ΟΣΤΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΟ ΓΗΠΕΔΟ ΤΟΥ ΠΑΝΙΩΝΙΟΥ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ - ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΥΦΟ ΤΟΥ 1916 ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΤΣΕΤΕΣ

Το ημερολόγιο έγραφε Σεπτέμβριος του 2015 όταν μπήκαν και επίσημα οι τίτλοι τέλους σε μια από τις πιο σημαντικές σελίδες της ελληνικής (και αθλητικής) ιστορίας στη Σμύρνη. Το ιστορικό γήπεδο του Πανιωνίου στην Πούντα (τουρκικά: Alsancak, Άλσαντζακ) έγινε ένας σωρός από μπάζα για να χτιστεί στη θέση του ένα εμπορικό κέντρο.

Εκείνο το σχέδιο πάγωσε, ωστόσο πριν από μερικούς μήνες ξεκίνησαν και πάλι εργασίες, αυτή τη φορά προκειμένου να κατασκευαστεί ένα σύγχρονο στάδιο.

Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Κώστας Ασημακόπουλος σε αποκλειστικό του δημοσίευμα στο Έθνος της Κυριακής, τα δόντια του εκσκαφέα έφεραν στο φως οστά, μάρμαρα και σταυρούς από μνήματα! Πρόκειται για ευρήματα που ξυπνούν μνήμες από την επιδημία τύφου το 1916 αλλά και από τη μαζική σφαγή των Ελλήνων από τους τσέτες το 1922.
Τα ευρήματα προκαλούν ρίγη συγκίνησης στην ελληνική κοινότητα, η οποία ενημερώθηκε μαζί με το ελληνικό προξενείο. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι απομεινάρια του ελληνικού νεκροταφείου του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, που βρισκόταν δίπλα στο ιστορικό γήπεδο του Πανιωνίου στη Σμύρνη», λέει στην εφημερίδα ο πρόεδρος του ΓΣ Πανιωνίου Άρης Μισαηλίδης.

Φωτογραφία του 1930

Το κοιμητήριο ήταν ξακουστό για τους μαρμάρινους οικογενειακούς τάφους, και όπως αναφέρει ο ιστορικός Ανδρέας Μπαλτάς χρησιμοποιήθηκε και για μαζικές ταφές. Το 1916, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, λόγω επιδημίας εξανθηματικού τύφου και γρίπης πέθαιναν πάνω από 100 Έλληνες την ημέρα, οι οποίοι θάβονταν ακόμα και στα δρομάκια του κοιμητηρίου. Όταν αυτά γέμισαν, ζητήθηκε από τον Πανιώνιο να ρίξει τη μεσοτοιχία στη νότια σφενδόνη και έτσι στην ανατολική πλευρά του σταδίου άνοιξαν ομαδικοί τάφοι και μετατράπηκε σε νεκρόπολη, η οποία ξαναχρησιμοποιήθηκε το 1922.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το ιστορικό γήπεδο παραχωρήθηκε στην Αλτάι.

Το 1929 οι Τούρκοι κατασκεύασαν και δεύτερη εξέδρα και σύμφωνα με εκτιμήσεις των ιστορικών έγινε και καταπάτηση μέρους του ορθόδοξου νεκροταφείου. Τα χρόνια που ακολούθησαν έγιναν και άλλες εγκαταστάσεις περιμετρικά του σταδίου και έτσι το νεκροταφείο καταπατήθηκε σχεδόν στο σύνολό του. Ο Ανδρέας Μπαλτάς δίνει στο Έθνος της Κυριακής και μία ακόμα σημαντική πληροφορία: «Ανάσυρση οστών και μαρμάρων υπήρξε και κατά τη διάρκεια της τοποθέτησης των πυλώνων φωτισμού. Μάλιστα αρχικά υπήρξε σύγχυση, με δημοσίευμα που ανέφερε πως ήταν ομαδικός τάφος Τούρκων που είχαν σφαγιασθεί από Έλληνες αλλά γρήγορα η αλήθεια αποκαταστάθηκε από τον Τύπο».

Το γήπεδο της Αλτάι σε ένα από τα στάδια των εργασιών

Πληροφορίες της εφημερίδας αναφέρουν ότι η ελληνική ορθόδοξη κοινότητα Σμύρνης με επιστολή της στο Δήμο Κόνακ του μητροπολιτικού δήμου της Σμύρνης ζήτησε οι τουρκικές Αρχές να μεριμνήσουν για την ανακομιδή των οστών στο νεκροταφείο του Μπουρνόβα, αλλά και για την περισυλλογή μαρμάρων και άλλων ευρημάτων.
Όπως αποκαλύπτει ο Ανδρέας Μπαλτάς, η αντίδραση των Τούρκων άμεση, καθώς αρκετά ευρήματα έχουν αποθηκευτεί σε αποθήκη του Πολυτεχνείου Σμύρνης. Παράλληλα, ιδιαίτερα ευνοϊκές θεωρούνται και οι συνθήκες για να γίνουν έρευνες. Τον Φεβρουάριο διοργανώνεται συμπόσιο από το Πανεπιστήμιο Γιασάρ για την ιστορία του αθλητισμού της Σμύρνης, ενώ το μουσείο της πόλης συλλέγει υλικό και σπάνια ντοκουμέντα.

 

PONTOS NEWS
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ