ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΚΑΡΑΒΑΓΓΕΛΗΣ : ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΕΘΝΙΚΙΣΤΗ, ΘΕΟΛΟΓΟ, ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΑΠΟΦΟΙΤΟ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΗΣ ΧΑΛΚΗΣ - ΣΤΟΝ ΠΑΠΑΦΛΕΣΣΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ ΣΤΙΣ 11 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1935 ΛΗΣΜΟΝΗΣΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΠΑΜΠΤΩΧΟΣ ΟΠΩΣ ΟΛΟΙ ΟΙ ΓΙΓΑΝΤΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

Ο Μακαριστός Μητροπολίτης Κυρός Γερμανός, [το κοσμικό του όνομα ήταν Στυλιανός Καραβαγγέλης], Έλληνας εθνικιστής, Θεολόγος καθηγητής απόφοιτος της Θεολογικής Σχολής Χάλκης όπου υπήρξε συμμαθητής με τον Εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Κορυτσάς Φώτιο, Μητροπολίτης Καστοριάς και κατόπιν Αμασείας, Ιωαννίνων και Μεσευρώπης, Εθνικός αγωνιστής με σημαντικό ρόλο στο Μακεδονικό Αγώνα και στον αγώνα του Ποντιακού Ελληνισμού, που οι υπηρεσίες του στο Έθνος και την Ελλαδική Ορθόδοξη Εκκλησία υπήρξαν ανεκτίμητες, γεννήθηκε στις 16 Ιουνίου του 1866 στη Στύψη στο νησί της Λέσβου και πέθανε ^[1] το πρωί της 11ης Φεβρουαρίου 1935 στο προάστιο Baden της Βιέννης, από αποπληξία ως αποτέλεσμα αρτηριοσκληρώσεως. 

Η ταφή του, σύμφωνα με το βιβλίο θανάτων της Ελληνικής Κοινότητας της Αγίας Τριάδος στη Βιέννη, έγινε στις 15 Φεβρουαρίου 1935 στο Ελληνικό τμήμα του Κεντρικού Κοιμητηρίου της Βιέννης από τον Αρχιμανδρίτη Αγαθάγγελο [Ξηρουχάκη], Ιερατικώς Προϊστάμενο, τότε, της Ελληνικής Κοινότητος της Αγίας Τριάδος. Δώδεκα χρόνια αργότερα, τα οστά του μεταφέρθηκαν στη Θεσσαλονίκη κι από εκεί στην Καστοριά.  

Βιογραφία

Ο παππούς του Στυλιανού Καραβαγγέλη ήταν συμπολεμιστής των Ανδρέα Μιαούλη και Κωνσταντίνου Κανάρη. Γονείς του ήταν ο Χρυσόστομος Καραβαγγέλης ή Μαχαίρας, με καταγωγή από τα Ψαρά και η Μαριγώ Κουτσουβέλη το γένος Κωνσταντίνου Γελαγώτου, των οποίων ήταν το πρωτότοκο από τα παιδιά τους. Ο Στυλιανός είχε άλλα έξι αδέλφια, πέντε κορίτσια, την Αφροδίτη μετέπειτα Χαρισιάδου, την Πηνελόπη Στυλιανοπούλου, τη Δέσποινα Αψή, την Κλεονίκη Ρώμπαπα, την Ευριδίκη Χατζηαποστόλου, και ένα αγόρι, τον Ευριπίδη ^[2], ο οποίος όπως κι ένα κορίτσι πέθαναν νωρίς.

Σπουδές

Ο Στυλιανός έμαθε τα πρώτα γράμματα στο «Ελληνικό Σχολείο» στο Αδραμύττιο της Μικράς Ασίας, όπου ο πατέρας του είχε ανοίξει εμπορικό κατάστημα και στη συνέχεια σπούδασε με υποτροφία του Μητροπολίτη Εφέσου Αρχαγγέλλου, από το Σεπτέμβριο του 1882 έως το 1888, στη Θεολογική Σχολή Χάλκης στις Κυκλάδες από όπου αποφοίτησε αριστούχος ^[3]. Στη υπήρξε συμμαθητής και έκτοτε δέθηκε με στενή φιλική σχέση με τον Εθνομάρτυρα Μητροπολίτη Κορυτσάς Φώτιο.

Εκκλησιαστική δράση

Την ημέρα της αποφοιτήσεως του ο Στυλιανός χειροτονήθηκε διάκονος, από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Διονύσιο τον Ε', και για να τιμηθεί στο πρόσωπο του ο ιδρυτής της Σχολής Πατριάρχης Γερμανός ο Α' του δόθηκε το όνομα του. Ακολούθησαν οι σπουδές του ως το 1891, με την υποστήριξη του εθνικού ευεργέτη Παύλου Σκυλίτση-Στεφάνοβικ, στα Πανεπιστήμια της Βόννης και της Λειψίας, όπου στις 13 Φεβρουαρίου 1891, ανακηρύχθηκε διδάκτορας Φιλοσοφίας με βάση τη μελέτη του «Η περί Θεού διδασκαλία Θεοφίλου του Αντιοχείας». Τον Αύγουστο του 1891, διορίστηκε καθηγητής στη Σχολή της Χάλκης και στις 6 Μαρτίου του 1894 χειροτονήθηκε Πρεσβύτερος από τον Πατριάρχη Νεόφυτο τον Η'. Τον ίδιο χρόνο επισκέφτηκε το Άγιο Όρος, ενώ μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου 1896, δίδαξε Εκκλησιαστική Ιστορία, Ομιλητική, Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας και Εβραϊκή Αρχαιολογία.

Επίσκοπος Πέραν

Το Φεβρουάριο του 1896, μετά τη λήξη της καθηγητικής του θητείας στη Χάλκη, ο Γερμανός εκλέχτηκε Επίσκοπος Χαριουπόλεως αρχιερατικός Προϊστάμενος Σταυροδρομίου, που περιλάμβανε την Κοινότητα του Πέραν της Κωνσταντινουπόλεως. Με την εκλογή του στράφηκε κατά της Καθολικής Εκκλησίας, η οποία μέσω της Ουνίας και του Ουνίτη ιερέα Ιλαρίωνα Δόντη, ιερολογούσε τα μυστήρια όσων κατέφευγαν σε αυτόν επειδή είχαν κάποιο κώλυμα. Όπως γράφει στα «Απομνημονεύματα» του, με δυο κλητήρες του Πατριαρχείου «...που έπιασαν τον αποστάτη και τον έσυραν στην αυλή των Πατριαρχείων...» ενώ με τη σύμπραξη του μετέπειτα Επισκόπου Σμύρνης Χρυσοστόμου «...φωνάξαμε κρυφά έναν κουρέα, κι αφού του ξούρισε τη λευκή γενειάδα και τα μαλλιά του, του φορέσαμε ένα φέσι και τον αφήσαμε έπειτα να φύγη ως κύριος Ιλάριος, όμοιος με μπακάλη του Φαναριού, υπό τους γιουχαϊσμούς των χαμινιών..». Η επισκοπή του ήταν μια περιοχή εντόνου προπαγάνδας των Γάλλων καθολικών, μέσω των σχολείων που διατηρούσαν εκεί με σκοπό τον προσεταιρισμό των Ελληνοπαίδων, αφού πρώτα «...εστρεβλώνετο το πνεύμα των μαθητών, η ελληνική γλώσσα και η ελληνική ιστορία ήσαν άγνωστες, και τα παιδιά βρίσκονταν σε ξένο περιβάλλον και εκφυλλίζονταν σε κοσμοπολίτες αδιάφορους προς τα εθνικά ιδεώδη και ψυχρούς στας παραδόσεις των, αφού όλη τους η μόρφωσις είχε σκοπό προπαγανδιστικό...{...}... Απεκαλύφθησαν μάλιστα και ένα σωρό προσηλυτιστικά σκάνδαλα, ιδίως κοριτσιών αρίστων οικογενειών...».

Ο Καραβαγγέλης ενίσχυσε την Ελληνική εκπαίδευση, ίδρυσε Ελληνικό σχολείο δανειζόμενος χρήματα βάζοντας υποθήκη τα ιερά του άμφια και την αρχιερατική του μίτρα, που τελικά κατασχέθηκαν από τους τοκογλύφους και πουλήθηκαν έναντι πινακίου φακής, το Ελληνογαλλικό Παρθεναγωγείο του Πέραν, το οποίο αν και ονομάσθηκε «Ελικών», μετονομάσθηκε από τον λαό σε Παρθεναγωγείο Καραβαγγέλη. Εκεί δίδασκαν οι καθηγητές της Μεγάλης Σχολής του Γένους, Αυθεντόπουλος, Μοστράτος, Φ. Δημητριάδης, Παχτίκος, Καλλίνικος και οι αδελφές Σαντοριναίου, καθώς και πολλές γαλλοδιδασκάλισσες. Μεταξύ των μαθητριών του Παρθεναγωγείου ήταν η μαθήτρια Ελπίδα Καλογεροπούλου, που η φωνή της τράβηξε την προσοχή του μουσικοδιδασκάλου Παχτίκου, ο οποίος έβαλε τις πρώτες βάσεις στη μουσική εξέλιξη της διάσημης καλλιτέχνιδος του τραγουδιού, της γνωστής ως Σπεράντζα Καλό.

Μητροπολίτης Καστοριάς

Την 21η Οκτωβρίου 1900, ο Γερμανός εκλέχθηκε Μητροπολίτης Καστοριάς ^[4], ύστερα από πρόταση του Νικόλαου Μαυροκορδάτου, Έλληνα Πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη, όπου προσέφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στον Μακεδονικό Αγώνα και αναδείχθηκε εθνικός ήρωας. Εξοικονόμησε τα έξοδα για τη μετάβασή του στη Μητρόπολη Καστοριάς από την υποθήκευση των ιερών του αμφίων και στις αρχές του 1901, διαπιστώνοντας την κατάσταση που επικρατούσε, επισκέφθηκε τον Έλληνα Πρόξενο Κ. Πεζά στο Μοναστήρι και του πρότεινε να σταλούν ένοπλοι από την Ελλάδα δυτική Μακεδονία, ενώ υπέβαλλε και αναφορά στην Ελληνική κυβέρνηση. Διαπιστώνοντας είτε αδυναμία, είτε απροθυμία, επιδόθηκε στη στρατολόγηση ντόπιων αρχηγών και ενόπλων, όπως ο καπετάν Κώττας από την Ρούλια, αλλά και Έλληνες από την Κλεισούρα, το Λέχοβο, και το Βογατσικό, δημιουργώντας ένοπλα σώματα αυτοάμυνας.

Με το ψευδώνυμο «Κώστας» ή «Κώστας Γεωργίου», ανέπτυξε έντονη δραστηριότητα, και αποτέλεσε το κεντρικό πρόσωπο της τριανδρίας που αποτελούσαν με τον Ίωνα Δραγούμη και το Λάμπρο Κορομηλά, πρόξενο της Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη. O Ίων Δραγούμης, αδελφός της συζύγου του Παύλου Mελά, διορίστηκε υποπρόξενος στο Μοναστήρι στα τέλη Νοεμβρίου 1902, με ξεκάθαρες οδηγίες «να μη γεννά ζητήματα» ^[5], όμως ο Δραγούμης αμέσως μόλις έφτασε άρχισε αλληλογραφία με τον Μελά ζητώντας οικονομική βοήθεια, ενώ ίδρυσε μυστικό σωματείο, την «Άμυνα» και ο Παύλος Μελάς ήταν ο σύνδεσμος της «Άμυνας» με τις εθνικιστικές οργανώσεις των Αθηνών. Την ίδια εποχή οι Βούλγαροι κομιτατζήδες είχαν εντείνει την πίεσή τους στον ελληνικό πληθυσμό της Δυτικής Μακεδονίας. Ο Γερμανός Καραβαγγέλης, γνωρίστηκε με τον Παύλο Μελά τον Μάρτιο του 1904, όταν τον φιλοξένησε μυστικά στην Καστοριά και τον «ξανασυνάντησε» στις 23 Οκτωβρίου 1904, νεκρό και ακέφαλο, όταν μετά από έντονη αντιπαράθεση με τον Τούρκο διοικητή και πολλά τεχνάσματα, απέσπασε τη σορό του, τον ξενύχτησε και στις 24 Οκτωβρίου 1904, τον κήδευσε.

Λίγο καιρό αργότερα ο Γερμανός γνώρισε Ναταλία Δραγούμη-Μελά, την οποία υποδέχθηκε στη Θεσσαλονίκη, μυστικά την πρώτη φορά και τη συνόδευσε στον τάφο του Παύλου, όπως και το 1905, όταν μαζί με τον Ίωνα Δραγούμη και τον Κωνσταντίνο Μελά, επέστρεψαν για την τέλεση επίσημου μνημόσυνου του Παύλου Μελά. Οι δραστηριότητές του προκάλεσαν την αντίδραση των Βουλγάρων και της Τουρκικής κυβερνήσεως. Η εφημερίδα «Εμπρός» και ο Δημήτριος Καλαποθάκης, υπέπεσαν σε δημοσιογραφική γκάφα, στις 12 Σεπτεμβρίου 1906, όταν εξέθεσαν τον μητροπολίτη Καστοριάς στις τουρκικές αρχές, ανακοινώνοντας την υποτιθέμενη δολοφονία του και πλέκοντας του το εγκώμιο ως Μακεδονομάχου αλλά και γενικότερα για την εθνική του δράση, όμως στην πραγματικότητα είχε δολοφονηθεί ο Μητροπολίτης Κορυτσάς Φώτιος.

Την ίδια ώρα Ρώσοι και Βρετανοί πίεζαν τον μεγάλο βεζίρη Φερίτ πασά, σχετικά με τη συνέχεια της παρουσίας του στη Μακεδονία. Στις αρχές του 1907 αποκλείστηκε από το διοικητικό συμβούλιο της Καστοριάς και του απαγορεύτηκαν οι περιοδείες, ενώ το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως τον διόρισε μέλος της Ιεράς Συνόδου του και τον ανακάλεσε. Στη μητρόπολη Καστοριάς τον αντικατέστησε ο πρωτοσύγκελος Πλάτωνας Αϊβαζίδης και οι «Times» πανηγύρισαν, διότι η απομάκρυνσή του είχε βοηθήσει την ειρήνευση στην περιοχή, ενώ ο ίδιος έγραψε, «..Η απομάκρυνσή μου από τη Καστοριά θεωρήθηκε σαν ένα τραύμα στο Μακεδονικό αγώνα, μα ο αγώνας βρισκόταν πια σχεδόν στο τέλος του..».

Σύμφωνα με την συγγραφέα Αντιγόνη Μπέλου-Θρεψιάδη, που ήταν πρόσωπο της εμπιστοσύνης του: «...Ένα απ’ τα μεγαλύτερα όπλα του, αν όχι το μεγαλύτερο, ήταν η ρητορική του δεινότητα, η πειθώ που είχε ... κατόρθωνε, επιτυγχάνοντας μια ή δύο συναντήσεις με Βουλγάρους κομιτατζήδες, να τους μεταστρέφει και να τους μεταβάλλει σε πιστά και αφοσιωμένα όργανα του ελληνικού κομιτάτου...» ^[6] ενώ ο Ίωνας Δραγούμης περιέγραφε τον Καραβαγγέλη με τα παρακάτω λόγια, «...Ήταν ψηλός, στέκονταν όρθιος και όταν περπατούσε ήταν σαν να πήγαινε να σώσει την ανθρωποσύνη. Τέτοια μάτια είχε που τραβούσαν και καθένας που τον έβλεπε, του έρχονταν να τον ακολουθήσει...». Στα χρόνια της παρουσίας του στη Μητρόπολη Καστοριάς έκτισε εκατόν δεκαπέντε σχολεία και σχολές.

Μητροπολίτης Αμάσειας

Στις 5 Φεβρουαρίου 1908, ο Γερμανός εκλέχθηκε μητροπολίτης Αμάσειας, με έδρα την Αμισό, τη Σαμσούντα, στον Εύξεινο Πόντο και ίδρυσε σχολεία και άλλα ευαγή ιδρύματα, ανήγειρε ναούς και νέο μητροπολιτικό μέγαρο, ενώ τέθηκε επικεφαλής νέων Εθνικών και Θρησκευτικών αγώνων, καθώς συγκρούστηκε, εξαιτίας των διωγμών εναντίον του Χριστιανικού πληθυσμού, με το Κίνημα των Νεότουρκων. Έκτισε 115 σχολεία και σχολές μέσα σε τρία μόλις χρόνια και με πρωτοβουλία του ιδρύθηκε στον Πόντο μια μυστική αντιστασιακή εταιρεία, με τη επωνυμία «Μιθριδάτης». Το 1914 εμπόδισε και απέτρεψε την πρώτη απόπειρα εγκαταστάσεως Τούρκων προσφυγών από τα Βαλκάνια στα Ελληνικά χωριά του Πόντου, ενώ το 1915 προφύλαξε νεαρά Αρμενόπουλα κατά τη διάρκεια της Αρμενικής Γενοκτονίας και το 1916 προστάτευσε την Αμισό από τους Τούρκους.

Τον Οκτώβριο του 1917, απελάθηκε με διαταγή του Τούρκου Πρωθυπουργού Ταλαάτ, μέσω Άγκυρας στην Κωνσταντινούπολη, και έμεινε στις φυλακές για μερικές ημέρες. Μετά την ανακωχή γύρισε στην επαρχία του, οργάνωσε και καθοδήγησε το ανταρτικό του Πόντου, που ο Κεμάλ χαρακτήρισε «...έργο και όργανο του Καραβαγγέλη...». Το 1922 καταδικάστηκε σε θάνατο από τον Κεμάλ Ατατούρκ και αφού επικηρύχθηκε, αρχικά, στη συνέχεια καθαιρέθηκε από τη θέση του Μητροπολίτη, στις 27 Οκτωβρίου 1922, με απαίτηση των Τουρκικών αρχών. Μαζί του καταδικάστηκαν σε θάνατο κι εκτελέστηκαν οι συνεργάτες του, ο εκ Παρακίλων Λέσβου επίσκοπος Ζήλων Ευθύμιος Αγριτέλης και ο πρωτοσύγγελός του Πλάτωνας Αϊβαζίδης, όμως ο Γερμανός σώθηκε, καθώς ήταν εν πλω, επιστρέφοντας από το Βουκουρέστι, όπου είχε πάει για να επιδώσει τον Πατριαρχικό Τόμο της χειραφετήσεως των νέων σερβικών επαρχιών και της αναγνωρίσεως του μητροπολίτη Βελιγραδίου ως Πατριάρχη.

Μητροπολίτης Ιωαννίνων & Μεσευρώπης

Τον Απρίλιο του 1923 ο Γερμανός εκλέχθηκε και έως τον Απρίλιο του 1924 διατέλεσε μητροπολίτης Ιωαννίνων ^[7], όπου έφτασε αποφασισμένος να δώσει «...βιομηχανική ώθηση στον τόπο, ώστε ν' αναχαιτιστεί το ρεύμα εκπατρισμού των Ηπειρωτών». Στον έναν χρόνο της παραμονής του στα Γιάννενα, ίδρυσε δύο σχολές Ταπητουργίας και είχε ετοιμάσει άλλες δύο σχολές, μια Γεωπονική και μια Σηροτροφίας, ενώ πέτυχε να επαναλειτουργήσει η εκεί Ιερατική Σχολή. Πίστευε ότι «..δια της ταπητουργίας, της σηροτροφίας και της θαυμαστής ηπειρωτικής μεταλλοτεχνίας ... .η περιοχή των Ιωαννίνων θα εγνώριζεν οικονομικήν άνθησιν».

Το 1923 υποδείχθηκε και έχασε την εκλογή στον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο της Ελλαδικής εκκλησίας κατόπιν εντολής του τότε Πρωθυπουργού Στυλιανού Γονατά, που υποστήριξε τον Αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο ως υποψήφιο για το αξίωμα του Αρχιεπισκόπου Αθηνών. Το 1924 αποκαταστάθηκε τυπικά, στη Μητρόπολη Αμασείας, ενώ διορίστηκε έξαρχος της νεοσύστατης Μητροπόλεως Ουγγαρίας, η οποία ονομάστηκε Κεντρώας Ευρώπης, με έδρα τη Βιέννη. Η τοποθέτησή του για να διευθύνει τις αποσπασθείσες από την Μητρόπολη Θυατείρων ορθόδοξες κοινότητες Ιταλίας, Αυστρίας και Ουγγαρίας, ήταν μέρος ενός σχεδίου για την υποβάθμιση και την αδρανοποίηση του και συνοδεύτηκε από την περικοπή του μισού του μισθού, ενώ για μήνες παρέμεινε απλήρωτος. Ήταν δύο φορές το 1913 και το 1921, υποψήφιος για τον Πατριαρχικό θρόνο.

Το έργο του

Με εντολή του Πατριάρχη Ανθίμου ΣΤ', ο Γερμανός ανέλαβε ως καθηγητής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, τη σύνταξη του σχεδίου της εγκυκλίου, η οποία εκδόθηκε ως απάντηση, στην αντίστοιχη ενωτική εγκύκλιο του 1895, του πάπα Λέοντος ΙΓ'.

Έργο του είναι η αντιρρητική εγκύκλιος

• «Πραγματεία Ιστορική επί της κατά Ιούνιον του Παρελθόντος έτους Απολυθείσης Εγκυκλίου του πάπα Λέοντος ΙΓ».

Το 1959 εκδόθηκαν τα

• «Απομνημονεύματα» του, καθώς και η αλληλογραφία του, γραμμένα σε δημοτική γλώσσα.

Τα απομνημονεύματα που έγραψε ειδικά για τον Μακεδονικό Αγώνα εκδόθηκαν από την «Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών», ενώ η εταιρεία το ίδιο έτος από κοινού με το «Ίδρυμα Μελετών της Χερσονήσου του Αίμου» επιχορήγησαν τη μεταφορά των οστών του με τιμητική συνοδεία.

Πολλά έργα του όπως τα

• «Εγκυκλοπαίδεια της Θεολογίας»,
• «Εκκλησιαστική Ρητορική»,
• Εκκλησιαστική Ιστορία»,

χάθηκαν, κατά πάσα πιθανότητα, στην Αμάσεια του Πόντου.

Τα σωζόμενα έργα του έχουν περιληφθεί στην διδακτορική διατριβή του Μητροπολίτη Αυστρίας Μιχαήλ Θ. Στάϊκου:

• «Γερμανός Καραβαγγέλης. Μητροπολίτης Αμασείας και Έξαρχος Κεντρώας Ευρώπης (1924-1935)»,

η οποία εγκρίθηκε από το Τμήμα Θεολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και εξεδόθη το 1998 με χορηγία του υπουργείου Μακεδονίας Θράκης στη Θεσσαλονίκη.

Το τέλος του

Ο Γερμανός Καραβαγγέλης πέθανε στο ξενοδοχείο «Bristol» της λουτρόπολης Baden, ένα προάστιο της της Βιέννης και το Ελληνικό κράτος αρνήθηκε να καλύψει τα ελάχιστα έξοδα για τη νεκρώσιμη ακολουθία του. Με ιδιόχειρη διαθήκη, ^[8], που συνέταξε στην Αθήνα ^[9], στις 5 Ιουνίου 1935, δώρισε το σύνολο της περιουσίας του στη γενέτειρά του, τότε κοινότητα Στύψης, ορίζοντας ως εκτελεστές της τους φίλους του Περικλή Κεχαγιόγλου και Ιωάννη Χρυσαφίδη. Με τη διαθήκη του ^[10] όριζε, «...την μεν ιδιόκτητόν μου διώροφον οικίαν, ευρισκομένην εν Χαροκόπου οδός Εσπερίδων 35, εις την Κοινότητα Στύψης, προς μνημόσυνον αιώνιον των γονέων μου...», ενώ ζητούσε, «...Η κηδεία μου θα γίνει στο Ναό του Αγίου Γεωργίου Καρύτση με ένα μόνο ιερέα, χωρίς διάκονο. Δεν δέχομαι δε στην κηδεία μου ούτε αντιπρόσωπο του κράτους, ούτε της εκκλησίας, εάν τυχόν ήθελαν αναμνησθή μετά θανάτου τας εθνικάς μου υπηρεσίας. Δεν χρεωστώ εις κανένα ουδέ οβολόν, εις το Έθνος προσέφερα ό,τι ήτο δυνατόν ως Ιεράρχης του '21...».

Έζησε την αχαριστία της πατρίδος και της πολιτείας και μετά το θάνατο του την ηθική αμνησία του έργου του και την ιστορική περιθωριοποίηση του. Τα οστά του διακομίστηκαν ^[11] στις 12 Ιουνίου 1959 στη Θεσσαλονίκη και δύο ημέρες αργότερα, στις 14 Ιουνίου στην Καστοριά ^{[12] [13]}, με πρωτοβουλία της «Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών» και του «Ιδρύματος Μελετών Χερσονήσου του Αίμου», όπου βρίσκονται τοποθετημένα σε κρύπτη, η οποία υπάρχει στη βάση του ανδριάντα του ^[14].

Μνήμη Γερμανού Καραβαγγέλη

Η Αντιγόνη Μπέλλου-Θρεψιάδη δίνει σ' ένα σημείο της αφηγήσεως της μια εντυπωσιακή περιγραφή για τον άτρομο Γερμανό. «...Περνούσε καλπάζοντας με το άλογο του μεσ’ από τα Βουλγαρικά χωριά, τη στιγμή που κανένας απ' αυτούς δεν περίμενε να τον δει εκεί πέρα κι ίσως-ίσως του είχαν στημένη ενέδρα και τον περίμεναν κοντά στα ελληνικά χωριά. Πως μια μέρα που τον αναγνώρισαν, τον κυνήγησαν και τον πρόφτασαν. Και τότε αυτός αφιππεύοντας οχυρώθηκε πίσω από ένα Βράχο και πυροβολώντας μαζί με τον Εμίν, τον πιστό Τουρκαλβανό καβάση του, τους ανάγκασε να υποχωρήσουν και να φύγουν. Γιατί φαίνεται πως εκτός απ' όλα τ' άλλα ήταν και δεινός σκοπευτής, πάνω σ' άλογο ... είχε όλη τη μεγαλοπρέπεια και την άγρια ομορφιά των Ακριτών του Βυζαντίου. Ακρίτας κι αυτός στα μακρινά κι εγκαταλειμμένα εκείνα σύνορα του Ελληνισμού, προσπαθούσε ν' αναχαιτίσει το θεριεμένο κύμα της βουλγαρικής απληστίας, έχοντας για μόνο όπλο του την αλύγιστη ψυχή και φλογερή φιλοπατρία του.».

Γράφει ο ίδιος στα «Απομνημονεύματά» του. «...Κι έτσι σήμερα κατάντησα να περιφέρομαι σχεδόν άνεργος σ΄ ερείπια, εξόριστος απ' την Καστοριά, απ' την Αμάσεια, απ' την Κωνσταντινούπολη, αφού γλίτωσα πολλές φορές το μαρτυρικό θάνατο στην Τουρκία, και τελικά εξόριστος κι απ' την Ελλάδα .... Ο κληρικός αυτός φαίνεται πως δεν θα ήταν χρήσιμος πια στην Εκκλησία της Ελλάδος και γι' αυτό θα έπρεπε να ταλαιπωρηθεί, να εξευτελισθεί και να εξορισθεί τέλος απ' την ίδια του την πατρίδα, για να πεθάνει μακριά της εξόριστος στην ξένη γη!...».  

Παραπομπές

1. Ο θάνατος του Γερμανού Καραβαγγέλη
2. Απομνημονεύματα Γερμανός Καραβαγγέλης
3. [«...Ένα χρόνο πριν τελειώσω, είχε έρθει στο Αδραμύττι και παρευρέθηκε στις εξετάσεις μας τις προφορικές ο φιλόμουσος μητροπολίτης Εφέσου Αγαθάγγελος. Όταν τελείωσαν οι εξετάσεις μας, προσκάλεσε τον πατέρα μου και του είπε: «Το παιδί σου πρέπει να το στείλεις να σπουδάσει στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης» (Η Σχολή της Χάλκης είχε γυμνάσιο και πανεπιστήμιο, δηλαδή εν όλω φοιτήσεως 7 ή 8 ετών), Και τον άλλο χρόνο, τον Σεπτέμβρη του 1882, με πήρε o πατέρας μου και με πήγε στη Σχολή. Κατατάχτηκα αμέσως στη Β' γυμνασίου, δηλαδή πήδηξα μια τάξη...».] Απόσπασμα από το έργο «Απομνημονεύματα» του Γερμανού Καραβαγγέλη.]
4. [Μητροπολίτης Καστοριάς-Γερμανός Καραβαγγέλης]
5. [Ναταλίας Μελά, «Παύλος Μελάς», εκδόσεις «Σύλλογος προς διάδοσιν Ελληνικών Γραμμάτων», «Δωδώνη», Αθήνα-Γιάννινα, 1992, σελίδα 181]
6. [«Μορφές μακεδονομάχων και τα ποντιακά του Γερμανού Καραβαγγέλη», Αντιγόνη Μπέλου-Θρεψιάδη το 1992, εκδόσεις «Τροχαλία»]
7. Ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων Γερμανός Καραβαγγέλης
8. [Πρωτοδικείο Αθηνών, 28 Φεβρουαρίου 1935, απόφαση 1381/1935]
9. [Η διαθήκη Γερμανός Καραβαγγέλης]
10. [«Εν Αθήναις σήμερον την 27ην Μαρτίου 1933 χιλιοστού εννεακοσιοστού τριακοστού τρίτου έτους ο υπογεγραμμένος Μητροπολίτης Αμασίας και Εξαρχος Κ. Ευρώτας Γ. Καραβαγγέλης θέλων να διακανονίσω τα της περιουσίας μου μετά τον θανατόν μου, γράφω την παρούσαν διαθήκην μου ιδία χειρί και ορίζω τα εξής. Εξ ολοκλήρου της περιουσίας μου κινητής και ακινήτου, οπουδήποτε ευρισκομένης και εξ οιασδήποτε στοιχείων και αν σύγκειται αύτη κατά τον χρόνού του θανάτου μου, διαθέτων την μεν ιδιόκτητόν μου διώροφον οικίαν, ευρισκομένην εν Χαροκόπου οδός Εσπερίδων 35, εις την Κοινότητα Στύψης, προς μνημόσυνον αιώνιον των γονέων μου. Την επικαρπίαν αυτής θα έχη εν όσω ζη η Αδελφή μου Αφροδίτη Απαμ. Χαρισιάδου το γένος Χρυσοστόμου Καραβαγγέλη, μετά δε τον θάνατον αυτής θα περιέλθη εξ ολοκλήρου άνευ των σκευών και επίπλων εις την κατοχήν της Κοινότητας Στύψης, παρακαλώ δε το Κοιν. Συμβούλιον εν συνεννοήσει μετά του Μητροπολίτου Μηθύμνης, ή μή υπάρχοντος τούτου, εν συνεννοήσει μετά του Μητροπολίτου Μυτιλήνης, να προβούν τότε εις πώλησιν της οικίας μου σύμφωνα με τον νόμον, συνεννοούμενοι με 2 μεσίτας της Κοινότητας Χαροκόπου προς εύρεσιν αγοραστών, να γίνη η πώλησις επισήμως δια δημοπρασίας. Το εκ της πωλήσεως εισπραχθησόμενον ποσόν να κατατεθή εις την Εθνικήν Τράπεζαν εντόκως. Εκ των τόκων των χρημάτων θα προικοδοτούνται κατ' έτος Χριστούγεννα και Πάσχα δύο πτωχά κοράσια της Στύψης εκ των μακρινών συγγενών μου και εν ελλείψει τοιούτων, εξ άλλων κορασίων, λαμβανομένης σχετικής αποφάσεως υπό του Μητροπολίτου Μηθύμνης ή Μυτιλήνης και του Κοιν. Συμβουλίου. Το ποσόν της δωρεάς θα είναι δύο χιλιάδες δραχμές δι' έκαστον κοράσιον (2.000), δηλ. ετησίως τέσσαρας χιλιάδας δραχμαί (4.000). Εκ των υπολοίπων τόκων της Τραπέζης ζητώ όπως ιδρυθή εν Στύψη αθλητικός Σύλλογος, εις τον οποίον να μορφώνονται τα παλικάρια της πατρίδας μου εις τον αθλητισμόν ως και των χωρίων της Επαρχίας Μηθύμνης. Εκ του Συλλόγου θα αποκλείονται οι μέθυσοι, διότι το οινόπνευμα διαστρέφει την σωματικήν και διανοητικήν αλκήν της νεολαίας, ζητώ δε όπως κατ' έτος γίνονται σχετικοί διαγωνισμοί, προσφέρονται δε και δώρα δια τους νικητάς, τας λεπτομερείας θα κανονίζη το Κοιν. Συμβούλιον, το προεδρείον του αθλητικού Συλλόγου και o Μητροπολίτης Μηθύμνης ή Μυτιλήνης. Το εν Ψυχικώ οικόπεδό μου υπ' αριθ. 3 του τετραγώνου 59 διαθέτω δια την μικρανεψιάν μου Βασούλα Κ. Χατζηπετρή. Αφήνω επίσης όσα τυχόν έπιπλα και σκεύη, ως είναι οι τάπητες, τα εκ της Βιέννης μαχαιροπήρουνά μου, και αρχιερατικά μου κ.λπ., τα εν Βιέννη εις την Εκκλησίαν Αγίας Τριάδας ευρισκόμενα πολύτιμα αρχιερατικά μου 2 σεντούκια πλήρη και άλλα τινά μικρότερα αντικείμενα.Τα δε εις χείρας του ιατρού εν Βιέννη Εμμανουήλ Δημητριάδου κατοικούντος εν τη Εκκλησία Αγίας Τριάδας, κατατεθειμένος 4 εικόνας των 4 Ευαγγελιστών Βενετικής ή Φλαμανδικής τέχνης κατά πάσαν πιθανότητα 17ου αιώνος, αφήνω εις το Μουσείού του εν Αθήναις αειμνήστου Μπενάκη. Το προς εμέ χρέος του Παύλου Κοντοπούλου θα διατεθεί κατά τον εξής τρόπον: Το εκ τριών χιλιάδων (3.000) δραχ. μηνιαίου χρέος του θα κατατίθεται εις την Εθνικήν Τράπεζαν μέχρι εξοφλήσεως, το δε εν τη Τραπέζη συλλεχθησόμενον χρήμα θα δοθή εις τον μικροανεψιόν μου Νικόλαον Κ. Ρύμπαπαν, εν περιπτώσει δε αρνήσεως τούτου εις την μικρανεψιάν μου Πολυξένην Αριστοκλέους Μιχαηλίδου, ως προγαμιαία δωρεά. Εκ των ρευστών χρημάτων μου θα διατεθή το ποσόν της κηδείας μου και του τάφου μου, εάν δε ευρεθή περισσότερον χρήμα, θα κατατεθή επίσης εις την Εθν. Τράπεζαν προς όφελος του εν Στύψη αθλητικού Συλλόγου. Η κηδεία μου θα γίνη εν τω ναώ Γεωργίου Καρίτση με 1 μόνον ιερέα άνευ διακόνου. Δεν δέχομαι δε εις την κηδείαν μου ούτε αντιπρόσωπον του Κράτους ούτε της Εκκλησίας, εάν τυχόν ήθελαν αναμνησθή μετά θάνατον τας Εθνικάς μου υπηρεσίας. Δεν χρεωστώ σε κανέναν ουδέ οβολόν. Εις το Εθνος προσέφερα ό,τι ήτο δυνατόν ως Ιεράρχης του '21, τας αδελφάς μου αποκατέστησα ως πατήρ, εφάνην δε χρήσιμος περισσότερον του πατρός και εις ανεψιούς, αδιάφορον εάν τιμές εκ των γαμβρών, αδελφών και ανεψιών μου απεδείχθησαν αχάριστοι προς εμέ. Διορίζω εκτελεστάς της διαθήκης μου τους φίλους Περικλή Κεχαγιόγλου και Ιωάννην Χρυσαφίδην και τους παρακαλώ να δεχθώσι το βάρος αυτό. Ακριβές αντίγραφού της άνω ιδιογράφου δημοσιευθείσας υπό του Πρωτοδικείου Αθηνών την 28ην Φεβρουαρίου 1935 και κηρυχθείσης κυρίας δια της υπ' αριθμόν 1381/1935 αποφάσεώς του. Εν Αθήναις τη 5η Ιουνίου 1935 Ο Δικ. Γραφεύς]
11. [Διεκομίσθησαν τα οστά του Μακεδονομάχου Γερμανού Καραβαγγέλη Εφημερίδα «Ελευθερία», 13 Ιουνίου 1959, σελίδα 6η.]
12. [Ο Γερμανός Καραβαγγέλης Εφημερίδα «Μακεδονία», 12 Ιουνίου 1959, σελίδα 3η.]
13. [Ο Γερμανός Καραβαγγέλης Εφημερίδα «Μακεδονία», 13 Ιουνίου 1959, σελίδα 3η.]
14. [Αγάλματα και προτομές στην πόλη της Καστοριάς] 

 

ΜΕΤΑΠΑΙΔΕΙΑ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 21 : Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΣΤΙΣ 20 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1822

Ο ελληνικός στόλος πού ακολουθούσε τόν τουρκικό στόλο τόν βρήκε αγκυροβολημένο στό λιμάνι τών Πατρών. Οι Τούρκοι αφού αποβίβασαν τίς ενισχύσεις πού είχαν φέρει γιά τήν ενδυνάμωση τής φρουράς τής πόλης, περίμεναν νά κοπάσει η σφοδρή θαλασσοταραχή, η οποία σέ συνδυασμό μέ τό ψύχος τού χειμώνα εμπόδιζε τήν κίνηση τών σκαφών. Στίς 20 Φεβρουαρίου 1822, ο Ανδρέας Βώκος ή Μιαούλης, ο οποίος αναγνωρίστηκε ομόφωνα ως ο γενικός αρχηγός τών επιχειρήσεων, αποφάσισε παρά τήν κακοκαιρία νά επιτεθεί στόν τουρκικό στόλο. Ήταν η πρώτη φορά πού ο ενωμένος ελληνικός στόλος θά αντιμετώπιζε σάν ίσος πρός ίσο τόν αντίστοιχο τουρκικό.

Οι Τούρκοι αμέριμνοι δέν περίμεναν ότι τά μικρά πλοία τών Ελλήνων θά αποτολμούσαν νά κινηθούν εναντίον τών μεγάλων τουρκικών φρεγατών καί μάλιστα εν μέσω σφόδρας θαλασσοταραχής. 'Οταν είδαν τήν ελληνική ναυαρχίδα νά μπαίνει στό λιμάνι καί νά κανονιοβολεί εναντίον τους αιφνιδιάστηκαν καί πανικόβλητοι άρχισαν νά σηκώνουν άγκυρα γιά νά ανοιχτούν καί αυτοί στό πέλαγος καί νά απαντήσουν μέ τά κανόνια τους. 

«Ήσαν προετοιμασμένα εικοσιπέντε από τήν Ύδραν πλοία μέ πέντε πυρπολικά νά εξέλθωσι κατά τού εχθρικού στόλου, ότε αυτός μετά τήν τελείωσιν τής εν Επιδαύρω Εθνοσυνελεύσεως εξέπλευσε τού Ελλησπόντου υπό τήν οδηγίαν τού Πεπέ Αλή Καπετάν αντιναυάρχου καί ενωμένος μέ τά αιγυπτιακά, υπό τήν οδηγίαν όντα τού Ισμαήλ Γιβραλτάρ Αιγυπτίου ναυάρχου, διευθύνετο εις τόν Κορινθιακόν κόλπον, διά νά μεταφέρη από Ναύπακτον εις τήν Πελοπόννησον ςρατεύματα, διό καί εκπλεύσαντα από Ύδραν μετά τών Πετσιωτικών καί Ψαριανών τήν 8ην Φεβρουαρίου 1822, διευθύνθησαν εις απάντησίν του, μετά τού οποίου συναπαντηθέντα τήν 20ην τού αυτού μηνός έξωθεν τής Πάτρας, δέν εδυνήθησαν διά τήν γαλήνην νά τόν πλησιάσωσι πάραυτα, εκτός τού Ανδρέου Μιαούλη, όςτις προχωρημένος, ών μόνος πλησίον τού εχθρού, καί ωφελούμενος από ολίγην ανέμου πνοήν, διήλθεν εν τώ μέσω δύο φρεγατών καί άρχισε τόν πόλεμον.

Πολεμών δέ μόνος μέ αυτάς πέντε περίπου ώρας, τάς ηνάγκασε νά τραπώσιν εις φυγήν μέ μεγίςην εις τάς αποσκευάς καί τά σώματά των ζημίαν, βλαφθείς επίσης καί αυτός ικανώς εις τήν αποσκευήν. Εν τούτοις πνεύσαντος τού ανέμου καί πλησιασάντων καί τών λοιπών πλοίων, έγινε γενικός ο πόλεμος, εις τόν οποίον νικηθείς ο τουρκικός στόλος, ετράπη εις φυγήν καί κατέφυγε διωκόμενος από τά ελληνικά πλοία εις Ζάκυνθον.

Νικητής ο ελληνικός ςόλος, αφ' ού περιήλθε δύο ημέρας περί τήν Ζάκυνθον περιμένων τόν εχθρόν, υπήγε νά υδρεύση εις Κατάκωλον, όπου τήν επιούσαν ελθόν αγγλικόν βρίκιον, ςαλέν από τήν τοπικήν τής Ζακύνθου αρχήν, τόν εγνωςοποίησε τόν εκ τής νήσου ταύτης διωγμόν τού τουρκικού ςόλου, καί ότι ένεκα τούτου δέν εδύναντο νά δεχθώσι μηδέ τά ημέτερα πλοία εις τούς περί τήν Επτάννησον λιμένας.»

 

Συνοπτική ιστορία τών ελληνικών ναυμαχιών, Αντώνιος Μιαούλης

 

Η ναυαρχίδα τού Μιαούλη σκόρπισε τόν τουρκικό στόλο, καθώς ο ριψοκίνδυνος Υδραίος ναυτικός ρίχθηκε ανάμεσα σέ δύο φρεγάτες κτυπώντας καί τίς δύο ταυτόχρονα μέ τά κανόνια του. Εν τώ μεταξύ έφθασαν καί τά υπόλοιπα ελληνικά πλοία, ενώ τά τουρκικά πλοία περισσότερο προσπαθούσαν νά βγούν από τό λιμάνι παρά νά πολεμήσουν. Η τρικυμία καί ο φόβος τών πυρπολικών χειροτέρευε τήν κατάσταση. Ο άνεμος τά έσπρωξε πρός τή Ζάκυνθο γιά νά ξαναβρούν καταφύγιο στό αγγλοκρατούμενο νησί καί τόν τουρκόφιλο αρμοστή του.  

 

Τά τουρκικά πλοία είχαν αρκετές ζημιές καί απώλειες σέ έμψυχο υλικό, αλλά περισσότερο ήταν τό ηθικό κέρδος τών Ελλήνων ναυτικών, οι οποίοι αντιμετώπισαν γιά πρώτη φορά σέ κανονική ναυμαχία τόν ενωμένο τουρκοαιγυπτιακό στόλο καί κατάφεραν νά τόν ταπεινώσουν. Δύο ελληνικά πλοία έπαθαν φθορές ενώ υπήρξε καί ένας Έλληνας ναύτης νεκρός.
 

«20 Φεβρουαρίου 1822 ημέρα Δευτέρα ώρα 4 νά ξημερώση. Έκαμε σινιάλο ο Κομμαντάντες καί εσηκωθήκαμεν εις τά πανιά πηγαίνοντας κατ' επάνω τού εχθρού καί πλησιάζοντας εσηκώθη ο εχθρός εις τά πανιά κομμάτια 36 καί πλησιάζοντας ο ναύαρχος εις μία φρεγάδα άρχισε τόν πόλεμον, ήτο η ώρα 2 τής ημέρας καί πολεμών τού εχάλασε τήν γάπια (τετράγωνο πανί) τού εχθρού, δέν ήτο όμως όλα τά καράβια συναγμένα τά ιδικά μας διά νά έμβουν εις τήν λίνιαν (γραμμή), ευθύς εφθάσαμεν καί ημείς καί αρχίσαμε τόν πόλεμον έως ότου έφθαναν τά μυσδράλια.

Ερίξαμε κανόνια 18 εις αυτήν τήν μπατάγια (ομοβροντία) ήλθεν όμως μία σφαίρα από τόν εχθρόν, εκτύπησεν εις τό μεγάλο κατάρτι καί επήραμε δευτέρα βόλτα, επέσαμεν εις πόλεμον ρίγνοντας κανόνια 23, ήλθε μία σφαίρα τού εχθρού, μάς έκοψε τήν ράντα (δοκάρι ιστίου).

Εις αυτόν τόν πόλεμον επήγεν ο σύντροφος διά νά γεμίση τό κανόνι τής προύβας, επήρε φωτιά τό κανόνι καί επληγώθη εις τήν τρίτην μπατάγιαν μάς έπεσαν τρείς φρεγάδες πολεμώντες μας έως μίαν ώραν, ερίξαμεν κανόνια 26, δέν ημπορούσαμεν πλέον νά βαστάξωμεν ότι μάς εκατάκοψαν τά παταράτσα (σχοινιά), μάς εκατατρύπησαν μέ τά μυσδράλια μία σφαίρα ιδική μας επήγε καί έκοψε τήν κόντρα μετζάνα τού φλόκου τού εχθρού, βλέποντας τά ιδικά μας νά ποδίσουν δέν ημπορούσαμεν ειμή νά ποδίσομεν, ο καιρός ήτο φρέσκος καί είμεθα ημείς καί ο ιδικός μας στόλος σοτταβέντο (υπήνεμος), ο εχθρός ήτο σουβράνο (προσήνεμος) εποδίσαμεν ημείς, ήρχετο ο εχθρός κυνηγώντας, ο δέ ναύαρχος εις τήν πρώτην καί δευτέραν προσβολήν εβλάφθη σπουδαίως εις τήν αποσκευήν, ο δέ πόλεμος εβάσταξεν ώρας 5.

Ήτο τά εχθρικά φρεγάδες 7, κορβέτες 6, βρίκια 19, γολέττα μία, τά δέ απολειφθέντα μικρά έμειναν αραγμένα από κάτω εις τήν Πάτρα. Εποδίσαμεν ημείς καί όλος ο στόλος δέν ημπορούσε νά ακολουθήση, τό μπουρλότο έβαλαν φωτιά καί τό έκαψαν, εβγήκαν οι άνθρωποι έξω εις τόν κάβο τού Μεσολογγίου, ημείς καί όλος ο στόλος εβαστούσαμεν όλη νύκτα πανιά καί επήγαμε απ' έξω από τήν Γλαρέντζα (Κυλλήνη).»

 

Ιστορικά Ημερολόγια τών Ελληνικών Ναυμαχιών, Αναστάσιος Τσαμαδός

 

Μετά από αυτή τή ναυμαχία οι Τούρκοι εγκατέλειψαν τό Ιόνιο, κατευθύνθηκαν στό Αιγαίο καί μπήκαν στόν Ελλήσποντο. Οι Έλληνες άφησαν εννέα πλοία νά περιπολούν στόν Πατραϊκό κόλπο καί επέστρεψαν στά νησιά τους. Όταν τό Μάρτιο τού 1822, ο Μιαούλης προσπάθησε νά κτυπήσει τά τουρκικά πλοία πού ήταν αγκυροβολημένα στόν Μούρτο (Σύβοτα), παρουσιάστηκε ένα αγγλικό μπρίκι τό οποίο τού απαγόρεψε εν ονόματι τής αγγλικής διοίκησης τών Επτανήσων νά εισέλθει στά χωρικά ύδατα τού Ιονίου Πελάγους, τά οποία ο Άγγλος αρμοστής Μαίτλαντ θεωρούσε αγγλικά ύδατα. Ο Άγγλος όμως επέτρεπε στά τουρκικά πλοία νά χρησιμοποιούν τό λιμάνι τού Μούρτου ως ναυτική βάση γιά τίς στρατιωτικές τους επιχειρήσεις.

Ο Μιαούλης έστειλε τόν πλοίαρχο Αντώνη Ραφαλιά νά επιδώσει διαμαρτυρία γιά αυτή τήν φιλοτουρκική στάση τού Μαίτλαντ καί ο τελευταίος αντί άλλης απαντήσεως συνέλαβε τόν απεσταλμένο τού Έλληνα ναυάρχου. Η ελληνική κυβέρνηση έστειλε νέο έγγραφο διαμαρτυρίας στόν Μαίτλαντ μέ απεσταλμένο αυτή τή φορά τόν Γεώργιο Σπανιολάκη, αλλά καί πάλι ο Άγγλος αρνήθηκε τήν αποβίβαση στόν Έλληνα απεσταλμένο καί απλώς τού παρέδωσε τό παρακάτω έγγραφο τό οποίο απεικονίζει τή στάση τής Αγγλίας απέναντι σέ έναν λαό πού πολεμούσε γιά τήν επιβίωσή του.  

«Κύριε,

Ο λόρδος μέγας αρμοστής τών Ιονίων νήσων έλαβε τάς επιστολάς σας λεγούσας ότι τάς έστειλαν πρός αυτόν τινές αυτοονομαζόμενοι κυβέρνησις τής Ελλάδος διά τινος απεσταλμένου αυτής ευρισκομένου κατά τό παρόν έν τούτω τώ λιμάνι καί διατεταγμένου υπό τής περί ής ο λόγος αυτοονομαστού κυβερνήσεως νά έλθη είς λόγους μετά τού λόρδου μεγάλου αρμοστού.

Η Αυτού Εξοχότης αγνοεί παντάπασιν ότι υπάρχει προσωρινή κυβέρνησις τής Ελλάδος, διά τούτο δέν ημπορεί νά αναγνωρίση τοιούτον απεσταλμένον. Ευδοκεί λοιπόν νά διαδηλώση ότι ουδεμίαν θέλει νά έχη ανταπόκρισιν μετά κατ' όνομα δυνάμεως, ήν δέν γνωρίζει καί ότι η απόφασίς της είναι εν συνόωει η ακόλουθος:

Πλοίον λεγομένον ελληνικόν υπό σημαίαν μή αναγνωριζομένην καί ουδαμού δεκτήν αποκλείεται τών Ιονίων λιμένων.»

 
ΑΡΧΕΙΟ ΦΩΤΙΟΥ ΣΤΑΥΡΙΔΗ
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

Ο ΝΙΚΟΛΑΚΗ ΕΦΕΝΤΗΣ ΚΑΙ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ (21 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1913)

Ο Νικολάκη Εφέντης, του οποίου το πραγματικό όνομα, κατά πάσα πιθανότητα, ήταν Νικόλαος Μιζαντζιόγλου, ανήκε στους πολλούς ομογενείς μας αξιωματικούς του Τουρκικού Στρατού στα Ιωάννινα και υπηρετούσε ως Λοχαγός (κατ΄ άλλους ως Υπολοχαγός) του Μηχανικού, και ήταν συνεργάτης του Γκολτς Πασά κατά την κατασκευή των Οχυρών Μπιζανίου και μετά του ανετέθη η συντήρησή τους. Όταν περί τα τέλη Ιανουαρίου του 1913 ο Ελληνικός Στρατός αποφάσισε, ύστερα από πολλές δυσκολίες, πολλές αποτυχίες και πολλές θυσίες, να κάνει την οριστική γενική επίθεση για την πτώση του Μπιζανίου και την απελευθέρωση της πόλεως των Ιωαννίνων, είχε ένα μεγάλο πρόβλημα, σχετικά με τα μέχρι τότε απόρθητα οχυρά του Μπιζανίου και ειδικότερα του οχυρού «ΣΚΥΛΛΑ», διότι δεν είχαν καθόλου πληροφορίες περί αυτών.

Θα έπρεπε, λοιπόν, οι Μυστικές Ελληνικές Υπηρεσίες στα σκλαβωμένα Ιωάννινα να πληροφορηθούν την ακριβή θέση, την κατασκευή, την επάνδρωση και τον εξοπλισμό των οχυρών αυτών, για να μπορέσουν να σχεδιάσουν και να πετύχουν την κατάληψη της πόλεως των Ιωαννίνων.

Κατά την περίοδο εκείνη άμεσα υπεύθυνος των Μυστικών μας Υπηρεσιών, έναντι του Ελληνικού Στρατού ήταν ο Έλληνας υποπρόξενος στα Ιωάννινα Νικ. Χαντέλης, του οποίου η καταγωγή ήταν από τα Κάτω Πεδινά Ζαγορίου Ιωαννίνων. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού, οργανώθηκε μια ιδιαίτερα μυστική σύσκεψη στη Μητρόπολη των Ιωαννίνων, υπό του τότε Μητροπολίτη Γεβράσιου, στην οποία συμμετείχαν ο Νικόλαος Χαντέλης και ο Αθανάσιος Τσεκούρας.

Κατά την σύσκεψη αυτή αποφασίστηκε να εντοπισθεί, κατά τον πλέον μυστικό τρόπο, ο γνωστός ομογενής αξιωματικός του Τουρκικού Στρατού στα Ιωάννινα Νικολάκη Εφέντης, που ήταν ο αρμόδιος συντηρητής των οχυρών και επομένως γνώριζε αυτά πολύ καλά και με κάθε λεπτομέρεια..

Την αποστολή αυτή ανέλαβε ο Αθ. Τσεκούρας, ο οποίος αφού, με άκρα μυστικότητα, συναντήθηκε με αυτόν, του ζήτησε να συνδεθεί με τον Μητροπολίτη, το οποίο και πέτυχε. Θα πρέπει εδώ να επισημανθεί ότι από τα κορυφαία στελέχη, κατά την πολεμική εκείνη περίοδο, των Μυστικών μας Υπηρεσιών στα Ιωάννινα ήταν ο Ιωάννης Λάππας, το σπίτι του οποίου είχε μετατραπεί σε κέντρο κρυπτογραφικών εγκαταστάσεων του αγώνα.

Ο Μητροπολίτης ζήτησε από τον Νικολάκη Εφέντη, αφού του υπογράμμισε την ελληνική καταγωγή του και του επεσήμανε την σπουδαιότητα, την ιερότητα, και την κρισιμότητα του αγώνα, να του δώσει πλήρη αντίγραφα των σχεδίων των οχυρών του Μπιζανίου και ιδιαίτερα του ονομαζόμενου οχυρού «ΣΚΥΛΛΑ». Πράγματι ο Νικολάκη Εφέντης, υπακούοντας στη φωνή της πατρογονικής ελληνικής καταγωγής του πείστηκε και μέσα στο σπίτι του Ιωάννη Λάππα σχεδίασε κρυφά και επί δύο συνεχείς νύχτες τα οχυρά και τα παρέδωσε σ΄ αυτόν, ο οποίος στη συνέχεια, μέσω ενός χωρικού αγγελιοφόρου, τα έστειλε στο Ελληνικό Στρατηγείο στο Εμίν Αγά, και ακολούθησε την 21η Φεβρουαρίου η, ύστερα από 500 χρόνια σκλαβιά, απελευθέρωση της πόλεως των Ιωαννίνων. Αυτό φαίνεται από πολλά στοιχεία και αναφορές του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Με την υπ. αριθμ. 192 πολεμική έκθεση του ΓΕΣ αναφέρεται ως "ο ομογενής αξιωματικός". Η μεταβίβαση κάθε πληροφορίας γινόταν αποκλειστικά στο Ελληνικό Κομιτάτο Ιωαννίνων και διαβιβαζόταν στο Ελληνικό στρατηγείο. Η υπ. αριθμ. 877/31-12-1912 πληροφορία από τα Ιωάννινα αναφέρονται: Αριθμοί και είδη πυροβόλων ανά τοποθεσία, πληροφορεί ότι αν δεν υποχωρούσε ο στρατός το Μπιζάνι θα παρεδίδετο και μεταξύ άλλων συμβουλεύει η έφοδος δεν πρέπει να γίνει ημέρα αλλά "μετά δύο νυχθημερών βροχή οβίδων"...

Η υπ. αριθμ. 1100/12-1-1913 πληροφορία από το Ιωάννινα ενημερώνει ότι 100 στρατιώτες "νύκτωρ καταγίνονται δι' επισκευήν". Με την υπ. αριθμ. 1314/4-2-1913 πληροφορία από τα Ιωάννινα παραθέτει τον αριθμό των τηλεβόλων του Μπιζανίου με λεπτομερή περιγραφή βεληνεκούς, ταχυβολίας, δ/νση βολής κ.λπ. στοιχεία. Ο Β. Λάππας αφηγείται: "Ο Ν. Μιζαντζιόγλου επεσήμανε την αστοχία του Ελληνικού πυροβολικού και παρεκλήθηκε να στείλει ακριβείς θέσεις των πυροβολείων και ιδιαίτερα του πυροβολείου "Σκύλλα". Τα ανωτέρω επιβεβαιώνονται από την Πολεμική Έκθεση Νο 879/3-1-1913.
Όσα υπέδειξε ο Νικολάκης Εφέντης ήταν και ακριβή και αν κανείς διαβάσει την εξέλιξη της μάχης του Μπιζανίου θα παρατηρήσει ότι μετά δύο νυχθημερών βροχή οβίδων κατελήφθη αυτή η οχυρά θέση και στην συνέχεια απελευθερώθηκαν τα Ιωάννινα συνελληφθηκαν δε αιχμάλωτοι 30.000 Τούρκοι, 1.000 Τούρκοι αξιωματικοί και πλήθος εφοδίων. Η μεγάλη σημασία της ηρωικής αυτής πράξεως του Νικολάκη Εφέντη είναι ανυπολόγιστη και είναι άγνωστο εάν κατά την περίοδο εκείνη χωρίς αυτόν θα είχε επιτευχθεί η πτώση του Μπιζανίου, και η απελευθέρωση των Ιωαννίνων. Όμως, το τέλος του Νικολάκη Εφέντη και της οικογένειάς του ήταν τραγική, Όταν συνελήφθη, ως αιχμάλωτος, από το Ελληνικό Στρατό και τον παρουσίασαν στον Αρχιστράτηγο Διάδοχο, αυτός τον ρώτησε τι θα ήθελε ως αντάλλαγμα για την μεγάλη του προσφορά. 

Εκείνος του απάντησε απολύτως τίποτε, παρά μόνο να μείνει απολύτως μυστική η ηρωική του πράξη και δια της ανταλλαγής των αιχμαλώτων να επιστρέψει στη Σμύρνη, όπου ήταν η οικογένειά του.Δυστυχώς, όμως, λόγω κάποιου επιπόλαιου και αφελούς ενθουσιώδους δημοσιογράφου, που δημοσίευσε στην εφημερίδα του το γεγονός, το πληροφορήθηκαν οι Τούρκοι, και όταν αποβιβάστηκε, με τους άλλους ανταλλαγέντες αιχμαλώτους στην Σμύρνη κρατήθηκε αμέσως από τις τοπικές αρχές και, ύστερα από φρικτά βασανιστήρια, εκτελέστηκε.

 

Πηγές

http://mikrokellari.blogspot.com/

http://www.e-grammes.gr/

http://21february1913.blogspot.com/

http://www.istorikathemata.com/2012/02/21-1913.html

ΟΤΑΝ ΤΟ ΑΦΥΣΙΚΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΌ - Αφού, λοιπόν, βομβαρδίσεις την κοινωνία με όλες τις μουρλές θεωρίες και πεποιθήσεις διαφόρων, το παράλογο, το αφύσικο, το εξωφρενικό αρχίζει και φαίνεται συμπαθές

Της Δρ. Ελένης Παπαδοπούλου
Διδάκτωρ Διδακτικής Γλωσσών και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Paris III – Sorbonne Nouvelle 

Είναι πολύ απλό το αφύσικο να γίνει φυσιολογικό. Πρώτα βάζεις το θέμα στο τραπέζι. Πάντα υπάρχουν οι καλοθελητές που θα κάνουν την αρχή. Το τυλίγεις με ένα αμπαλάζ πιασιάρικο, ευαισθητούλικο, να έχει κάτι από «ανθρώπινα δικαιώματα», «ισότητα», «δημοκρατία». Και το δίνεις σε πολιτικούς «προοδευτικούς» και συνεργαζόμενα ΜΜΕ για να ξεκινήσει η προπαγάνδα στην κοινωνία.

Συγχρόνως οργανώνεις τη διαπόμπευση, τον τραμπουκισμό, τη συκοφάντηση, ακόμη και το κυνήγι όποιου τολμήσει να πει ότι ο γάιδαρος δεν πετάει. Διότι κατά τον «προοδευτικό νου» ο γάιδαρος φυσικά και πετάει. Και εκτός από τον ιπτάμενο γάιδαρο, έχουν δικαίωμα σε πτήσεις και η κατσίκα και ο ασβός και άλλα ζώα, τα οποία ναι μεν δεν τα προίκισε η φύση με φτερά, αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία στις μέρες μας.

Αφού, λοιπόν, βομβαρδίσεις την κοινωνία με όλες τις μουρλές θεωρίες και πεποιθήσεις διαφόρων που σε παλαιότερες εποχές θα ήταν του γιατρού, αλλά τώρα τους ακούμε με ανοιχτό το στόμα, το παράλογο, το αφύσικο, το εξωφρενικό αρχίζει και φαίνεται συμπαθές. Εξοικειώνεται το κοινό με τον ιπτάμενο ασβό. Σου λέει, αυτός δηλαδή γιατί να μη δει τη γη από ψηλά όπως ο αετός; Και έτσι αρχίζει η κοινωνία να σκέφτεται πόσο αδικημένα είναι από τη φύση ο ασβός, το κουνάβι, ο τράγος και πώς θα αποκατασταθεί η αδικία. Ερχεται, λοιπόν, ο «προοδευτικός» πολιτικός και δίνει λύση. Με έναν νόμο και ένα άρθρο όλα αυτά τα ζώα που δεν μπορούν να πετάξουν θα αποκτήσουν φτερά.

Υπάρχουν βέβαια και μερικοί γραφικοί, κάτι συντηρητικοί, καθόλου ανοιχτόμυαλοι που επιμένουν πως αυτό δεν γίνεται. Και έχουν καταντήσει στις μέρες μας οι λογικοί να φαίνονται ζουρλοί και οι ζουρλοί κανονικοί άνθρωποι.

Ο,τι ακριβώς συνέβη και στο θεατρικό έργο του Ιονέσκο «Ρινόκερος». Οταν εμφανίστηκε ο πρώτος ρινόκερος στην πόλη, όλοι ήταν ανάστατοι. «Τι είναι αυτό;» έλεγαν. Σιγά σιγά οι ρινόκεροι πολλαπλασιάζονταν. Ο κόσμος άρχιζε να τους συνηθίζει. Δεν προκαλούσαν πια εντύπωση. Μέχρι που τελικά όλοι στην πόλη έγιναν κι αυτοί ρινόκεροι και ο ήρωας έμεινε ο μόνος άνθρωπος. Δεν είναι τυχαία η επιλογή του ζώου από τον συγγραφέα.
Ετσι και τώρα. Οι ρινόκεροι γίνονται κανονικότητα και ο κόσμος συνηθίζει. Μόνο που όσοι αποδέχονται τους ρινόκερους μετατρέπονται και οι ίδιοι σε παχύδερμα. Οι άνθρωποι τελικά σε αυτήν τη χώρα θα μείνουν μία μειοψηφία;

NEWSBREAK 

ΕΘΝΙΚΟΣ ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ

Του Γιάννη Χ. Κουριαννίδη 

Ιδρυτή και Διευθυντή του περιοδικού ''ΕΝΔΟΧΩΡΑ''

Η ελαφρότητα με την οποία αντιμετωπίζουν διαχρονικά οι ελληνικές κυβερνήσεις την προπαγάνδα γειτονικών κρατών μας και, κυρίως των βόρειων γειτόνων μας, αναφορικά με θέματα Ιστορίας και ταυτότητας δεν ταιριάζει σε ένα κράτος που σέβεται την ιστορία και την κληρονομιά του. Αυτή η αβελτηρία είναι που καλλιέργησε και τελικά οδήγησε στη Συμφωνία» των Πρεσπών, την οποία υπέγραψε μια προδοτική κυβέρνηση και «σεβάστηκε» η επόμενη. Η ίδια αβελτηρία ευθύνεται και για τη μη απάντηση σε προκλήσεις που δεχόμαστε και από άλλες πλευρές, που προέρχονται από τον χώρο της επιστήμης, των τεχνών, της διανόησης κ.λπ., όπως η πρόσφατη τηλεοπτική δημιουργία γνωστής αμερικανικής εταιρίας, που παρουσιάζει τον Μέγα Αλέξανδρο ως ομοφυλόφιλο.

Θα αναρωτηθεί εύλογα κάποιος, βεβαίως, τι μπορεί να περιμένει ο Έλληνας από την κυβέρνησή του πάνω σε αυτό το θέμα, όταν επί σειρά δεκαετιών όλες οι κυβερνήσεις κρύβονταν πίσω από το δάχτυλό τους, λέγοντας ότι το Μακεδονικό είναι ένα θέμα ανύπαρκτο και ότι σύντομα όλοι οι Έλληνες θα το έχουν ξεχάσει. Κάποιοι όντως το ξέχασαν, αλλά δεν το ξέχασαν οι Σκοπιανοί… Και τα αποτελέσματα τα βλέπουμε σήμερα.

Με την ίδια νοοτροπία αντιμετωπίζονται τόσο οι Αλβανοί, που οικειοποιούνται σημαντικά ταυτοτικά στοιχεία του Ελληνισμού της περιοχής που κατέχει σήμερα το αλβανικό κράτος, όσο και οι Βούλγαροι, που έχουν ταυτίσει τους αρχαίους Θράκες με τους προδρόμους… Βουλγάρους! Και η μεν Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών παίζει διεθνώς χωρίς αντίπαλο, αλλά τι μπορεί να πει κανείς για κυβερνήσεις ελλαδίτικες, όπως αυτή που έφτασε στο σημείο, το 2005, να διοργανώσει κοινή τουριστική εκστρατεία με την τότε βουλγαρική με τίτλο «Ελάτε στη Θράκη, τη γη του Ορφέα»; Μη μας φανεί παράξενο αν άλλη κυβέρνηση συνδιοργανώσει με τους Σκοπιανούς κάποια στιγμή ανάλογη καμπάνια με τίτλο «Ελάτε στη Μακεδονία, τη γη του Μεγάλου Αλεξάνδρου»! Ειδικά μετά την υπογραφή της προδοτικής συμφωνίας, όλα είναι πλέον πιθανά…

Επίσης, μη μας φανεί καθόλου παράξενο αν είναι οι Σκοπιανοί αυτοί που θα αντιδράσουν στην ύβρι προς το πρόσωπο του Μ. Αλεξάνδρου (και απορώ πώς δεν το έχουν κάνει ακόμη!). Μπορεί στην Ελλάδα της επικείμενης νομιμοποίησης γάμου και τεκνοθεσίας από τους ομοφυλοφίλους μια τέτοια ιστορική ύβρις να μη θεωρείται από την ηγεσία της κάτι μεμπτό, αλλά δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι κάτι τέτοιο ισχύει και σε χώρες όπως τα Σκόπια.

Να θυμίσουμε ότι, ακόμη και στην περίπτωση της παραγωγής τηλεοπτικής σειράς της ίδιας αμερικανικής εταιρίας, στην οποία παρουσιαζόταν η Ελληνίδα βασίλισσα της Αιγύπτου, Κλεοπάτρα, ως… μαύρη (!), αυτή που αντέδρασε ήταν η… Αίγυπτος, η οποία διά του υπουργείου Αρχαιοτήτων της ανακοίνωσε με κάθε επισημότητα ότι «η τελευταία Φαραώ της Αιγύπτου είχε λευκό δέρμα και ελληνιστικά χαρακτηριστικά», φτάνοντας μάλιστα στο σημείο να εξεταστεί η αναστολή λειτουργίας του Netflix στην επικράτειά της!

Έτσι αντιδρούν σοβαρές χώρες, που σέβονται την ιστορία και την κληρονομιά τους (ακόμη κι όταν αυτά δεν είναι αμιγώς δικά τους, όπως στην περίπτωση της Αιγύπτου) και όχι κλαψουρίζοντας εκ των υστέρων, όταν τα αποτελέσματα της αβελτηρίας τους θα έχουν δημιουργήσει καταστάσεις που δύσκολα πια ανατρέπονται.

Όταν αποφασίσουμε κάποια στιγμή να μιλάμε εμείς οι ίδιοι για την ιστορία μας και δεν θα αφήνουμε να το κάνει αυτό κάθε «Αμερικανάκι», όταν δηλαδή καταλάβουμε επιτέλους την αναγκαιότητα υπεράσπισης της ιστορικής αλήθειας, τότε ίσως θα είμαστε και άξιοι της κληρονομιάς μας. Μέχρι τότε θα τσιμεντώνουμε Ακροπόλεις και θα μπαζώνουμε Αμφιπόλεις…

https://www.antinews.gr/50329/antitheseis/ethnikos-akrotiriasmos/

ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΠΡΟΚΟΠΑΚΗ : «ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΥΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΝ ΟΜΟΦΥΛΟΦΙΛΟΙ» - ΟΣΑ ΚΑΤΕΘΕΣΕ ΣΤΗΝ ΒΟΥΛΗ

Στη δυνατότητα τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια αναφέρεται υπόμνημα της ψυχιάτρου Παιδιών και εφήβων Καλλιόπη Προκοπάκη το οποίο απέστειλε στις ειδικές επιτροπές στη Βουλή με αφορμή το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.

Μεταξύ άλλων επισημαίνει την ανάγκη των παιδιών να έχουν την φροντίδα δύο ετερόφυλων γονέων, “με τις διαφορετικές συνεισφορές τους στον ψυχισμό του.” Θέτει ως ερώτημα τη σταθερότητα που εγγυάται στο παιδί ένας ομόφυλος “γάμος”, παραθέτοντας στοιχεία από τη Σουηδία, την πρώτη χώρα που καθιέρωσε τέτοιους “γάμους”, από τα οποία προκύπτει -με βάση μελέτη εικοσαετούς διάρκειας-, ότι οι ομόφυλοι λεσβιακοί γάμοι είναι εξαιρετικά ασταθείς

Επιπλέον, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ως προς την επιστημονική έρευνα για την ψυχική υγεία, σχολική και κοινωνική προσαρμογή των παιδιών που ζουν με ομόφυλα ζευγάρια, τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα. “Ακόμη κι αν πολλές μελέτες δεν εντοπίζουν κάποιο πρόβλημα, υπάρχουν αρκετές που αναφέρουν προβλήματα όπως άγχος, κατάθλιψη, μειωμένες σχολικές επιδόσεις, δυσκολίες στον ρόλο και στην ταυτότητα φύλου και ομοφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό” τονίζει.

Υπογραμμίζει πως για αποφάσεις που έχουν μεγάλη βαρύτητα καθώς ανατρέπουν τους υπάρχοντες θεσμούς που βασίζονται στην ανθρώπινη φύση και μας οδηγούν σε αχαρτογράφητα νερα κάνει λόγο μεταξύ άλλων της ψυχιάτρου Παιδιών και Εφήβων κ. Καλλιόπης Προκοπάκη στην κατάθεσή της στις επιτροπές στη Βουλή με αφορμή το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.

Αναλυτικά το υπόμνημά της:

ΠΡΟΣ

ΔΙΑΡΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

ΔΙΑΡΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΣΟΤΗΤΑΣ, ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές,

Κατόπιν προσκλήσεως που μου αποστείλατε, θεωρώ τιμή και υποχρέωσή μου να καταθέσω την επιστημονική μου άποψη, που πηγάζει από τις Ιατρικές σπουδές μου, από πολλά χρόνια κλινικής εμπειρίας και άσκησης της Ειδικότητος της Ψυχιατρικής Παιδιών και Εφήβων, την μακροχρόνια ενασχόληση μου με το θέματα σεξουαλικότητας, και την συστηματική μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας. Θα ήθελα να είναι σαφές ότι δεν εκπροσωπώ οποιοδήποτε κόμμα.

Το ζήτημα ως προς το οποίο μπορώ να συνεισφέρω, αφορά στην δυνατότητα τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια, που θα ακολουθήσει αναπόφευκτα την δυνατότητα γάμου. Θα προσπαθήσω να παρουσιάσω εν συντομία κάποιες από τις σύνθετες των βιολογικές, ψυχολογικές, κοινωνικές και δεοντολογικές πλευρές του θέματος, ώστε να διευκολυνθεί η ενημερωμένη απόφαση σας.

Τα ζητήματα στα οποία θα αναφερθώ και τα οποία περισσότερο η λιγότερο έχουν τεθεί στον δημόσιο διάλογο, είναι τα εξής:

1. Τρόποι απόκτησης τέκνων από ζευγάρια μη-συμβατά με αναπαραγωγή

2. Γονεϊκότητα

3. Μητέρα και “παρένθετη μητέρα”

4. Μελέτες για την ανάπτυξη των παιδιών που έχουν ομοφύλους κηδεμόνες 5. Σημασία των λέξεων “γονέας” και “φυσιολογικό”

6. Συμπέρασμα

Τρόποι απόκτησης τέκνων από ζευγάρια μη-συμβατά με αναπαραγωγή

– Τέκνο που αποκτήθηκε μέσα σε ετερόφυλη σχέση, ακολούθησε χωρισμός και σύναψη ομόφυλης σχέσης.

– Απόκτηση τέκνου με φυσιολογικό τρόπο, κατόπιν σεξουαλικής επαφής με άτομο του αντίθετου φύλου, όχι σε πλαίσιο σχέσης αγάπης, αλλά με μόνο σκοπό την σύλληψη και γέννηση.

– Απόκτηση τέκνου μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης, με χορήγηση γενετικού υλικού (σπέρματος ή ωαρίου), χωρίς χρήση “παρένθετης μητέρας”

– Παρένθετη μητέρα

– Τεκνοθεσία

Γονεϊκότητα

Από νωρίς στην εγκυμοσύνη η γυναίκα αρχίζει να συμπεριφέρεται μητρικά και ο άντρας πατρικά. Οι οργανικές και ψυχολογικές αλλαγές του ζευγαριού κατά την εγκυμοσύνη πυροδοτούνται από την ενεργοποίηση βασικών, μόνιμα ενσωματωμένων, νευρικών κυκλωμάτων του εγκεφάλου. Αυτό καταδεικνύει και την σημασία τους στην φυλογενετική εξέλιξη και διαιώνιση του είδους.

Άλλωστε, σε όλα τα είδη, τα αρσενικά και τα θηλυκά άτομα έχουν διαφέρουσες γονεϊκκές συμπεριφορές. Οι διαφορές αυτές οφείλονται στον φυλετικό διμορφισμό του εγκεφάλου, που σημαίνει ότι νευρικά κυκλώματα λειτουργούν διαφορετικά στα θηλυκά και στα αρσενικά άτομα. Η σύγχρονη κοινωνική νευροεπιστήμη, ένας πρωτοποριακός συνθετικός κλάδος, διερευνά και την νευροβιολογία της γονεϊκότητας και δείχνει ότι νευρικά δίκτυα που διατηρήθηκαν μέσα στις χιλιετίες της ανθρώπινης εξέλιξης ενεργούν συντονισμένα, για να υποστηρίξουν την κατάλληλη ανταπόκριση των γονέων προς το βρέφος: το συναίσθημα, την προσοχή, την κατανόηση και ενσυναίσθηση, το κίνητρο, την λήψη αποφάσεων, την φροντίδα (Swain J et al,2007).

Οι γονεϊκές συμπεριφορές διαμορφώνονται επίσης πολιτισμικά και ψυχολογικά, ως ψυχικά βιώματα των γονέων. Είναι γνωστό ότι η ακατάλληλη γονεϊκή συμπεριφορά αυξάνει την πιθανότητα να μην έχει καλές γονεϊκές δεξιότητες το τέκνο όταν γίνει γονέας. Η φροντίδα των γονέων διαμορφώνει καθοριστικά τόσο την τωρινή όσο και την μελλοντική συμπεριφορά του βρέφους. Η σχέση γονέα-βρέφους παρέχει στο παιδί τις πρώτες κοινωνικές εμπειρίες, δημιουργεί πρότυπα για το τι μπορεί να περιμένει από τους άλλους και πως να ανταποκρίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις προσδοκίες των άλλων. Ο John Bowlby τόνισε την σημασία της δημιουργίας δεσμού και το πως μέσω αυτού το παιδί χτίζει εσωτερικές αναπαραστάσεις του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος και του εαυτού του, που επηρεάζουν την ικανότητα του να δημιουργεί οικείες σχέσεις με τους άλλους.

Γνωρίζουμε ότι η διαμόρφωση του ψυχισμού, και των στάσεων ζωής επηρεάζεται βαθύτατα από τις σχέσεις και τα συναισθήματα που δρουν συνειδητά και ασυνείδητα μέσα στην οικογένεια. Πχ. η παιδική αγάπη μέχρι έρωτος προς τον ετερόφυλο γονέα προσδιορίζει ερωτικές επιλογές στο μέλλον, οι ταυτίσεις, οι συγκρούσεις και τα τραύματα επηρεάζουν καθοριστικά τις διαπροσωπικές σχέσεις, τις στάσεις ζωής την διαμόρφωση κοινωνικών ρόλων και την επιλογή συντρόφων. Ο τρόπος ανατροφής και οι μορφές οικειότητας επηρεάζουν τον μελλοντικό ρόλο του ατόμου ως γονέα και σύντροφο.

Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός ενός ατόμου καθορίζει την ικανότητά του να αγαπήσει και να φροντίσει ένα παιδί. Ούτε προδιαγράφουν ότι όλα τα ετερόφυλα ζευγάρια φροντίζουν τα παιδιά τους με τον αρμόζοντα τρόπο. Όμως επισημαίνουν την κατ’ αρχάς ανάγκη των παιδιών να έχουν την φροντίδα δύο ετερόφυλων γονέων, με τις διαφορετικές συνεισφορές τους στον ψυχισμό του. 

Κάθε παιδί αναζητά απάντηση στο ερώτημα ” πως και γιατί ήρθα στον κόσμο”; Ποιο θα είναι το αφήγημα που θα ειπωθεί στο παιδί ως απάντηση; Οι αφηγήσεις τύπου “σε φιλοξένησε μία κυρία στην κοιλίτσα της” όσο κι αν μοιάζουν ειλικρινείς, δεν διαφωτίζουν το μυστήριο της έλευσης ενός ανθρώπου στον κόσμο. Οι περιγραφικές εξηγήσεις προσπαθούν να προτείνουν απαντήσεις, όταν η ίδια η κατάσταση οικογένειας που βιώνει το παιδί, του στερεί την δυνατότητα να τις σκεφτεί και να τις κατανοήσει. Το παιδί δεν ζητά εξήγηση του “πως έγινε”, η σύλληψή του, κάτι τέτοιο θα αποτελούσε μόνο κυριολεκτική κατανόηση του ερωτήματος του. Αυτό που στην πραγματικότητα ρωτάει είναι ποιος είναι ο λόγος ύπαρξής του. Όταν οι δύο γονείς είναι συνδημιουργοί (ή δυνητικά συνδημιουργοί), μπορεί να συλλάβει μία ύπαρξη με νόημα, μία δημιουργία με σκοπό, και αυτό με όλες τις υπαρξιακές διαστάσεις. Αντίθετα, όταν αποδίδεται στους ενηλίκους ένας ψευδής ρόλος δημιουργού, που δεν μπορούν να κατέχουν, παγιδεύουμε την σκέψη του. Η ψευδής νομιμοποίηση του ομόφυλου συντρόφου ως γονέα σημαίνει ότι επιβάλλουμε στο παιδί να πιστέψει το ασύλληπτο. Γιατί άραγε η δική του σύλληψη να αποφασίστηκε από την επιστημονική τεχνογνωσία, όταν των άλλων παιδιών αποφασίζεται από την φύση; Γιατί οι δικοί του “γονείς” χρειάστηκαν εμπλοκή και άλλων προσώπων, όταν οι άλλοι γονείς είναι συνδημιουργοί ζωής;

Ας δούμε επίσης την περίπτωση όπου, ένας διαφυλικός άντρας (γυναίκα βιολογικά με αντρική ταυτότητα) που έχει ως σύντροφο γυναίκα, διεκδικεί “ρόλο πατέρα”. Η πατρότητα δεν είναι ένας ρόλος, είναι βιωματική σχέση που έχει ρίζες στο παρελθόν και προεκτείνεται στο μέλλον. Ο διαφυλικός άντρας δεν υπήρξε ποτέ “γιός του πατέρα του”, αλλά “κόρη του πατέρα της”. Ἀρα είχε μία άλλης τάξης σχέση τόσο με τον πατέρα όσο και με την μητέρα, άλλη ψυχική θέση και άλλες φαντασιώσεις, βάσει των οποίων μετρήθηκε με την πραγματικότητα και δόμησε την προσωπικότητά “του”. Το μήνυμα προς το παιδί στην περίπτωση αυτή, είναι: “ήμουν μια κόρη που ήθελε να είναι γιος, μια γυναίκα που ήθελε να είναι άντρας, μια εν δυνάμει μητέρα που θέλει να είναι πατέρας”.

Αυτό το διαγενεακό κενό στο βίωμα και η διαγενεακή σύγχυση ως προς τα ψυχικά περιεχόμενα των γονεικών ιδιοτήτων, μεταβιβάζεται στο παιδί. Το παιδί παγιδεύεται σε ένα διπλό μήνυμα, μεταξύ αυτού που φαίνεται και αυτού που είναι, όχι μόνο στο ψυχικό επίπεδο, αλλά και στο σωματικό. Η τεκνοθεσία από ένα μόνο άτομο διαφέρει, γιατί διατηρεί ένα κενό στην θέση του δεύτερου γονέα και έτσι η προέλευση του παιδιού από δύο φύλα ούτε διαστρεβλώνεται, ούτε ακυρώνεται. (Christian Flavigny, 2020)

Τέλος, ένα σημαντικό ερώτημα είναι η σταθερότητα που εγγυάται στο παιδί ένας ομόφυλος “γάμος”. Στην Σουηδία, που ήταν η πρώτη χώρα που καθιέρωσε τέτοιους “γάμους”, προκύπτει από μελέτη εικοσαετούς διάρκειας, ότι οι ομόφυλοι λεσβιακοί γάμοι είναι εξαιρετικά ασταθείς (Kolk M, Andersson G, 2020)

Μητέρα και “Παρένθετη Μητέρα” 

Ο ρόλος της μητέρας που κυοφορεί είναι πολύ σημαντικός. Η μητέρα κατά την κύηση είναι το περιβάλλον και ταυτόχρονα ο ρυθμιστής του περιβάλλοντος του εμβρύου. Οι αλλαγές στην φυσιολογία του μητρικού σώματος, συνοδεύονται από ψυχολογικές αλλαγές που ευαισθητοποιούν την γυναίκα στις ανάγκες του μωρού που αναπτύσσεται μέσα της. Η μητέρα και το βρέφος αποτελούν μία αδιάσπαστη σωματική και ψυχική ενότητα, η οποία σε ένα βαθμό συνεχίζεται και μετά την γέννηση. Στην ψυχολογία του βάθους, στην έννοια βρέφος εμπεριέχεται η φροντίδα που αυτό λαμβάνει από την μητέρα. Μετά την γέννηση, η ταύτιση της μητέρας με το μωρό, της επιτρέπει να αντιλαμβάνεται και να συναισθάνεται τις ανάγκες του, να το φροντίζει, να το προστατεύει και να θέτει την σχέση τους σε απόλυτη προτεραιότητα στις σκέψεις της, στα συναισθήματα, της, στις ανησυχίες και στις πράξεις της. Χάρι σε αυτή την ευαίσθητη σωματική και ψυχική φροντίδα, το μωρό αρχίζει να αποκτά μία αίσθηση συνέχειας της ύπαρξής του και να αναπτύσσει το δυναμικό που έχει κληρονομήσει (Winnicott DW, 1960).

H ικανότητα της μητέρας να “διαβάζει το παιδί”, δηλαδή να το κατανοεί χωρίς λόγια, είναι προϋπόθεση για την παροχή επαρκούς φροντίδας. Μελέτες δείχνουν ότι αυτή η ικανότητα της μητέρας διευκολύνει τα θετικά συναισθήματα του βρέφους και ενισχύει την συναισθηματική του ρύθμιση και την ψυχική του ανθεκτικότητα (Hanford LC et al, 2018). Το αίσθημα εμπιστοσύνης που δημιουργεί στο παιδί η αξιόπιστη και ευαίσθητη φροντίδα, αποτελεί το θεμέλιο του αισθήματος ταυτότητας. (Κ Προκοπάκη, 2020)

Τι σημαίνει “παρένθετη μητέρα”; Μια μητέρα που παύει να είναι μητέρα μόλις γεννήσει ένα τέκνο που δεν κυοφορήθηκε από την μητέρα της οποίας φέρει (η και δεν φέρει καν) το γενετικό υλικό. Τι συμβαίνει όταν κλείσει η παρένθεση της “παρένθετης”; τι βιώνει η μητέρα που πια δεν “παρεμβάλλεται”; πώς νοιώθει μια γυναίκα αφού “χρησιμοποιηθεί” ως μητέρα; Τι σημαίνει για ένα βρέφος να αποκλεισθεί από το σώμα που του προσέφερε την δυνατότητα να ζήσει; Πως επηρεάζει την εξέλιξή του; Πρακτικές που υπερβαίνουν τα όρια της φύσης και μετατρέπουν την γυναίκα σε μηχανή αναπαραγωγής και το βρέφος σε απόκτημα. Παρά την μη-κερδοσκοπική επίφαση, πρόκειται πολύ συχνά για μία αμειβόμενη εργασία και εμπορευματοποίηση της εγκυμοσύνης. Αυτή είναι μία συζήτηση που δεοντολογικά και επιστημονικά εκκρεμεί.

Μελέτες για την ανάπτυξη των παιδιών που έχουν ομοφύλους κηδεμόνες

 Στην συζήτηση για την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια είναι απαραίτητες οι επιστημονικές έρευνες και τα συμπεράσματά τους. Στον δημόσιο διάλογο κυριαρχεί η άποψη (χωρίς να τεκμηριώνεται) ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός των γονέων δεν έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών ή στην κοινωνική τους προσαρμογή. Όμως δεν έχουν έτσι τα πράγματα. Η αλήθεια είναι ότι τα αποτελέσματα των ερευνών είναι αντικρουόμενα: κάποιες έρευνες δεν βρίσκουν διαφορά μεταξύ ομόφυλων και ετερόφυλων κηδεμόνων, άλλες βρίσκουν μειονεκτήματα και κάποιες άλλες πλεονεκτήματα.

Πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με ομόφυλα ζευγάρια δεν παρουσιάζουν διαφορές από τα παιδιά που ζουν με ετερόφυλα ζευγάρια σε θέματα ψυχικής υγείας, όμως τα αποτελέσματα διαφέρουν ανάλογα με τα δείγματα πληθυσμού (Mazrekaj, D., Jin, Y, 2023). Στην πλειοψηφία τους τα δείγματα του πληθυσμού είναι δείγματα ευκολίας, μικρά , μη-τυχαιοποιημένα και μη-αντιπροσωπευτικά, πληθυσμιακά ομοιογενή, που δεν απεικονίζουν την ποικιλία των ομόφυλων ζευγαριών. Πχ, ομόφυλα λευκά ζευγάρια, Αμερικανοί, με υψηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, που έκαναν ιδιωτικές υιοθεσίες, και ενεγράφησαν στις έρευνες μέσω επιλεγμένων ομάδων στήριξης ομόφυλων ατόμων.

Στις περισσότερες έρευνες δεν υπάρχει ομάδα ελέγχου, (ομάδα ετερόφυλων γονέων αντίστοιχη με την ομάδα των ομόφυλων γονέων) ώστε να υπάρχει σύγκριση. Ή, όταν υπάρχει, τα χαρακτηριστικά της δεν αντιστοιχούν με τα χαρακτηριστικά της ομάδας των ομόφυλων ατόμων, άρα δεν μπορούν να συγκριθούν. Επίσης δεν διευκρινίζονται σημαντικοί παράγοντες, όπως ποια παιδιά ζουν και με τον φυσικό γονιό του άλλου φύλου, ποια δεν είχαν ποτέ έναν γονιό του άλλου φύλου, ποια παιδιά διαθέτουν babysitter διαφορετικού φύλου από το ομόφυλο ζευγάρι, αν υπάρχουν αδέλφια, πόσα παιδιά είναι υιοθετημένα, πόσα αποκτήθηκαν με ιατρικές τεχνολογίες. Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει η πηγή των πληροφοριών, που συνήθως είναι οι ίδιοι οι κηδεμόνες (που πιθανότατα θέλουν να παρουσιάσουν μία ευνοϊκή εικόνα) και όχι ειδικοί ψυχικής υγείας.

Οι περισσότερες έρευνες εξετάζουν σύντομες περιόδους ενώ ελάχιστες παρακολουθούν μακροπρόθεσμα την εξέλιξη των παιδιών στην ενηλικίωση. Οι περισσότερες μελέτες αναφέρονται σε ζευγάρια ομοφυλόφιλων γυναικών, λίγες σε ζευγάρια ομοφυλόφιλων ανδρών και ακόμα λιγότερες σε ζευγάρια αμφισεξουαλικών ή τρανσέξουαλ ατόμων Τέλος, σε πολλές από τις μελέτες απουσιάζει η πηγή χρηματοδότησης και η δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων (conflict of interest). Τα προβλήματα αυτά συνιστούν σημαντικούς περιορισμούς για την ισχύ, την αξιοπιστία και σημασία των συμπερασμάτων τους.

Υπάρχουν επιστημονικές ανακοινώσεις που υιοθετήθηκαν ευρέως και διαμόρφωσαν την κοινή γνώμη, αν και παρουσίασαν σοβαρότατα σφάλματα δεν βασίζονται σε ορθή ερευνητική μεθοδολογία. Παραθέτω τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Η American Academy of Pediatrics, το 2002 δήλωσε ότι δεν υπάρχουν διαφορές στην στάση και συμπεριφορά των “γονέων”, στην συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη, στην ταυτότητα φύλου και στον σεξουαλικό προσανατολισμό, μεταξύ παιδιών ετερόφυλων και ομόφυλων οικογενειών. Παραδέχεται βέβαια ότι οι στατιστικές δεν είναι ακριβείς,, ότι τα δείγματα των μελετών είναι πολύ μικρά και αφορούν μόνο σε παιδιά μικρής ηλικίας, και συνιστά επιφυλακτικότητα στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων (American Academy of Pediatrics, 2002).

Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία το 2005 ανακοίνωσε ότι “σε 59 έρευνες δεν έχει βρεθεί ούτε μία μελέτη που να δείχνει ότι τα παιδιά των λεσβιών ή ομοφυλόφιλων γονέων είναι σε μειονεκτική θέση από κάθε άποψη, σε σχέση με τα παιδιά των ετεροφυλόφιλων γονέων”. (American Psychological Association, 2005)). Όμως η εξέταση των ερευνών αυτών δείχνει ότι στην πλειοψηφία τους παρουσιάζουν σοβαρά μεθοδολογικά και συστηματικά σφάλματα (Marks L. 2012).

Μία από τις συχνότερα αναφερόμενες μελέτες ( Reczek C et al 2016) χρησιμοποίησε δεδομένα του Εθνικού Κέντρου Στατιστικών Υγείας των Η.Π.Α. (National Center for Health Statistics) για τα έτη 2004-2013 που αποδείχθηκαν λανθασμένα για την περίοδο 2004-2007: πάνω από τα τρία τέταρτα των ζευγαριών που χαρακτηρίστηκαν αρχικά ως ομόφυλα ταξινομήθηκαν λανθασμένα ως ετερόφυλα! Μετά την διόρθωση προέκυψε ότι, τα συναισθηματικά προβλήματα στα παιδιά των ομόφυλων ζευγαριών ήταν διπλάσια από τα αρχικά αναφερόμενα και ότι ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών δεν παρείχε πλεονεκτήματα στα παιδιά, όπως αρχικά είχε αναφερθεί (Sullins DP, 2017).

Αντίστοιχο σφάλμα υπάρχει και σε άλλες τρείς μελέτες, όπου το 61,3 % των εφήβων που αρχικά αναφέρθηκε ότι ζούσαν με λεσβιακό ζευγάρι, ζούσαν στην πραγματικότητα κυρίως με τον πατέρα και την συντροφό του. Εξετάζοντας το υπόλοιπο 38,6% των εφήβων, που όντως ζούσαν αποκλειστικά με το λεσβιακό ζευγάρι, διαπιστώθηκε ότι είχαν πολύ χειρότερα αποτελέσματα σε ψυχομετρικές αξιολογήσεις άγχους και αυτονομίας, σε σύγκριση με εφήβους που ζούσαν με ετερόφυλα γονεικά ζευγάρια.

Άλλες μελέτες εντόπισαν σημαντικές διαφορές, όπως δυσκολίες στον ρόλο φύλου, δυσκολίες στην οικειότητα και εμπιστοσύνη ή αυξημένη κατάθλιψη στην ενηλικίωση. Σύμφωνα με πρόσφατη ανασκόπηση, αν και δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στην γενική προσαρμογή στα παιδιά που ζούσαν με ομόφυλα ζευγάρια, επηρεάστηκε η ταυτότητα φύλου και ο σεξουαλικός προσανατολισμός ήταν πιθανότερο να είναι ομοφυλοφιλικός (Yun Zhang, et al, 2023). Η μόνη μελέτη που έχει γίνει σε αμφιφυλόφιλα ζευγάρια (bisexual) έδειξε ότι τα παιδιά έχουν αυξημένα προβλήματα ψυχικής υγείας (Calzo et al., 2019).

Σημασία των λέξεων “γονέας” και “φυσικό”

Οι λέξεις έχουν μεγάλη βαρύτητα, καθώς δεν είναι παρά συμβολικές αναπαραστάσεις πραγματικοτήτων. Άρα, λανθασμένη χρήση, και σημασία διαστρεβλώνει την πραγματικότητα. Για αυτό, επιλέγω προς το παρόν να χρησιμοποιώ την λέξη κηδεμόνας για την τεκνοθεσια. Η λέξη γονέας δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εν προκειμένω, καθώς προέρχεται από την λέξη γόνος, που είναι το προϊόν των γονάδων, δηλαδή των όρχεων και των ωοθηκών, και προτιμητέο είναι να χρησιμοποιείται όταν πρόκειται για βιολογικό γονέα. Το πώς θα αποκαλούνται θεσμικά οι ομόφυλοι κηδεμόνες παιδιών είναι θέμα που συζητείται. Επίσης δεν είναι σαφές το πώς θα τους αποκαλεί το κηδεμονευόμενο παιδί.

Ο όρος “φυσικό” αναφέρεται ευθέως σε αυτό που παρέχεται από την φύση. Δύο σπερματοζωάρια, δεν δημιουργούν παιδί, ούτε δύο ωάρια, αλλά χρειάζεται ένα από το κάθε είδος. Η συμπληρωματική προσφορά γονιδίων από ωάριο και σπερματοζωάριο, προσφέρει επιπλέον δυνατότητες στον νέο οργανισμό και προστασία από νόσους. Ακόμη και αν το ένα σπερματοζωάριο η ωάριο διαιρεθούν με κλωνοποίηση και δημιουργήσουν οργανισμό, αυτός θα είναι μη βιώσιμος.

Όπως αποδεικνύει ο Antonio Damasio , ο πολιτισμός απορρέει από την βιολογία. Από την πιο απλή μονοκύτταρη μορφή ζωής έως το πολυσύνθετο ανθρώπινο ον, η επιταγή για ζωή δίνει την ώθηση στην εξέλιξη και αποτελεί προϋπόθεση επιβίωσης, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Η γονεϊκότητα είναι βαθιά ριζωμένη βιολογική διαδικασία και εξυπηρετεί τις ανάγκες του νέου οργανισμού, ο οποίος φυσιολογικά δημιουργείται και ανατρέφεται από δύο φύλα, επωφελούμενος από τις διαφορετικές βιολογικές και ψυχολογικές συνεισφορές τους. Η γονεϊκότητα μεταβιβάζει την αναπαραγωγική εξουσία από γενιά σε γενιά, καθώς ο πατέρας και η μητέρα παραδίδουν την “σκυτάλη” της γονιμότητας στα παιδιά τους, ο πατέρα και η μητέρα στον γιό και στην κόρη. Και αυτό είναι σαφές, φυσικό και αυτονόητο!

Συμπέρασμα

Χιλιετίες εξέλιξης του ανθρώπινου είδους οδήγησαν στην επιλογή των κοινωνιών να ανατρέφονται τα παιδιά από τους γονείς και των δύο φύλων. Η μητρότητα και η πατρότητα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά βιολογικά και ψυχολογικά και συνεισφέρουν με διαφορετικό τρόπο στην ανάπτυξη των παιδιών. Μέθοδοι όπως “παρένθετη μητέρα”, δεν έχουν ελεγχθεί και θα πρέπει να επανεξεταστούν ως προς τις επιπτώσεις στα παιδιά, στην παρένθετη, αλλά και στους γονείς που κάνουν αυτή την “χρήση”. 

Ως προς την επιστημονική έρευνα για την ψυχική υγεία, σχολική και κοινωνική προσαρμογή των παιδιών που ζουν με ομόφυλα ζευγάρια, τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα. Ακόμη κι αν πολλές μελέτες δεν εντοπίζουν κάποιο πρόβλημα, υπάρχουν αρκετές που αναφέρουν προβλήματα όπως άγχος, κατάθλιψη, μειωμένες σχολικές επιδόσεις, δυσκολίες στον ρόλο και στην ταυτότητα φύλου και ομοφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Όλοι δε παραδέχονται ότι παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα μεθοδολογίας, που συνιστούν σημαντικούς περιορισμούς για την ισχύ, την αξιοπιστία και σημασία των συμπερασμάτων τους. Επίσης όλοι συμφωνούν στο ότι χρειάζεται περισσότερη και πιο αξιόπιστη έρευνα για το θέμα αυτό.

Στις νομοθετικές αποφάσεις πρέπει να είναι σαφές αν η προτεραιότητα δίδεται στις διεκδικήσεις των ενηλίκων, ή στο συμφέρον των παιδιών. Αυτοί που αποφασίζουν για θέματα γονεικότητας, θα πρέπει να μην αγνοούν τις πραγματικές διαστάσεις των ζητημάτων που διαχειρίζονται. Τέτοιες αποφάσεις έχουν μεγάλη βαρύτητα καθώς ανατρέπουν τους υπάρχοντες θεσμούς που βασίζονται στην ανθρώπινη φύση και μας οδηγούν σε αχαρτογράφητα νερά.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΝΕΟΛΑΙΑ