Ο ΟΜΗΡΟΣ ΖΩΝΤΑΝΕΥΕΙ ΣΤΑ ΠΟΜΑΚΟΧΩΡΙΑ - ΝΕΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΗΣ ΙΛΙΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΜΑΚΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΜΑΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΣΕΜΠΑΪΔΗΝ ΚΑΡΑΧΟΤΖΑ

Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος οὐλομένην...

Ispei mi, golâma zhaná, Ahilléavono parátiko ifkô...

ἄνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη ...

Dúmi mi, golâma zhaná, za zhókne chülâka umé da právi mlógo rábatï, zhîyen ye abigrával na mlógo mestá ...

15 Νοεμβρίου 2017. Η σημερινή μέρα είναι ιδιαίτερα σημαντική τόσο για τους Πομάκους όσο και για τις ομηρικές μεταφράσεις. Για τους Πομάκους διότι έχουν πλέον μεταφρασμένες στη μητρική τους γλώσσα τις εισαγωγές της Ιλιάδας και της Οδύσσειας και για τις ομηρικές μεταφράσεις διότι προστίθεται άλλη μία αξιόλογη μετάφραση στις εκατοντάδες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα.

Τα έργα του Ομήρου έχουν φωτίσει μέχρι σήμερα εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Αποτελούν μέτρο σύγκρισης για όλους τους ποιητές της γης. Όσοι μπορούν να κατανοούν το πρωτότυπο κείμενο είναι ιδιαίτερα τυχεροί. Όμως και όσοι αναπλάθουν τα αιώνια κείμενα του Ομήρου σε άλλες γλώσσες είναι εξίσου τυχεροί γιατί καταφέρνουν να ταξιδέψουν στο χρόνο και στο χώρο πηγαίνοντας τρεις χιλιάδες χρόνια πίσω, ακολουθώντας τους Αχαιούς στην εκστρατεία τους για την κατάληψη της Τροίας και μετά ακολουθώντας τον Οδυσσέα στο μακρινό ταξίδι του γυρισμού.

Η απόφαση του Σεμπαϊδήν Καραχότζα να αναμετρηθεί άλλη μια φορά με σημαντικά κείμενα κλασικών συγγραφέων και να τα αποδώσει στη μητρική του γλώσσα δείχνει το ψυχικό σθένος ενός ανθρώπου που πολλές φορές μέχρι σήμερα έχει δείξει ότι μπορεί να τολμά αλλά και να υλοποιεί αυτό που τολμά. Δείχνει επίσης τη δύναμη της μητρικής γλώσσας των Πομάκων, μίας γλώσσας ζωντανής που μπορεί να αποδώσει ακόμα και τα πιο σύνθετα νοήματα όταν βρεθούν άξιοι στοχαστές σαν το Σεμπαϊδήν Καραχότζα να της δώσουν φτερά.

Ο Σεμπαϊδήν  Καραχότζα, όπως και ο αδερφός του Ριτβάν Καραχότζα στον τομέα της λεξικογραφίας, ανήκει στην κατηγορία των πρωτοπόρων. Ανήκει στους ανθρώπους που βρίσκονται πάντα δέκα βήματα πιο μπροστά από την εποχή τους.

Οι συγκεκριμένες μεταφράσεις διακρίνονται για την πιστότητα της απόδοσης του πρωτότυπου κειμένου αλλά και για τη ζωντάνια τους. Πιστεύουμε ότι μπορούν να βοηθήσουν τους νέους Πομάκους να προσεγγίσουν τα αθάνατα ομηρικά έπη.

Ευχόμαστε καλή συνέχεια στις πνευματικές αναζητήσεις του εκλεκτού Πομάκου δημοσιογράφου. Είναι βέβαιο πως όσο περισσότερο καλλιεργεί τη μητρική του γλώσσα τόσο περισσότερο θα φωτίζεται και θα φωτίζει.

Σε ευχαριστούμε Σεμπαϊδήν.

Ν.Θ. Κόκκας

Παραθέτουμε πιο κάτω τις σημαντικές μεταφράσεις των εισαγωγών της Ιλιάδας και της Οδύσσειας στα πομάκικα, όπως δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα του Σεμπαϊδήν Καραχότζα:

http://www.xanthinet.gr/index.php/lifestyle/istoria/item/5005-metafrazoume-omiro-sta-pomakika

ILYADA A. 1-8 Ispei mi, golâma zhaná, Ahilléavono parátiko ifkô, Piléavune sîna Zhána dakára na Yunántse mlógo bólkï I mlógo yákï dúshï kópeletom prevódi na drúgono dünyó I astávi mi snágïne yâto za kúchetana I za vrit divïne píleta. Inazí go Días paíska da stáne. Ad kogîta zafátiho seftâ da so károt Atréavïyen sïn i yátse kámatnïyen Ahilléas. Kotrí ad tâhnïne alláhove gi nagadí da so bóret?

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος οὐλομένην, ἣ μυρί᾿ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾿ ἔθηκε, πολλὰς δ᾿ ἰφθίμους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν ἡρώων, αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν οἰωνοῖσί τε πᾶσι· Διὸς δ᾿ ἐτελείετο βουλή,  ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς. Tίς τ᾿ ἄρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;

ODISIA A. 1-9 Dúmi mi, golâma zhaná, za zhókne chülâka umé da právi mlógo rábatï Zhîyen ye abigrával na mlógo mestá, agîta prezô húbavono grádo na Tria I mlózem insánom kasabîne víde i pazná mi akîlane, I faf denízene uvótre prekára mlógo rábatï, Za da si kurtelísa tógavono dúsho i za da si dakára nadzát zhâhne tógavï dóstove íshtot yátse da so vórnot.  Allá na mazhî da gi kurtelísa dóstovene i da go ishtâsho yátse. Óti so so zagubíli ad kaknána so tíye kríve právili Katá míchkï dechyá so izâli gavôdïne Slóntsemune, zhîyen ye Iperíof sïn I toy gi ye ne astávil da so vórnot nadzát.* Ακριβέστερη μετάφραση τελευταίου στίχου: *I toy mi ye zöl zhókne déne ta so vráshtot

ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ἄνδρα μοι ἔννεπε, μοῦσα, πολύτροπον, ὃς μάλα πολλὰ πλάγχθη, ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεν· πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω, πολλὰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυμόν, ἀρνύμενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων. ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς ἑτάρους ἐρρύσατο, ἱέμενός περ· αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο, νήπιοι, οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο ἤσθιον· αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιμον ἦμαρ.

ΠΟΜΑΚΟΧΩΡΙΑ
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ