμα επ’ αυτού στον Ομηρο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο συσχετισμός των πλοίων των Φαιάκων (και ο ίδιος ο Σ.Π. είναι Κερκυραίος) προς υπερσύγχρονα μαχητικά μη επανδρωμένα αεροχήματα (Unmanned Air Vehicles, UAVs). Το Δ΄ Μέρος, «Αμυντικά όπλα στον Τρωικό Πόλεμο» με 4 κεφάλαια κορυφώνεται με τα δύο ενδιάμεσα, για την Ασπίδα του Αχιλλέα και την Ασπίδα του Αίαντα (Ομ. Σ 468-617 και Η 219-223 και 244-259, αντίστοιχα).

Η ασπίδα του Αίαντα

Εδώ ας μου επιτραπεί να καταθέσω την προσωπική μου μαρτυρία για τον πειραματικό εργαστηριακό μηχανισμό της θαυμαστής «επταβόειας» ασπίδας του Αίαντα. Δίδασκα τότε, το 2000-1, στους φοιτητές του Β΄ έτους στο Τμήμα της Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών το Η της Ιλιάδας και, όταν φτάσαμε στο επίμαχο σημείο της περιγραφής της ασπίδας, είχα μια «έλλαμψη» να ζητήσω τα φώτα του ειδικού στο θέμα, φίλου, καθηγητή Παϊπέτη, που το γραφείο και το Εργαστήριό του Τεχνικής Μηχανικής βρίσκεται πολύ κοντά στη Φιλολογία. Τον προσκάλεσα να παραστεί στο επόμενο μάθημα και να βοηθήσει. Στο τέλος της ώρας δέχθηκε πρόθυμα να απαντήσει σε ερωτήσεις φοιτητών. Τα παιδιά τού είπαν ότι κατάλαβαν τη φιλολογική ανάλυση και τη μετάφραση του πρωτοτύπου, αλλά «πώς θα μπορούσαμε να νιώσουμε και με τις αισθήσεις μας το θαυμαστό τεχνολογικό φαινόμενο, που όπως ακούσαμε ακολουθεί σαν κατασκευή σύγχρονα άρματα μάχης, Leopard κ.λπ.». Τους λέει «ουσιαστικά σήμερα βρίσκομαι εδώ για να σας καλέσω στο εργαστήριό μου να δείτε την ισοδύναμη βολή με κανονάκι σε μέταλλο επτά αστάλινων στρώσεων και τις αντίστοιχες στρώσεις από επτά βοδινά δέρματα». Οπερ και εγένετο. Τα παιδιά μαγεύτηκαν. Ενιωσαν ότι σπούδαζαν.

Το Ε΄ Μέρος, «Αλλα σχετικά θέματα» σε τρία κεφάλαια, αντιμετωπίζει αντίστοιχα τον Δούρειο Ιππο, τη Μυκηναϊκή Οικοδομική και το Ομηρικό μέτρο, το οποίο αποκαλεί θαυμαστό. Το δε Παράρτημα «Το Εργαστήρι (Μια λογοτεχνική προσέγγιση)» συναρπαστικό. Είναι, το νιώθεις, ποιητής ο άνθρωπος και καλλιτέχνης μηχανικός. Το πρώτο φαίνεται και από το ότι γράφει ο ίδιος καλή ποίηση, αλλά και από το ότι στην πρώτη «ρήση» (motto) του βιβλίου έχει παραθέσει τη διάσημη ωδή του John Keats στον Ομηρο («Και έτσι ήσουν τυφλός!»...), αλλά και από το ότι η πρώτη εικόνα, που φιλοξενείται στο βιβλίο, είναι ο διάσημος πίνακας του Rembrandt (1653) «O Aριστοτέλης διαλογίζεται μπροστά στην προτομή του Ομήρου» (και του χαϊδεύει στοργικά το κεφάλι!)

* Ο κ. Ανδρέας Παναγόπουλος είναι ομ. καθηγητής Πανεπιστημίου στην Κλασική Φιλολογία


ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

ΤΙ ΕΣΤΙ ΕΘΝΟΣ

Το ΕΘΝΟΣ σχηματιζεται απο δυο βασικους παραγοντες,την ΦΥΛΗ και την ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ.Λεγοντας <φυλη>,εννοουμε την<καταγωγη>-οτι πρεπει δηλ.τα ατομα του Εθνους να εχουν κοινη καταγωγη.Δεν αρκει να εχουν αυτα<συνειδηση>
περι κοινης καταγωγης.Δεν αρκει δηλ.να πιστευουν στην κοινη τους καταγωγη,αλλα να εχουν πραγματι κοινη καταγωγη.Διοτι ΜΟΝΟΝ η κοινη καταγωγη-η κοινη<φυλετικη υπαγωγη>-συνεπαγεται ΚΟΙΝΟΥΣ κληρονομικους χαρακτηρες,αρα κοινα πνευματικα στοιχεια.Οταν υπαρχει κοινη καταγωγη,τοτε υπαρχουν κατα το μαλλον η ηττον κοινη γλωσσα,κοινος πολιτισμος,κοινη θρησκεια,κοινα ηθη,κοινη ιστορια.Αυτα τα δευτερογενη στοιχεια δεν αποτελουν,το καθενα ξεχωριστα,απαραιτητο στοιχειο συγκροτησεως Εθνους.Εν τουτοις ολα αυτα,οταν συνυπαρχουν,συντελουν στην συνοχη της κοινοτητος,στην δημιουργια δηλ.ΕΝΙΑΙΑΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΕΩΣ-του δευτερου παραγοντος συγκροτησεως του ΕΘΝΟΥΣ.ΕΘΝΟΣ ειναι επομενως ο ομοειδης φυλετικως λαος,που εχει συνειδηση της υπαρξεως του.
''Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ''

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΣΗΜΑΙΑ ΜΑΣ

Αυτή η σημαία στα μάτια τα δικά μας συμβολίζει τους Αγώνες όσων πολέμησαν, εργάστηκαν,θυσιάστηκαν, δολοφονήθηκαν, σκοτώθηκαν και έζησαν με πρώτιστες αξίες εκείνες της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης και της Πατρίδας. Αυτούς που έβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην αιώνιο πανύψηλο φρούριο του Ελληνικού Πολιτισμού. Δεν είναι ικανή καμία βουλή, κανένα κράτος και κανένας πολιτικός ή κεφάλαιο να την ξεφτιλίζει και να την ξεπουλάει καθημερινά. Οι δειλοί τη βλέπουν με φόβο. Οι προδότες σαν πανί. Οι αστοί σαν ύφασμα. Οι άνανδροι την καίνε. Μα εμείς τη βλέπουμε σαν τη Μάνα που καρτερεί να μας δεί να εκπληρώνουμε τα όνειρα μας. Τα δικά μας,τα δικά της, του Γένους.

ΛΟΓΙΑ ΙΩΝΟΣ ΔΡΑΓΟΥΜΗ




















"Από στενός πατριώτης, γίνομαι εθνικιστής, με τη συνείδηση του έθνους μου και όλων των άλλων εθνών, γιατί οι διαφορές των εθνών πάντα θα υπάρχουν, και έχω τη συνείδησή τους και χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι διαφορές, που με τις αντιθέσεις τους, με τις αντιλήψεις τους, υψώνουν την ανθρώπινη συνείδηση και ενέργεια. Από άτομο γίνομαι άνθρωπος." (ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 18-3-1919)

ΕΘΝΙΚΟ ΠΕΙΣΜΑ

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ

''Δεν θελω να πεθανει το Εθνος μου,το Εθνος αυτο, που τοσα εκαμε στην ζωη του, το εξυπνο,το τοσο ανθρωπινο. Για να το φυλαξω απο τον θανατο πρεπει τωρα να το καμω πεισματαρικο στην ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ,στον ΕΘΝΙΣΜΟ, ας ειναι και υπερβολικο το αισθημα που θελω να δωσω στους Ελληνες. Μονον ετσι θα ζησει το ΕΘΝΟΣ.''

''Σε οποιους με κατηγορουν η με περιγελουν, γιατι τους κεντρω το Εθνικο τους αισθημα και τους μιλω αποκλειστικα,θα λεγω:Λοιπον θελετε να πεθανει το Εθνος σας;Αν το θελετε,πεστε το καθαρα,μην κρυβοσαστε''

ΙΩΝ ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ

Η ΡΗΣΗ ΠΟΥ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΧΝΑΜΕ



πισταμνους πρς εδτας τι δκαια μν ν τ
νθρωπείῳ λγ π τς σης νγκης κρνεται, δυνατ δ
ο
προχοντες πρσσουσι κα ο σθενες ξυγχωροσιν.

κατά την συζήτησιν των ανθρωπίνων πραγμάτων το επιχείρημα του δικαίου αξίαν έχει, όπου ίση υπάρχει δύναμις προς επιβολήν αυτού, ότι όμως ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμίς του και ο ασθενής παραχωρεί ό,τι του επιβάλλει η αδυναμία του"

ΘΟΥΚΥΔΙΔΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΙ Ε89

Μετάφραση Ελ. Βενιζέλου


28η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 - ΔΙΑΓΓΕΛΜΑ Ι. ΜΕΤΑΞΑ

https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi9AYAjQboFh1_5M3bFMvoiwdv6qY5bDyiuBuwvPV3Yjtp1ZG3BAXNnY5CWdpxeWu7FvNRIyWEpe_RHBqBZHx93XDCYKW4LJe3j_4jgmwduvaKGVqaTsCSNu7bWjJSewd6rxVoBPh5kloo/s400/%CE%99%CE%A9%CE%91%CE%9D%CE%9D%CE%97%CE%A3+%CE%9C%CE%95%CE%A4%CE%91%CE%9E%CE%91%CE%A3.jpg

“Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν διά την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της.
Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία μη αναγνωρίζουσα εις ημάς να ζήσωμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν ώραν την παράδοσιν τμημάτων του Εθνικού εδάφους κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν και ότι προς κατάληψιν αυτών η κίνησις των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα εις τον Ιταλόν Πρεσβευτήν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ’ εαυτό και τον τρόπον με τον οποίον γίνεται τούτο ως κήρυξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος.
Έλληνες
Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλον το Έθνος θα εγερθή σύσσωμον. Αγωνισθήτε διά την Πατρίδα, τας γυναίκας, τα παιδιά μας και τας ιεράς μας παραδόσεις. Νυν υπέρ πάντων ο αγών.


Η ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΕΝΟΣ ΕΘΝΟΥΣ

Το πρώτο βήμα για να εξοντώσεις ένα έθνος
είναι να διαγράψεις τη μνήμη του.
Να καταστρέψεις τα βιβλία του,
την κουλτούρα του, την ιστορία του.
Μετά να βάλεις κάποιον να γράψει νέα βιβλία,
να κατασκευάσει μια νέα παιδεία,
να επινοήσει μια νέα ιστορία.
Δεν θα χρειαστεί πολύς καιρός
για να αρχίσει αυτό το έθνος
να ξεχνά ποιο είναι και ποιο ήταν.
Ο υπόλοιπος κόσμος γύρω του
θα το ξεχάσει ακόμα πιο γρήγορα.


Μ. Κούντερα

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΕ 10 ΛΕΠΤΑ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ: 26 ΧΡΟΝΙΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ.

free counters