Του Νίκου Τοπούζη
Μετά τη κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης (1453), ο δρόμος προς τη
κατάκτηση της Ευρώπης ήταν ανοικτός για τους Οθωμανούς Τούρκους.
Αποτελούσαν την αιχμή του δόρατος του Ισλάμ και στους πολέμους τους
εναντίον των χριστιανών είχαν την αμέριστη βοήθεια των υπόλοιπων
μουσουλμάνων και κυρίως της Αιγύπτου. Η ενέργεια της επεκτατικής
διάθεσης της νέας απειλής εξ ανατολών για την Ευρώπη ήταν τέτοια που δε
στάθηκε μόνο στις κατακτήσεις στη χερσόνησο του Αίμου (Βαλκάνια) αλλά
και στη θάλασσα! Μετά την ήττα των Ιωαννιτών ιπποτών και την υποταγή της
Ρόδου (1552) οι Οθωμανοί επιτέθηκαν στη Μάλτα και παρολίγο να
καταφέρουν να τη κατακτήσουν. Το μεγαλύτερο πλήγμα για τους Ευρωπαίους
και κυρίως για τους Ενετούς ήρθε τον Αυγουστο του 1570 με την υποταγή
της Κύπρου και την απώλεια ολόκληρης της Ανατολικής Μεσογείου! Αυτό ήταν
και το τελευταίο πλήγμα που θα μπορούσαν να ανεχθούν οι
Ευρωπαίοι της Μεσογείου. Αποφάσισαν να ενώσουν τις ναυτικές δυνάμεις
τους και να εξουδετερώσουν τον Οθωμανικό στόλο, συγκροτώντας τον
Αντιτουρκικό Συνασπισμό (Sacra Liga Antiturca). Η Ισπανία, η Σαβοΐα, η
Νάπολη, η Γένουα, η Σικελία, η Βενετία, η Μάλτα και το Παππικό κράτος
δημιούργησαν μια τεράστια αρμάδα στη Μεσσήνη της Σικελίας και αναχώρησαν
για την Ελλάδα.
Μέσα στις σημαντικότερες μάχες όλων των εποχών συμπεριλαμβάνονται λίγες
μόνο ναυμαχίες. Με πρώτη τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, τη δεύτερη ίσως
θέση διεκδικούν η ναυμαχία της Ναυπάκτου κ
αι
η καταστροφή της Ισπανικής Αρμάδας από τους Άγγλους (1588). Η ορμή των
Οθωμανών στη Μεσόγειο ανακόπηκε για αρκετά χρόνια και οι Χριστιανοί
κατάλαβαν πως αν συνεργαστούν μπορούν να αντιμετωπίσουν τους
μουσουλμάνους. Πολλές περιοχές της Ελλάδος επαναστάτησαν πιστεύοντας στα
λόγια των συμμάχων πως βάζουν πλώρη για τη Κωνσταντινούπολη με άμεσο
στόχο την επανάκτηση της! Δεν ψεύδονταν οι σύμμαχοι. Στα αρχικά
συμβούλια αυτός ήταν ο στόχος αλλά οι έριδες που εμφανίστηκαν μεταξύ των
αρχηγών καθώς και οι διαφορετική στόχοι που είχαν οδήγησαν στη λύση της
συμμαχίας. Η κάθε δύναμη απέσυρε από τον Ελλαδικό χώρο τους στόλους
χάνοντας έτσι τη μοναδική ευκαιρία να επιφέρει αποφασιστικό πλήγμα στους
Οθωμανούς όταν είχαν χάσει προσωρινά τη ναυτική τους δύναμη. Η ναυμαχία
της Ναυπάκτου άλλαξε και τον τρόπο διεξαγωγής των ναυτικών πολέμων
οριστικά. Η κωπήλατη ναυμαχία ύστερα πό 2.500 χρόνια διαδρομής έφτασε
στο τέλος της και τη σειρά της πήρε η χρησιμοποίηση του ανέμου με την
εξέλιξη των μεγάλων ιστιοφόρων! Μία καινούργια εποχή άρχισε για τη
ναυσιπλοΐα αλλά και μια μεγάλη ευκαιρία χάθηκε τόσο για τον χριστιανικό
κόσμο όσο και για τον Ελληνισμό που αναγκάστηκε να υπομένει μέχρι το
1821 για την απελευθέρωση του από τα "δεσμά" του ανατολίτη δυνάστη
Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ
Ο
Οθωμανικός στόλος με τη βοήθεια του Αιγυπτιακού και του Αλγερινού
κατέπλευσε στον Κορινθιακό κόλπο (τότε κόλπος της Ναυπάκτου)
αποτελούμενος από 210 γαλέρες και 63 γαλιότες (μικρότερες γαλέρες). Όλα
τα πλοία ήταν κωπήλατα και επέβαιναν επάνω τους 47 χιλιάδες άντρες εκ
των οποίων 15 χιλιάδες βίαια στρατολογημένοι Έλληνες από την κυρίως
Ελλάδα και την Ιωνία. Ναύαρχος του στόλου ήταν ο Καπουδάν πασάς Αλή. Ο Χριστιανικός στόλος αποτελούταν από 209 γαλέρες, 70 φρεγάτες και 6 νέου τύπου γαλεάσσες τα οποία ήταν αμφικίνητα (ιστιοφόρα
και κωπήλατα). Αυτό ήταν και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του συμμαχικού
στόλου! Επάνω στον στόλο επέβαιναν 38 χιλιάδες στρατιώτες εκ των οποίων 8
χιλιάδες Έλληνες, πολλοί εκ των οποίων ανέλαβαν χρέη κυβερνητών στα
πλοία της Βενετίας. Χαρακτηριστικές μορφές που συμμετείχαν στη μάχη ήταν
ο Μανούσος Θεοτοκόπουλος (αδελφός του θρυλικού Ελ Γκρέκο) καθώς και ο
μεγάλος Ισπανός ποιητής Μιγκέλ ντε Θερβάντες ο οποίος μάλιστα χτυπήθηκε
τρεις φορές από σφαίρες! Ηγέτης του στόλου ανέλαβε πρίγκηπας της
Αυστρίας Ιωάννης. Οι δύο στόλοι συναντήθηκαν κοντά στα νησιά
Εχινάδες και αμέσως ξεκίνησε η μάχη. Ο συμμαχικός στόλος παρετάχθηκε με
το ναύαρχο Δον Ιωάννη να κατέχει το κέντρο, την αριστερή πτέρυγα την
ανέλαβε ο Ενετός ναύαρχος Βαρβαρίγος και τη δεξιά ο Γενουάτης Ντόρια και
μια ικανή εφεδρική δύναμη στα μετόπισθεν. Οι έξι γαλεάσσες παρετάχθησαν
μπροστά από όλο τον στόλο προξενώντας έκπληξη με το μέγεθος αλλά και τα
ιστία τους στους αντιπάλους. Οι Οθωμανοί παρέταξαν ολόκληρο τον στόλο
σε μια γραμμή με τον ναύαρχο στο κέντρο, τα αλγερινά πλοία στο αριστερό
άκρο και τα αιγυπτιακά στο δεξί, σε μια προφανή προσπάθεια να
υπερκεράσουν τη χριστιανική παράταξη.
και κωπήλατα). Αυτό ήταν και το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του συμμαχικού
στόλου! Επάνω στον στόλο επέβαιναν 38 χιλιάδες στρατιώτες εκ των οποίων 8
χιλιάδες Έλληνες, πολλοί εκ των οποίων ανέλαβαν χρέη κυβερνητών στα
πλοία της Βενετίας. Χαρακτηριστικές μορφές που συμμετείχαν στη μάχη ήταν
ο Μανούσος Θεοτοκόπουλος (αδελφός του θρυλικού Ελ Γκρέκο) καθώς και ο
μεγάλος Ισπανός ποιητής Μιγκέλ ντε Θερβάντες ο οποίος μάλιστα χτυπήθηκε
τρεις φορές από σφαίρες! Ηγέτης του στόλου ανέλαβε πρίγκηπας της
Αυστρίας Ιωάννης. Οι δύο στόλοι συναντήθηκαν κοντά στα νησιά
Εχινάδες και αμέσως ξεκίνησε η μάχη. Ο συμμαχικός στόλος παρετάχθηκε με
το ναύαρχο Δον Ιωάννη να κατέχει το κέντρο, την αριστερή πτέρυγα την
ανέλαβε ο Ενετός ναύαρχος Βαρβαρίγος και τη δεξιά ο Γενουάτης Ντόρια και
μια ικανή εφεδρική δύναμη στα μετόπισθεν. Οι έξι γαλεάσσες παρετάχθησαν
μπροστά από όλο τον στόλο προξενώντας έκπληξη με το μέγεθος αλλά και τα
ιστία τους στους αντιπάλους. Οι Οθωμανοί παρέταξαν ολόκληρο τον στόλο
σε μια γραμμή με τον ναύαρχο στο κέντρο, τα αλγερινά πλοία στο αριστερό
άκρο και τα αιγυπτιακά στο δεξί, σε μια προφανή προσπάθεια να
υπερκεράσουν τη χριστιανική παράταξη.
Οι έξι γαλεάσσες
κινήθηκαν μπροστά από τον συμμαχικό στόλο και βομβάρδισαν τους Οθωμανούς
καταφέρνοντας να απεμπλακούν εύκολα λόγω των ιστίων προκαλώντας σοβαρές
ζημιές και εκνευρισμό στους επικεφαλείς των μουσουλμάνων. Ο κωπήλατος
στόλος των Οθωμανών ξεκίνησε την υπερκέραση και από τα δύο άκρα και στην
αρχή φάνηκε πως θα πετύχαινε. Στην αριστερή πτέρυγα των Χριστιανών οι
Ενετοί, με πολλούς Έλληνες στα πληρώματα, επιτέθηκαν στους Αιγυπτίους
και τους κατατρόπωσαν. Η μάχη ήταν σφοδρή και μάλιστα φονεύθηκαν και οι
δύο ναύαρχοι. Στο κέντρο η μάχη ήταν αμφίρροπη και όταν τα πλοία άρχισαν
να πλευρίζουν τα πλοία η μάχη έγινε εκ του συστάδην ως μάχη πεζικού! Οι
δύο ναυαρχίδες βρέθηκαν κοντα η μία στην άλλη με το ισπανικό καράβι να
υπερτερεί σε δύναμη πυρός, με αποτέλεσμα τον θάνατο του Τούρκου
ναυάρχου. Αντίθετα στο δεξί άκρο τα πράγματα έγερναν προς τους
Αλγερινούς και μόνο η επέμβαση της εφεδρικής δύναμης έσωσε την κατάσταση
για τους Γενουάτες.
Η ήττα των Οθωμανών ήταν ολοκληρωτική!
Από τα 273 πλοία σώθηκαν μόλις 40 και απώλειες υπολογίζονται σε 30
χιλιάδες άντρες. Αντίθετα οι χριστιανοί έχασαν μόλις 15 πλοία, όμως και 8
χιλιάδες άντρες κυρίως από τις εκ του συστάδην μάχες του κέντρου! Οι
σύμμαχοι πήραν 15 χιλιάδες αιχμάλωτους στους οποίους υπήρχαν χίλιοι
πεντακόσιοι έλληνες που υπηρετούσαν στον τουρκικό στόλο και
απελευθερώθηκαν.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
αι
η καταστροφή της Ισπανικής Αρμάδας από τους Άγγλους (1588). Η ορμή των
Οθωμανών στη Μεσόγειο ανακόπηκε για αρκετά χρόνια και οι Χριστιανοί
κατάλαβαν πως αν συνεργαστούν μπορούν να αντιμετωπίσουν τους
μουσουλμάνους. Πολλές περιοχές της Ελλάδος επαναστάτησαν πιστεύοντας στα
λόγια των συμμάχων πως βάζουν πλώρη για τη Κωνσταντινούπολη με άμεσο
στόχο την επανάκτηση της! Δεν ψεύδονταν οι σύμμαχοι. Στα αρχικά
συμβούλια αυτός ήταν ο στόχος αλλά οι έριδες που εμφανίστηκαν μεταξύ των
αρχηγών καθώς και οι διαφορετική στόχοι που είχαν οδήγησαν στη λύση της
συμμαχίας. Η κάθε δύναμη απέσυρε από τον Ελλαδικό χώρο τους στόλους
χάνοντας έτσι τη μοναδική ευκαιρία να επιφέρει αποφασιστικό πλήγμα στους
Οθωμανούς όταν είχαν χάσει προσωρινά τη ναυτική τους δύναμη. Η ναυμαχία
της Ναυπάκτου άλλαξε και τον τρόπο διεξαγωγής των ναυτικών πολέμων
οριστικά. Η κωπήλατη ναυμαχία ύστερα πό 2.500 χρόνια διαδρομής έφτασε
στο τέλος της και τη σειρά της πήρε η χρησιμοποίηση του ανέμου με την
εξέλιξη των μεγάλων ιστιοφόρων! Μία καινούργια εποχή άρχισε για τη
ναυσιπλοΐα αλλά και μια μεγάλη ευκαιρία χάθηκε τόσο για τον χριστιανικό
κόσμο όσο και για τον Ελληνισμό που αναγκάστηκε να υπομένει μέχρι το
1821 για την απελευθέρωση του από τα "δεσμά" του ανατολίτη δυνάστηhttp://www.istorikathemata.com/2011/07/7-1571.html
http://monoistoria.blogspot.com/