Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ

Κατά τον Αριστοτέλη ο ύψιστος σκοπός του ανθρώπου πρέπει είναι η ευδαιμονία (ευ + δαίμων = να τα έχεις καλά με το Θεϊκό στοιχείο μέσα σου) . Συμφωνεί μάλιστα με τον Πλάτωνα ότι «ο τελικός σκοπός πάσης θεωρητικής και πρακτικής επιδιώξεως είναι το αγαθόν» . Διότι η κατοχή του υψίστου αγαθού αποτελεί την ευδαιμονία .
Τίθεται όμως το ερώτημα τι είναι διά τον άνθρωπον το ύψιστον αγαθόν; Ο Αριστοτέλης απάντησε ότι είναι «ενέργεια ψυχής κατά αρετήν». Δεν μπορεί όμως να εννοηθεί ενέργεια δίχως κίνηση , γι αυτό «η αρετή ευρίσκει και εκλέγει το μέσον δύο κακιών, εκ των οποίων η μία προέρχεται από την υπερβολήν , η δε άλλη από την έλλειψιν». Η ηθική αρετή , λοιπόν , είναι μεσότης . Μάλιστα ο φιλόσοφος μας παρέδωσε έναν πίνακα με 12 ηθικές αρετές , τις ελλείψεις και τις υπερβολές τους . Έτσι η ανδρεία κείται ενδιαμέσως της δειλίας και του θράσους , η σωφροσύνη μεταξύ της αναισθησίας και της ακολασίας , η φιλία ανάμεσα στην απέχθεια και την κολακεία , η αλήθεια ανάμεσα στην άγνοια και την φαντασιοπληξία , το δίκαιον ανάμεσα στη βλάβη και την πανουργία κ.ο.κ.
Η ψυχολογία μας , συνεχώς κινείται ανάμεσα στα δύο άκρα , ο ενάρετος είναι αυτός που μπορεί να στέκεται στο μέσον ( Μέτρον Άριστον) . Η ευδαιμονία , λοιπόν, επιτυγχάνεται από την καλλιέργεια της αρετής μέσα μας . Αυτή η καλλιέργεια ονομάστηκε από τον Αριστοτέλη «Θεωρητικός βίος».
Κατά τον Αριστοτέλη ,ο Νούς του ανθρώπου διακρίνεται σε δύο μέρη τον "Παθητικό Νού" ο οποίος είναι φτιαγμένος από ύλη και είναι φθαρτός και τον "Ενεργητικό Νού" ο οποίος είναι φτιαγμένος από ενέργεια , μπορεί να παράξει τα πάντα και είναι αθάνατος. Οι 12 Αρετές που θα πρέπει να αναπτύξει ο άνθρωπος για να φθάσει στην Ευδαιμονία ( η οποία είναι ο σκοπός του στην ζωή κατα τον φιλόσοφο) είναι μεσότητες , δηλαδή ενδιάμεσες εσωτερικές (ψυχολογικές) καταστάσεις μεταξύ δύο άκρων , της ελλείψεως και της υπερβολής . Οι επιθυμίες μας κατά την διάρκεια της ζωής μας ( πλούτος , καρριέρα, χρήματα , σχέσεις κ.α) αντιπροσωπέυουν την ανάγκη της ψυχής μας για την ανάπτυξη αρετών που θα "ξυπνήσουν" και θα ισχυροποιήσουν τον Ενεργητικό μας Νού . Έτσι η επιθυμία μας για πλούτο ίσως κρύβει την εσωτερική μας ανάγκη να αναπτύξουμε την αρετή της "μεγαλοπρέπειας" . Δηληδή αυτό που ενεργητικός μας Νούς το αντιλαμβάνεται ώς μεγαλοπρέπεια , ο παθητικός μας Νούς το αντιλαμβάνεται ως πλούτο . Αυτό που ο Ενεργητικός μας Νούς αντιλαμβάνεται ως "Ελευθερία" , ο παθητικός μας Νούς μπορεί να το αντιλαμβάνεται ως "επιθυμία για χρήματα" . Όταν εμείς επιθυμούμε κάτι , αυτό σημαίνει ότι η ψυχή μας λαχταράει την ανάπτυξη μιάς αρετής , την οποία έχουμε λησμονήσει. Βέβαια εάν εκπληρωθεί η "επιθυμία μας για χρήματα" δεν σημαίνει ότί θα έχουμε αναπτύξει την αντίστοιχη αρετή , διότι εάν το πετύχουμε κατά τύχη ή μηχανικά το πιθανότερο θα είναι να πέσουμε σε μία έλλειψη ή μία υπερβολή . Πώς λοιπόν θα αναπτύξουμε τις 12 αρετές και ποιά η πραγματική τους σχέση με τις καθημερινές μας επιθυμίες ;

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ