ΚΙΤΣΟΣ ΜΑΛΤΕΖΟΣ Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΠΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΜΕΛΗ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΤΗΝ 1 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1944

Από το βιβλίο του Πέτρου Μακρή-Στάϊκου: "Κίτσος Μαλτέζος, ο αγαπημένος των Θεών"

Ο Κίτσος Μαλτέζος γεννήθηκε στις 14 Αυγούστου του 1921, και ήταν ο τελευταίος απόγονος του μεγάλου στρατηγού Μακρυγιάννη. Πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια, λόγω των έντονων προστριβών των γονέων του, που τελικά χώρισαν το 1935. Την κηδεμονία του ανέλαβαν ο παππούς του Γεώργιος Μαλτέζος και η γιαγιά του Αικατερίνη, αφού οι γονείς του ήταν αποδεδειγμένα ακατάλληλοι.

Σχολείο πήγε στην σχολή Μακρή, οι μαθητές της οποίας προέρχονται κυρίως από τα μεσαία και υψηλότερα κοινωνικά στρώματα. Από την εφηβική ηλικία ακόμη διαβάζει Νίτσε. Μαθαίνει έτσι να περιφρονεί το φτηνό και το ασήμαντο, να αποστρέφεται το ανόητο και το επιφανειακό, να απεχθάνεται το συμβατικό και το υποκριτικό. Ήταν σχετικά απόμακρος και μυστικοπαθής, αλλά με σαφείς ηγετικές και πνευματικές ικανότητες.

 Το 1938 εντάσσεται στην ΕΟΝ. Είναι αξιοσημείωτο ότι ήταν από τους ελάχιστους μαθητές της σχολής Μακρή που πήγαν στην ΕΟΝ, καθώς αυτή η οργάνωση νεολαίας που ίδρυσε ο Ιωάννης Μεταξάς, στηριζόταν κυρίως σε γόνους εργατών, αγροτών και γενικότερα χαμηλών κοινωνικών στρωμάτων. Γίνεται λοχίτης (κάτι σαν λοχαγός) της ΕΟΝ και ξεχωρίζει για την άψογη εκτέλεση των καθηκόντων του και τις οργανωτικές του ικανότητες.

Τον Οκτώβρη του 1940, λίγες μέρες πριν την έναρξη του ελληνοϊταλικού πολέμου, ο Μαλτέζος πετυχαίνει στις εισαγωγικες εξετάσεις και μπαίνει στην Νομική. Ζητάει, όπως και πολλοί συνομήλικοί του, να καταταγεί εθελοντής αλλά κανείς τους δεν γίνεται δεκτός λόγω ηλικίας. Αρκείται στην σύνταξη προκηρύξεων και στο μοίρασμά τους.

Μετά έρχεται η Κατοχή. Μες στον δύσκολο χειμώνα του 1941-42 ο Μαλτέζος αποφασίζει να ενταχθεί σε αντιστασιακή οργάνωση. Εντάσσεται στην ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαίων Ελλάδος), που ήταν ουσιαστικά το νεολαιίστικο παράρτημα του ΕΑΜ!!! Σε πολλούς αυτό μπορεί να προκαλεί έκπληξη, αλλά για τα δεδομένα της εποχής του κάθε άλλο παρά σπάνιο ήταν.

Το καθεστώς Μεταξά και ειδικότερα η ΕΟΝ, δεν είχε δώσει (ή δεν πρόλαβε να δώσει) το απαιτούμενο βάρος στην ιδεολογική κατάρτιση των νέων, αλλά στηριζόταν κυρίως στον αυθόρμητο πατριωτισμό τους και το εθνικό τους φρόνημα. Έτσι, ένας νέος με πατριωτικές αντιλήψεις αλλά χωρίς ιδεολογική κατάρτιση, μπορούσε εύκολα, κατά την διάρκεια της Κατοχής, να παρασυρθεί από το δήθεν πατριωτικό προσωπείο των κομμουνιστών και να ενταχθεί στο ΕΑΜ. Ένας ακόμη λόγος ήταν ότι το ΕΑΜ ήταν πολύ πιο οργανωμένο και είχε τον κατάλληλο συνωμοτικό μηχανισμό, λόγω ΚΚΕ,  για να προσελκύει και να στρατολογεί μέλη. 

 
Η εξέλιξή του μες στην ΟΚΝΕ είναι ταχύτατη. Αναλαμβάνει καθήκοντα καθοδηγητή για τα νέα μέλη και τον Ιούνιο του 1942 τοποθετείται εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου σε μία τριμελή επιτροπή που συντόνιζε τις ενέργειες της ΟΚΝΕ στα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Τον αποκαλούν "Κόκκινο Τσάρο" χάρη στις ικανότητές του.

Από το φθινόπωρο του 1942 στα πανεπιστήμια έχουν ήδη αρχίσει να διαφαίνεται η αντιπαλότητα μεταξύ των φοιτητικών παρατάξεων. Από την μία πλευρά οι οργανώσεις-παραρτήματα του ΕΑΜ (ΟΚΝΕ, ΕΑΜ Νέων) και από την άλλη οι εθνικές αντιστασιακές οργανώσεις (ΠΕΑΝ, Ιερά Ταξιαρχία κ.α). Ο Μαλτέζος δεν αντέχει να βλέπει τον ενδοελληνικό σπαραγμό με διαρκείς ξυλοδαρμούς, δεν συμφωνεί με την εμφυλιοπολεμική τακτική της ΟΚΝΕ και καταλαβαίνει ότι πλέον οι πρωταρχικοί σκοποί της οργάνωσής του έχουν αλλοιωθεί. Αυτά στα οποία πίστεψε δεν έχουν την παραμικρή ελπίδα πραγμάτωσης. Καταλαβαίνει ότι απλά τον χρησιμοποιούν για να πετύχουν στόχους που δεν έχουν καμμία σχέση με τις δικές του επιδιώξεις. Εκείνος δεν επιθυμεί μία σοβιετική Ελλάδα, αλλά μία μεγάλη και ελεύθερη Ελλάδα με κοινωνική δικαιοσύνη.

Έτσι, τον Γενάρη του 1943 αποχωρεί από την ΟΚΝΕ. Οι κομμουνιστές, αμέσως μετά την αποχώρησή του, βγάζουν την φήμη ότι είναι ρουφιάνος των Ιταλών, αλλά η κατηγορία αποδεικνύεται αβάσιμη και ψευδής. Η διάθεσή του όμως για δράση είναι ακόρεστη. Τον Μάρτιο του 1943 εντάσσεται στην ΡΑΝ, μία ένοπλη εθνική αντιστασιακή οργάνωση που ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1943 και το όνομα της παρέπεμπε στις δίκαιες διεκδικήσεις του Ελληνισμού (Ρωμυλία - Αυλών - Νήσοι). Η ΡΑΝ συνεργάζεται στενά με την Χ του Γρίβα, τον ΕΔΕΣ Αθηνών, την ΠΕΑΝ, το Εθνικό Κομιτάτο, την Τρίαινα και άλλες εθνικές οργανώσεις. Ζητεί οπλισμό από τους "Συμμάχους", αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Τελικώς θα αγοράσει κάποια όπλα από τους Ιταλούς όταν πλέον αυτοί αποχωρούσαν τον Σεπτέμβριο του 1943 από την Ελλάδα αφού είχαν συνθηκολογήσει.

Ο Μαλτέζος, γνωρίζοντας πλέον από πρώτο χέρι τις μεθόδους των κομμουνιστών, τους κατηγορεί ανοικτά για προδοσία του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνος, διαφθορά της νεολαίας, εμφυλιοπολεμική τακτική. Η παρουσία του από μόνη της είναι ικανή για να προσελκύσει αρκετό κόσμο στην εθνικές οργανώσεις, και αυτό δεν αργεί να φανεί στα αποτελέσματα των φοιτητικών εκλογών, που διεξάγονται φυσικά εν μέσω συγκρούσεων με πολλούς τραυματίες εκατέρωθεν.

Το φθινόπωρο του 1943 γράφει και κυκλοφορεί το δοκίμιό του: "Για την Ελλάδα που έρχεται", ένα συνοπτικό πολιτικό μανιφέστο. Σε αυτό απορρίπτει την βασιλεία ως ξενόφερτη και βλαβερή για την Ελλάδα, καταδικάζει τόσο την καπιταλισμό όσο και τον κομμουνισμό και γενικότερα την υλιστική στάση ζωής, τάσσεται υπέρ του κρατικού ελέγχου σε μεγάλες επιχειρήσεις και ιδιαίτερα στις τράπεζες, και είναι υπέρ της προστασίας των μικροϊδιοκτητών.
 
Την ίδια εποχή, οι εμφύλιες διαμάχες κλιμακώνονται, τόσο στα βουνά, όσο και στην Αθήνα. Οι συγκρούσεις είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο. Οι κομμουνιστές νεολαίοι πλέον έχουν συνταχτεί στην ΕΠΟΝ, η οποία φυσικά ελέγχεται εξ'ολοκλήρου από το ΕΑΜ. Στα Πανεπιστήμια δραστηριοποιείται ενεργά ο ΕΣΑΣ (Εθνικός Σύνδεσμος Ανωτάτων Σχολών), μία φοιτητική οργάνωση με ξεκάθαρη αντικομμουνιστική και αντιδεξιά πολιτική γραμμή. Οι περισσότεροι φοιτητές από τις εθνικές οργανώσεις, και φυσικά ο Μαλτέζος, εντάχθηκαν στον ΕΣΑΣ.
 
Στις 11 Ιανουαρίου του 1944, Άγγλοι και Αμερικάνοι βομβαρδίζουν τον Πειραιά, με εκατοντάδες νεκρούς και τραυματίες. Ο ΕΣΑΣ κινητοποιείται άμεσα και αναλαμβάνει την περίθαλψη των τραυματιών στον χώρο του Πολυτεχνείου, του Πανεπιστημίου κ.α. Ο Μαλτέζος έχει ενεργό συμμετοχή, κινητοποιεί πολύ κόσμο και για μία ακόμη φορά αποδεικνύει τις ηγετικές και οργανωτικές του ικανότητες. Οι κομμουνιστές μένουν στο περιθώριο και βλέπουν τις εθνικές οργανώσεις, με ηγέτη τον Μαλτέζο (τον πρώην "δικό" τους) να κυριαρχούν. Αντιλαμβάνονται ότι πλέον πρέπει να βγει από την μέση ο Κίτσος Μαλτέζος. Αποφασίζεται η εκτέλεσή του.
 
Ο οργανωτής της εκτέλεσής του ήταν ο φανατικός κομμουνιστής Άδωνις Κύρου, γόνος μίας μεγάλης και εύπορης αθηναϊκής οικογένειας. Ο πατέρας του, Αχιλλέας Κύρου ήταν εκδότης της γνωστής συντηρητικής εφημερίδας "Εστία". Η εκτέλεση του Μαλτέζου ανατίθεται στα αδέλφια Μικέ και Διονύση Κουρουνιώτη, μέλη του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας (ένοπλο φοιτητικό παράρτημα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ). Τον εκτελούν στις 1η Φεβρουαρίου 1944, με την βοήθεια και άλλων δύο κομμουνιστών. Ήταν μόλις 24 ετών...

Η κηδεία του γίνεται την επόμενη μέρα και πλήθος κόσμου συρρέει για να τον τιμήσει. Μετά την κηδεία του, το εξοργισμένο πλήθος, παθιασμένο για εκδίκηση επεδράμει στο Χημείο όπου βρίσκονται οι ΕΠΟΝίτες. Γίνονται ανελέητες συγκρούσεις και οι ΕΠΟΝίτες διαλύονται στους γύρω δρόμους.

Μαζί με τον Δημήτριο Ψαρρό, ο Κίτσος Μαλτέζος ήταν ίσως οι τραγικότερες μορφές της κατοχικής περιόδου. Αμφότεροι δολοφονήθηκαν από τους κομμουνιστές, επειδή ήταν άκρως επικίνδυνοι για τα σχέδια τους, δηλαδή την κατάληψη της εξουσίας. Η περίπτωση του Μαλτέζου είναι ακόμη πιο "σκοτεινή" για την αριστερά επειδή επρόκειτο για ένα πρώην δυναμικό στέλεχός της. Δεν μπορούσαν να χωνέψουν την δικαιολογημένη αποσκίρτησή του. Για τον λόγο αυτό, η επίσημη αριστερά τηρεί σιγή ιχθύος για τον Κίτσο Μαλτέζο. Ακόμα και αυτή η μεγάλη προσφορά του στην ΟΚΝΕ έχει διαγραφεί, σαν να μην πέρασε ποτέ από κει.

Στην πραγματικότητα βέβαια, ο Κίτσος Μαλτέζος ουδέποτε ταυτίστηκε με τους κομμουνιστές. Το πέρασμά του από την ΟΚΝΕ, ήταν απλά ένα στάδιο στην πολιτική διαδρομή ενός νέου ανθρώπου που ψάχνεται. Πρώτα ήταν στην μεταξική ΕΟΝ, μετά στην ΟΚΝΕ, μετά στην ΡΑΝ και στον ΕΣΑΣ.
 
Ο Μαλτέζος ήταν από τα πλέον προικισμένα παιδιά της γενιάς του, της γενιάς του '40. Η ζωή του ήταν γεμάτη δράση και αναζήτηση. Συνδύαζε με τον κατάλληλο τρόπο την προσήλωση στην Πατρίδα με τις αντιπλουτοκρατικές κοινωνιστικές του απόψεις. Επηρεάστηκε, όπως οι περισσότεροι συνομήλικοί του, από τα μεγάλα ευρωπαϊκά κινήματα του Μεσοπολέμου χωρίς όμως ποτέ να διαπράξει το λάθος της ξενομανίας και του μιμητισμού. Οραματιζόταν μία νέα Ελλάδα, απαγκιστρωμένη πλέον από το διεφθαρμένο προπολεμικό κατεστημένο.

Δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τις προσπάθειές του, καθώς δολοφονήθηκε νέος από τους κομμουνιστές. Έτσι, ο Μαλτέζος δεν πρόλαβε να δει την προδοσία των οραμάτων του από την μεταπολεμική δεξιά που καρπώθηκε -χωρίς να το δικαιούται- τα οφέλη από τους αγώνες του Μαλτέζου και της γενιάς του.

Η αριστερά τον δολοφόνησε. Η δεξιά γκρέμισε τα όνειρά του, έστω και μετά θάνατον. Η αριστερά τον διέγραψε από την μνήμη της. Η δεξιά τον αγνόησε. Αυτά ήταν λογικό να συμβούν, καθώς ο Κίτσος Μαλτέζος δεν άνηκε σε καμμία από τις δύο παρατάξεις. Άνηκε στο Έθνος του, στην Πατρίδα του, στον λαό του. Ουσιαστικά εξέφρασε την γνήσια εθνικιστική κοσμοαντίληψη, έστω και αν δεν πολυχρησιμοποιούσε τον όρο "εθνικισμός".

Για τους Έλληνες εθνικιστές, ο Κίτσος Μαλτέζος πρέπει να θεωρείται πρότυπο Ήρωα και αγωνιστή και σταθερό σημείο αναφοράς.

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ