Το πρώτο Μινωικό ναυάγιο που βρέθηκε ποτέ

Η Ελπίδα Χατζηδάκη ανάμεσα στα κατάλοιπα του ναυαγίου.


«Είναι το πρώτο Μινωικό ναυάγιο που έχει ποτέ βρεθεί και ανασκαφεί». Αυτά είναι, σύμφωνα με το περιοδικό Archaeology, τα λόγια της αρχαιολόγου-αρχαιοδύτη Ελπίδας Χατζηδάκη, που εργάζεται εδώ και οκτώ χρόνια στην Ψείρα, ένα νησάκι 2,41 χλμ. ανοιχτά της Β.Α. ακτής της Κρήτης, στον Κόλπο του Μεραμπέλου. Το μικρό νησί είναι γνωστό για τα κατάλοιπα ενός λιμανιού της Εποχής του Χαλκού.

Το 1976 ο Jacques Cousteau είχε αποκαλύψει στον υποθαλάσσιο χώρο του κεραμικά όστρακα, για τα οποία υπέθεσε ότι προέρχονταν από ναυάγια που προέκυψαν από τις παρενέργειες της ηφαιστειακής έκρηξης στη Θήρα. Δεν είχε όμως χρόνο να τα ερευνήσει. Παρακινημένη από τις παρατηρήσεις του Cousteau, η Χατζηδάκη αποφάσισε να τελέσει δοκιμαστική έρευνα στην περιοχή την τελευταία μόλις ημέρα πριν το πέρας της καταδυτικής περιόδου του 2003. Η κατάδυση πραγματοποιήθηκε περίπου 100 μ. ανοιχτά της Ψείρας, και ήταν μια πραγματική αποκάλυψη: ένας τεράστιος αριθμός από κύπελλα, πρόχους και αμφορείς κάλυπταν τον πυθμένα της θάλασσας! Για δύο ακόμη ημέρες η ομάδα συνέλεγε υλικό για μελέτη, με σκοπό την προετοιμασία μιας μεγαλύτερης αποστολής την επόμενη χρονιά.

Μέχρι σήμερα η θέση έχει χαρτογραφηθεί, ενώ μια μεγάλη ανασκαφή βρίσκεται σε εξέλιξη. Καθώς πολλά αντικείμενα βρίσκονται κάτω από βράχους είναι δύσκολο ακόμη να κατανοηθεί η ακριβής έκταση του ναυαγίου, ενώ όσο προχωράει η ανασκαφή τόσο περισσότερα πράγματα αποκαλύπτονται. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν περίπου 209 κεραμικά αγγεία, 80 από τα οποία είναι πλήρη. Από εκείνα, αμφορείς και μεγάλοι πίθοι ίσως μετέφεραν υγρά (κρασί και λάδι; ) ενώ μικρότερα αγγεία και αντικείμενα, όπως μαγειρικά σκεύη, πρόχοι, κύπελλα και αλιευτικά βάρη ανήκαν πιθανόν στο πλήρωμα.

Σύμφωνα με τον ειδικό στη Μινωική κεραμική Philip Betancourt, που έχει εργαστεί στην Ψείρα, τα αγγεία ανήκουν όντως σε ναυάγιο που χρονολογείται κατά την ΜΜ IIB περίοδο (1800-1700/1675 π.Χ.) και είναι κατασκευασμένα από πηλό της ανατολικής Κρήτης. Τόσο ο Betancourt όσο και η Χατζηδάκη μάλιστα, θεωρούν ότι το φορτίο δεν αντιπροσωπεύει διεθνές εμπόριο αλλά μεταφορά εμπορευμάτων κατά μήκος των λιμανιών της Κρήτης. Όπως αναφέρει η Χατζηδάκη « Το ναυάγιο της Ψείρας αντιπροσωπεύει μια δραστηριότητα κατά μήκος των ακτών, μικρές συναλλαγές με συγκεκριμένους «πελάτες». Μας βοηθάει να δούμε αυτή τη διαδικασία της διανομής».

Πηγή: Archaeology, 22/02/10