ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ : 70 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΑ ΤΗΣ ΛΑΛΙΑΣ ΜΑΣ

Τῆς Ἰωάννας Γ. Καραγκιούλογλου

νομικού και επιστήμων οικονομικής και κοινωνικής διοικήσεως

[Δημοσιεύθηκε στὴν ἐφημερίδα Δημοκρατία, ΑΡ.ΦΥΛ. 3.096, σ.28]

Γεμᾶτος Ἑλλάδα, μὲ βαθύτατα ἐθνικὲς καὶ ἡρωϊκὲς παραδόσεις, ἔζησε μιὰ ζωὴ ἀρχοντική, ἀπολύτως ταιριαστὴ μὲ τὰ ἰδανικὰ καὶ τὶς ποιητικὲς του ἀρχές. Αὐθόρμητος, ἄμεσος καὶ αὐτάγγελτος. Τὸ μεγαλεῖο καὶ ἡ γοητεία τῆς προσωπικότητός του, ἡ ὁμογένεια τοῦ ἔργου καὶ τοῦ βίου του συγκροτοῦν τὴν ἀρχέτυπη μορφὴ του.

Τὸ ἕκτο παιδὶ τοῦ Ἰωάννη Σικελιανοῦ καὶ τῆς Χαρίκλειας Στεφανίτση γεννήθηκε στὴν Λευκάδα, τὴν Ἄνοιξη τοῦ 1884. Ὁ Ἄγγελος Σικελιανός μεγάλωσε σὲ μία ἀτμόσφαιρα ὅπου ἡ πνοὴ καὶ ἡ ζωὴ τοῦ Εἰκοσιένα λειτουργοῦσαν σὲ ἀκοίμητο μνημόσυνο. Οἱ πρόγονοί του εἶχαν διακριθεῖ στὸν Ἀγῶνα γιὰ τὴν Ἐλευθερία. Ὁ Μιχαῆλος Σικελιανός, ἀδελφὸς τοῦ παπποῦ του, ἦταν ἀπὸ τοὺς πρώτους Φιλικοὺς στὴν Ἐπτάνησο. Διετέλεσε Ὑπουργὸς Δικαιοσύνης καὶ Παιδείας ἐπὶ Καποδίστρια. Ὁ ἕτερος ἀδελφὸς τοῦ παπποῦ του, ὁ Πέτρος Σικελιανός, εἶχε πέσει ἡρωϊκὰ στὴν Ἔξοδο τοῦ Μεσολογγίου.

Ὁ νεαρὸς Σικελιανός εἶχε ἀπὸ πολὺ νωρὶς δείξει τὰ ἰδιαίτερα πνευματικὰ καὶ φυσικὰ του χαρίσματα. Σὲ ἡλικία μόλις 13 ἐτῶν θὰ γράψει τὰ πρῶτα του ποιήματα. Μὲ τὴν ὁλοκλήρωση τῶν ἐγκυκλίων σπουδῶν στὴν Λευκάδα, θὰ φοιτήσει στὴν Νομικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν. Ὁ φιλομαθὴς Ἄγγελος ἀγαποῦσε τοὺς μεγάλους Ἕλληνες. Μελετοῦσε Ὅμηρο, Πλάτωνα, Ἀριστοτέλη. Τοὺς Ὀρφικοὺς καὶ Πυθαγόρειους, τοὺς λυρικοὺς καὶ τραγικοὺς μας ποιητές. Ἀλλὰ καὶ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ξένους λογοτέχνες.

Γρήγορα ξεκίνησε νὰ δημοσιεύει τὰ ποιήματά του. Ἀσχολήθηκε καὶ μὲ τὸ θέατρο. Ἡ ἀνήσυχη φύση καὶ πληθωρικὴ ἐφηβικὴ του ἰδιοσυγκρασία τὸν ὁδήγησαν σὲ τόπους μακρινούς, μέχρι καὶ τὴν Λυβικὴ Ἔρημο.

Ἡ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του σφραγίστηκαν ὁριστικὰ καὶ ἀμετάκλητα ὅταν γνώρισε ἕναν ἐξαιρετικὸ ἄνθρωπο. Ἕναν ἄνθρωπο ποὺ εἶχε ἔρθει στὴν Ἑλλάδα γιὰ νὰ μελετήσει τὴν Ἱστορία καὶ τὴν Τέχνη τῆς Χώρας γιὰ τὴν ὁποία ἔθρεφε ἀπεριόριστο θαυμασμό. Ὅταν ἡ νεαρὴ Εὔα Πάλμερ πρωτοσυνάντησε στὴν οἰκία τῆς Ἰσιδώρας Ντάνκαν τὸν ὡραῖο σὰν ἀρχαῖο θεὸ Ἄγγελο, γεννήθηκε τὸ Θαῦμα. Ἡ κοινὴ τους ἔγγαμη ζωὴ ξεκίνησε τὸ 1906. Ἔκτοτε ὁ Σικελιανὸς ἔζησε τὴν Ἑλληνικὴ Φύση, τὸν ἰδιαίτερο χαρακτῆρα καὶ τὴν ζωὴ τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ. Καὶ συνδέθηκε ριζικὰ καὶ ἀκατάλυτα μὲ τὴν Ἑλλάδα τῶν Τριῶν Κόσμων.

Ἀναμφίβολα εἶχε παραλάβει τὴν ποιητικὴ δᾶδα ἀπὸ τὸν Κάλβο, τὸν Σολωμὸ καὶ τὸν Παλαμᾶ. Ὁ Ἄγγελος Σικελιανὸς σάρκωσε μὲ τρόπο θρησκευτικὸ τὴν Ψυχὴ τοῦ Γένους, χαρίζοντάς μας τὸ ἀπαράμιλλο πρότυπο. Τὴν Ὀμορφιὰ καὶ τὸ θάμβος. Τὴν Πίστη στὸν Ἑλληνικὸ Λαό. Τὴν Ἁρμονία μὲ τὴν εὔκοσμη Φύση. Τὴν Εὐθύνη καὶ Ἐθελοθυσία τῶν ταγῶν. Τὸ Πιστεύω στὴν ἀφθαρσία τοῦ Ἑλληνικοῦ Κανόνα.

Ὁ Ἄγγελος Σικελιανὸς εἶχε ἐπιλέξει τὴν Ὁδὸ πρὸς τὴν Ὕψιστη Ἠθικὴ Ἀξία. Καὶ προσδίδοντας νέα, ἔκπαγλη ὄψη στὴν μεγάλη μας ποιητικὴ Παράδοση, μεταλαμπάδευσε τὸ Πνεῦμα τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Τὸ Πνεῦμα ποὺ ἀγωνίζεται ἐναντίον τοῦ πρωτογονισμοῦ καὶ τῆς βαρβαρότητος.

Στὰ χρόνια τοῦ Α' Παγκοσμίου Πολέμου, σκάβοντας στὰ θεμέλια τῆς Ἑλληνικῆς Συνείδησης, ὁ Ἄγγελος Σικελιανὸς ἀνέστησε τὸ Θαῦμα. Τὸ προ-Ἑπαναστατικὸ Ὅραμα, τὴν Ἐμβληματικὴ Δελφικὴ Ἰδέα. Τὴν ἐπιστροφὴ στὸν Ἄνθρωπο, στὸ σοβαρὸ καὶ ἀπέριττο Νόημα τῆς Ζωῆς καὶ τῆς Ἐλευθερίας κατὰ τοῦ Θανάτου.

Παλιοὶ ἀντίλαλοι ξύπνησαν στὴν Ἱερὴ Γῆ. Ξανακούστηκε ἡ φωνὴ τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνεύματος. Ἀναστήθηκαν οἱ ἱεροὶ χοροὶ. Οἱ σεβάσμιοι τόνοι τῆς ἀρχαίας τραγωδίας ἀντήχησαν ξανὰ στὰ βράχια τοῦ Παρνασσοῦ. Ὁ Ἄγγελος Σικελιανός ζοῦσε γιὰ τὴν Ἰδέα. Ἤξερε ὅτι στοὺς Δελφοὺς μπορεῖ νὰ ἑνωθεῖ ὁλόκληρη ἡ πνευματικὴ Ἑλληνικὴ Ἱστορία. Τὸ Ὅραμα δὲν περιορίζεται σὲ αὐτὸν καὶ μόνον τὸν στόχο. Σκοπὸς εἶναι ἡ ἐπιστροφὴ στὸ Χαμένο Κέντρο. Γιὰ νὰ παρουσιαστεῖ -ἀδιάσπαστη στὴν Ἱστορία- ἡ Ἑνότητα τοῦ Ἑλληνικοῦ Κόσμου. Ἔτσι θὰ ἀναστηθεῖ τὸ Ἑλληνικὸ Πνεῦμα καὶ τὰ ὑπερκόσμια ἐμβλήματά του θὰ ἑνώσουν τοὺς Λαοὺς τῆς Οἰκουμένης.

Ἀπότοκος τοῦ Ἄθλου τῆς Δελφικῆς Ἰδέας ἦταν ἡ δημιουργία ἑνὸς ἐπαναστατικοῦ ρεύματος μὲ ἄρθρα, μελέτες καὶ διαλέξεις ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὸν Κόσμο. Δύο μυθικὲς παραστάσεις ποὺ δόθηκαν στοὺς Δελφοὺς τὸ 1927 καὶ τὸ 1930. Προμηθεὺς Δεσμώτης καὶ Ἱκέτιδες, τοῦ Αἰσχύλου, μπροστὰ στὰ ἔκθαμβα μάτια ἑνὸς ἐνθουσιώδους κοινοῦ ποὺ εἶχε συρρεύσει ἀπὸ τὰ πέρατα τῆς Γῆς.

Ὅμως ὁ Πόλεμος καὶ ἡ Κατοχὴ ἀνέκοψαν τὸν Ἀγῶνα τοῦ μεγάλου Μύστη. Παράπλευρη ἀπώλεια ἦταν καὶ ἡ πλήρης οἰκονομικὴ καταστροφὴ τοῦ ζεύγους Σικελιανοῦ. Παρὰ ταῦτα, ἀπτόητος, πιστὸς στὸ Ὅραμα, ὁ Ἄγγελος θὰ συνεχίσει τὴν ἀποστολὴ του μὲ μία σειρὰ θεατρικῶν καὶ ποιημάτων ποὺ περίλαμπρα εἰκονίζουν τὰ Δελφικὰ καὶ Πανανθρώπινα Ἰδανικά.

Ὁ Πόλεμος τοῦ '40 θὰ βρεῖ τὸν Σικελιανὸ στὸ ἀπόγειο τῆς ποιητικῆς του Δημιουργίας. Μὲ μία σειρὰ ποιημάτων βλέπει τὴν Ἀνθρωπότητα ποὺ βγαίνει ματωμένη ἀπὸ τὴν κόλαση τοῦ τελευταίου πολέμου καὶ τῆς κατοχῆς καὶ τὴν Ἀνθρωπότητα ποὺ διάγει ἕναν Ἀγῶνα διότι πιστεύει στὴν Ἐλευθερία. Οἱ στίχοι του βρίθουν Ἀναγεννησιακῆς λαμπρότητας. Τὸ Ἑλληνικὸ Ἔπος δοξάζεται.

Ὁ Ἄγγελος Σικελιανὸς ἐπέλεξε νὰ τεθεῖ στὸ πλευρὸ τοῦ Ἑλληνικοῦ Λαοῦ καὶ μὲ τὴν ρωμαλέα Ἐθνεγερτική του φωνή νὰ ἐμψυχώνει τὸν Ἀγῶνα κατὰ τῆς βαρβαρικῆς ἐπιδρομῆς. Θὰ ὑποστεῖ τὸ μαρτύριο τῆς σκλαβιᾶς καὶ τῆς πείνας, ἀλλὰ τὸ ἠθικὸ του θὰ παραμείνει ἀκλόνητο. Ἡ ὑγεία του ὅμως θὰ ἐπιβαρυνθεῖ. 19 Ἰουνίου τοῦ 1951 ὁ Ποιητὴς θὰ ἄφηνε στὴν Ἀθήνα τὴν τελευταῖα του πνοή.

Ἑβδομήντα χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ Ἄρχοντα τῆς λαλιὰς μας, ὁ λόγος καὶ ἡ στάση του ἀκόμη ἐπηρεάζουν τὴν Κίνηση τῶν Ἰδεῶν.

Φίλτατε Ἀναγνώστη.

Τὸ Ὅραμα τῆς Ἕνωσης τῆς Πνευματικῆς Ἀνθρωπότητος στοὺς Δελφούς, ἡ μεταβολὴ τῶν Δελφῶν σὲ ἕνα Ἱερὸ Κέντρο Εἰρήνης, Παγκόσμιας συνεννόησης, πνευματικῆς καὶ πολιτιστικῆς ἅμιλλας ἀπέχει μακρὰν ἀπὸ τὴν βεβήλωση ποὺ ὑφίστανται σήμερα ἀπὸ τὴν σύγχρονη βαρβαρότητα.

Ὅμως. Ὁ πόθος τοῦ Ρήγα, τοῦ Κυβερνήτου, τοῦ Ἀγγέλου Σικελιανοῦ δὲν ἔχει σβήσει. Εἶναι ἡ προδρομικὴ προαίσθηση τῆς πραγματικότητος ποὺ πλησιάζει. Μέσα στὸν Ἱστορικὸ Χρόνο, μέσα στὴν ζωὴ τῶν Λαῶν, τὶ εἶναι τὰ ἑκατὸ ἢ διακόσια χρόνια ὅπου τὸ Ὄνειρο μπορεῖ νὰ πραγματοποιηθεῖ;

Ἡ ὥρα τῆς ἱστορικῆς μας χρεωκοπίας ἤ ἡ ὥρα τῆς ὑπέρτατης Ἀνά(σ)τασής μας, ἐξαρτᾶται ἀπόλυτα ἀπό τὴν συνασπισμένη θέλησή μας. Καὶ ἡ ὥρα αὐτή δέν ἀπέχει πιά ἀπό ἐμάς καθόλου.

Ἡ ἀνάμνηση τοῦ Ἀγγέλου Σικελιανοῦ, τὸ πνεῦμα καὶ ἡ φυσιογνωμία του, ὑποβάλλουν καὶ ταυτίζονται μὲ τὴν Ἰδέα. Ἐκείνη τὴν Δύναμη, τὴν βαθύτατα ἀναγεννητική, ποὺ χάνεται στὰ βάθη τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Τὴν Δύναμη ποὺ ὅσο κι ἂν ἀργεῖ, στὸ τέλος πάντα φανερώνεται.

Μὲ μία μόνο λέξη.

Ἐλευθερία.

ΕΦ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ