ΤΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΑΠΟΡΡΗΤΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ - Η ΚΤΗΝΩΔΙΑ ΚΑΙ Η ΑΧΑΛΙΝΩΤΗ ΑΓΡΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΕΥΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ

Χάρης Τσιρκινίδης, ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο: ἔχω ὅπλο τὴν ἀγχόνη…
 
Παρὰ τὴ γενικὴ καθοδήγηση τῆς γαλλικῆς κυβέρνησης πρὸς τοὺς Γάλλους ἀξιωματικοὺς καὶ δημοσιογράφους, ν’ ἀποκρύπτουν τὰ ἐγκλήματα τῶν Τούρκων ἤ νὰ τὰ παραποιοῦν, μερικοὶ ἔντιμοι Γάλλοι εἶπαν τὴν ἀλήθεια.
Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς, ὁ Γάλλος Ζουμπὲρ (Joubert), ὑπεύθυνος τοῦ παραρτήματος τῆς τράπεζας «Credit Foncier», στὴ Σμύρνη, ὅταν ἔφτασε στὴ Μασσαλία, μπροστὰ σὲ πολλοὺς ἀνθρώπους, εἶπε:
«Τὸ βράδυ τῆς ἡμέρας ποὺ ξέσπασε ἡ πυρκαγιᾶ βγῆκα ἀπὸ τὸ σπίτι μου, τὸ ὁποῖο βρισκόταν σὲ μία κάθετο τῆς ὁδοῦ Χατζηστάμου. Πῆγα στὸ δρόμο αὐτὸ γιὰ νὰ πληροφορηθῶ γιὰ τὸ τὶ συνέβαινε…Ἐκεῖ συνάντησα ἕνα τμῆμα διακοσίων – τριακοσίων ὁπλισμένων Τούρκων. Ἀφοῦ τοὺς εἶπα ὅτι εἶμαι Γάλλος τοὺς ρώτησα τὶ ψάχνουν. Μοῦ ἀπάντησαν ψύχραιμα ὅτι εἶχαν διαταγὲς νὰ πυρπολήσουν τὴ συνοικία. Προσπάθησα νὰ τοὺς κάνω ν’ ἀλλάξουν γνῶμη, ἀλλὰ αὐτοὶ ἀπάντησαν: ‘’Εἶναι ἀνώφελο, φύγετε ἐσεῖς, φύγετε’’. Πράγματι, λίγο χρόνο μετὰ ποὺ ἐγκατέλειψα τὸ σπίτι μου, οἱ ἐμπρηστικὲς βόμβες ἄρχισαν νὰ πέφτουν βροχηδὸν πάνω του».
Στὰ ἑλληνικὰ ἀρχεῖα τοῦ ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν ἐντοπίσαμε μία προσωπικὴ ἔκθεση τοῦ Ἄγγλου ἱερέα Τσάρλς Ντόμπσον (Charles Dobson), τὴν ὁποῖα συνέταξε, ἐνῶ βρισκόταν στὴ Μάλτα καθ’ ὁδὸν πρὸς τὴν Ἀγγλία. Ἰδοῦ, μερικὰ ἀποσπάσματά της:
«Ἦμουν στὴ Σμύρνη ὅταν τὰ κεμαλικὰ στρατεύματα μπῆκαν στὴν πόλη. Μερικὲς μέρες πρὶν τὴν εἴσοδό τους ὑπῆρξε αὐξημένος φόβος μεταξὺ τῶν κατοίκων. Κλήθηκα ἀπὸ τὸ μητροπολίτη Χρυσόστομο καὶ βρῆκα αὐτὸν, καὶ τοὺς ἄμεσα γύρω του, νὰ φοβοῦνται γιὰ ὑπερβασίες, ὅταν θὰ ἔφταναν οἱ Τοῦρκοι.
Ὁ μητροπολίτης μοῦ ἔδωσε ἕνα μήνυμα, ὑπογεγραμμένο ἀπὸ αὐτὸν καὶ τοὺς ἄλλους ἀξιωματούχους, περιλαμβανομένου τοῦ Ἀρμενίου ἀρχιεπισκόπου, παρακαλώντας με νὰ τὸ στείλω μὲ βιασύνη στὸν ἀρχιεπίσκοπο τοῦ Καντέρμπουρυ. Ἦταν μία ἔκκληση πρὸς ἐκεῖνον νὰ χρησιμοποιήσει τὴν ἐπιρροὴ του στὴ βρετανικὴ κυβέρνηση, προκειμένου νὰ ἐπιτευχθεῖ μία συμφωνία μὲ τὸν Κεμᾶλ ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη ἤ στὸ ἐνδεχόμενο μιᾶς εἰσόδου, νὰ ἐξασφαλιστεῖ ἡ προστασία ἤ τουλάχιστον οἱ ζωὲς τοῦ λαοῦ του.
Λυποῦμαι ποὺ ἄφησα αὐτὸ τὸ μήνυμα κρυμμένο στὸ γραφεῖο μου. Θὰ ἦταν κακὸ ἄν κατασχόταν σὲ αὐτὲς τὶς τραγικὲς ἡμέρες. Ἡ τελευταῖα φράση ἦταν μία ἔκκληση: “Στὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ βιαστεῖτε, ἐνόψει τῆς ἐπικείμενης συμφορᾶς”.

Ἀπὸ κοινοῦ μὲ ὅλους τοὺς Βρετανοὺς, τοὺς ὁποίους συμβουλεύτηκα, δὲν νομίσαμε ὅτι οἱ Τοῦρκοι θὰ συμπεριφέρονταν μὲ τέτοιο τρόπο ὅπως δικαιολογοῦσαν οἱ φόβοι τοῦ μητροπολίτη.

Ἐντούτοις, ἔδωσα τὸ μήνυμα στὸ σὲρ Ἄρμοντ ντὲ Μπωβουᾶρ Μπρὸκ (Armond de Bauvoir Brock) ἀνώτατο ναυτικὸ διοικητὴ…
…Μὲ συμβούλευσε νὰ χρησιμοποιήσω τὴ διακριτικότητά μου καλώντας τὸν ἀρχιεπίσκοπο τοῦ Καντέρμπουρυ. Ἀλλὰ σὲ κάθε τηλεγράφημα ποὺ θὰ ἔστελνα νὰ πρόσθετα ὅτι ὁ Βρετανὸς ναύαρχος εἶχε δεῖ τὸ μήνυμα. Στὸ ἐνδεχόμενο διατάραξης τῆς τάξης, ἦταν προετοιμασμένος νὰ δώσει, μὲ τὴ δύναμή του, προστασία σὲ ὅλα τὰ τμήματα τῆς Κοινότητας…
…Ζήτησα ἀπὸ τὸ ναύαρχο ἐξουσιοδότηση νὰ δημοσιεύσω, στὸ ὄνομά του, ἕνα μήνυμα στὸν τύπο. Εἶπε ὅτι θὰ μποροῦσα νὰ πῶ τὴ γνώμη του, ὅτι ὁποιαδήποτε κατάληψη θὰ γίνει μὲ τάξη καὶ ὅτι συμβούλευε τὸν καθένα νὰ κοιτάξει τοὺς πρόσφυγες ποὺ ἔχουν ἐπισσωρευτεῖ στὴν πόλη καὶ ν’ ἀποφύγει νὰ δώσει ὁποιαδήποτε πρόκληση.
Πῆγα τὸ μήνυμα τοῦ ναύαρχου σὲ μία συνεδρίαση ἔξι μελῶν μὲ ἐπιρροή, στὸ Ἀρχηγεῖο τῆς “Μικρασιατικῆς Ἄμυνας”… Ἔμαθα ὅτι ὑπῆρχε ἀκόμη ἐλπίδα, ὅτι μία ἀξιόλογη μερίδα τοῦ ὑποχωροῦντος στρατοῦ, βοηθούμενη ἀπὸ ἐθελοντὲς πολίτες, θὰ ἦταν ἱκανὴ νὰ κρατήσει τὴν πόλη καὶ τὰ περίχωρά της, μέχρι τὸ χρόνο ποὺ οἱ σύμμαχοι θὰ ἐπενέβαιναν γιὰ νὰ  διευθετηθεῖ μία ἀνακωχὴ. Ἔγραψα τὸ μήνυμα τοῦ ναυάρχου καὶ τὸ παράδωσα, μαζὶ μὲ πέντε μέλη τοῦ Συνδέσμου στὸν Τύπο. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ μὲ συνόδευσε νὰ πᾶμε στὸ μητροπολίτη. Τὰ μέλη μοῦ ζήτησαν νὰ διευκολύνω νὰ ἔχουν μία συνέντευξη μὲ τὸ ναύαρχο, καθῶς εἶχαν πληροφορίες γιὰ τουρκικὴ συνωμοσία στὴν πόλη…
…Βρῆκα τὸ μητροπολίτη γεμᾶτο ἀπὸ ὀδυνηρὴ ἀνησυχία σχετικὰ μὲ τὸ λαὸ του καὶ μὴ καθησυχασμένο ἀπόλυτα ἀπὸ τὴν ἄποψη τοῦ ναυάρχου, καθῶς ὁ ἴδιος αἰσθανόταν ὅτι γνώριζε τοὺς Τούρκους καλύτερα ἀπὸ τοὺς Ἄγγλους ἀξιωματικοὺς.

Αὐτὴ ἦταν ἡ τελευταῖα φορὰ ποὺ εἶδα τὸ μητροπολίτη. Ἦταν, ἀληθινὰ, ἕνας μάρτυρας, ὁ ὁποῖος πέθανε παραμένοντας στὸ μέσο τοῦ λαοῦ του…

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ ΑΡΘΡΟ ΕΔΩ : www.e-istoria.com