ΑΟΖ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΙΤΑΛΙΑΣ : ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ - Ο ΧΑΡΤΗΣ ΛΕΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ

Του Άγγελου Συρίγου

Αν.καθηγητού Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

 

Τις τελευταίες ημέρες εξελίσσεται μία έντονη παραφιλολογία σχετικώς με την συμφωνία Ελλάδος-Ιταλίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ του Ιονίου. Επειδή η δημόσια συζήτηση κινδυνεύει να δηλητηριαστεί, καλό είναι να επισημανθούν τα ακόλουθα δεδομένα:

 

Τεχνικά στοιχεία της οριοθετήσεως: Η οριοθετική γραμμή για την ΑΟΖ έχει μήκος 268 ναυτικών μιλίων (311 χλμ.). Ακολουθεί την προηγούμενη οριοθέτηση για την υφαλοκρηπίδα που συμφωνήθηκε το 1977. Βασίζεται σε 16 σημεία που ξεκινούν βορειοδυτικά της νήσου Οθωνοί (σημείο 1) και καταλήγουν νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου (σημείο 16). Η θάλασσα στη συγκεκριμένη περιοχή είναι πολύ βαθιά.

Εκτός από το βόρειο τμήμα δυτικά των Οθωνών και της Κέρκυρας, που τα βάθη είναι γύρω στα 800 μέτρα, στην υπόλοιπη περιοχή τα βάθη κινούνται μεταξύ 3.500 και 4.000 μέτρων. Με τη σημερινή τεχνολογία (και τις χαμηλές τιμές πετρελαίου) τα βάθη είναι εντελώς απαγορευτικά για εκμετάλλευση. Στο βόρειο τμήμα της οριοθετήσεως οι εκατέρωθεν ακτές απέχουν 42 ναυτικά μίλια (78 χλμ). Στο νότιο τμήμα οι ιταλικές ακτές απέχουν από τις ελληνικές 332 ναυτικά μίλια (615 χλμ).

Μέθοδος χαράξεως: Η χάραξη έγινε επί τη βάσει της μέσης γραμμής που αποτελεί βασική θέση της Ελλάδας (αλλά και της Ιταλίας). Η χάραξη είναι απλουστευμένη (εξ ου και τα μόλις 16 σημεία), όπως συνηθιζόταν την εποχή που χαράχθηκε το όριο της υφαλοκρηπίδας το 1977.

Επήρεια των νησιών: Όλα –και όταν λέμε όλα εννοούμε όλα– τα νησιά στην περιοχή έχουν επήρεια επί τουορίου. Για την ακρίβεια, το όριο από ελληνικής πλευράς έχει βασιστεί αποκλειστικώς και μόνον σε νησιά. Αυτό φαίνεται και από τα σημεία από τα οποία έχει χαραχθεί το όριο:

• Σημεία 1-3 στους Οθωνούς.
• Σημείο 4 στην ακατοίκητη νησίδα Πλατειά έξω από το νησί Μαθράκι.
• Σημείο 5 στην Κέρκυρα.
• Σημεία 6 -10 στην Κεφαλλονιά.
• Σημεία 11-12 στην ακατοίκητη νησίδα Άγιος Ιωάννης έξω από την Ζάκυνθο.
• Σημεία 13-16 στη νήσο Στραμφάνη (με έναν κάτοικο στην απογραφή του 2011) του συμπλέγματος των Στροφάδων που αποτελείται και από το ακατοίκητο νησί Αρπύια.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι όλα τα νησιά της περιοχής, περιλαμβανομένων και κάποιων ακατοίκητων έχουν ληφθεί υπ’ όψιν στην οριοθέτηση. Αυτό το στοιχείο, μέχρι στιγμής, δεν έχει αναφερθεί στον δημόσιο διάλογο.

Μειωμένη επήρεια; Σε τρεις περιοχές της οριοθετικής γραμμής υπάρχει μειωμένη επήρεια. Λέγοντας μειωμένη επήρεια εννοούμε ότι αντί το όριο να ακολουθεί τη μέση γραμμή έχει μετατοπισθεί εις βάρος του ενός ή του άλλου κράτους. Σε αντίθεση με όσα λέγονται, όμως, η μειωμένη επήρεια αφορά τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία!

Πιο συγκεκριμένα μειωμένη επήρεια έχουμε: Πρώτον, στην περιοχή των Στροφάδων (σημείο 16) όπου το όριο έχει μετατοπισθεί εις βάρος της Ελλάδος κατά 2,75 ναυτικά μίλια (3,7 χλμ). Δεύτερον, στην περιοχή των Οθωνών (σημείο 1) όπου το όριο βρίσκεται κατά 1,4 ν.μίλια (2.600 μέτρα) πιο κοντά στους Οθωνούς.

Δεν έχει όμως ακουστεί μέχρι σήμερα ότι στα σημεία 7 και 8 το όριο έχει μετατοπισθεί εις βάρος της Ιταλίας στην Καλαβρία από 0,5 ν.μίλια (900 μέτρα) έως 2,8 ν. μίλια (5.200 μέτρα) και υπέρ της Κεφαλονιάς. Δηλαδή ένα νησί (η Κεφαλονιά) εμφανίζεται να έχει περισσότερη θαλάσσια έκταση εν συγκρίσει προς μία ηπειρωτική ακτή! Κατ’ ουσίαν, οι εκατέρωθεν απώλειες Ελλάδος και Ιταλίας σχεδόν ισοφαρίζονται στο σύνολο της οριοθετικής γραμμής.

Άλλο όριο για υφαλοκρηπίδα και άλλο για ΑΟΖ; Ένα άλλο σημείο που έχει ακουσθεί τις τελευταίες ημέρες ήταν θα έπρεπε να διαπραγματευτούμε άλλο όριο για την ΑΟΖ εν σχέσει προς το όριο της υφαλοκρηπίδας του 1977. Προφανώς το πάθημα με τον εναέριο χώρο των 10 ναυτικών μιλίων και τα 6 ναυτικά μίλια των χωρικών υδάτων δεν μας έχει γίνει μάθημα. Θέλουμε να το επαναλάβουμε στο Ιόνιο; Στη διεθνή πρακτική ο κανόνας είναι πως το όριο της ΑΟΖ ακολουθεί προϋπάρχον όριο υφαλοκρηπίδας. Αλλιώς θα αντιμετωπίζαμε μία σχιζοειδή κατάσταση η ΑΟΖ που περιλαμβάνει υφαλοκρηπίδα και θαλάσσια ύδατα να έχει διαφορετικό όριο από την υφαλοκρηπίδα!

Οι Τούρκοι κι εμείς: Για δεύτερη φορά σε σύντομο χρονικό διάστημα γίνεται αντιληπτό ότι οι Τούρκοι παρακολουθούν στενά τα τεκταινόμενα στο εσωτερικό της χώρας (η πρώτη φορά ήταν κατά τα γεγονότα που προηγήθηκαν του τριημέρου της Καθαράς Δευτέρας στον Έβρο). Τα σχόλια Τσαβούσογλου για τη συμφωνία αποτελούσαν σταχυολογήματα όσων ακούγονται στον ελληνικό δημόσιο διάλογο.

Ας είμαστε εφ’ εξής λίγο πιο προσεκτικοί σε όσα λέμε διότι τα ακούνε και άλλοι…

Syrigos.gr
https://www.syrigos.gr/2020/06/13/%ce%b1%ce%bf%ce%b6-ellada-italia/