Η Ναυμαχία της Σάμου ήταν πολεμική εμπλοκή της επανάστασης του 21. Μετά
την καταστροφή των Ψαρών ο εχθρικός στόλος είχε αποσυρθεί στην Μυτιλήνη
και διέμεινε περίπου ένα μήνα. Ο φόβος των Ελλήνων ήταν μεγάλος, ότι
μετά από αυτό και η Σάμος θα κινδύνευε. Ακολούθως ο Ελληνικός στόλος
παίρνοντας δάνειο περί τις 90 χιλιάδες δίστηλα[1] ετοιμάστηκε η μεν
πρώτη μοίρα υπό τον Σαχτούρη είκοσι επτά Υδραίικα και οκτώ Πετζωτικά
πλοία, η δε δεύτερη μοίρα υπό τον Μιαούλη. Η πρώτη μοίρα ξημερώθηκε στις
30 Ιουλίου στην Ικαρία και είδε σαράντα μικρά πλοία, αναμεταξύ τους και
είκοσι σακολέβες με Τουρκική σημαία, πλέοντας προς την Σάμο και
φέροντας δύο χιλιάδες στρατιώτες προς απόβαση. Η Ελληνική μοίρα
κατεδίωξε τα καράβια αυτά, και τα ανάγκασε να φύγουν μακρυά ή να πέσουν
στην ξηρά. Φτάνοντας στην Μυκάλη είδαν πλήθος στρατευμάτων έτοιμα προς
αποβίβαση σε δύο βρίκια και πλήθος μικρών πλοίων. Τα βρίκια κόψανε τις
άγκυρες και έφυγαν. Ο Οθωμανικός στόλος βρίσκονταν ελλιμενισμένος πίσω
από το ερημονήσι Μαρίνα. Εκεί ο Ελληνικός στόλος τους ανακάλυψε, και
αφού έριξε μια κανονιά άραξε και έκανε την μεταβίβαση του στρατού
αδύνατη. Τέσσερις ώρες μετά την ανατολή του ήλιου δεκαοκτώ πλοία της
πρώτης τάξης κατέπλευσαν κατά των Ελληνικών. Ο Σαχτούρης έδωσε διαταγή
να ναυμαχήσουν, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Το απόγευμα όρμησαν κατά των
εχθρών δύο πυρπολικά του Ρομπότση και του Τζάπελα. Οι Τούρκοι φοβήθηκαν
και απομακρύνθηκαν. Το ίδιο συνέβη και την επόμενη μέρα. Στις 4
Αυγούστου κατέπλευσε ο Οθωμανικός στόλος κατά του Ελληνικού. 17 πλοία με
τον αντιναύαρχο και τον Κανάρη με το πυρπολικό του όρμησαν πάνω στον
εχθρό και ναυμάχησαν επί πέντε ώρες, μέχρι που ανάγκασαν τον εχθρό να
απομακρυνθεί. Ο Οθωμανικός στόλος μάταια αποπειράθηκε να κινηθεί και τις
επόμενες μέρες. Η αγκυροβολια των Ελλήνων συνεχίστηκε για πέντε
εβδομάδων χωρίς αποτέλεσμα, και μετά αποχώρησαν.
Πηγές : Λάμπρος Κουτσονίκας (1839-1926), επιμ. (1863). Γενική ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως, Τόμος Α΄.
Γεώργιος Κρέμος (1839-1926), επιμ. (1879). Χρονολόγια της Ελληνικής
Ιστορίας : προς χρήσιν πάντος φιλομαθούς, ιδία δε των εν τοις γυμνασίοις
μαθητών. Εν Αθήναις: Τυπογραφείον Δημητρίου Ιασεμίδου
http://www.hellenica.de/Griechenland/NeuGes/GR/NavmachiaTisSamou.html