ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΓΟΝΑΤΑΣ (15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1876 - 29 ΜΑΡΤΙΟΥ 1966)

Ο Στυλιανός Γονατάς ήταν Έλληνας στρατιωτικός και πολιτικός.
Γεννήθηκε στην Πάτρα στις 15 Αυγούστου 1876. Εισήλθε στη Σχολή Ευελπίδων το 1892 και αποφοίτησε πρώτος μετά από 5ετία που ήταν τότε ο χρόνος εκπαίδευσης. Κατά τον Μακεδονικό Αγώνα (1907-1909) υπηρέτησε ως υπολοχαγός στη Θράκη. Κατά την επανάσταση του Γουδί (15 Αυγούστου 1909) ορίσθηκε από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο υπασπιστής του αρχηγού της επανάστασης συνταγματάρχη Νικολάου Ζορμπά. Έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους, στην εκστρατεία της Ρωσίας και στην Μικρασιατική εκστρατεία ως επιτελάρχης Σώματος στρατού στην αρχή και ως διοικητής μεραρχίας αργότερα, φέροντας τον βαθμό του συνταγματάρχη.
Μετά την υποχώρηση από το μικρασιατικό μέτωπο και με την έκρηξη της νέας επανάστασης 10 προς 11 Σεπτεμβρίου 1922 στη Χίο και Μυτιλήνη στον Γονατά ανατέθηκε η αρχηγία αυτής. Στις 14 Νοεμβρίου 1922 έγινε πρόεδρος της Κυβέρνησης όπου και παρέμεινε μέχρι την 11 Ιανουαρίου 1923 όπου και παρέδωσε την Αρχή στον Ελευθέριο Βενιζέλο. Μετά την αποστρατεία του επιδόθηκε στην πολιτική απ΄ όπου και εκλέχθηκε «πληρεξούσιος Αθηνών» για πρώτη φορά κατά τις εκλογές της Δ΄ Συντακτικής Συνέλευσης (1923). Δια του από 31 Μαΐου του 1924 ψηφίσματος προήχθη μαζί με τον Ν. Πλαστήρα σε αντιστράτηγο. Στις Γερουσιαστικές εκλογές του στις 21 Απριλίου του 1929 εξελέγη πρώτος γερουσιαστής στο νομό Αττικής και Βοιωτίας. Επίσης εκλέχθηκε τρεις φορές πρόεδρος της γερουσίας (4 Νοεμβρίου 1932, 1 Απριλίου 1933 και 8 Μαρτίου 1934)) παραμένοντας μέχρι την 1 Απριλίου 1935 όταν καταργήθηκε η Γερουσία.

Στη διάρκεια της κατοχής φυλακίσθηκε επί τετράμηνο στις φυλακές του Χαϊδαρίου. Μετά την απελευθέρωση στις 18 Μαρτίου 1945 διαφώνησε με τον Σοφούλη (αρχηγό του κόμματος των Φιλελευθέρων) και ίδρυσε δικό του κόμμα με το ονομα «Κόμμα Εθνικών Φιλελευθέρων» (Ε.Φ.). Στις εκλογές την 31 Μαρτίου 1946 κατήλθε συμπράττοντας σε όλη την Ελλάδα με το «Λαϊκό Κόμμα» επιτυγχάνοντας και την εκλογή άνω των 30 οπαδών του βουλευτών. Στο γενόμενο την 1 Σεπτεμβρίου 1946 δημοψήφισμα για την επάνοδο του Βασιλέως Γεωργίου Β΄, ο Γονατάς με όλες τις υπ΄ αυτού δυνάμεις τάχθηκε υπέρ της επανόδου.
Τέλος ο Στυλιανός Γονατάς κατά την πολιτική του σταδιοδρομία χρημάτισε Υπουργός των Ναυτικών, Στρατιωτικών, Γεωργίας και Εσωτερικών κατά σύντομες περιόδους, επίσης Συγκοινωνίας (από Ιούνιο μέχρι Δεκέμβριο 1939) και Υπουργός Γενικός Διοικητής Μακεδονίας όπου και άφησε τις άριστες των εντυπώσεων (16 Δεκ. 1929 – 4 Νοεμβ. 1932). Μετεκλογικά ανέλαβε επί Κυβερνήσεως Tσαλδάρη το Υπουργείο Δημοσίων Έργων από 18 Απριλίου 1946 μέχρι 24 Ιανουαρίου 1947 και στη συνέχεια επί Κυβερνήσεως Μαξίμου μέχρι 29 Αυγούστου 1947. Ένα χρόνο μετά πριν τις εκλογές στις 5 Μαρτίου 1950 το κομμα των Ε.Φ. αποτέλεσε συνασπισμό με το «Εθνικό Κόμμα Ελλάδος» του Ν. Ζέρβα. Ο συνασπισμός όμως αυτός διαλύθηκε πριν τις εκλογές και το ίδιο το Ε.Φ. στις 20 Ιανουαρίου 1950. Σ΄ εκείνες τις εκλογές ο Σ. Γονατάς έλαβε μέρος μέσα από τις τάξεις του Κόμματος των Φιλελευθέρων που όμως δεν κατάφερε να εκλεγεί (1η φορά στο πολιτικό του βίο). Επίσης ως πρώην Πρωθυπουργός μετείχε στο Συμβούλιο του Στέμματος το 1965 όπου και η συμμετοχή του αυτή ήταν η τελευταία προς το Έθνος υπηρεσία του.
Τον επόμενο χρόνο πέθανε σε ηλικία 90 ετών.
Στον Στ. Γονατά είχε απονεμηθεί από τον αντιβασιλέα Κουντουριώτη με πρόταση του Βενιζέλου ως Υπουργού των Εξωτερικών τον Ιανουάριο του 1924, ο Μεγαλόσταυρος του Σωτήρος.

Το 1958 ο Στ. Γονατάς εξέδωσε τα «Απομνημονεύματα Στυλιανού Γονατά 1897-1957», που θεωρείται και πηγή ιδιαίτερης σημασίας της περιόδου εκείνης.

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
ΕΛΛΑΔΑ