Του Χρήστου Μπολώση, Αντιστρατήγου ε.α. Β' Αντιπροέδρου του ΕΠΟΚ
"Η Ημέρα του Μακεδονικού Αγώνα τιμάται κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά την 13η Οκτωβρίου (ημερομηνία θανάτου του Παύλου Μελά το 1904) στη Μακεδονία και τη Θράκη, σύμφωνα με το Βασιλικό Διάταγμα 157 της 25/2/1969 (ΦΕΚ 46/11.3.1969)".
Ο Μακεδονικός Αγώνας, αποτελεί μία φάση του Μακεδονικού Ζητήματος, το οποίο κυοφορήθηκε, μέσα στο Ανατολικό Ζήτημα.
Το Μακεδονικό Ζήτημα, καλλιεργήθηκε κατά τους 17ο, 18ο και 19ο Αιώνες και γεννήθηκε το 1876, με την ίδρυση στην Κωνσταντινούπολη, της Βουλγαρικής Εξαρχίας.
Το Ανατολικό Ζήτημα, δεν είναι ανακάλυψη της εποχής μας, ούτε ενεφανίσθη προσφάτως. Το Ανατολικό Ζήτημα, αλλά υπάρχει από τότε που υπάρχουν κάτοικοι στα παράλια του Αιγαίου.
Το Αιγαίο Πέλαγος και είναι φανερό αυτό, αποτελεί γέφυρα μεταξύ Ευρώπης, Ασίας και Αφρικής. Επομένως, όποιος θέλει να κυριαρχήσει στην περιοχή πρέπει να καταλάβει το Αιγαίο.
Τότε, κάθε μία από τις Μεγάλες Δυνάμεις, θέλησε να κυριαρχήσει στην ΕΥΡΩΠΗ, στην ΑΣΙΑ και την ΑΦΡΙΚΗ. Άρα σε όλο τον κόσμο. Εκείνη η οποία προσπάθησε τις περισσότερες φορές να καταλάβει, με κάθε τρόπο τα παράλια του Αιγαίου, ήταν η ΡΩΣΙΑ.
Ο κύριος λόγος ήταν, ότι καίτοι η ΡΩΣΙΑ ήταν το μεγαλύτερο κράτος της Ευρώπης, δεν είχε διέξοδο σε ανοιχτή Θερμή Θάλασσα. Όμως, όσες φορές η ΡΩΣΙΑ προσπάθησε κάτι τέτοιο, συνάντησε την αντίδραση των υπολοίπων Μεγάλων Δυνάμεων. Για τον λόγο αυτό, θέλησε να αλλάξει Τρόπο Ενεργείας και Δράσεως.
Οι Ρώσοι, ανακάλυψαν ότι στα Βαλκάνια, κατοικούσαν δύο λαοί, οι ΣΕΡΒΟΙ και οι ΒΟΥΛΓΑΡΟΙ, οι οποίοι ήσαν, φυλετικά, συγγενείς προς αυτούς, δηλαδή Σλάβοι. Τότε, δημιουργήθηκε η ΠΑΝΣΛΑΒΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ, που σκοπό είχε, να ενώσει όλους τους Σλάβους, σε ένα κράτος.
Έτσι, οι Ρωσικές προσπάθειες, θα παρουσιάζονταν ως Εθνική Επανάσταση των Νοτίων Σλάβων και όχι ως Ρωσικός κατακτητικός πόλεμος!
Κύριος υποκινητής και εκπρόσωπος του Πανσλαβισμού, ήταν ο Ρώσος, τότε πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη, ΙΓΝΑΤΙΕΦ.
Οι Ρώσοι, αποφάσισαν να βασιστούν τότε (μέσα του 19ου Αιώνος), περισσότερο στους Βουλγάρους.
Στόχος πάντα η Μακεδονία, η οποία βρισκόταν, υπό Οθωμανική κατοχή. Εάν η Μακεδονία γινόταν Βουλγαρική, τότε η Ρωσία θα κατέβαινε, εμμέσως στο Αιγαίο και θα ήλεγχε με τον στόλο της, την «Θερμή Θάλασσα» και τα παράλιά της.
Μεγάλο εμπόδιο στα Ρωσικά σχέδια, αποτελούσε ο Ελληνισμός της Μακεδονίας που κατοικούσε σε συμπαγείς μάζες, στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Τι έπρεπε επομένως να γίνει με τον Ελληνισμό της Μακεδονίας, που δυσκόλευε την εφαρμογή των ρωσικών σχεδίων; Έπρεπε να εξοντωθεί οπωσδήποτε.
Γι’ αυτό, ως πρώτο βήμα στην προσπάθεια εξοντώσεως του Ελληνισμού, οι Ρώσοι, με την βοήθεια των Οθωμανών, ίδρυσαν την Βουλγαρική Εξαρχία, η οποία ήταν ένα Βουλγαρικό Πατριαρχείο, ανεξάρτητο από το Οικουμενικό, με το οποίο οι Βούλγαροι, άρχισαν ένα όργιο προπαγάνδας και βίας, εις βάρος των Πατριαρχικών Ελλήνων της Μακεδονίας.
Έτσι, το Ανατολικό Ζήτημα, μετατρέπεται σε Μακεδονικό.
Η πρώτη φάση, του Μακεδονικού Ζητήματος ήταν ο Μακεδονικός Αγώνας.
Με τον όρο «Μακεδονικός Αγώνας», εννοούμε τον ένοπλο αγώνα, που διεξήχθη μέσα σε ένα ξένο κράτος, δηλαδή την Οθωμανική Αυτοκρατορία, μεταξύ δύο υποδούλων σ’ αυτήν, δηλαδή την Ελλάδα και την Βουλγαρία.
Η κατάσταση στην Μακεδονία:
Οι Τούρκοι, είχαν διαιρέσει την Μακεδονία σε δύο Βιλαέτια, τα όρια των οποίων, δεν συνέπιπταν με τα όρια της ιστορικής Μακεδονίας.
Τα Βιλαέτια αυτά ήταν του Μοναστηρίου και της Θεσσαλονίκης:
Ενώ τα όρια της ιστορικής Μακεδονίας είναι τα παρακάτω:
Σύμφωνα με αντικειμενικές στατιστικές της εποχής, (η μία μάλιστα ήταν του Γερμανού Στρατηγού Φον Ντερ Γκολτς, οργανωτού του τουρκικού στρατού και εκείνου που επεβλεψε στην οχύρωση των Στενών του Σαρανταπόρου, βλέπετε από τότε Γερμανοί και Οθωμανοί αγαπιόντουσαν) στην περιοχή της ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ κατοικούσαν:
- Τούρκοι: 600.000
- Έλληνες: 650.000
- Βούλγαροι: 250.000
και μερικές χιλιάδες Σέρβοι, Εβραίοι και άλλοι.
Οι γλώσσες που μιλούσαν στην Μακεδονία ήταν:
- Τουρκική (επίσημη γλώσσα)
- Ελληνική (η δεύτερη κυριαρχούσα γλώσσα)
- Βουλγαρική (γλώσσα της βορειοανατολικής κυρίως περιοχής)
- Σερβική (γλώσσα περιορισμένων βορείων διαμερισμάτων)
- Αλβανική (στα βορειοδυτικά διαμερίσματα)
Κοντά στις γλώσσες αυτές, υπήρχαν και τα δύο γνωστά τοπικά ιδιώματα, χωρίς Γραφή, Γραμματική και Συντακτικό:
α. Το Κουτσοβλαχικό
β. Το Σλαβοφανές
Το Κουτσοβλαχικό ιδίωμα, το χρησιμοποιούσαν σε ορισμένα ορεινά κέντρα και ιδίως στην περιοχή του ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ, ενώ το Σλαβοφανές τοπικό ιδίωμα, στα πεδινά κατ’ αρχήν χωριά και κυρίως στις περιοχές Μοναστηρίου, Εδέσσης, Φλωρίνης, Γιαννιτσών, Κιλκίς, Γευγελής, Στρωμνίτσης και Σερρών.
Ο Μακεδονικός Αγώνας, διήρκεσε περίπου 40 χρόνια (1870-1908) και διεξήχθη σε τρεις Περιόδους:
1η Περίοδος (1870-1897): Προπαγανδιστική Δράση
2α Περίοδος (1897-1904): Τρομοκρατική Δράση
3η Περίοδος (1904-1908): Ένοπλη Αναμέτρηση
Πριν δούμε αναλυτικά τις 3 περιόδους του Μακεδονικού Αγώνα, αξίζει να αναφέρουμε ότι στις 28 Φεβρουαρίου του 1870, εξεδόθη σουλτανικό φιρμάνι (διάταγμα), έργο του Αααλή Πασά του επιλεγομένου και Πονηρού Βεζύρη, με το οποίο αναγνωρίστηκε η ίδρυση Βουλγαρικής εκκλησίας υπό Έξαρχο εδρεύοντα στην Κωνσταντινούπολη.
Το σημαντικότερο όμως στο φιρμάνι αυτό είναι η ρύθμιση του άρθρου 10 σύμφωνα με την οποία προβλεπόταν ότι και περιοχές, πέραν των καθοριζομένων στο φιρμάνι, μπορούσαν να ενταχθούν στην βουλγαρική Εξαρχία, εάν το σύνολο ή τουλάχιστον τα 2/3 των κατοίκων τους, επιθυμούσαν την υπαγωγή αυτή. Έτσι δινόταν «πράσινο φως» στην Βουλγαρία να αυξήσει με κάθε τρόπο τους κατοίκους της Μακεδονίας που θα επιθυμούσαν τον Βούλγαρο αντί του Πατριαρχικού ιερέως (Γ. Λιάκουρη: «Μακεδονικός Αγώνας», ένθετο στην «Στρατιωτική Επιθεώρηση»)
Ας δούμε τώρα αναλυτικότερα, τις τρεις περιόδους του Μακεδονικού Αγώνα.
1η Περίοδος (1870-1897): Προπαγανδιστική Δράση
Τον αγώνα αυτόν, κατά τα αρχικά στάδια, το κυρίαρχο κράτος, δηλαδή η Οθωμανική Αυτοκρατορία, όχι μόνον δεν τον απέτρεψε, αλλά εφαρμόζοντας την Αρχή του «Διαίρει και Βασίλευε», σε πολλές περιπτώσεις, ευνοούσε τους Βουλγάρους.
Ο Μακεδονικός Αγώνας ουσιαστικά αρχίζει από το 1870, όταν ιδρύθηκε η Βουλγαρική Εξαρχία. Το 1877, κηρύσσεται ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος, ο οποίος το 1878, καταλήγει στην «Συνθήκη του Αγ. Στεφάνου», η οποία προέβλεπε την δημιουργία της Μεγάλης Βουλγαρίας, όπως αυτή φαίνεται στον χάρτη:
Οι λοιπές Μεγάλες Δυνάμεις αντιδρούν και η Συνθήκη αυτή, δεν εφαρμόζεται ποτέ.
Το 1885, η Βουλγαρία προσαρτά βιαίως την Ανατολική Ρωμυλία, με την ανοχή των Μεγάλων Δυνάμεων.
Η γενικότερη προσπάθεια των Βουλγάρων στην Μακεδονία, άρχισε με ειρηνικά μέσα και απέβλεπε στο να πείσει τους κατοίκους της, να υπαχθούν στην σχισματική εκκλησία, με απώτερους, φυσικά, Γεωπολιτικούς Στόχους.
Η προπαγάνδα, γινόταν στις Εκκλησίες και τα Σχολεία με ιερείς και δασκάλους που στέλνονταν από τη Βουλγαρία.
Οι Έλληνες, αντέδρασαν με τα ίδια μέσα, ιδρύοντας περισσότερα Σχολεία και Εκκλησίες, με περισσότερους ιερείς και δασκάλους. Πολύ μεγάλη δραστηριότητα σημειώθηκε και στον Πολιτιστικό Τομέα, με την ίδρυση Σωματείων Φιλεκπαιδευτικών, Μουσικών και Μορφωτικών.
Η αφοσίωση του Κλήρου στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αποτελούσε στοιχείο συσπειρώσεως του Ελληνορθόδοξου ποιμνίου, γύρω από την «Ελληνική Ιδέα».
Ανάμεσά τους υπάρχουν σημαντικές προσωπικότητες, όπως: Στην Καστοριά, ο Γερμανός Καραβαγγέλης, στην Δράμα, ο Χρυσόστομος, ο μετέπειτα Εθνομάρτυς Σμύρνης και στην Στρώμνιτσα, ο Γρηγόριος.Μεγάλη Εθνική Δράση, αναλαμβάνει ο Πατριάρχης Ιωακείμ ο Γ΄. Αντιλαμβανόμενος την σοβαρότητα του Αγώνα ο Ιωακείμ, τοποθετεί στην Μακεδονία, νεαρούς, φωτισμένους και δυναμικούς Ιεράρχες, οι οποίοι με το θάρρος και το φρόνημά τους, πέτυχαν να ανατρέψουν το κλίμα.
Ο ρόλος των εκπαιδευτικών, ήταν εξ’ ίσου σημαντικός, αφού εκτός από την εξύψωση του Εθνικού Φρονήματος των Ελλήνων, ήταν και Πληροφοριοδότες και Σύνδεσμοι με το Ελληνικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης.
Μπροστά στην νέα αυτή κατάσταση και την σθεναρή αντίδραση των Ελλήνων της Μακεδονίας, η Βουλγαρία αποφάσισε την χρήση βίας…
Και μπαίνουμε έτσι στην
2α Περίοδο (1897-1904): Τρομοκρατική Δράση
Την Άνοιξη του 1895, ένοπλες βουλγαρικές ομάδες, περίπου 600 ανδρών, μπήκαν στην Μακεδονία για να τρομοκρατήσουν τους Έλληνες. Από το 1897 μέχρι τον Νοέμβριο του 1904, δολοφονήθηκαν μόνο στην περιοχή της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, πάνω από 500 Έλληνες. Ταυτοχρόνως, η βουλγαρική προπαγάνδα γίνεται όλο και πιο έντονη.
Ενώ όμως η Σόφια έτσι έκανε, η Αθήνα, παρέμενε σε αδράνεια, ακόμα και σε αδυναμία, να βοηθήσει.
Έτσι, οι Έλληνες της Μακεδονίας είχαν αφεθεί στην τύχη τους, μη έχοντας όχι Υλική, αλλά ούτε καν Ηθική, στήριξη. Η αλήθεια βέβαια είναι, ότι η τότε Ελεύθερη Ελλάδα, βρισκόταν, ακόμη, σε αδυναμία να βοηθήσει. Αντιμετωπίζοντας τις συνέπειες του Ε/Τ Πολέμου του 1897, ήταν διστακτική να αναμειχθεί στην διαμάχη για την Μακεδονία.
Την 20 Ιουλίου 1903, οι Βούλγαροι προφασιζόμενοι τουρκική κακοδιοίκηση, εκδηλώνουν την εξέγερση του Ήλιντεν (Ημέρα του Προφήτη Ηλία)
Σκοπός της εξεγέρσεως ήταν να προκληθούν αντίποινα των Μουσουλμανικών πληθυσμών, εις βάρος των Χριστιανικών. Όπερ και εγένετο. Όλα πλέον, οδηγούν στην 3η Φάση του Μακεδονικού Αγώνα.
Δηλαδή στην…
3η Περίοδο (1904-1908): Ένοπλη Αναμέτρηση
Προ της καταστάσεως αυτής, αλλά και η συνεχιζόμενη αδράνεια της Αθήνας, αναγκάζει τον Ελληνισμό της Μακεδονίας, να αντιδράσει διαφορετικά.
Ο φλογερός πατριώτης Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης, οργανώνει αντάρτικα σώματα, με κορυφαίο τον γενναίο Μακεδόνα Καπετάν Κώττα.
Ζητά την συνδρομή του Εθνικού Κέντρου, αλλά η Αθήνα κωφεύει. Δεν εγκαταλείπει όμως την προσπάθεια. Γράφει πύρινα άρθρα στις εφημερίδες.
Έρχεται σε επαφή με τον Υποπρόξενο στο Μοναστήρι Ίωνα Δραγούμη και τον (γαμπρό αυτού) Ανθυπολοχαγό Παύλο Μελά. Οι δύο αυτές μορφές του Μ.Α, ανταποκρίνονται αμέσως και το 1903 αποστέλλουν στον Καραβαγγέλη, οπλισμό και εθελοντές (κυρίως Κρήτες).
Ταυτοχρόνως το Ελληνικό Προξενείο στην Θεσσαλονίκη (σήμερα Μουσείο Μ.Α.), γίνεται κέντρο Εθνικής Δράσεως.
Πρωτοπόρος στην προσπάθεια αυτή, είναι ο Ίων Δραγούμης (από το Βογατσικό Καστοριάς). Ο Δραγούμης, δραστηριοποιείται προς κάθε κατεύθυνση σε ολόκληρη την Μακεδονία και προετοιμάζει το έδαφος για τον μεγάλο ξεσηκωμό.
Επί τέλους, η Αθήνα αρχίζει να αφυπνίζεται…
Νεαροί Διπλωμάτες, απλοί Ιδιώτες, Δημοσιογράφοι, Λογοτέχνες και Αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού, ενεργώντας μόνοι τους και χωρίς κρατική εντολή, πηγαίνουν στην Μακεδονία το 1903.
Βλέπουν την κατάσταση και επιστρέφοντας στην Αθήνα, δίνουν το σήμα του συναγερμού.
Ο Ίων Δραγούμης, στο έργο του «Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα», στέλνει εγερτήριο σάλπισμα στην και τότε (όπως και τώρα) μακαρίως κοιμωμένη Ελληνική κοινή γνώμη και καταπιεζομένη Εθνική μας συνείδηση.
Τοποθετούνται ως Πρόξενοι άνθρωποι, που θα πάρουν ενεργό μέρος στον αγώνα, όπως ο Λάμπρος Κορομηλάς στην Θεσσαλονίκη
Έλληνες Αξιωματικοί μεταβαίνουν στην Μακεδονία και είτε τοποθετούνται ως Γραμματείς στα Ελληνικά Προξενεία, είτε αναλαμβάνουν την οργάνωση και την ηγεσία των Ενόπλων Τμημάτων, που μάχονται με σκοπό να προστατεύσουν τον ελληνικό πληθυσμό και να τονώσουν το Εθνικό Φρόνημα.
Παραλλήλως, οργανώνεται ένα περίπλοκο σύστημα προωθήσεως ανδρών και οπλισμού, μέσω των Ε/Τ συνόρων.
Εξ’ άλλου, σε αρκετές πόλεις της Ελλάδος ανοίγουν γραφεία στρατολογήσεως εθελοντών, τα οποία παρουσιάζονται ως Γραφεία Ταξιδίων.
Στον αγώνα για την Μακεδονία, συστρατεύθηκαν όλοι οι Έλληνες, με πρώτους τους Κρητικούς και τους Μανιάτες.
Ανάμεσά τους πρωτοπόροι δεκάδες νέοι αξιωματικοί του Ελληνικού Στρατού αλλά και του Ναυτικού, πολλοί από τους οποίους, έδωσαν και την ζωή τους για την Μακεδονία. Χαρακτηριστικές τραγικές, αλλά και συνάμα ηρωικές μορφές, οι νεαροί Ανθυπολοχαγοί Παύλος Μελάς και Τέλος Άγρας.
Ο Παύλος Μελάς χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο «Μίκης Ζέζας» (Το «Μίκης» ήταν το όνομα του γιου του, ενώ το «Ζέζας», σημαίνει «μελαχρινός»)
Οι τρεις πορείες του Παύλου Μελά στην Μακεδονία το 1904, έχουν περάσει στην σφαίρα του θρύλου.
Ας τις θυμηθούμε
Ο Παύλος Μελάς, εργάστηκε άοκνα και συστηματικά:
– Για την οργάνωση ανταρτικών εθελοντικών σωμάτων στην Δυτική Μακεδονία.
– Για την προστασία των Ελληνικών χωριών και
– Για την αφύπνιση του Ελληνικού πληθυσμού.
Θα ήταν μεγάλη ιστορική παράλειψη εάν δεν αναφερόμαστε στην συμβολή στον Μακεδονικό Αγώνα των Μανιατών και των Κρητικών.
Στην Αθήνα στις 22 Μαΐου 1904 ιδρύθηκε το Μακεδονικό Κομιτάτο, στα γραφεία της εφημερίδας «Εμπρός». Εμπνευστής, ιδρυτής, αλλά και Πρόεδρος του κομιτάτου ήταν ο διευθυντής της εφημερίδας «Εμπρός» ο Δημήτρης Καλαποθάκης (1862-1921) από την Αρεόπολη της Μάνης και μέλος της πρώτης οργανωτικής επιτροπής, καθώς και ο Πέτρος Κανελλίδης (1846-1911) από το Κουτήφαρι της Έξω Μάνης, διευθυντής της εφημερίδας «Καιροί». Το κομιτάτο, μέλη του οποίου είναι οι Ν. Πολίτης, καθηγητής πανεπιστημίου, Ιωάννης Ράλλης, Πέτρος Σαρόγλου κλπ. αποφασίζει να δράσει άμεσα στέλνοντας ένοπλα σώματα και οπλισμό στους ελληνικούς πληθυσμούς της Μακεδονίας.
Ο Καλαποθάκης, που ως δημοσιογράφος και ως άνθρωπος είχε την καθολική εκτίμηση κράτους και λαού, κρατάει ουσιαστικά στα χέρια του το σχεδιασμό του Αγώνα στο κέντρο. Οργανώνει τα αντάρτικα σώματα και τα αποστέλλει στη Μακεδονία, αλληλογραφεί και συντονίζει, ενημερώνει το κράτος για τον Αγώνα και τον άξιο πρόξενο της Θεσσαλονίκης, τον Λάμπρο Κορομηλά. Στο γραφείο του γίνονται οι στρατολογήσεις και η οργάνωση των εθελοντών και φυσικά των Μανιατών εθελοντών.
Ο Μητροπολίτης Γερμανός Καραβαγγέλης έλεγε σε γνωστό του: «Όπου να ‘ναι φτάνουν από κάτω και Ελληνικά σώματα. Κρητικοί και Μανιάτες. Θα δεις κάθε κλαδί και παλικάρι».
Επίσης ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης το 1902 σε επιστολή του προς τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Αλέξανδρο Ζαϊμη, μεταξύ των άλλων έγραφε: «…Στείλε μου πενήντα παλικάρια, πενήντα Κρητικούς να τους ενώσω με τους δικούς μου. Θα καταρτίσω έτσι είκοσι Σώματα και θα τα μοιράσω από τον Αλιάκμονα ως το Μαρίχοβο και το Μοναστήρι, τη Φλώρινα, το Όστροβο (Άρνισσα), Σέτινα, Βλάδοβο (΄Αγρας), Βοδενά (Έδεσσα) και Καρατζόβα. Ο καιρός είναι κατάλληλος για δράση. Ένα σωρό πρόκριτοι, ιερείς, και διδάσκαλοι είναι μυημένοι και οι οπλαρχηγοί περιμένουν ενίσχυση από την Ελλάδα. Ο ερχομός των παλικαριών από κάτω (Κρήτη) θα δώσει κουράγιο στους δικούς μου, θα εμποδίσει την αποσκίρτησή τους και θα φοβίσει τους Βουλγάρους…»
Και η Κρητική ρίμα απαθανάτισε σε δημοτικό ριζίτικο τραγούδι το εθνικό αυτό κάλεσμα του Καραβαγγέλη:
Στις 13 Οκτ. 1904, ο Παύλος Μελάς βρίσκεται για ανάπαυση του τμήματός του, στο χωριό ΣΤΑΤΙΣΤΑ (νυν «Π. Μελάς») των Κορεστίων Καστοριάς.
Το γεγονός, προδόθηκε στις τουρκικές αρχές, από την βουλγαρική IMRO (= ΕΜΕΟ: Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση) και ένα τούρκικο απόσπασμα, περικύκλωσε το σπίτι, που αναπαυόταν ο Μελάς. Μετά από μία σύντομη ανταλλαγή πυροβολισμών, ο Μελάς τραυματίσθηκε σοβαρά και σε λίγο ξεψύχησε.
Να πώς παρουσίασαν το θέμα οι εφημερίδες της εποχής
Ο Παύλος Μελάς, δεν ήταν βέβαια ούτε ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος νεκρός του Μακεδονικού Αγώνα.
Η αυτοθυσία του όμως ενήργησε ως καταλύτης εμπνέοντας και άλλους εθελοντές, που έσπευσαν από την Ελεύθερη Ελλάδα, για να σμίξουν με τους Μακεδόνες αντάρτες.
Στο γεγονός αυτό, συνετέλεσε και το ότι ο Παύλος Μελάς, καταγόμενος από μεγάλη και πλούσια αθηναϊκή οικογένεια, παντρεμένος με δύο μικρά παιδιά, τα εγκατέλειψε όλα για τον Αγώνα.
Ποιος ήταν όμως ο Παύλος Μελάς;
Ο Παύλος Μελάς γεννήθηκε στην Μασσαλία. Το 1886 μπήκε στην ΣΣΕ και απεφοίτησε ως Ανθλγός (ΠΒ). Το 1892 παντρεύτηκε την κόρη του Μακεδόνα (Βογατσικό Καστοριάς) Στέφανου Δραγούμη (πατέρα του Ίωνα), Ναταλία και δύο παιδιά, τον Μίκη και την Ζέζα.
Ο Στεφ. Δραγούμης, διετέλεσε Πρωθυπουργός και Υπουργός.
Το Βασιλικό Διάταγμα αποφοιτήσεως του Παύλου Μελά από την Σχολή Ευελπίδων
Στην φωτογραφία του 1926 που ακολουθεί, φαίνεται ο Πρώτος τάφος του Παύλου Μελά στην Στάτιστα, με τις γυναίκες, που είχαν φροντίσει τον νεκρό ήρωα.
Ο δεύτερος τάφος του Παύλου Μελά, στην Καστοριά στον περίβολο του Ι.Ν. Παμμ. Ταξιαρχών, με τους Μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη και τον Πρωτοσύγκελο Πλάτωνα, να ψέλνουν Τρισάγιο.
Ιδιαίτερη ένταση, είχε ο Αγώνας στην Δυτ. Μακεδονία και ιδιαίτερα στο Βιλαέτι του Μοναστηρίου, το οποίο περιελάμβανε γενικώς την περιοχή Μοναστηρίου, Φλωρίνης, Καστοριάς και Κοζάνης.
Το Μοναστήρι ήταν:
α. Έδρα Τουρκικού ΣΣ.
β. Έδρα του Ελληνικού Προξενείου.
γ. Άτυπο αρχηγείο για τα μαχόμενα Ελληνικά Τμήματα στην περιοχή και
δ. Έδρα της Βουλγαρικής προπαγάνδας για ολόκληρη σχεδόν την Μακεδονία.
Συνεπώς το Βιλαέτι ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ, δηλαδή στην ουσία η ευρύτερη Δυτική Μακεδονία, αποτελούσε σφοδρό πεδίο ανταγωνισμού, μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων.
Σκληρότατος ήταν επίσης ο αγώνας στην ελώδη, τότε, Λίμνη των ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ, σημείο Στρατηγικής σημασίας, για τον έλεγχο των συγκοινωνιών προς Θεσσαλονίκη και προς βορρά.
Εκεί αγωνίσθηκε ο Ανθλγός Τέλος Αγαπηνός (Καπετάν Άγρας)
Ο Τέλος Άγρας, συνελήφθη δολίως, ενώ είχε κληθεί για συζητήσεις για παύση εχθροπραξιών, τον Ιούνιο του 1907, και απαγχονίστηκε από τους Βουλγάρους έξω από την Έδεσσα
Τον αγώνα στην Λίμνη των Γιαννιτσών, περιγράφει θαυμάσια η Πηνελόπη Δέλτα στα «Μυστικά του Βάλτου».
Άλλες ηρωικές μορφές του Μ.Α. υπήρξαν ο Υπομοίραρχος Σπηρομήλιος, ο Υπλγός Μαζαράκης και ο Λγός Μωραϊτης. Επίσης οι Γεώργιος Κατεχάκης, υπαρχηγός των Σωμάτων Δυτ. Μακεδονίας και ο Ανθλγός Σουλιώτης Νικολαϊδης, που οργάνωσε τον πληθυσμό της Θεσσαλονίκης και μια πληθώρα άλλων.
Από το 1906, ο Τουρκικός Στρατός ανέλαβε συντονισμένες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις και περιόρισε αισθητά την δράση, των ενόπλων ομάδων Ελληνικών και Βουλγαρικών.
Στις 11 Ιουλίου 1908, εκδηλώνεται το Κίνημα των Νεότουρκων
Έτσι το 1909 λήγει θεωρητικώς ο Μακεδονικός Αγώνας, (διότι Ουσιαστικώς, συνεχίζεται μέχρι σήμερα), ο οποίος παρά τις θυσίες και το αίμα, αποδείχθηκε πολύτιμος για τον Ελληνισμό.
Διότι τα στελέχη του Ελληνικού Στρατού, απέκτησαν:
– Εμπειρίες
– Οργανωτικές ικανότητες και
– Γνώση του χώρου της Μακεδονίας
Οι γνώσεις αυτές, θα εξαργυρωθούν αργότερα, στους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους.
Παραλλήλως, ανέκτησαν τον σεβασμό και την εμπιστοσύνη του Ελληνικού λαού, ανυψώνοντας το πολεμικό φρόνημα, που είχε καταρρακώσει ο προηγηθείς ατυχής Ελληνοτουρκικός πόλεμος του1897.
Ο αείμνηστος Σαράντος Καργάκος, είχε χαρακτηρίσει τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 «ευτυχή» και όχι «ατυχή», διότι χάρη σ’ αυτόν αφυπνίσθει η μονίμως και μακαρίως υπνώτουσα πολιτική ηγεσία της εποχής (και κάθε εποχής…) και αντελήφθει ότι χωρίς ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις, δεν είναι δυνατόν να επιζήσει το νεόδμητο Ελληνικό Κράτος.
Φέτος, 116 χρόνια, από της ενάρξεως του Μακεδονικού Αγώνα, βρίσκει την Πατρίδα μας μπλεγμένη σε πολύ δύσβατα μονοπάτια. Με μια οικονομία εντελώς ξεχαρβαλωμένη και μία ηγεσία να αυτοσχεδιάζει ακόμη και στα Εθνικά Θέματα Τελευταία θεαματική πατάτα η ανακοίνωση για την σύρραξη Αρμενίας – Αζερμπαϊτζάν: «Καλούμε όλα τα μέρη να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, να προβούν σε άμεση παύση των εχθροπραξιών και να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων». Έβαλαν λοιπόν τα σαΐνια του ΥΠΕΞ στην ίδια μοίρα τους φανατικούς τουρκόφιλους Αζέρους με τους φανατικούς (μέχρι πότε) φιλέλληνες Αρμενίους, προκαλώντας την δικαιολογημένη οργή του Κασπάρ Καραμπετιάν, (Πρόεδρος της Αρμενικής Εθνικής Επιτροπής Ευρώπης), που τόνισε: «Αν αυτή είναι η πολιτική σας (σ.σ. η ποια;;;), μην έχετε το θράσος να ζητάτε τους άλλους ν’ αποφεύγουν τις ίσες αποστάσεις, όταν μας προκαλεί η Τουρκία».
Παραζαλισμένη η κυβέρνηση, έχει χάσει τη μπάλα και πλέον δεν γνωρίζει ποιοι είναι οι πραγματικοί φίλοι μας και ποιοι μας δουλεύουν και δεν βλέπω και κανένα Παύλο Μελά στον ορίζοντα.
Όμως ας τελειώσουμε ανάλαφρα, με μία γελοιογραφία του Γιάννη Δερμεντζόγλου, που τα λέει όλα.
ΥΓ: Κλείνοντας θα ήθελα να υποβάλω μια θερμή παράκληση σε όλους τους Έλληνες. Αρνηθείτε αυτό το τερατούργημα που Κύριος οίδε ποια σκοτεινά συμφέροντα το επέβαλαν. Μη περιμένετε ούτε από την νυν κυβέρνηση ούτε από την νυν αντιπολίτευση, κάποια πατριωτική στάση. Αντισταθείτε σεις. Δεν υπάρχει «Βόρεια Μακεδονία». Υπάρχουν μόνο «Σκόπια» κι’ έτσι και μόνον έτσι θα πρέπει να τα αποκαλούμε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου