Ο Μιχάλης Αναγνωστάκος από τη Χαριά του Πύργου Διρού, ήταν Ανθυπολοχαγός Πυροβολικού του Ελληνικού Στρατού και τον Απρίλιο του 1905 εστάλη από το Μακεδονικό Κομιτάτο στη Κεντρική Μακεδονία με διερευνητική αποστολή, αφού οι κομιτατζήδες τρομοκρατούσαν και πίεζαν τον εκεί Ελληνικό πληθυσμό.
Διέσχισε τη κεντρική Μακεδονία ως ζωέμπορος, μελέτησε και ερεύνησε τη κατάσταση και ίδρυσε μικρούς πυρήνες εθνικής άμυνας σε διάφορα χωριά. Επειδή διαπίστωσε ότι μόνο ενόπλως υπήρχε η δυνατότητα βελτίωσης της κατάστασης, ζήτησε και ανέλαβε αρχηγός εθελοντικού σώματος στη περιφέρεια Λαγκαδά, ως καπετάν Ματαπάς.
Έδρασε ως καπετάν Ματαπάς ή Παπαχρήστος της μονής Όσσιανης στη Γευγελή ή ψαράς της λίμνης των Γιαννιτσών. Στη Κεντρική Μακεδονία είναι το πρώτο Ελληνικό αντάρτικο σώμα που άρχισε δράση και αποτελείτο από έμπειρους πολεμιστές στη πλειοψηφία τους Μανιάτες, μεταξύ των οποίων ήταν και ο συγγενής του Σταμάτης Σαμπατάκος.
Έφθασε στη Μακεδονία με ιστιοφόρο1, κοντά στη Ποτίδαια Χαλκιδικής και από εκεί κινήθηκε μέσω Βάβδου – Βασιλικών και έφθασε στη περιοχή του Λαγκαδά, όπου άρχισε να οργανώνει τα χωριά και να εξουδετερώνει πράκτορες της Βουλγαρικής προπαγάνδας. Είχε ως βάση τα περίχωρα της Μπάλτσας (Μελισσοχώρι) με αποστολή τη διάνοιξη των επικοινωνιών από τη Θεσσαλονίκη προς Γευγελή.
Λόγω της εξαιρετικής δράσης του οι Τούρκοι έλαβαν έκτατα στρατιωτικά μέτρα και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι υπέστη θλάση στο πόδι του, μετατέθηκε από το Λαγκαδά και μεταμφιέστηκε σε παπά με το ψευδώνυμο Παπά Χρήστος. Εγκαταστάθηκε στη Μονή Αρχαγγέλου Όσσιανης στη Γευγελή, όπου εργαζόταν με το Ευαγγέλιο και το όπλο κάτω από το ράσο για τον Εθνικό σκοπό, οργανώνοντας τις περιοχές της Γουμένιτσας και Καράτζοβας.
Τον Ιανουάριο του 1906 λαμβάνει εντολές και μεταβαίνει στη λίμνη των Γιαννιτσών όπου παρέμεινε μέχρι τον Ιούλιο. Οι συνεχείς μάχες του με τους κομιτατζήδες είναι θρυλικές και κατορθώνει να κατασκευάσει τη πρώτη Ελληνική καλύβα εντός της λίμνης, όπου ήδη είχαν εγκατασταθεί και εξαπλωθεί οι κομιτατζήδες. Βοηθούμενος από τον Μανιάτη υπαρχηγό του καπετάν Παναγιώτη (Παναγιώτης Παπατσανετέας) κατασκευάστηκαν και άλλες τις οποίες χρησιμοποιούσαν ως ασφαλή κρησφύγετα και ως βάση για τις επιδρομές που πραγματοποιούσαν, με αποτέλεσμα το περιορισμό της δράσης των αντιπάλων.
Το 1906 το Γενικό Προξενείο Θεσσαλονίκης οργανώνει σχέδιο εξουδετέρωσης της Ρουμανικής προπαγάνδας, στο διαμέρισμα Ολύμπου – Πιερρίων, η οποία είχε εξαπλωθεί σημαντικά, ειδικά στο τομέα των Σχολείων, λόγω της παραμονής αρκετών Κουτσοβλάχων και δραστήριων Ρουμάνων πρακτόρων, τους οποίους βοηθούσαν οι Τούρκοι και το Βουλγαρικό κομιτάτο.
Η υλοποίηση του σχεδίου ανατέθηκε στο καπετάν Ματαπά, τον οποίο ανακάλεσε από τη λίμνη των Γιαννιτσών, όπου οι κακουχίες της ζωής του βάλτου και οι κακοήθεις πυρετοί είχαν κλονίσει την υγεία του. Αναλαμβάνοντας την αρχηγία του σώματος Ολύμπου – Πιερρίων, από τον Οκτώβριο του 1906 μέχρι το Σεπτέμβριο του 1907, καταπολέμησε τη ληστεία, διέλυσε τη Ρουμανική προπαγάνδα, επανέφερε στην Ορθοδοξία τους παρασυρθέντες, οργάνωσε τα χωριά, συγκρότησε επιτροπές από ντόπιο πληθυσμό και ανταποκρίθηκε στην αποστολή του.
Ήταν μικρόσωμος, μεγάλος οργανωτής, πολυμήχανος και αεικίνητος, με σιδερένια θέληση αφού παρ’ όλο το τραυματισμό του και τη κλονισμένη υγεία του από τη παραμονή του στη λίμνη των Γιαννιτσών συνέχιζε τις μάχες στη λίμνη, στον Όλυμπο και στη Χαλκιδική. Κατά τη τετραετή παραμονή του εξόντωσε τους Ζαλτάν και Άγγελ Πέϊο, οι οποίοι ήταν οι ισχυρότεροι παράγοντες του Βουλγαρικού κομιτάτου, ενώ ξεκαθάρισε και τη περιφέρεια της Μονής Πέτρας, από διάφορους κομιτατζήδες που εμφανίζονταν ως εργάτες και χωρικοί.
Ο Γ. Αχ. Γιαννακάκος – Ραζέλος, στο βιβλίο του «Οι Εθελοντικοί Αγώνες της Μάνης δια την Ελευθερίαν (1840-1940)» αναφέρει σχετικό περιστατικό: «Ίνα επιτύχη δε και την εκμιδένησιν διαβοήτου στελέχους της Ρουμανικής Προπαγάνδας, δρώντος εις την περιφέρειαν της Βερροίας εις βάρος του Ελληνισμού, μετεμορφώθη εις ψαράν της Λίμνης των Γιαννιτσών και μετέβη εις την οικίαν του προσποιούμενος τον Ρουμανίζοντα και του προσέφερε φιλικώς ένα μεγάλο ψάρι εις την κοιλίαν του οποίου είχεν ένα τεμάχιον χάρτου επί του οποίου έγραφεν: «Ήλθον μόνος μου να σε γνωρίσω και να με γνωρίσης και σου συνιστώ να αλλάξεις δρόμον γιατί ο δρόμος που τραβάς σε φέρνει κατ’ επάνω μου και καλήν αντάμωσιν» Καπετάν Ματαπάς. Όταν ήνοιξαν την κοιλίαν του ψαριού ίνα την καθαρίσουν, εύρον το χαρτί και την επομένην ο φανατικός οπαδός της Ρουμανικής Προπαγάνδας εγκατέλειψε την Βέρροιαν, αναχωρήσας και μη επιστρέψας».
Η έκθεση του Γενικού προξενείου Θεσσαλονίκης2 αναφέρει: «Ο Ματαπάς υπήρξε το πρότυπον εντίμου, αφοσιωμένου και ικανού εργάτου της εθνικής ιδέας. Πάσχων τους οφθαλμούς σοβαρώς και χωλαίνων εκ κατάγματος του ποδός, ουδ' επί στιγμήν κατά την μακράν περίοδον της δράσεώς του επηρεάσθει υπό των σωματικών τούτων παθήσεων, ούτε υπό των ποικίλων του αγώνος περιπετειών εξ απογοητεύσεως (…).
Ο Γεν. Πρόξενος Λ. Κορομηλάς έγραψε: «Ο Ματαπάς αποτελεί σπάνιον παράδειγμα καρτερίας. Παρά το πάθημά του, ενέμεινεν εις τον Αγώνα, όπου διαπρέπει ως αρχηγός Σώματος, διατηρεί πειθαρχίαν και έχει το Σώμα του έτοιμον προς επιχειρήσεις. Πολυτιμότατος δια την προπαγάνδα».
Το όνειρό του να δει ελεύθερη τη πατρίδα του Μ. Αλεξάνδρου τον οδήγησε να παρουσιασθεί εθελοντικά στον Ελληνο-Βουλγαρικό πόλεμο το 1912, παρ’ όλο που ήταν σε τιμητική διαθεσιμότητα λόγω της πλούσιας Εθνικής δράσης του και της κλονισμένης υγείας του.
Ο ηρωικός αυτός Μανιάτης ήταν εκείνος που, ως εθελοντής και πάλι, μπήκε πρώτος στη Θεσσαλονίκη με σκοπό να καταλάβει την πόλη πριν το Βουλγαρικό στρατό. Ως υπολοχαγός πυροβολικού ηγούμενος λόχου, αντιμετώπισε επιτυχημένα τους κομιτατζήδες και επετέθη στη μάχη του Λαχανά κατά των Βουλγάρων που χρόνια είχε πολεμήσει. Απωθώντας τους έσωσε την Θεσσαλονίκη καθώς και την Ελληνική μεραρχία που θα δεχόταν ξαφνική επίθεση και έπεσε ηρωικά μαχόμενος, τη στιγμή μάλιστα που οι Βούλγαροι υποχωρούσαν.
'' ... Ο Ματαπάς έμεινε δυο χρόνια ως αρχηγός διαμερίσματος στη λίμνη των Γιαννιτσών και έδειξε τις ικανότητές του, την απαράμιλλη γενναιότητα και το οργανωτικό του πνεύμα. Ήταν σπάνιος άνθρωπος, κοντός, ζωηρός, ευκίνητος, άσχημος όσο παίρνει, με τραχώματα στα μάτια, παρ' όλη την ασχήμια του όμως, είχε κάτι το ευγενικό και επιβλητικό, Ήταν μορφωμένος, με γενικά ενδιαφέροντα, τίποτε δεν άφηνε ανεξέταστο. Ιδιαίτερα τον απασχολούσαν τα αρχαιολογικά ευρήματα και η λαογραφία.
Το αίσθημα του δικαίου ήταν στον υπέρτατο βαθμό ριζωμένο μέσα του. Ήταν δίκαιος και συνάμα σκληρός. Το Σώμα του απαρτίζονταν ως επί το πλείστον από Μακεδόνες και η πειθαρχία τους ήταν πρωτοφανής. Οι άνδρες αναγνώριζαν την αξία του, το ενδιαφέρον που είχε γι' αυτούς, του ήταν αφοσιωμένοι, αλλά και τον έτρεμαν. Είχε επιβληθή σ’ ολόκληρη την περιφέρεια, όπου είχε κυριολεκτικά καταργήσει τα τουρκικά δικαστήρια, γιατί όλες οι διαφορές μεταξύ Ελλήνων λύνονταν από τον ίδιο. Κατώρθωσε να εκγυμνάση στρατιωτικώς τους νέους της περιφερείας μεταξύ 20-25 ετών, κατήρτισε στατιστικές των προϊόντων της περιφερείας, κατέγραψε τους φούρνους και τους μύλους των χωριών, ώστε σε περίπτωση πολέμου το Ελληνικό Επιτελείο να γνωρίζη που να βασισθή για την τροφοδοσία του στρατού.
Ο Ματαπάς ενδιαφέρονταν και για τα ζητήματα της υγείας. Παρατήρησε ότι οι γυναίκες στα χωριά του κάμπου, δηλαδή στο Ρουμλούκι ως τους πρόποδες των Πιερίων, φορούσαν στο κεφάλι την λεγόμενη κατσούλα. Επειδή δεν μπορούσαν εύκολα να την δένουν και απαιτούσε ώρα πολλή το δέσιμο, δεν την έβγαζαν την νύκτα, με αποτέλεσμα το κεφάλι τους να είναι βρώμικο και γεμάτο ζωΐφια. Ο Ματαπάς στην αρχή συμβούλευσε τις γυναίκες να προτιμήσουν το μαντήλι στο κεφάλι ή ένα φακιόλι, οι γυναίκες όμως, επειδή ήταν πολύ όμορφες με την κατσούλα, δεν θέλησαν να συμμορφωθούν.
Ο Ματαπάς δεν αστειευόταν! Έβγαλε μια μέρα διαταγή, όλες οι γυναίκες της περιφερείας να πετάξουν την κατσούλα και αντ' αυτής να μεταχειρισθούν το μαντήλι ως κάλυμμα. Η διαταγή έπρεπε να εκτελεσθή μέχρι της 1ης Ιουλίου και εδήλωνε ότι δεν θα έδινε νέα προθεσμία. Όσες δεν συμμορφώνουνταν με τη διαταγή, θα τους έκοβαν τα μαλλιά, και σε περίπτωσι νέας αρνήσεως καθιστούσε υπεύθυνους τους άνδρες. Η διαταγή του εκτελέσθηκε σ' όλη την περιφέρεια την ίδια μέρα. Οι τουρκικές αρχές έμειναν κατάπληκτες! Ποιος ήταν αυτός πού έδωσε τέτοια διαταγή και πώς εκτελέστηκε απ’ όλες τις γυναίκες ανεξαιρέτως;
Άρχισαν να θορυβούνται και να λαμβάνουν σοβαρώς υπ' όψιν την οργάνωσι του Ματαπά, επειδή, ενώ τα δικαστήρια είχαν σχεδόν αδρανήσει, επικρατούσε ησυχία σ' όλη την περιφέρεια από απόψεως ληστών.
Κατά τα μέσα Ιουλίου, ενώ βρισκόμαστε οικογενειακώς στην Παλατίτσα, οι Τούρκοι διέταξαν ένα ολόκληρο σύνταγμα από 2.000 άνδρες να ξεκαθαρίση την περιφέρεια του Παλατιού από το Σώμα του Ματαπά. Ειδοποιηθήκαμε από την Βέροια ότι το σύνταγμα ξεκίνησε και ότι κατά πάσαν πιθανότητα θα έρχουνταν κατ' ευθείαν στην Παλατίτσα. Κατά σύμπτωσι εκείνες τις μέρες ήταν ο Ματαπάς πολύ άρρωστος, είχε αρπάξει πνευμονία και τον νοσήλευε ο πατέρας μου, που ευτυχώς έμενε μαζί μας. Δεν ταράχθηκε όμως ούτε έφυγε από το κτήμα ο Ματαπάς. Απλούστατα πήγε ντυμένος χωρικός και ξαπλώθηκε σ’ ένα χωριάτικο σπίτι, που απείχε μόλις 200 μέτρα από το κονάκι μας.
Το τουρκικό σύνταγμα έφθασε στις 11 το μεσημέρι στην Παλατίτσα. Ο πατέρας και ο θείος μου, που γνώριζαν τον συνταγματάρχη, τον εκάλεσαν, καθώς και τους περισσοτέρους αξιωματικούς του επιτελείου, στο πρόγευμα, που ήταν πλουσιώτατο. Ο συνταγματάρχης και οι αξιωματικοί, αφού έφαγαν και ήπιαν αρκετά, πήραν τον πατέρα μου κατά μέρος και του ανεκοίνωσαν τον σκοπό που επεδίωκαν. Την σύλληψιν δηλαδή του Ματαπά, που είχε δημιουργήσει κράτος εν κράτει.
Ζητούσαν επιμόνως οδηγούς και συμβουλές από τον θειο Σωτήρη Παπαγεωργίου. Αυτός, αφού σκέφθηκε, τους είπε πως καλά θα ήταν να συμβουλευθούν τους αγροφύλακες, που ήξεραν καλά τα μέρη και θα μπορούσαν να τους οδηγήσουν. Πράγματι λοιπόν οι Τούρκοι πήραν τους τρεις αγροφύλακες ως οδηγούς, ακολούθησαν την συμβουλή τους και τράβηξαν προς το χωριό Ράντιανη, πού απείχε περί τα 40 χλμ. από την Παλατίτσα με ένα ανηφορικό απαίσιο δρόμο. Ένα σωρό στρατιώτες έπαθαν από ηλίασι. Έφθασαν στην Ράντιανη, έκαναν έρευνες αλλά Ματαπάς γιόκ!
Αφού περιήλθαν έναν ολόκληρο μήνα την περιφέρεια Πιερίων, επέστρεψαν πίσω με την βεβαιότητα ότι ο Ματαπάς φοβήθηκε την καταδίωξη και έφυγε προς την Ελλάδα. ''
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
HISTORY
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου