Στην αρχή της Τουρκικής σκλαβιάς, τα Ελληνικά γράμματα διδάσκονταν στα Κρυφά Σχολειά, από μισογραμματισμένους παπάδες, ιερομόναχους και μοναχούς, με φλόγα και πίστη. Μετά, σιγά-σιγά και με ειδικά προνόμια που κέρδισαν οι Έλληνες - με αγώνες - εμφανίζονται τα φανερά πλέον σχολειά, όπου διδάσκουν σοφοί ιερείς και λόγιοι, οι «δάσκαλοι του γένους».
Έτσι, στα τελευταία 50 χρόνια - πριν την Επανάσταση του 1821 - έχουμε μορφωμένα νιάτα και πολύ χρήμα από το εμπόριο που αναπτύσσουν οι Έλληνες του εξωτερικού.
Στα Γιάννενα, υπήρχαν σχολές από το 1647.
Ένα μέρος μιάς απ' αυτές - της Μπαλανείου Σχολής, με βιβλιοθήκες Ελληνικές και ξενόγλωσσες - έχετε μπροστά σας. Για ν' αποδώσω την ανάλογη ατμόσφαιρα ενός γραφείου - βιβλιοθήκης της, έφτιασα 1250 βιβλία - μόνον ράχες, από γύψο και τα χρωμάτισα για να φαίνονται σαν παλιά δερματόδετα. Τα κέρινα ομοιώματα, είναι του μεγάλου του Γένους δάσκαλου Κοσμά Μπαλάνου (1731 - 1808) και του μαθητή του - λόγιου και φιλόσοφου, Αθανάσιου Ψαλίδα (1767 - 1829).
Έδωσα στον καθένα διαφορετική κατεύθυνση στο βλέμμα, όπως άλλωστε διαφορετικές ήταν και οι ιδέες τους (καθαρευουσιάνος ο Μπαλάνος, δημοτικιστής ο Ψαλίδας).
Ο Αθανάσιος Ψαλίδας, δίδασκε με νέους τρόπους και με γλώσσα την άκρα δημοτική. Έβγαλε συντακτικό και λεξικό της λαϊκής γλώσσας, και ήταν υπέρ της κατάργησης της ορθογραφίας. Εισηγήθηκε την μετάφραση των αρχαίων κειμένων και εισήγαγε τη λατινική.
Ο μαθητής του Ιωάννης Βηλαράς, το 1814, έβγαλε γραμματική της δημοτικής με τίτλο «η Ρομέηκη γλόσα» ήτοι «Μηκρή ορμήνια για τα γράματα και την ορθογραφήα της ρομέηκης γλόσας» και την αφιέρωσε στο δάσκαλό του Αθανάσιο Ψαλίδα.
Έτσι, στα τελευταία 50 χρόνια - πριν την Επανάσταση του 1821 - έχουμε μορφωμένα νιάτα και πολύ χρήμα από το εμπόριο που αναπτύσσουν οι Έλληνες του εξωτερικού.
Στα Γιάννενα, υπήρχαν σχολές από το 1647.
Ένα μέρος μιάς απ' αυτές - της Μπαλανείου Σχολής, με βιβλιοθήκες Ελληνικές και ξενόγλωσσες - έχετε μπροστά σας. Για ν' αποδώσω την ανάλογη ατμόσφαιρα ενός γραφείου - βιβλιοθήκης της, έφτιασα 1250 βιβλία - μόνον ράχες, από γύψο και τα χρωμάτισα για να φαίνονται σαν παλιά δερματόδετα. Τα κέρινα ομοιώματα, είναι του μεγάλου του Γένους δάσκαλου Κοσμά Μπαλάνου (1731 - 1808) και του μαθητή του - λόγιου και φιλόσοφου, Αθανάσιου Ψαλίδα (1767 - 1829).
Έδωσα στον καθένα διαφορετική κατεύθυνση στο βλέμμα, όπως άλλωστε διαφορετικές ήταν και οι ιδέες τους (καθαρευουσιάνος ο Μπαλάνος, δημοτικιστής ο Ψαλίδας).
Ο Αθανάσιος Ψαλίδας, δίδασκε με νέους τρόπους και με γλώσσα την άκρα δημοτική. Έβγαλε συντακτικό και λεξικό της λαϊκής γλώσσας, και ήταν υπέρ της κατάργησης της ορθογραφίας. Εισηγήθηκε την μετάφραση των αρχαίων κειμένων και εισήγαγε τη λατινική.
Ο μαθητής του Ιωάννης Βηλαράς, το 1814, έβγαλε γραμματική της δημοτικής με τίτλο «η Ρομέηκη γλόσα» ήτοι «Μηκρή ορμήνια για τα γράματα και την ορθογραφήα της ρομέηκης γλόσας» και την αφιέρωσε στο δάσκαλό του Αθανάσιο Ψαλίδα.
http://www.vrellis.org/gr/dask.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου