Το Βαλτέτσι, το ιστορικό κεφαλοχώρι 12 χιλιόμετρα δυτικά της Τρίπολης, φτιαγμένο από φάρα Βορειο-Ηπειρωτών από το Βαλτέτσι της Χειμάρας, έγινε ξακουστό από την περίτρανη νίκη των Ελλήνων επι Τούρκων και Αλβανών στις 12 Μαϊου 1821, κατοικείτο τότε από 1500 περίπου ψυχές αποκλειστικά κτηνοτροφων με πάνω από 30.000 αιγοπρόβατα στην κατοχή τους.
Με κατοίκους κατά παράδοση συντηρητικούς και βασιλόφρονες, αλλά και με το 95% να λείπουν από τον Σεπτέμβριο του 1943 μέχρι τον Απρίλιο του 1944 με τα κοπάδια τους στα «χειμαδιά» στην Αργολίδα και τη Λακωνία, το ΕΑΜ άργισε να κάνει την εμφάνισή του στο χωριό, και όταν πιά ήταν σε όλους γνωστή η σχέση με το ΚΚΕ.
Τελικά, τον Μάρτιο του 1944 έφθασαν στο χωριό απεσταλμένοι του ΕΑΜ και υποχρέωσαν τους λίγους παρόντες κατοίκους να «στήσουν» οργάνωση του ΕΑΜ, αλλά υπό την επιτήρηση δύο ξένων, ενός δικηγόρου και ενός δάσκαλου, οι οποίοι έγιναν τα ντε φάκτο αφεντικά του χωριού. Σε λίγο έφθασαν όλοι οι κάτοικοι με τα κοπάδια τους, και έπρεπε να προσαρμοσθούν στην διοίκηση του ΕΑΜ. Για τα τυροκομιά τους χρειάζονταν αλάτι και να επισκέτονται ελεύθερα την Τρίπολη να το προμηθεύονται και να πωλούν τα προϊόντα τους.
Εκεί επήλθε η πρώτη σύγκρουση! Το ΕΑΜ στη Κατοχή είχε επιβάλει μονοπώλιο στη διακίνηση του αλατιού, και απόλυτο έλεγχο στη μετακίνηση των κατοίκων. Στην περίπτωση του Βαλτετσίου απαγόρευσαν κάθε επίσκεψη στην Τρίπολη. Δυό γυναίκες που παράκουσαν «δικάστηκαν» σε θάνατο από τους δυό τοποτηρητές του ΕΑΜ, αλλά με την επέμβαση ανδρών του χωριού η εκτέλεση της ποινής δεν έγινε αλλά και οι ίδιοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το Βαλτέτσι. Οι άνδρες του χωριού πιστεύοντας ότι έτσι θα μπορέσουν να αποφύγουν την αναμενόμενη τιμωρία, κατέφυγαν στην Τρίπολη και ζήτησαν όπλα από τον συνταγματάρχη Παπαδόγκονα που είχε οργανώσει εκεί τον Μάϊο του 1944 Τάγμα Ασφαλείας (ΤΑ).
Η συνέχεια από το έργο μου «Ματωμένες Μνήμες 1940-45»: «..Στό τέλος Μαΐου τοῦ 1944, τό Βαλτέτσι εἶχε 200 περίπου ὁπλισμένους κατοίκους, ὁπλίτες τοῦ ΤΑ τῆς Τρίπολης. Στίς ἀρχές Ἰουνίου, 150 ἀπ'αὐτούς ἔφυγαν γιά τήν Τρίπολη, κατ'ἐντολή τῆς διοίκησης τοῦ Τάγματος, γιά νά συμμετάσχουν σέ ἐπιχείρηση κατά τοῦ ΕΛΑΣ στόν Πάρνωνα. Τότε, στίς 15 Ἰουνίου, ἦταν πού ὁ Κλάρας ἔστειλε ἐναντίον τῶν 44 ὁπλιτῶν πού εἶχαν παραμείνει πίσω στό Βαλτέτσι δύναμη τουλάχιστον 1.200 ἀνταρτῶν τοῦ ΕΛΑΣ.
Οἱ ἀντάρτες κατέλαβαν εὔκολα τό Βαλτέτσι, παρά τό ὅτι εἶχαν 22 ἀντάρτες νεκρούς, μεταξύ τῶν ὁποίων καί τόν λοχαγό Γιάννη Πατεράκη ἀπό τήν Κρήτη, καί ἀρκετές δεκάδες τραυματίες. Γιά τούς Βαλτετσιῶτες, τά θύματα τῆς μάχης καί τῆς σφαγῆς πού ἀκολούθησε ξεπέρασαν τά 150*, περιλαμβανομένων σ'αὐτά καί 21 γυναικῶν. Οἱ ἀντάρτες ἔκαψαν τά σπίτια τοῦ χωριοῦ, λεηλάτησαν τίς περιουσίες του, παίρνοντας καί πάνω ἀπό 300 μεγάλα ζῶα τοῦ χωριοῦ φορτωμένα μέ τό βιός τῶν κατοίκων. Τέλος, ἔκλεψαν τουλάχιστον 15,000 αἰγοπρόβατα. Οἱ ΕΛΑΣίτες καί τά μέλη τοῦ ΕΑΜ ἀπό τά γύρω χωριά πῆγαν στό Βαλτέτσι καί θέρισαν ἀκόμη καί τά σπαρτά ἀπό τά χωράφια τους, καί φυσικά πῆραν τόν καρπό ! Αὐτή εἶναι μιά ἄλλη πτυχή τῆς Ἀντίστασης τοῦ ΕΛΑΣ στήν Πελοπόννησο.Το ολοκληρωτικό πλιάτσικο** της περιουσίας των «αντιδραστικών»!
Ὅλους τούς “ἀντιδραστικούς” κατοίκους τοῦ Βαλτετσίου πού δέν ἐκτέλεσαν ἐπί τόπου, τούς ἔσυραν ὅμηρους σέ μιά πορεία θανάτου. Στό χωριό Βάγγου, στό προαύλιο τοῦ σχολείου, τούς κρατούμενους τούς κακοποίησαν οἱ ντόπιοι Βαγγαίοι πολιτοφύλακες τοῦ ΕΑΜ. Στά χωριά Καράτουλα, Παύλια, Σύρνα, κ.λπ. ἀπ'ὅπου πέρασαν στή συνέχεια, μέχρι νά φθάσουν στή Στεμνίτσα, οἱ κάτοικοί τους, πού εἶχαν συγκεντρωθεῖ μέ τή βία ἀπό τό ΕΑΜ περιορίστηκαν σέ βρισιές καί ἀποδοκιμασίες. Στή Στεμνίτσα ἔστησαν ἀνταρτοδικεῖο μέ ψευδεῖς κατηγορίες καί μάρτυρες, “καταδίκασαν” 14 Βαλτετσιώτες σέ θάνατο, καί τούς ἐκτέλεσαν. Τρεῖς τούς ἔστειλαν στή Δημητσάνα, νά δικαστοῦν ἐκ νέου παρουσία τοῦ ίδιου του Θανάση Κλάρα, πρίν τήν ἐκεῖ ἐκτέλεσή τους. Χειρότερη ἀκόμη τύχη εἶχαν 19 τούς ὁποίους ὁδήγησαν δεμένους στήν Κορινθία, στό Μοναστήρι τοῦ Φενεοῦ, μετά ἀπό πορεία πέντε ἡμερῶν. Ἐκεῖ οἱ 19 βρῆκαν φρικτό θάνατο. Τούς ἔσφαξαν στό χεῖλος τοῦ γκρεμοῦ καί τούς πέταξαν στό βάραθρο.
Μεταξύ τῶν 19 ἦταν καί ἡ ἔγκυος Βασιλική Γ. Στάϊκου μέ τά 4 κορίτσια της, ἡλικίας ἀπό 11 ἕως 17 ἐτῶν, ἡ ὁποία ἔφερε στόν κόσμο καί ἕνα μωρό τίς λίγες ἡμέρες πού ἦταν φυλακισμένη στό μοναστήρι τοῦ Φενεοῦ. Τό μωρό τό δολοφόνησαν*** οἱ φρουροί ἀντάρτες ἀμέσως μετά τή γέννησή του, μόλις ἄκουσαν τά πρῶτα κλάμματά του.
Το Βαλτέτσι δεν συνήλθε ποτέ από αυτήν την καταστροφή. Σήμερα είναι ερειπωμένο και σχεδόν ακατοίκητο!
(*) Κάποιες πηγές περιορίζουν τους νεκρούς σε 92. Εξ αυτών οι 44 σκοτώθηκαν στη διάρκεια της μάχης και οι 48 μετά.
(**)Ὁ Γ. Κριμπᾶς στό βιβλίο του, “ΠΕΡΔΙΚΑΣ”, σελ. 172, γράφει, σύμφωνα μέ τήν περιγραφή τοῦ ἀδελφοῦ του Πέρδικα, Ἠλία Γιαννακούρα: “...-Ὁ Ἄρης ὁ Βελουχιώτης εἶχε καταστρέψει ἀπό τό Μάη τό Βαλτέτσι. (σ.σ. τό ἀληθές εἶναι ἡ 15/6/44). -Γιατί; -Εἶχε γερμανική φρουρά καί πολλούς ντόπιους ταγματασφαλίτες ἐγκατεστημέ¬νους μόνιμα ἐκεῖ. - Κάτι θυμᾶμαι κι ἐγώ. Ἤμουνα παλιόπαιδο καί φέρανε στό χωριό μου κάμποσα παλιογάϊδουρα καί τά μοιράσανε, σέ ὅσους δέν εἴχανε. - Δέν ἀφήσανε τίποτα. Μόνο τά σπαρτά μείνανε. Μείνανε καί ἔπρεπε νά θεριστοῦνε. Τόν καρπό θά τόν ἔπαιρνε ὁ ΕΛΑΣ. [...] Ἀγγαρέψανε καμμιά διακοσαριά μουλάρια, γιά νά σηκώσουνε τά γεννήματα.” Ὁ Κριμπᾶς (καί ὁ ἀφηγητής) κάνουν λάθος. Στό Βαλτέτσι δέν ὑπῆρχε Γερμανική φρουρά. Κατά τά ἄλλα, ὁ συγγραφέας καί ὁ ἀφηγητής Ἠλίας Γιαννακούρας δέν δείχνουν τήν παραμικρή κατανόηση ἤ συμπάθεια γιά τήν καταστροφή πού βρῆκε, τούς φτωχούς ἀλλά περήφανους κατοίκους τοῦ ἱστορικοῦ Βαλτετσίου.
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου