ΣΥΝΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗ : ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ, ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΜΙΣΑΚΑ

Του Άγγελου Συρίγου
αναπληρωτή καθηγητή διεθνούς δικαίου και εξωτερικής πολιτικής στο Πάντειο πανεπιστήμιο.

Το 1974-75 η Άγκυρα διαπίστωσε ότι οι διεκδικήσεις της έναντι της Ελλάδος δεν είχαν ισχυρή βάση στο διεθνές δίκαιο. Έκτοτε με συστηματικό τρόπο κινήθηκε σε δύο άξονες. Αρχικά επιχείρησε να εμποδίσει την Αθήνα να ασκήσει τα δικαιώματα που της παρείχε το διεθνές δίκαιο. Εδώ εντάσσεται και η απειλή ότι η αύξηση των ελληνικών χωρικών υδάτων συνιστά casus belli. Παγώνοντας το υφιστάμενο νομικό καθεστώς, διατηρεί ισχυρή την πιθανότητα να διεκδικήσει αυτά που θέλει στο μέλλον υπό όρους που δεν θα καθορίζονταν από το διεθνές δίκαιο αλλά από την ισχύ της.

Σε αυτή τη λογική εντάσσεται και η οριοθέτηση της θαλάσσιας περιοχής νοτίως της Κρήτης με τη Λιβύη. Είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία δεν προσπαθεί να ερμηνεύσει κάτι υφιστάμενο, αλλά δημιουργεί ένα νέο καθεστώς. Μπορεί να είναι εντελώς παράνομο αλλά η Τουρκία θα το κάνει σημαία της ως τμήμα της δικής της "νομιμότητας".

Σε αυτόν τον δεύτερο άξονα εντάσσεται και η ιδέα περί συνεκμεταλλεύσεως που ανάγεται στο 1975. Τότε η Άγκυρα πρότεινε κοινή εκμετάλλευση όλης της αιγαιακής υφαλοκρηπίδας. Κάθε χώρα θα εκμεταλλευόταν κατ’ αποκλειστικότητα τις πλουτοπαραγωγικές της πηγές μόνον εντός των χωρικών της υδάτων, δηλαδή εντός έξι μιλίων από τις ακτές της. Αυτό κάλυπτε το ήμισυ του Αιγαίου. Το υπόλοιπο ήμισυ, που είναι ανοιχτή θάλασσα, θα αποτελούσε ζώνη κοινής εκμεταλλεύσεως ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία.

Η Ελλάδα απορρίπτει την τουρκική πρόταση

 

Τα ωφελήματα από την εκμετάλλευση αυτής της ζώνης θα διανέμονταν εξ ίσου ανάμεσα στα δύο κράτη, ή σε ποσοστά προσυμφωνημένα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ενώ η Τουρκία δικαιούται ένα περιορισμένο τμήμα υφαλοκρηπίδας κατά μήκος των τουρκικών παραλίων στο Αιγαίο, δια της συνεκμεταλλεύσεως ευελπιστούσε ότι θα αποκτήσει ένα σημαντικό ποσοστό. Επιπλέον, θα είχε δικαιώματα σε οποιοδήποτε κοίτασμα υδρογονανθράκων βρισκόταν πέραν των χωρικών υδάτων ακόμη και αυτά στον Θερμαϊκό Κόλπο ή ανάμεσα στην Πελοπόννησο και την Κρήτη.

Η Ελλάδα απέρριψε αμέσως την τουρκική πρόταση. Η ελληνική θέση διατυπώθηκε επισήμως στη Βουλή στις 21 Σεπτεμβρίου 1976 από την τότε ελληνική κυβέρνηση. Βασίζεται στις εξής τρεις προϋποθέσεις:

• Οι δύο χώρες θα οριοθετούσαν την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου.
• Μετά την οριοθέτηση θα μπορούσε να δημιουργηθεί περιορισμένη ζώνη κοινής εκμεταλλεύσεως,  μόνον εκατέρωθεν του ορίου των δύο υφαλοκρηπίδων που θα περιελάμβανε τμήματα υφαλοκρηπίδας και από τις δύο χώρες.
• Οι πλουτοπαραγωγικές πηγές που θα ανακαλύπτονταν σε αυτή τη ζώνη, θα ήσαν εκ των προτέρων μοιρασμένες βάσει συγκεκριμένων ποσοστών.

 Έκτοτε αυτές οι προϋποθέσεις παραμένουν η βάση των ελληνικών θέσεων. Επιπλέον έχουν επιβεβαιωθεί και από τη σχετική διεθνή πρακτική. Πρώτα χαράσσεται το όριο της υφαλοκρηπίδας (ή της ΑΟΖ). Εάν βρεθούν κοιτάσματα που βρίσκονται πάνω στο όριο, μία από τις λύσεις που ακολουθούνται είναι η συνεκμετάλλευση. Τα παραδείγματα είναι πολλά: Αυστραλία-Ανατολικό Τιμόρ, Ιράν-Κουβέιτ και στην περιοχή μας Κύπρος-Αίγυπτος.


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟΥ ΑΡΘΡΟΥ ΣΤΟ SLPRESS
https://slpress.gr/ethnika/synekmetalleysi-ta-dika-toys-dika-toys-ta-dika-mas-misaka/