Νομός Φλώρινας:
Ο ορυκτός πλούτος του νομού Φλωρίνης συνίσταται σε μεγάλα κοιτάσματα λιγνίτη, τα οποία έχουν σχηματισθεί δι' εγκλωβισμού φυτικών υλών στην μεγάλη λεκάνη, όπως επίσης στην νοτιωτέρα αυτής Λεκάνη της Πτολεμαΐδος. Η εκμετάλλευσίς των γίνεται δια των λιγνιτωρυχείων Αμυνταίου και Βεύης. Επίσης, στην περιοχή της Φλωρίνης ανεκαλύφθησαν τελευταίως στρώματα ξυλίτη και στην Λίμνη Χειμαδίτιδα, ως και εις τα βορείως αυτής τέλματα, εκτεταμένα στρώματα τύρφης.
Πέραν των ανωτέρω στερεών καυσίμων, σε διάφορα σημεία ενετοπίσθησαν μεταλλεύματα σιδήρου, χρωμίτου, μολύβδου, χαλκού και πλησίον του Αμυνταίου μαύρα μάρμαρα, τα οποία και εξάγονται (μεταξύ των Λιμνών Πετρών και Βεγορίτιδος).
Επίσης Δ. του Αμυνταίου, στο Ξινό Νερό, υπάρχει αλκαλική υδρανθρακική οξυπηγή, της οποίας το ύδωρ κυκλοφορεί στο εμπόριο εμφιαλωμένο.
Νομός Καστοριάς:
Ο ορυκτός πλούτος του νομού Καστοριάς είναι επουσιώδης και ουδέν μεταλλείο στην περιοχή του ευρίσκεται σε λειτουργία. Στον Απόσκεπο, Β. της Καστοριάς, υπάρχουν εμφανίσεις χαλκοπυρίτου (επίσης στο Σιδηροχώρι), στην Λεύκη (ΒΔ. της Καστοριάς) λιγνίτες, και σε άλλα σημεία χρωμίτες.
Νομός Κοζάνης:
Ο ορυκτός πλούτος Κοζάνης αντιθέτως είναι πολύ μεγάλος. Στην υψηλή Λεκάνη Κοζάνης - Πτολεμαΐδος (υψομ. 570 μ.), κατά το Τριτογενές και μεταγενεστέρως της Αλπικής πτυχώσεως, εντός βυθισμάτων της Πελαγονικής μάζας που τότε αποτελούσαν λίμνη, συνεγκεντρώθησαν μεγάλες ποσότητες φυτικών υλών, οι οποίες απανθρακώθηκαν και σήμερα αποτελούν πλούσια λιγνιτικά στρώματα. Η περιοχή αυτή, και η περιοχή της Λεκάνης της Μεγαλοπόλεως στην Αρκαδία Πελοποννήσου αποτελούν τα δύο μεγάλα λιγνιτοφόρα κέντρα της Ελλάδος.
Εκτός των λιγνιτών, στην περιοχή ευρίσκονται τα σημαντικώτερα κοιτάσματα χρωμίτου της Ελλάδος (Κοινότης Χρωμίου, και Μονή Ζαβέρδας Σιατίστης).
Επίσης στον Τρανόβαλτο υπάρχουν τα πλουσιώτερα κοιτάσματα της Ελλάδος σε αμίαντο.
Μαγγάνιο εμφανίζεται στο Λιβαδερό και το Σπήλαιο Σιατίστης, στην περιφέρεια Πτολεμαΐδος και Εμπορίου μολυβδαίνιο, στην Λιανή μαγνησίτης, στην περιοχή Κοζάνης βωξίτης, μεταξύ Σερβίων και Κοζάνης προσχωματικός χρυσός (για την εξόρυξη του όποιου τελευταίως γίνεται λόγος)(*), μάρμαρα σε Τρανόβαλτο, Μικρόβαλτο, και Ασπρόχωμα και σε άλλες περιοχές σιδηροπυρίτης, χαλκός και άργυρος.
Νομός Γρεβενών:
Ο ορυκτός πλούτος, Γρεβενών αν και το υπέδαφος της περιοχής δεν έχει ακόμη διερευνηθεί αρκετά, φαίνεται ότι δεν είναι τόσο ασήμαντο, όσο επιστεύετο παλαιότερα. Προς το παρόν όμως περιορίζεται στα μεταλλεία της Σκούμτσιας (κοινότητα Παναγίας) και σε συγκεντρώσεις αμιάντου στην περιφέρεια Ταξιάρχου, χαλκού και μολύβδου στην περιφέρεια Αβδέλλας και σε διάφορα άλλα σημεία σιδηροπυρίτου, μαγγανίου και λιγνίτου. Μία ένδειξις της υπάρξεως υπογείου πλούτου είναι και οι διάφορες ιαματικές πηγές. Εξ αυτών ουδεμία είναι αναγνωρισμένη και κατά συνέπειαν ούτε υπό εκμετάλλευσιν.
Νομός Πέλλας:
Ο ορυκτός πλούτος του νομού Πέλλας δεν έχει επαρκώς μελετηθεί και εμφανίζεται ως περιωρισμένος. Στην περιφέρεια Λουτρακίου (Αλμωπίας) και Γιαννιτσών εμφανίζεται σιδηροπυρίτης, στις περιφέρειες Βορεινό και Πευκωτό (Αλμωπίας), Άγρα και Φλαμπουριά (Εδέσσης) χρωμίτης, σε Σωτήρα και Κεχαγιά (Εδέσσης) μαγνησίτης, σε Έδεσσα τιτάνιο, σε Αριδαία και Γιαννιτσά μαγγάνιο και στην Παναγίτσα (Εδέσσης) φαιά μάρμαρα.
Πάντως κανένα μεταλλείο ή ορυχείο δεν ευρίσκεται εν εκμεταλλεύσει. Επίσης σε διάφορα σημεία του νομού ευρίσκονται περί τις 8 ιαματικές πηγές εκ των οποίων μόνον 3 στην κοινότητα Λουτρακίου (Αριδαίας) ευρίσκονται εν εκμεταλλεύσει.
Νομός Ημαθίας:
Ο ορυκτός πλούτος του νομού Ημαθίας παλαιότερα επιστεύετο ότι είναι επουσιώδης και ότι περιορίζεται σε ολίγες εμφανίσεις μαγγανίου και σιδηροπυρίτου στην περιοχή του Πολυδένδρου (ΒΔ. Πιέρια όρη), χρωμίτου πλησίον Βεργίνας, Ελαφίνας και Ναούσης και μαρμάρων, των οποίων κοιτάσματα υπό εκμετάλλευσιν ευρίσκονται στις περιοχές της Μικράς Σάντας και της Ντούρμανης.
Γεωτρήσεις όμως, που έγιναν στην προσχωσιγενή περιοχή των εκβολών του Λουδία - Αλιάκμονος, ανακάλυψαν φυσικά αέρια, τα οποία ως πιστεύεται, προέρχονται από ζώνη υδρογονανθράκων η οποία αρχίζει βορειότερα από την περιοχή της πεδιάδος Δ. της Θεσσαλονίκης και φθάνει νοτιώτερα της Κατερίνης!
Νομός Πιερίας:
Ο ορυκτός πλούτος του νομού Πιερίας φέρεται ως περιωρισμένος. Υπό εκμετάλλευσιν ευρίσκονται οι αλυκές Κίτρους, που κείνται ολίγον εσωτερικώς του ακρωτηρίου Αχεράδα και κατέχουν, από απόψεως παραγωγής άλατος, την 4η θέση στην χώρα μας, μετά από την Πολύχνιτο, την Τουρλίδα Μεσολογγίου και την Καλλονή Λέσβου.
Επίσης στον Άγιο Δημήτριο εμφανίζονται χρωμίτες (σ.σ.: τους εκμεταλλεύονταν και οι Γερμανοί επί Κατοχής), σε Κατερίνη και Μοσχοπόταμο λιγνίτες και στην περιοχή της Ελατοχωρίου, αλλά και αλλού, μάρμαρα. Οι σχετικές διερευνητικές γεωτρήσεις, που έγιναν κατά τα τελευταία έτη, ανακάλυψαν Ν. της Κατερίνης φυσικά αέρια και ενθαρρύνουν την άποψη ότι η περιοχή ανήκει στην ευρυτέρα πετρελαιοφόρο ζώνη, που αρχίζει προς Β. δυτικώς της Θεσσαλονίκης και καταλήγει Ν. προ του Ολύμπου.
Επίσης στην κοινότητα Ρυακίου εμφανίζονται δυο ιαματικές πηγές (Παλαιομονάστηρο και Άγιοι Θεόδωροι) τοπικής όμως σημασίας.
Νομός Κιλκίς:
Ο ορυκτός πλούτος του νομού Κιλκίς εμφανίζεται επουσιώδης, αν και δεν έχει επαρκώς ερευνηθεί. Η εκμετάλλευσις των ψηγμάτων χρυσού στον Γαλλικό Ποταμό (σ.σ.: Οι αρχαίοι τον έλεγαν γι' αυτό Εχέδωρο, επειδή είχε/έφερε δώρα), ως και του μολυβδαινίτου Β. της Αξιουπόλεως, απέβη αντι-οικονομική και εγκατελείφθη (του χρυσού από το 1962).
Ήδη έχουν επισημανθεί και εμφανίσεις χαλκού (σ.σ.: Άλλωστε μια πιθανή ετυμολογία της πόλεως Κιλκίς είναι εκ του Χαλκίς, δεικνύουσα περιοχή χαλκού) στις περιφέρειες Κάτω Θεοδωρακίου και Γρίβας, μολυβδαινίου σε Σκρα και Κάρπη, μολύβδου σε Κάτω Θεοδωράκιο, αμιάντου στον Άγιο Αντώνιο και Κάτω Θεοδωράκι και μεικτών θειούχων μεταλλευμάτων σε Γρίβα.
Αντιθέτως αφθονούν οι ιαματικές πηγές (17 τον αριθμό), εκ των οποίων, όμως, ουδεμία είναι αναγνωρισμένη. Μερικές υφίστανται τοπική εκμετάλλευση.
Νομός Θεσσαλονίκης:
Ο ορυκτός πλούτος του νομού Θεσσαλονίκης θεωρείται περιωρισμένος και μη εκμεταλλεύσιμος, τουλάχιστον προς το παρόν. Έχουν επισημανθεί εμφανίσεις χρωμίτου σε Σέδες, Πανόραμα και Καλαμαριά. Στον Βερτίσκο μολύβδου και βολφραμίου. Σε Θεσσαλονίκη βωξίτου. Σε Ασβεστοχώρι, Πανόραμα και Χορτιάτη τάλκου. Σε Βερτίσκο, Σοχό και Λαχανά, αντιμονίου. Σε Νέα Μάδυτο, Σταυρό και Αρέθουσα μαγγανίου. Σε Σταυρό σιδηροπυρίτου. Σε Σέδες μαγνησίτου.
Υπό εκμετάλλευσιν ευρίσκονται μόνο ορυχεία λατομικών προϊόντων, ως μαρμάρων σε Αγχίαλο και άλλων λατομικών προϊόντων σε Μεσαίο, Νεοχωρούδα, Γαλήνη, κ.ά., τα οποία ανεπτύχθησαν ιδιαιτέρως, λόγω της μεγάλης οικοδομήσεως στην πόλη της Θεσσαλονίκης.
Μελλοντικές ελπίδες βασίζονται για την ανακάλυψη υγρών υδρογονανθράκων, Δ. της Θεσσαλονίκης, στην προσχωσιγενή περιοχή του Αξιού. Πρόκειται περί της ζώνης που προχωρεί Ν. προς Κατερίνη.
Επίσης σε διάφορα σημεία του νομού εμφανίζονται ιαματικές πηγές, εκ των οποίων σημαντικώτερες είναι της Σουρωτής, του Λαγκαδά, του Σέδες και της Νέας Απολλωνίας.
Νομός Χαλκιδικής:
Ο ορυκτός πλούτος της Χαλκιδικής είναι μεγάλος και δικαίως ο νομός κατέχει τον τίτλο του πλουσιωτέρου της Ελλάδος, ιδίως σε έγχρωμα μέταλλα, αλλά και σε ορυκτά. Με εξαίρεση τον Άθω και την Χερσόνησο της Σιθωνίας (κεντρική), εμφανίσεις, συγκεντρώσεις και κοιτάσματα συναντούμε παντού.
Κύριες μεταλλευτικές περιφέρειες είναι αυτές των υψωμάτων του Στρατόνικου και του Καλαύρου και των προεκτάσεών των, δηλαδή στο Α. και Δ. τμήμα του νομού, με κέντρα την Στρατονίκη, την Ορμυλία και την Γερακινή. Ειδικώτερα στον Μαντέμ Λάκκο (Σιδηρόλακκος) της Στρατονίκης υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα μικτών θειούχων μεταλλευμάτων.
Στο Στρατονικό όρος, λειτουργεί μεταλλείο μαγγανίου. Υπάρχουν δε και μεταλλεύματα σιδήρου. Στα υψώματα Κάλαυρος (538 μ.), παρά τα σύνορα με τον Νομό Θεσσαλονίκης, υπάρχει βωξίτης (Ελαιοχώρι, Κρήνη, Βάβδος, Καλύβες). Σε Βάβδο, Γερακινή και Ορμυλία, υπάρχουν μεγάλα κοιτάσματα λευκολίθου. Στην δε Βάβδο λειτουργεί περιστροφικός κλίβανος παραγωγής διπύρου μαγνησίας, ενώ στην Γερακινή διπύρου και καυστικής μαγνησίας. Στις Σκουριές (πλησίον της Μεγ. Παναγιάς), κοιτάσματα χαλκού. Εκτός αυτών εμφανίσεις χαλκού υπάρχουν και στην Βαρβάρα, Νεοχώρι, Ολυμπιάδα και Παλαιοχώρι. Μαγνησίτου σε Νέα Μουδανιά και Γαλάτιστα. Σε αυτά που υστερεί είναι τα ορυκτά καύσιμα και τα υδροενεργειακά αποθέματα, δεδομένου ότι οι λιγνίτες σπανίζουν και ποταμοί δεν υπάρχουν. Αμφότερα δε παλαιότερα ενεργούσαν ανασταλτικώς στην ανάπτυξη της εξορυκτικής βιομηχανίας της περιοχής.
Επίσης σε διάφορα σημεία του νομού εμφανίζονται ιαματικές πηγές, εκ των οποίων ανεγνωρισμένες είναι μόνον η χλωριανατριούχος αλκαλική της Αγίας Παρασκευής και η αλκαλική οξυπηγή των Αγίων Αποστόλων Δουμπιών.
Νομός Σερρών:
Ο ορυκτός πλούτος του νομού Σερρών είναι αξιόλογος.
Από τα μέχρι τούδε γνωστά ορυκτά και μεταλλεύματα τα σημαντικώτερα είναι: Λιγνίτης απαντάται στην περιφέρεια Αμφιπόλεως, Σερρών και Ηλιοκώμης, όλιγώτερον δε σε Σιδηρόκαστρο. Μεταλλεύματα σιδηρομαγγανίου στην περιφέρεια Φλαμπουρίου και αντιμονίου και μαγγανίου σε διάφορα μέρη, ιδίως της επαρχίας Φυλλίδος. Σιδηροπυρίτου και χρυσού εμφανίσεις σε διάφορα σημεία του όρους Άγγιστρου, ίσως και του Παγγαίου και ουρανίου Α. του Σιδηροκάστρου. Τελευταίως (τέλη 1974) ανηγγέλθη ότι στην περιοχή του Ξηροχωρίου, στις Ν. κλιτύες των Ορέων Βροντούς, ανεκαλύφθη υπό ομάδος επιστημόνων του Δημοκρίτου, κοίτασμα ουρανίου αξιόλογο, εις βάθος μόνον 4 μ.!
Αργύρου και μαγγανίου στην ημιορεινή περιφέρεια της Βροντούς, μολύβδου στην ημιορεινή περιοχή του Βερτίσκου, και σε διάφορα μέρη του νομού, ψευδάργυρου και προσχωματικού χρυσού.
Επίσης πολλές πιθανότητες βασίζονται για την ύπαρξη πετρελαίων στην παραλία και την υφαλοκρηπίδα του νομού, δεδομένου ότι πιστεύεται πως τα ανευρεθέντα κοιτάσματα της Θάσου αρχίζουν ανατολικώτερα, δηλαδή από τον Στρυμονικό Κόλπο και φθάνουν Δ. μέχρι ίσως της Αλεξανδρουπόλεως.
Επίσης σε διάφορα σημεία υπάρχουν διάφορες ιαματικές πηγές, εκ των οποίων αναγνωρισμένες είναι του Σιδηροκάστρου (4 αλκαλικές πηγές) και της Νιγρίτης (3 αλκαλικές οξυπηγές, 5 χλμ. Α. της Νιγρίτης), όπου υπάρχει και εργοστάσιο εμφιαλώσεως.
Νομός Καβάλας:
Στην περιοχή του νομού Καβάλας δεν υπάρχει κανένα μεταλλείο εν λειτουργεία, πλην των ορυχείων προς εξαγωγή εξαιρετικής ποιότητος γρανίτου (ο καλύτερος της Ελλάδος στο Καρά-Ορμάν), και μαρμάρων στην Θάσο (επίσης πολύ καλής ποιότητος) - σ.σ.: Από την αρχαιότητα, το μάρμαρο της Θάσου εθεωρείτο ανώτερο όλων.
Στο Παγγαίο υπάρχουν εμφανίσεις χρυσού, μετά μεικτών θειούχων μεταλλευμάτων. Κατά την αρχαιότητα ελαμβάνοντο από το Παγγαίον μεγάλες ποσότητες χρυσού. Πού ακριβώς όμως ευρίσκοντο τα χρυσωρυχεία παραμένει ακόμη άγνωστον. Στο Σύμβολο απαντάται ουράνιο (δυτικώς) και σιδηρομεταλλεύματα (ανατολικώς).
Βορείως και Α. της Καβάλας μαγγάνιο, μόλυβδος και ψευδάργυρος.
Επίσης στην Θάσο εμφανίζονται μαγγάνιο, σιδηρομεταλλεύματα και ψευδάργυρος.
Η εκμετάλλευσις των μεγάλων κοιτασμάτων της τύρφης των Φιλίππων ευρίσκεται υπό αναθεώρηση και θα εξαρτηθεί από την απόδοση των πηγών πετρελαίου της Θάσου.
Στην Θάσο και στο ΒΑ. άκρο αυτής στην θαλάσσια περιοχή του όρμου Πρίνος ανακαλύφθηκαν στα τέλη του 1973 αξιόλογα κοιτάσματα πετρελαίου. Έτσι επαληθεύθηκε η πρόβλεψις του γεωλόγου Μπράντλεϋ, που πρώτος το 1951 ομίλησε μετά βεβαιότητος περί υπάρξεως κοιτασμάτων πετρελαίου στην ζώνη της υφαλοκρηπίδος και της παραλίας του Β. Αιγαίου, ως και οι ελπίδες που είχαν δημιουργηθεί από το 1967, όταν εγένετο η πρώτη πραγματική επισήμανσις των κοιτασμάτων. Μέχρι της εποχής που γράφεται το παρόν δεν είχε αρχίσει η εκμετάλλευσις του εντοπισθέντος κοιτάσματος, ώστε να δυνάμεθα να καθορίσουμε επακριβώς την παραγωγή του, η οποία εκ των πειραματικών αντλήσεων υπελογίσθη ότι θα κυμονθεί μεταξύ 10.000-50.000 βαρέλια ημερησίως (515.000-2.600.000 τόννοι ετησίως), ποσόν βεβαίως το όποιο δεν καλύπτει παρά το 7% - 35% των αναγκών της χώρας μας (το 1974). Υπάρχει όμως βεβαιότης ότι δια νέων γεωτρήσεων, το ποσόν αυτό θα αυξηθεί σημαντικώς, με πιθανότητες καλύψεως των εγχωρίων αναγκών και με αισιοδοξία ότι είναι δυνατόν να προκύψουν και πλεονάσματα προς εξαγωγή.
Σε διάφορα σημεία εμφανίζονται ιαματικές πηγές (11), εκ των οποίων όμως αναγνωρισμένη είναι μόνον των Ελευθερών, της κοινότητος Ακροποτάμου. Εξ αυτών, 4 τον αριθμό, είναι αλκαλικές χλωριονατριούχες και οξυπηγές αλκαλικών γαιών και ευρίσκονται στην εγκατακρημνισιγενή Κοιλάδα του Μαρμαρά, 1.500 μ. προ των έκβολών του.
Νομός Δράμας:
Ο ορυκτός πλούτος του νομού Δράμας είναι αξιόλογος.
Βορειοδυτικώς της Δράμας και 25 χλμ. απ' αυτής, επί της οδού Δράμας - Κάτω Νευροκοπίου, ευρίσκεται το μεγαλύτερο μεταλλείο μαγγανίου της Ελλάδος. Το μετάλλευμα υφίσταται επί τόπου υδρομηχανικό εμπλουτισμό. Η ετησία παραγωγή εμπλουτισμένου μεταλλεύματος ανέρχεται σε 25.000-30.000 τόννους. Μεταλλεύματα μαγγανίου υπάρχουν και σε άλλα σημεία του νομού, ΒΑ. της Δράμας.
Επίσης σε διάφορα σημεία εξορύσσονται μάρμαρα.
Στην περιφέρεια Δράμας εμφανίζονται βωξίτες και στην Ροδόπη και σ' άλλα σημεία σιδηροπυρίτης, αμίαντος και λιγνίτης.
Στην περιοχή του νομού απαντώνται 4 ιαματικές πηγές.
ΠΗΓΗ: Δημητράκου Δ. «Ελλάς», εκδ. Π. Κουτσούμπος, 1975.
ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ:
Βιβλίο Γ. Λεκάκη «Οι 755 ιαματικές πηγές της Ελλάδας», 2016.
ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΧΡΟΝΟΣ
ΕΛΛΑΣ
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου