ΤΟ ΟΛΟΚΑΥΤΩΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΑΓΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑ (ΑΓΙΑΘΥΜΙΑ) ΦΩΚΙΔΑΣ ΣΤΙΣ 9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1943

«..Την 8^ην Απριλίου 1943, 15 στρατιώται ανήκοντες εις Ιταλικής φάλαγγαν εφονεύθησαν υπό ανταρτών. Χωρίς καμμίαν διαδικασίαν, τα δύο χωριά (Βουνιχώρα και Αγία Ευθυμία) ελεηλατήθηκαν και κατεστράφησαν δια μυδραλιοβόλων και χειροβομβίδων. Δεν εφείσθησαν δε ούτε τους αναπήρους του Αλβανικού πολέμου, ούτε έναν τυφλό γέροντα ηλικίας 90 ετών..»

Απόσπασμα από το βιβλίο«Θυσία της Ελλάδος και Εγκλήματα Κατοχής», Δημήτριος Μαγκριώτης- Αθήναι, αχρονολόγητο

Μετά τη Μάχη της Αγίας Ευθυμίας (8-4-1943) που πραγματοποιήθηκε μεταξύ των Ιταλικών στρατευμάτων και των αντιστασιακών τμημάτων υπό τον Νικηφόρον (Δημητρίου), οι ώρες έγιναν φοβερά δύσκολες με συνέπειες απρόβλεπτες. Οι αντάρτικες ομάδες χτύπησαν αποφασιστικά μόλις ένα χιλιόμετρο έξω και δυτικά της Αγίας Ευθυμίας ιταλική φάλαγγα αυτοκινήτων, κατευθυνόμενων προς Άμφισσα, με αποτέλεσμα να φονευθούν μερικοί από αυτούς και ορισμένοι που προσγειώθηκαν κάτω από τα αυτοκίνητά τους για να σωθούν κάηκαν μαζί με αυτά.

Μεταφορά από άρθρο του πρωτ .π. Ταξιάρχη Ν.Γκιούλου, Θεολόγου-Φιλόλογου

Εφημερίδα, Βουνιχώρα Φωκίδος, Α΄ Τρίμηνο 1998

Η καταστροφή του χωριού (1941-44)

Η αντίσταση κατά των κατακτητών που άνθισε στην περιοχή στάθηκε η αιτία για να καεί δύο φορές το χωριό. Η πρώτη φορά ήταν στις 9 Απριλίου 1943 οπότε και κατέκαψαν την Αγιαθυμιά οι Ιταλοί και ό,τι απέμεινε το έκαψαν οι Γερμανοί τον Αύγουστο του 1944. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία από τα 423 σπίτια του χωριού 365 κατεστράφησαν ολοσχερώς και τα 20 μερικώς.
Η Αγία Ευθυμία βομβαρδίστηκε στις 25 Απριλίου 1941 και από τον βομβαρδισμό έπαθε ζημιές ο κεντρικός ναός «Το γενέθλιον της Θεοτόκου» ενώ οι Γερμανοί πυρπόλησαν και κατέστρεψαν τον ναό του πολιούχου Αγίου Ευθυμίου τον Απρίλιο του 1944.

Πολύ βαρύς ο φόρος αίματος που πλήρωσε η Αγιαθυμιά στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο: Τριανταεπτά άτομα σκοτώθηκαν άμεσα από τους κατακτητές ενώ οι συνολικές απώλειες εξαιτίας του πολέμου ήταν 120 άτομα.
Η πολιτεία αναγνωρίζοντας το μέγεθος της θυσίας του χωριού συμπεριέλαβε την Αγία Ευθυμία στον κατάλογο των «Μαρτυρικών πόλεων και χωριών» της περιόδου 1940-1944 (Φ.Ε.Κ. 97/16-3-00).


Πηγή: www.agiathimia.com 
http://www.greekholocausts.gr/gr/index.php?option=com_content&task=view&id=37&Itemid=41 

Πάνω στη θέση της αρχ. Μυανίας των δυτικών Λοκρών, 30 στάδια από την Άμφισσα, με τοπικές λατρείες και πρακτικές, τέμενος του Ποσειδώνα πάνω από την πόλη, με ανάθημα, κατά τον Παυσανία, στην αρχ. Ολυμπία, οχυρωμένη ακρόπολη και περιβαλλόμενη από ισχυρόν οχυρωματικό περίβολο, η Αγιαθυμιά με τις περιπέτειες που ιστορεί από τους βυζαντινούς χρόνους κι εντεύθεν, ο ιερομόναχος Ευθύμιος στο Χρονικό του Γαλαξιδιού, με τους καλογεροδάσκαλους που έστειλε στη Βαρνάκοβα (Χριστόφορο και Νικόδημο Καβάσιλα), με τον φλογερό επίσκοπο Σαλώνων, εθνομάρτυρα Φιλόθεο και τους ανυπόταχτους κλεφταρματολούς της τουρκοκρατίας, με φύτρα γερή σε τόπο άνυδρο και άγονο, αντί για σεβασμό και θαυμασμό του επισκέπτη, δέχτηκε δολοφονικά πυρά για τα παιδιά της και ολοκληρωτική καταστροφή των σπιτιών της στις 9-4-1943, αλλά δεν έσβησε, όπως θέλησαν οι εγκληματίες πολέμου.

Έχασε 37 ανθρώπους της από τις αρχές του πολέμου, ως τα φρικιαστικά ναζιστικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως και κατόπιν πάλεψαν γυναίκες, άνδρες και παιδιά ξυπόλυτα και νηστικά, όπως μοναδικά τα αποτύπωσε ο φακός του αείμνηστου Στάθη Στελίγγου, φορτωμένα μαδέρια, για την προσωρινή, όπως ονομάστηκε, στέγαση, τέλη δεκαετίας του ’40, να ξαναστήσουν τις εκκλησιές, τα κοινοτικά κτίρια και τα σπιτικά τους, για να εξακολουθήσει αυτό το δημιουργικό κύτταρο να συνεισφέρει στη Φωκίδα κι ευρύτερα στη χώρα.
Πέρα από κάθε λογική και ανθρωπιά, οι δυνάμεις του σκότους και του ολοκληρωτισμού θέλησαν με το κάψιμο του χωριού, να σημάνουν το τέλος της ζωής. Σήμερα, τιμάμε θύματα και πάθη του χωριού και μαζί τη νίκη της ζωής, της δημοκρατίας και της αναδημιουργίας και κρατούμε ζωντανή στο λογισμό μας τη μνήμη της αιματοβαμμένης, αλλά αδούλωτης αυτής γης…

https://averoph.wordpress.com/