Του Ιωάννη Καργάκου
499 π.Χ. Ξεκινά η επανάσταση των ιωνικών πόλεων κατά του Πέρση
Βασιλιά Δαρείου του Υστάσπου. Οι Ίωνες καταλαμβάνουν τις Σάρδεις δεν
μπορούν όμως να κυριεύσουν την ακρόπολη. Απώλεια μοιραία, αφού οι Πέρσες
ανασυντάσσονται και νικούν τους Ίωνες στην Έφεσσο. Ο στόλος των Ιώνων,
διοικούμενος άσχημα, χωρίς πειθαρχία και συνοχή και λόγω της λιποταξίας
κάποιων πόλεων, συντρίβεται άδοξα στη ναυμαχία της Λάδης (494 π.Χ.). Από
την αχλύ της θαλασσοταραχής ξεπηδούν τρία φωκαϊκά και τρία φοινικικά
πλοία. Αυτά δεν γύρισαν ποτέ στην Ιωνία. Έμειναν στη Σικελία κι έγιναν
πειρατικά.
Αρχηγός τους ο Διονύσιος από τη Φώκαια. Ο Φωκαέας
στρατηγός επικεφαλής τριών μόνο τριήρεων συμπαρατάχθηκε με τους άλλους
Ίωνες στη Λάδη. Όταν εμφανίστηκε ο περσικός στόλος, διπλάσιος σε δύναμη,
οι Ίωνες σκέφτηκαν να αποχωρήσουν.
Στη συνέλευση των στρατηγών,
όπου θα λαμβανόταν η τελική απόφαση, ο Διονύσιος έπεισε τους υπολοίπους
όχι μόνο να παραμείνουν, αλλά και να του αναθέσουν την αρχηγία. Σύμφωνα
με τον Ηρόδοτο, είπε τα παρακάτω λόγια: «Τώρα βρισκόμαστε στην κόψη του
ξυραφιού ή να ελευθερωθούμε ή να μείνουμε δούλοι και μάλιστα αποστάτες
δούλοι. Εάν εκπληρώσετε το καθήκον σας, αυτό θα αποβεί τώρα επίπονο για
σας, αλλά στο τέλος θα ελευθερωθείτε νικώντας τον εχθρό. Εάν όμως
επιμείνετε στην παρούσα μαλακία ( έτσι στο πρωτότυπο = εκθήλυνση,
αδυναμία, νωθρότητα) και αταξία, ουδεμία ελπίδα έχετε να μην σας
τιμωρήσει ο Δαρείος λόγω της αποστασίας σας. Ακολουθήστε με, λοιπόν,
και τεθείτε υπό την ηγεσία μου. Και εγώ, εάν οι θεοί είναι δίκαιοι, σας
υπόσχομαι πως δεν θα μας επιτεθούν οι εχθροί. Αλλά κι αν επιτεθούν, θα
τους αποδεκατίσουμε».
Οι Ίωνες όντως επείσθησαν. Εγκατέλειψαν τις
αναπαυτικές σκηνές τους στην παραλία της Λάδης, ανέβηκαν στα πλοία και
υπεβλήθησαν από τον Διονύσιο σε κοπιαστικές ασκήσεις. Κωπηλάτες και
οπλίτες γυμνάζονταν στα καταστρώματα. Και όταν τελείωνε η εκπαίδευση, τα
πλοία έμεναν επ’ αγκυρών και τα πληρώματα στα πλοία, αντί, όπως
πρωτύτερα, τα πλοία να ανασύρονται στην παραλία και τα πληρώματα να
αποσύρονται στη στεριά. Μόλις επτά ημέρες άντεξαν τη σκληρή εκπαίδευση
κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο κι άρχισαν να γογγύζουν κατά του
επηρμένου εκείνου Φωκαέα που, έχοντας 3 μόνο πλοία, επέβαλε τη θέλησή
του σε ολόκληρο τον στόλο, προκαλώντας τους αφόρητα δεινά. Διότι,
προσθέτανε, πολλοί ήδη αρρώστησαν και περισσότεροι σίγουρα θ’
αρρωστήσουν σε λίγο. «Αλήθεια, φώναξαν, προτιμότερη από τα γυμνάσια και
την ταλαιπωρία η περσική δουλεία και κάθε άλλη συμφορά. Γι’ αυτό τα
παρατάμε». Και πράγματι σταμάτησαν να υπακούν τον Διονύσιο, έστησαν τις
σκηνές τους στο νησί και χαλάρωναν σε αυτές, απολαμβάνοντας τη σκιά, την
ανάπαυση και τις απράγμονες συζητήσεις. Αλλά επρόκειτο να τιμωρηθούν
γι’ αυτή τους τη ραθυμία.
Από κείνη τη στιγμή στο ιωνικό
στρατόπεδο κυριάρχησε η αταξία και η δυσπιστία. Κάποιοι βλέποντας ότι
έτσι έχουν τα πράγματα, μετάνιωσαν που δεν δέχτηκαν τις συμβιβαστικές
προτάσεις του Δαρείου. Δύο ελληνικές μοίρες λιποτάκτησαν την ώρα της
ναυμαχίας. Ξεχώρισαν όμως οι Χίοι, πιστοί στον όρκο τους, προκαλώντας
αλλά και παθαίνοντας τρομερές απώλειες. Διέπρεψε και ο Διονύσιος ο
Φωκαεύς, που με τα 3 δικά του πλοία συνέλαβε 3 φοινικικά. Θεωρώντας ότι η
πατρίδα του, η Φώκαια, θα υποκύψει αμέσως στην περσική κυριαρχία, δεν
επέστρεψε σε αυτήν. Λεηλάτησε τα φοινικικά παράλια που ήταν αφύλακτα,
αφού ο φοινικικός στόλος ήταν ακόμη στη Λάδη, και έπειτα πήγε στη
Σικελία, όπου έδρασε ως πειρατής κατά των Καρχηδονίων και των Τυρρηνών,
μη βλάπτοντας ποτέ Έλληνες.
Ο Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος στην
«Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» σημειώνει: «Και το παράδοξο είναι ότι
ουδείς εκ των άλλων στρατηγών, των μεγαλυτέρων μοιρών, της Μιλήτου, της
Σάμου, της Χίου ή της Λέσβου, ανέλαβε να υποστηρίξει τον Φωκαέα
Διονύσιον. Και σχολιάζει πιο κάτω: Η δυστυχής εκείνη ιωνική επανάστασις
παρίστησιν ( = φανερώνει) εντελή έλλειψιν ανδρών αξίων να κυβερνήσωσιν
αυτήν». Εμείς θα προσθέταμε ταπεινά ότι φανερώνει και παντελή έλλειψη
ανδρών άξιων να κυβερνηθούν από άξιους άνδρες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου