«ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 21 (ΚΥΠΡΟΣ) : Η ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΩΝ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ 1821»

Η προσφορά των Ελλήνων της Κύπρου στους εθνικούς αγώνες της Μητέρας Πατρίδας είναι αναμφισβήτητη. Παρά το διάβα πολλών κατακτητών από τη μεγαλόνησο (Ρωμαίοι, Άραβες, Φράγκοι, Τούρκοι, Άγγλοι) σε διάφορες ιστορικές περιόδους το Ελληνικό - Ελληνορθόδοξο στοιχείο δεν εκάμφθη, αντίθετα, με ζήλο πάντα αγωνίστηκε, συμμετείχε, θυσιάστηκε στο πλευρό της υπόλοιπης Ελλάδας [ 2 ].

Στην περίπτωση της εθνικής παλιγγενεσίας του 1821 ο φόρος αίματος των Ελληνοκυπρίων (σαν των λοιπών Ελλήνων) ξεκίνησε αιώνες πριν την επανάσταση. Στα τέλη του 16ου αιώνα (1570-1571 μ. Χ.) 100.000 τουρκικού στρατού με 360 πλοία εισβάλουν στην Κύπρο και επιδίδονται σε σφαγές και λεηλασίες υπό τις διαταγές του Μουσταφά πασά. Πολλές Κύπριες για να αποφύγουν την ατίμωση σκοτώνονται πηδώντας από γκρεμούς όπως στο Ζάλογγο και στον Αραπίτσα, μητέρες σφάζουν τις κόρες τους για να μην τις αφήσουν στα χέρια των τούρκων. Σε 20.000 υπολογίζονται οι σφαγιασθέντες και σε 2.000 οι απαχθέντες δούλοι (Λεμεσός, Λευκωσία, Κυρήνεια, Αμμόχωστος). Λέγεται πως η νεαρή Μαρία Συγκλητική, την οποία είχαν αιχμαλωτίσει οι τούρκοι στο αμπάρι μιας γαλέρας, θέλοντας να εκδικηθεί έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη ανατινάζοντας το πλοίο καθώς και δύο άλλα πλοία που ήταν δίπλα αγκυροβολημένα. Σε αυτά τα πλοία ήταν σιδηροδέσμια χίλια κορίτσια (προοριζόμενα για τα σκλαβοπάζαρα της ανατολής) που έγιναν παρανάλωμα του πυρός όπως στο Κούγκι και στο Μεσολόγγι. Από τότε μέχρι το τελειωτικό νικηφόρο ξέσπασμα του Ελληνισμού το 1821 υπήρξαν πολλοί ξεσηκωμοί στην Κύπρο οι οποίοι πνίγηκαν στο αίμα [ 1, 2 ].

Συνεχίζοντας, όσον αφορά την περίοδο εγγύς του 1821 ο ρόλος των Ελληνοκυπρίων καθίσταται εντονότερος με πολλά και συγκεκριμένα παραδείγματα. Ανάμεσα στους σημαντικότερους συντρόφους του Ρήγα Φεραίου και ένας εκ των οκτώ που τον ακολούθησαν στη θυσία (Βελιγράδι, 1798) ήταν ο Λευκωσιάτης εθνομάρτυρας Ιωάννης Καρατζάς, 31 ετών. Πολλοί Κύπριοι συμμετείχαν στη Φιλική Εταιρεία και έλαβαν μέρος στην Επανάσταση. Με τον Ιερό Λόχο πολέμησαν στο πλευρό του Αλέξανδρου Υψηλάντη ο Ζαχαρίας Λεοντής, ο Φίλιππος Γεωργίου, ο Γιάννης Τσολάκης, ο Σάββας Ντιορτής και ο Ζήνων Αγγελής που αγωνίστηκαν στο Γαλάτσι και στο Δραγατσάνι. Ακόμα, πολλοί άλλοι Κύπριοι εθελοντές αφού συγκρότησαν τη Φάλαγγα των Ελληνοκυπρίων αγωνιστών διακρίθηκαν σε μάχες και ναυμαχίες της επανάστασης. Ο στρατηγός Μακρυγιάννης γράφει στα απομνημονεύματά του:

”…εκεί που ριχτήκαμεν στο γιουρούσι, μου πληγώθηκε βαρέως και ύστερα απέθανε ο καλός και γενναίος πατριώτης Μιχάλης Κυπραίος, απούστειλα και πήγεν εις τη αγγλικήν φρεγάτα όταν κιντυνεύαμεν εις το Νιόκαστρο…”.

Ο Μακεδόνας αγωνιστής Νικόλαος Κασομούλης που είχε λάβει μέρος στην έξοδο του Μεσολογγιού στα περίφημα ”Στρατιωτικά Απομνημονεύματα” του, βεβαιώνει ότι μαζί του στο Μεσολόγγι κατά τη διάρκεια της πολιορκίας πολεμούσε ο Κύπριος αγωνιστής Νικόλαος Χατζήσαββας, ο οποίος:

”εφτά πληγές είχεν λάβει και μου έλεγεν ακόμη ο δύστυχος ότι θα βαστάξει”.

Πάμπολλες μαρτυρίες υπάρχουν για Κύπριους αγωνιστές που πήραν μέρος στις μάχες της Πελοποννήσου, στα Δερβενάκια και στους Μύλους, στην πολιορκία της Τριπολιτσάς και αλλού. Άλλοι αγωνίστηκαν στο πολιορκημένο Μεσολόγγι ή έδρασαν στη θάλασσα, όπως ο καπετάν Ιωάννης Κύπριος. Άλλοι πολέμησαν στην Εύβοια, στη Χίο και στην Αττική. Τη δράση των Κυπρίων αγωνιστών βεβαιώνουν τα πιστοποιητικά που εξέδωσαν μετά τη λήξη του αγώνα ξακουστοί οπλαρχηγοί της επανάστασης όπως ο Πετρόμπεης, ο Νικηταράς, ο Κολοκοτρώνης, ο Μακρυγιάννης και άλλοι (χαρακτηριστική είναι η επιστολή του Αντιστράτηγου Θ. Κολοκοτρώνη προς τον αγωνιστή Νικόλαο Θησέα εκ Κύπρου στις 1/3/1841). Επίσης, ο Γιάννης Πασαπόρτης από την Κοίλη πολέμησε στην πολιορκία και στην έξοδο του Μεσολογγίου. Γύρισε μετά τη λήξη του Αγώνα στην Κύπρο, περήφανος για το ελληνικό του διαβατήριο, που του χάρισε και το επώνυμο Πασαπόρτης. Ο Χριστόδουλος Κοκκινόφτας από την Τσάδα πολέμησε στην πολιορκία του Μεσολογγίου. Συγχωριανός του Κοκκινόφτα ήταν ο Χριστόδουλος Μακρής που έλαβε μέρος σε πολλές μάχες της επανάστασης και γύρισε στην Κύπρο τιμημένος, μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους. Επιπλέον, ο ιεράρχης Φιλόθεος Χατζής καταγόταν από τη Λευκωσία και υπήρξε για 25 χρόνια Επίσκοπος Δημητσάνας. Φυλακίστηκε στην Τρίπολη, υπέφερε τα πάνδεινα και πέθανε στη φυλακή στις 10 Σεπτεμβρίου 1821, λίγο πριν ο Κολοκοτρώνης απελευθερώσει την πόλη. Πολλά χιλιόμετρα νοτιοανατολικότερα, στην Κύπρο, στις 9/7/1821 ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός απαγχονίστηκε από τους Τούρκους μαζί με 486 εξέχουσες φυσιογνωμίες της ελληνοκυπριακής κοινότητας [ 1, 2, 3, 4, 5 ].

Η μεγάλη κυπριακή συμμετοχή στον Αγώνα επί του εδάφους της ηπειρωτικής Ελλάδας, οι σφαγές και οι διωγμοί στο ίδιο το νησί, εντάσσουν την Κύπρο στην επαναστατική περίμετρο και την οριοθετούν μέσα στα σύνορα του αναγεννημένου έθνους και του κράτους που αναμενόταν ως απότοκο της επανάστασης. Οι Κύπριοι εναπόθεσαν τις ελπίδες τους στον Ιωάννη Καποδίστρια, που εκ μητρός καταγόταν από την κυπριακή οικογένεια Γονέμη που είχε μεταναστεύσει στα Επτάνησα. Ο Κυβερνήτης τον Οκτώβριο του 1827, λίγο μετά την ναυμαχία του Ναυαρίνου κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του στο Λονδίνο, θα απαντήσει στον Άγγλο διπλωμάτη Wilmot - Horton, που ως εκπρόσωπος του Foreign Office, τον ρώτησε ποια γεωγραφικά όρια διεκδικούσε η Ελλάδα:

”Τα όρια ταύτα καθορίζονται υπό του αίματος του εκχυθέντος εις τα σφαγεία των Κυδωνίων, της Κύπρου, της Χίου, της Κρήτης, των Ψαρών και του Μεσολογγίου και εις τους πολλούς κατά γην και κατά θάλασσαν αγώνας, δια των οποίων εδοξάσθη το ανδρείον τούτο έθνος” [ 3, 4 ].

Δυστυχώς, τα αιτήματα του λαού της μαρτυρικής μεγαλονήσου -για λόγους που δεν θα αναλυθούν στο παρόν άρθρο- δεν ικανοποιήθηκαν. Έκτοτε, ο Κυπριακός Ελληνισμός δεν χάνει ευκαιρία να διεκδικεί την ικανοποίηση των ίδιων διαχρονικών στόχων, να μάχεται στο πλευρό της Μητέρας Ελλάδας, να θυσιάζεται, να εμπνέει τους ποιητές…

”Τούτη η δίψα δε σβήνει, τούτη η μάχη δεν παύει,
χίλια χρόνια αν περάσουν, δεν πεθαίνουμε σκλάβοι.”

Θεοδόσης Πιερίδης - CD: ΕΣ ΓΗΝ ΕΝΑΛΙΑΝ ΚΥΠΡΟΝ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΠΗΓΕΣ
[1] Η Κύπρος εις τον αγώνα του 1821, Ε.Γ. Πρωτοψάλτης, Αθήνα 1971
[2] Κύπρος - Ημερολόγιο λεηλασιών και αγώνων, Αλέκος Αγγελίδης
[3] Ομιλία του Κυβερνητικού Εκπροσώπου για τις εθνικές επετείους, 26/3/05
[4] www.moi.gov.cy - Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών
[5] www. mfa.gr - Ελληνική Δημοκρατία - ΥΠΕΞ
[6] Κύπρος στα όρια του αφανισμού, Σταύρος Λυγερός, Νέα Σύνορα
[7] Η κατεχόμενη γη μας, Κυπριακή Δημοκρατία, Υπουργείο Παιδείας
[8] Famagusta area and district - Cyprus - 1985
[9] Cyprus - Plundering of a 9000 year old civilization

ΑΡΚΑΔΟΚΥΠΡΙΟΣ

Ηλεκτρονική διεύθυνση άρθρου: http://www.efylakas.com/archives/5943

http://www.tideon.org/index.php?option=com_content&view=article&id=2229:-1821&catid=145:-1821&Itemid=395 

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ