ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΓΟΣ : Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ''ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ''

Τα στοιχεία για την ανάρτηση είναι απ'το "Στέμμα και Σβάστικα" τόμος Β' του Χάγκεν Φλάισερ.

 

Μετά την κατάληψη της Ελλάδας απ’τους Γερμανούς ο αρχιστράτηγος του ελληνο-ιταλικού πολέμου Αλέξανδρος Παπάγος δεν ακολούθησε την  κυβέρνηση αρχικά στην Κρήτη και μετά στην Μέση Ανατολή, αλλά παρέμεινε στην κατεχόμενη Αθήνα. Ο λόγος πιθανότατα είχε να κάνει με την διένεξή του με τον βασιλιά Γεώργιο και τους Άγγλους στρατιωτικούς κατά την διάρκεια της γερμανικής επίθεσης τον Απρίλιο του 1941. Παρά τις πιέσεις δεν συμμετείχε στην κυβέρνηση Τσολάκογλου και αρνήθηκε την σύνταξη που του προσεφέρθη.

 Στις αρχές του 1943, αποφάσισε να συμμετέχει ενεργά στο αντάρτικο. Για τον σκοπό αυτό προσπάθησε να έρθει σε επαφή με τις συμμαχικές υπηρεσίες στο Κάιρο αλλά οι Βρετανοί δεν του δίνουν καμμία ιδιαίτερη σημασία. Είχε στενές επαφές και με την αντιστασιακή οργάνωση Εθνική Δράση, και τελικά αποφάσισε να ιδρύσει στις 20/05/1943 την δικιά του οργάνωση με την επωνυμία Στρατιωτική Ιεραρχία.

 Σε αυτήν συμμετείχαν εκτός του ιδίου οι αντιστράτηγοι Γεώργος Κοσμάς, Ιωάννης Πιτσίκας, Κωνσταντίνος Μπακόπουλος, Παναγιώτης Δέδες και Δημήτρης Παπαδόπουλος. Η Στρατιωτική Ιεραρχία στόχευε να ενισχύει τον συνεχιζόμενο αγώνα της Ελλάδας και παράλληλα να αντιταχθεί κατά πάσης απόπειρας διασάλευσης ή ανατροπής του κοινωνικού καθεστώτος. Δήλωνε σταθερά την προσήλωσή της στον βασιλιά Γεώργιο και την εξόριστη κυβέρνηση του Καϊρου.

 Την οργάνωση προσέγγισαν αυθόρμητα πολλοί αξιωματικοί του στρατού, τους οποίους ο Παπάγος έστειλε στα βουνά προκειμένου να ενταχθούν στις υπάρχουσες αντάρτικες οργάνωσεις. Ένα χαρακτηριστική παράδειγμα ήταν ο λοχαγός Θύμιος Δεδούσης που εντάχθηκε στο Σύνταγμα 5/42 του Δημήτριου Ψαρρού και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην διαμάχη με τον ΕΛΑΣ.

  Το καλοκαίρι του 1943 η Στρατωτική Ιεραρχία έστειλε τον στρατηγό Τσίπουρα στο Κοινό Γενικό Στρατηγείο των Ανταρτών που είχε μόλις συγκροτηθεί, προκειμένου να αναλάβει ως παλαιότερος αξιωματικός την ηγεσία του αντάρτικου αγώνα. Ο Τσίπουρας όχι μόνο δεν έγινε αποδεκτός, αλλά συνελλήφθη με την συγκατάθεση όλων με την κατηγορία ότι είχε αναλάβει αξιώματα επί Μεταξά και για λίγο καιρό επί Τσολάκογλου. 

 Μετά από λίγο καιρό απελευθερώθηκε αφού δεν προέκυψε τίποτα χειροπιαστό σε βάρος του.

 Το γεγονός αυτό όμως έδειξε το χάος που χώριζε την ανώτατη στρατιωτική ηγεσία απ΄τις νεοσχηματισθείσες αντάρτικες οργανώσεις.

 Πολλοί συνωμοσιολόγοι ισχυρίζονται ότι η τακτική του Παπάγου να στέλνει αξιωματικούς της Ιεραρχίας σε αντάρτικες οργανώσεις, οι κυριότερες εκ των οποίων τότε ήταν αντιβασιλικές, στόχευε στην εκ των έσω άλωση του αντιστασιακού κινήματος. Δεν υπάρχουν όμως συγκεκριμένες αποδείξεις γι’αυτό, παρά μόνο εικασίες πιθανότατα αβάσιμες. Η Στρατιωτική Ιεραρχία δεν είχε την δυναμική που θα της επέτρεπε να κάνει κάτι τέτοιο. Το πιθανότερο σενάριο είναι ότι ο Παπάγος αντιλαμβανόμενος ότι δεν μπορεί να δημιουργήσει δικιά του αντιστασιακή οργάνωση, αρκέστηκε στο να προωθεί αξιωματικούς στις ήδη υπαρκτές οργανώσεις ανεξαρτήτως πολιτικής κατεύθυνσης.

 Στις 25/07/1943 οι Γερμανοί συνέλλαβαν στην Αθήνα, χωρίς κάποια συγκεκριμένη κατηγορία τον Παπάγο και τους άλλους 4 αντιστρατήγους, πλην του Δημήτρη Παπαδόπουλου. Οι κρατούμενοι μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως αιχμαλώτων στην Γερμανία και επέστρεψαν στην Ελλάδα μετά την Απελευθέρωση το 1945. Είναι σχεδόν σίγουρο είναι ότι κάποιοι (κομμουνιστές ίσως;) κάρφωσαν την ομάδα των αντιστρατήγων στους Γερμανούς. Ποτέ δεν μαθεύτηκε όμως τίποτα παραπάνω.

 Αυτή ήταν η σύντομη, μόλις δίμηνη, ζωή της οργάνωσης του Παπάγου. Είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που δείχνει ότι την περίοδο της Κατοχής δεν μπορούσαν να σταθούν οργανώσεις χωρίς πολιτική κάλυψη, ικανό συνωμοτικό μηχανισμό και στήριξη απ’τους Συμμάχους. Ακόμα και αν αυτών ηγούνταν ανώτατοι αξιωματικοί του ελληνοιταλικού πολέμου που έχαιραν υψηλού κύρους. Άλλωστε σε ανώμαλες περιόδους η έννοια της ιεραρχίας μπορεί να μην καταργείται αλλά συνήθως επανακαθορίζεται.

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ