ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ : ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΤΥΠΗΣΑΤΕ ΤΗΝ ΞΕΝΟΜΑΝΙΑΝ...ΚΡΑΤΗΣΑΤΕ Ο,ΤΙ ΕΧΕΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ...

Εἶνε ἀδύνατον νὰ ἀρχίσῃ δημιουργία Ἑλληνικῆς ζωῆς ἐνόσῳ ὅλα τὰ πράγματα τῆς ζωῆς ἀπὸ τὸ πρῶτον κουρέλι τοῦ λίκνου -καὶ ὅλων τῶν ἰδεῶν- μέχρι τοῦ τελευταίου κουρελίου τοῦ τάφου, εἶναι ξένα.

Τὸ κτύπημα τῆς ξενομανίας εἶνε τὸ πρῶτον κίνημα, ὁ πρῶτος ἀγὼν τῶν ποθούντων νὰ ἀγωνισθοῦν διὰ μίαν ἀρχὴν Ἑλλάδος.

Ἡ ξενομανία εἶνε χωριατιά. Εἶνε προστυχιά. Εἶνε κουταμάρα. Εἶνε ἀφιλοτιμία. Εἶνε ἀφιλοπατρία. Καὶ εἶνε ξυππασιά. Καὶ εἶνε ἀμάθεια.

Αὐτὸς ὁ ἀνώτερος, ὁ πλούσιος, ὁ ἀνεπτυγμένος, ὁ ταξειδευμένος, ὁ παντογνώστης, ὁ παντοκρίτης, ὁ ἰατρός, ὁ δικηγόρος, ὁ πολιτικός, ὁ παππᾶς, ὁ δάσκαλος, ὁ καθηγητής, ὁ τραπεζίτης, ὁ ἔμπορος, ὁ ἄνθρωπος τοῦ πνεύματος, ποὺ ἐπῆγε εἰς τὴν Εὐρώπην καὶ ἐγύρισε ξενομανής, εἶνε ἀμαθής. Ἐπῆγε καὶ ἐγύρισε κούτσουρον. Δι᾿ αὐτὸ εἶνε ξενομανής. Ἐπῆγε καὶ ἐγύρισε χωριάτης, δι᾿ αὐτὸ εἶνε ξενομανής. Ὅ,τι εἶδε, ὅ,τι ἔμαθε δὲν τοῦ ἐχρησίμευσεν εἰς τίποτε. Δὲν ἐδιόρθωσε τὸ κεφάλι, τὸ ἐχάλασε. Δὲν ἐφωτίσθη, ἀλλὰ ἐτυφλώθη διὰ πάντα. Δι᾿ αὐτὸ εἶναι ξενομανής.

Κάνει τὸν Εὐρωπαῖον, ἀλλὰ δὲν ἔχει καμμίαν σχέσιν μὲ τὸν Εὐρωπαῖον, τὸ κεφάλι του κάθε ἄλλο παρὰ νὰ ἔχῃ σχέσιν μὲ τό τωρινὸν Εὐρωπαϊκόν κεφάλι. Ὁ ἰδικός μας Ἐσπεριοειδὴς εἶνε σὰν τὸν ἀράπη ποὺ πηγαίνει εἰς τὸ Παρίσι καὶ φορεῖ Παρισινὰ ροῦχα. Εἶνε ξενομανής, διότι ἅμα τοῦ ἀφαιρέσῃς αὐτό, δὲν μένει τίποτε ἄλλο ἀπὸ αὐτόν. Ἀφαίρεσέ του τὰ ροῦχα, τὰ τέσσαρα ξένα λόγια, τὸ τσάι, τὰ δέκα ὀνόματα ποὺ ἐπαναλαμβάνει, τὰς δέκα ἰδέας ποὺ ἔμαθε καὶ βάλε τον νὰ ἐρασθῇ. Δὲν εἶνε ἰκανὸς νὰ σκεφθῇ νὰ κάμῃ τὸ παραμικρόν. Εἶνε ἕνα μυαλὸ τιποτένιον, ἕνα κεφάλι ἐντελῶς ἄχρηστον διὰ τὸ κάθε τι. Ὅλη του ἡ ζωή, ὅλη του ἡ δύναμις, ὅλη του ἡ σοφία εἶνε νὰ λέγῃ, καὶ ξαναλέγῃ τὰ τέσσαρα πράγματα που ἔμαθε. Θέλετε νὰ τὸ εἰδῆτε καθαρὰ ὅτι δὲν ἔχει καμμίαν σχέσιν μὲ τὸν Εὐρωπαῖον τὸ ροῦχον; Πάρετε τὸν Τρικούπην, τὸν Δηλιγιάννην, τὸν Θεοτόκην, τὸν Ζαΐμην, ὅλους τοὺς Στρατηγοὺς καὶ ὅλους τοὺς ἐν τέλει τῶν γραμμάτων καὶ τῶν πραγμάτων. Εἰπέτε τους νὰ ἐνδύσουν τὸν στρατὸν μὲ τὰ θαυμάσια Ἑλληνικὰ ὑφάσματα καὶ ἐνδύματα διὰ νὰ μένουν εἰς τὸν τόπον ἑκατομμύρια ἑκατομμυρίων ποὺ φτερουγίζουν τόσα ἔτη τώρα πρὸς τὴν τσέπην τῶν ξένων, διὰ νὰ ἔχουν τὸν ὡραιότερον ζωγραφικώτερον καὶ φθηνότερον στρατὸν τοῦ κόσμου. Ὅλοι θὰ φρίξουν διὰ τὴν βαρβαρότητά σας, διὰ τὴν κουταμάρα σας, διὰ τὴν προστυχιά σας, διὰ τὴν ἀμάθειάν σας. Αὐτὸς εἶνε ὁ ἀνεπτυγμένος, ὁ Ἐσπεροειδὴς Ἕλλην. Φαντασθῆτε τώρα τὶ εἶνε οἱ ἄλλοι ξενομανεῖς, ὅταν τοιοῦτοι εἶνε οἱ πρῶτοι. Καὶ κυττάξετε τὶ εἶνε ὁ Εὐρωπαῖος. Ὁ Εὐρωπαῖος εἰς τὴν Κρήτην ἐννοεῖ καὶ τὴν ἀξίαν καὶ τὴν οἰκονομίαν καὶ κυριώτατα τὴν ὡραιότητα τοῦ Κρητικοῦ ἐνδύματος καὶ αὐτὸς ὁ πραγματικὸς Εὐρωπαῖος ἐνδύει τὸν οτρατιώτην μὲ τὴν Ἑλληνηκήν του στολήν. Καὶ εἴδατε τὶ θαυμασία ζωγραφιὰ εἶνε ὁ Κρητικὸς στρατιώτης. Παρόμοια ἀνεξαιρέτως εἶνε ὅλα τὰ Ἑλληνικὰ πράγματα. Παρομοίας ὡραιότητος. Παρομοίως δυνάμεθα νὰ ἔχωμεν τὰ πάντα Ἑλληνικά. Καὶ παρομοίας προστυχιᾶς, κουταμάρας, ἀκαταληψίας καὰ ἀμαθείας, εἶνε ὅλοι οἱ ξενομανεῖς εἰς ὅλα τὰ ζητήματα. Βγάλετε ἀπὸ τὸν νοῦν σας ὅτι ἀπὸ τοὺς Ἑλληνογάλλους, Ἑλληνοάγγλους, Ἑλληνοϊταλούς, Ἑλληνογερμανοὺς εἶνε δυνατὸν νὰ γεννηθῇ τίποτε σωστόν, τίποτε Ἑλληνικόν. Αὐτοὶ εἶνε φρενοβλαβεῖς. Χθὲς ἐφώναζεν ἡ «Ἀκρόπολις» ὅτι διὰ νὰ στρώσουν τοὺς δρόμους μὲ γρανίτην, ἐσκέφθησαν ἀμέσως νὰ τὸν φέρουν ἀπὸ τὸ ἐξωτερικόν, ἐνῷ ἔχομεν εἰς τὸ Λαύριον. Ὡς καὶ οἱ δασονόμοι ἀκόμη παρεφρόνησαν καὶ διέγραψαν ἀπὸ τὴν φύτευσιν τῶν γυμνῶν τόπων, ἀπὸ τὴν διακόσμησιιν τῶν δρόμων καὶ τῶν δημοσίων κήπων πλατειῶν, τὴν ἐληὰ καὶ τὴν συκιά, κάθε φυτὸν ἰδικόν μας καὶ φέρουν, φέρουν σπόρους φυτὰ ἀπὸ τὰ βάθη τῶν δασῶν τῆς Εὐρώπης, καὶ δὲν πηγαίνουν νὰ πάρουν τὰ θαυμασιώτερα καὶ διακοσμητικώτερα φυτὰ τῶν δασῶν τῆς Ἑλλάδος! Τὸ κυριώτατον χαρακτηριστικὸν τοῦ ξενομανοῦς εἶνε ὅτι ἐνόσῳ δὲν βλέπει ἕνα πρᾶγμα Εὐρωπαϊκόν, μὲ μάρκα Εὐρωπαϊκήν, μὲ ὑπογραφὴν Εὐρωπαϊκήν, δὲν τολμᾷ οὔτε νὰ τὸ ἰδῇ, οὔτε νὰ τὸ πιάσῃ, οὔτε νὰ τὸ ἐξετάσῃ. Διότι τὸ κεφάλι του εἶνε ἄχρηστον. Τὸ περιφρονεῖ διότι δὲν εἶνε ἰκανὸς νὰ τὸ ἐννοήσῃ. Διότι τὸ κεφάλι του δὲν τοῦ χρησιμεύει εἰς τίποτε. Δὲν σκέπτεται, δὲν γεννᾷ τίποτε. Εἶνε σταματισμένον. Ἐπαναλαμβάνει μόνον. Ἀντιγράφει μόνον.

* * *

Κτυπήσατε τὴν ξενομανίαν, ἄνθρωποι τῆς ἰδέας. Κρατήσατε ὅ,τι ἔχετε ἑλληνικόν, ἄνθρωποι τῆς λαϊκῆς καὶ τῆς μεσαίας καὶ τῆς ἀνωτέρας τάξεως.

Κουβαληθῆτε ὅλοι εἰς τὴν ὁδὸν Πανεπιστημίου, ἀπέναντι τοῦ ζαχαροπλαστείου Γιανάκη, πλησίον τῆς πολυφήμου Lizie ἡ ὁποία σᾶς ἄδειασε τὴν τσέπην. Εἶνε τὸ μαγαζὶ τῆς λαίδης Ἔτζερτων τῆς ἀγγλίδος ἀριστοκράτιδος καὶ κυρίας τοῦ πρέσβεως τῆς Ἀγγλίας. Ἀνοίξατε τὰ μάτια σας καὶ κυττάξετε ἄνθρωποι θεόκουτοι καὶ ἀκαλαίσθητοι. Ἐκεῖ τὰ ὑφάσματα εἶνε τὰ κεντήματα τὰ ὁποῖα κάθε κόρη τοῦ λαοῦ γνωρίζει νὰ κεντᾷ ἄδουσα. Κυττάξετε τὰς τιμάς. Εἶνε ἀκριβώτερα ἀπὸ κάθε εὐρωπαϊκά. Διότι εἶνε ὡραιότερα ἀπο κάθε εὐρωπαϊκά. Αὐτὰ τὰ ὁποῖα σεῖς εἴχατε, ἡ κόρη δύναται νὰ τὰ κάμῃ, σεῖς ἔχετε αὐτὰ τὰ ὁποῖα κρύβετε πετᾶτε ἀπὸ τό φόρεμά σας ἀπὸ τήν σάλα σας διότι τὰ θεωρεῖτε πρόστυχα, αὐτὰ πωλοῦνται εἰς τὸ Λονδῖνον ὡς εὐγενέστατα καὶ ὡραιότατα. Ἐντροπή, ἄνθρωποι ἕλληνες νὰ ἐπιδεικνύετε τοιαύτην ἀκαλαισθησίαν. Ὅλα αὐτὰ τὰ ἰταλογαλλλικά καὶ γερμανοεβραϊκὰ πράγματα μὲ τὰ ὁποῖα ἐγεμίσατε τὰ σπήτια σας καταξοδευόμενοι, κλέπτοντες, ἀτιμαζόμενοι διὰ νὰ εὔρετε τὰ χρήματα, νομίζοντες ὅτι κάτι κάνετε, ὅτι θὰ φανεῖτε πολιτισμένοι, ὅλα αὐτὰ ἀκριβῶς εἶνε προστυχότατα, βαναυσότατα καὶ σᾶς ἀποδεικνύουν φρικαλέαν ἀκαλαισθησίαν καὶ βαθὺ χωριατισμόν.

Ἀρχίσετε ἀπὸ τὸ σπῆτι. Πετάξετε τὰ ταπέτα τὰ ψεύτικα ποὺ πληρώνετε τόσον ἀκριβὰ καὶ ἔπειτα ἀπὸ ἕνα χρόνον δὲν ἔχετε τίποτε. Βάλετε τὰς Ἑλληνικὰς ἀνδρομίδας τὰς αἰωνίους. Ὅλη ἡ Θεσσαλία, ὅλη ἡ Πελοπόννησος καλλιτεχνεῖ θαυμάσια εἴδη. Μὲ ἐλάχιστα χρήματα, ἔχετε ὡραιότατα πράγματα καὶ στερεότατα καὶ ἀσυγκρίτως εὐγενεστέρων χρωματισμῶν. Μὲ τίποτε ὡραιότερα καὶ πλουσιότερα δὲν εἶνε δυνατὸν νὰ στρώσῃ κανεὶς μίαν αἴθουσαν παρὰ μὲ τὰ ὁλόλευκα μαλλιαρὰ χαλιὰ ποὺ ἔχουν μόνον ἕνα μαῦρον περιθώριον. Εἰκοσιπέντε καὶ τριανταπέντε καὶ σαρανταπέντε δραχμὰς στοιχίζει μόνον ἡ μία εἰς τὰ μαγαζειὰ τοῦ Δημοπρατηρίου. Βάλετε τοὺς σοφάδες σας μὲ τὰ ὡραῖα ἐγχώρια ὑφάσματα εἰς τὴν θέσιν των. Καλλιτεχνήσατε μὲ τὰ χέρια σας τὰ ὡραῖα σκεπάσματα. Εἶνε πρόστυχοι καὶ γελοῖοι οἱ καναπέδες σας μὲ τὰ εὐρωπαϊκὰ παληόπανα τὰ ὁποῖα κάμνει ἡ Εὐρώπη διὰ τοὺς κουτοὺς καὶ βαρβάρους λαοὺς ποὺ φέρουν ὅλα τὰ μάρκα «διὰ τὴν Ἀνατολήν». Καὶ παρουσιάζετε κωμικώτατον θέαμα μὲ τοὺς καναπέδες σας ποὺ δὲν ξεύρετε νὰ καθήσετε ἐπάνω, καὶ εἶνε θεόκουτον καὶ ἀξιολύπητον πρᾶγμα νὰ μὴν ἔχετε ἕναν καναπὲ νὰ ἀναπαύσετε τὸ κόκκαλόν σας. Πετάξετε τὰ βάζα καὶ τὰ χρυσόχορτα καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ παληοπράγματα τὰ μαζευμένα ἀπὸ τὰ εὐρωπαϊκὰ χωριά. Ἕνα κανάτι ξύλινον τῆς Κορίνθου ἀπὸ τὸ ἀρωματῶδες κυππαρίσι μὲ τὰ ὡραῖα του στεφάνια καὶ μὲ ὁλίγα ἄνθη τοῦ ἀγροῦ μέσα, εἶνε κομψοτέχνημα ποὺ θὰ τὸ ἐζήλευεν ὁ κάθε Εὐρωπαῖος καλλιτέχνης. Κάνετε τὰ ἔπιπλά σας ἀπὸ ξύλα τοῦ τόπου σας, ἀπὸ τὴν ἐληά σας, ἁπλᾶ, ἥσυχα, ἥμερα, ἀναπαυτικά. Μὴν τὰ μαυρίζετε σὰν νὰ σᾶς ἀπέθαναν δώδεκα παιδιὰ εἰς τὸν τόπον ποὺ δὲν μαυρίζει οὔτε τὸ μάρμαρον εἰς χιλιάδες χρόνια. Μία εἰκὼν συγχρόνου ζωγράφου ἰδικοῦ σας καὶ ἡ ἀτελεστάτη ὅλων ὡς χιλιάκις προτιμοτέρα καὶ εὐγενεστέρα, στολίζει ἑκατομμυριάκις περισσότερον τὴν σάλα σας, καὶ σᾶς ἀποδεικνύει ἑκατομμυριάκις πλέον πολιτισμένους παρὰ οἱ πεντακοσιόδραχμοι χρυσοκαθρέπται οἱ βαναυσότατοι ποὺ σᾶς ἀποδεικνύουν ἀκαλαισθήτους καὶ χρησιμεύουν μόνον διὰ νὰ κατακλίνωνται ἡ μῦγες εἰς χρυσὰ κρεβάτια.

Ἕνας ἁπλοῦς σοφᾶς, μὲ ἕνα ὕφασμα χειροτεχνημένον, μὲ ἕνα ράφι ἀπὸ ἁπλοῦν ξῦλο, μὲ ὁλίγα ἁπλούστατα πράγματα ἑλληνικὰ καὶ γίνεσθε καὶ φαίνεσθε περισσότερον πολιτισμένος παρὰ ἐὰν ἐξοδεύσετε ὅλην σας τὴν περιουσίαν διὰ νὰ πάρετε πολυτελῆ Εὐρωπαϊκά πράγματα. Καὶ ἐπὶ τέλους διατί αὐτὴ ἡ κουταμάρα; Τί τοῦ χρεωστᾶτε τοῦ Ἰταλοῦ, τοῦ Γάλλου, τοῦ Γερμανοῦ διὰ νὰ δουλεύετε δι᾿ αὐτὸν καὶ νὰ τοῦ δίδετε ὅλον σας τὸ χρῆμα ποὺ κερδίζετε μὲ ἀγῶνας; Διατί νὰ σᾶς διευθύνῃ καὶ σᾶς ἐπιβάλλῃ τὸ γοῦστό του ὁ κάθε ἐργοστασιάρχης καὶ ἔμπορος τοῦ Μονάχου καὶ τῆς Μασσαλίας; Σεῖς δὲν εἶσθε ἄνθρωπος; δὲν ἔχετε γοῦστο; δὲν ἔχετε καὶ σεῖς δικαίωμα νὰ κάμετε μόδα οὔτε εἰς τὸν τόπον σας, οὔτε μέσα εἰς τὸ σπῆτι σας; Διατί νὰ εἶσθε Σκλάβοι;

Ἀρχίσατε ἀπὸ τὸ σπῆτι σας νὰ πετᾶτε τὰ παληοπράγματα ποὺ ἐμαζεύσατε, πετᾶτε ἕνα ἕνα ἀντικαθιστῶντες αὐτὰ μὲ ἑλληνικά, ἕως ὅτου σιγὰ σιγὰ κατορθώσωμεν νὰ πετάξωμεν τὰ πάντα καὶ δημιουργήσωμεν ὅλοι μας τὸν κόσμον ὡραῖον ὅπως εἶναι ἡ γῆ μας, τὰ βουνά μας, ὅλα τὰ καλλιτεχνήματα τοῦ λαοῦ μας καὶ ἐνδύσωμεν τὰ πάντα ἀπὸ τὸ λίκνον ἕως τοῦ τάφου μὲ τὸ ὡραῖον ὁλόχαρο φῶς καὶ χρῶμα καὶ γραμμὰς τῆς Ἑλλάδος. 

ΦΕΙΔΙΑΣ

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

Ο ΙΟΥΔΑΙΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ ΦΛΑΒΙΟΣ ΙΩΣΗΠΟΣ ΚΑΙ Ο ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ ΡΩΜΗΣ ΑΠΟΦΑΙΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ.

Ι.Ν.Ηλιούδης,δ.Φ- Σχολ. Σύμβουλος Φιλολόγων Λάρισας
 
Ο Ιουδαίος ιστορικός Ιώσηπος γεννήθηκε το έτος 37 μ.Χ στην Ιερουσαλήμ καταγόμενος από μεγάλη ιερατική γενεά. Το 67μ.Χ ήρθε στη Ρώμη , όπου μεταξύ άλλων συναναστράφηκε την Ποππαία ,γυναίκα του Νέρωνα.Η επανάσταση της Γαλιλαίας (66μ.Χ) τον βρήκε στο πλευρό των συμπατριωτών του σε ηγετική θέση.Το 67μ.Χ. έφθασε αιχμάλωτος στη Ρώμη, ελευθερώθηκε όμως από τον Βεσπασιανό και ονομάστηκε Flavius.Το κύριο ιστορικό έργο του είναι η «Ιουδαική Αρχαιολογία».Όσο κι αν ενδιαφερόταν για τις καλές του σχέσεις με τη Ρώμη,ποτέ δεν έχασε από τα μάτια του την Ιουδαική απολογητική (Lesky,μτφρ.Τσοπανάκη).

Κυρίαρχα έθνη κατά την Αρχαιότητα με πρωταγωνιστικό ρόλο στην τότε «Οικουμένη» ήταν οι Ασσυροβαβυλώνιοι, οι Πέρσες, οι Έλληνες και κατόπιν οι Ρωμαίοι.Οι Ιουδαίοι δεν ήταν μεγάλο έθνος με πρωταγωνιστικό ρόλο.Έτσι λοιπόν η διέλευση του Μεγ.Αλεξάνδρου από την Ιερουσαλήμ ήταν γι’ αυτούς ένα πολύ σημαντικό γεγονός ,που παραδόθηκε προφο-ρικά ή/και γραπτά μεταξύ των Εβραίων και κατεγράφη και από τον Ιώσηπο.Ο Αλέξανδρος  λοιπόν κατά τη νικηφόρα πορεία του προς την Αίγυπτο, αφού εκπόρθησε Τύρο και Σιδώνα, πέρασε (κατά τον Ιώσηπο)και από την Ιερουσαλήμ,όπου τον υποδέχθηκαν οι Ιουδαίοι ως νέο κυρίαρχο της Ασίας (ενώ έως τότε ανεγνώριζαν τον Πέρση βασιλιά) χωρίς να προβάλουν  καμμιά αντίσταση.Και η στάση τους αυτή υπαγορεύθηκε από την πεποίθησή τους ότι κατά την επικείμενη σύγκρουση Δαρείου και Αλεξάνδρου νικητής θα εξήρχετο ο Αλέξανδρος.Η δε πεποίθησή τους αυτή οφείλετο στη διατύπωση-πρόβλεψη του  βιβλίου Δανιήλ(κεφ.  Η΄) ότι ο «τράγος αιγών-βασιλεύς Ελλήνων» θα συνέτριβε τα κέρατα του «κριού-βασιλέως Περσών». Στο απόσπασμα λοιπόν, που παρατίθεται, περιγράφεται από τον Ιώσηπο η βασιλική συμπερι-φορά του Αλέξανδρου έναντι των Ιουδαίων αρχόντων και  του πλήθους και υποδηλώνεται και η εθνική του αυτοσυνειδησία:«…Και ανελθών (ο Αλέξανδρος) επί το ιερόν θύειν μεν τω Θεώ κατά την του αρχιερέως υφήγησιν, αυτόν δε τον αρχιερέα και τους ιερείς αξιοπρεπώς ετίμησεν.Δειχθείσης δ’ αυτώ της Δανιήλου βίβλου, εν ή τινα των Ελλήνων καταλύσειν την Περσών αρχήν εδήλου, νομίσας αυτός είναι ο σημαινόμενος,τότε μεν ησθείς απέλυσε το πλή-θος τη δ’ επιούση προσκαλεσάμενος εκέλευσεν αυτούς αιτείσθαι δωρεάς …»(Flav.Jos., Ant. Jud.11.336-337). (μτφρ. Και αφού ανήλθε ο Αλέξανδρος κατά την υπόδειξη του αρχιερέα στο ναό (του Σολομώντα) για να θυσιάσει στον Θεό, ετίμησε με αξιοπρέπεια και τον αρχιερέα και τους ιερείς. Τότε του έδειξαν το βιβλίο του προφήτη Δανιήλ, όπου δηλώνεται ότι κάποιος Έλ-ληνας θα κατέλυε την εξουσία των Περσών.(Διαβάζοντάς το ο Αλέξανδρος) θεώρησε ότι αυ-τός ο ίδιος είναι ο σημαινόμενος-προφητευόμενος (ως νικητής των Περσών) και ευχαριστή-θηκε (απ’ αυτό)  και έλυσε τη συγκέντρωση των Ιουδαίων , ενώ την επομένη τους υπέδειξε να του ζητήσουν τι δώρα θέλουν να τους κάνει…(προφανώς ευχαριστημένος απ’ αυτό το αναπάντεχο συμβάν της γνωστοποίησης της ευνο-ικής γι’ αυτόν  προφητείας του Δανιήλ).
Παρατηρούμε ότι η φράση «νομίσας αυτός είναι ο σημαινόμενος» υποδηλώνει σαφέστατα την ελληνική συνείδηση του Μ.Αλεξάνδρου.Αφετέρου είναι προφανές οτι και οι Εβραίοι πίστευαν (και ο ίδιος ο Ιώσηπος) ότι ο Αλέξανδρος ήταν ο  Έλληνας που θα συνέτριβε τη μέχρι τότε επί διακόσια σαράντα πέντε χρόνια κοσμοκράτειρα δύναμη των Περσών και θα εγκαθίδρυε νέα κοσμοκράτειρα δύναμη , των Ελλήνων , προβλεπόμενη από το βιβλίο του Δανιήλ.Η δε κοσμοκρατορία των Ελλήνων , όπως παρατηρεί και ο Ιππόλυτος Ρώμης, επε-κράτησε στον τότε γνωστό κόσμο επί τριακόσια χρόνια (331 π.Χ.(ίδρυση της Αλεξάνδρειας) έως το 30 π.Χ.(κατάληψη της Αλεξάνδρειας υπό Οκταβιανού Αυγούστου και εφεξής έχουμε την κοσμοκρατορία των Ρωμαίων).
Οι πληροφορίες για τον Ιππόλυτο Ρώμης (2^ος-3^ος αι.μ.Χ.) δεν είναι απολύτως σαφείς.Βυζαν- τινοί συγγραφείς τον αναφέρουν ως επίσκοπο Ρώμης και ως σπουδαίο συγγραφέα.Ένας αν-δριάς του, που χρονολογείται στον 3^ο αι. και βρέθηκε το 1551 στην Via Triburtina (από το 1959 στο Μουσείο του Βατικανού),επιβεβαιώνει τα πράγματα.Καταγόταν από την περιοχή Λουγδούνου (Λυών) και ήταν μαθητής του διάσημου επισκόπου Ειρηναίου.Κάτοχος γενναίας ελληνικής παιδείας διέπρεψε στη Ρώμη ως φιλόσοφος και ως εκκλησιαστικός κήρυκας.Επί αυτοκράτορα Μαξιμίνου απέθανε στη Σαρδηνία ως μάρτυς (235 μ.Χ.). Στη διεθνή βιβλιογρα-φία φέρεται ως Hippolyte of Rome.Το συγγραφικό του έργο υπήρξε τεράστιο σε έκταση και σε ποικιλία θεμάτων.Από τα ερμηνευτικά του έργα εξαιρετικής σημασίας είναι το Υπόμνημα εις Δανιήλ(4 βιβλία),που θεωρείται ως το αρχαιότερο ερμηνευτικό έργο όλης της χριστιανι-κής γραμματείας (Θεοχ.Δετοράκης 1995).Από αυτό το έργο παραθέτουμε ενδεικτικό από-σπαμα:  «Η γαρ εικών η κατ’ εκείνον τον καιρόν δειχθείσα τω Ναβουχοδονόσορ τον τύπον περιείχεν της βασιλείας του παντός κόσμου.Εν οις καιροίς εβασίλευσαν τότε Βαβυλώνιοι, ως κεφαλή χρυσή της εικόνος υπάρχοντες. Έπειτα μετ’ αυτούς εκράτησαν Πέρσαι επί έτη σ΄ (διακόσια) τεσσαράκοντα πέντε, ως δείκνυσθαι τούτους είναι το αργύριον.Μετά τούτους εκράτησαν Έλληνες, αρξάμενοι από Αλεξάνδρου του Μακεδόνος, επί έτη τριακόσια, ως είναι τούτους τον χαλκόν. Μετά τούτους Ρωμαίοι…  τινές δε των ιστοριογράφων επί διακόσια τεσσαράκοντα έτη τούτους (τους Πέρσας) κεκρατηκέναι ανεγράψαντο έως της Δαρείου αρχής, ον καθελών Αλέξανδρος ο Μακεδών εν τω εβδόμω έτει μετέστησεν την των Περσών βασιλείαν εις την Ελλάδα, καθώς και ο Δανιήλ λέγει…πάρδαλιν ονομάσας την των Ελλήνων βασιλείαν  εσήμανεν, ών ήρχεν Αλέξανδρος ο Μακεδών…» (Hipp.Dan.2.12.2-6).                               
Είναι ολοφάνερο ότι και μη Έλληνες ιστορικοί της ελληνιστικής-ρωμαικής περιόδου δεν αμφιβάλλουν και καταθέτουν την ιστορική μαρτυρία τους, ότι ο Μ.Αλέξανδρος και οι Μα-κεδόνες έχουν ελληνική συνείδηση και ανήκουν στο έθνος των Ελλήνων. Σήμερα όμως παρατηρούμε και αυτό το παράδοξο και παράλογο, κάποιοι ασήμαντοι πολιτικοί και διπλω-μάτες να προωθούν το βιασμό και την παραχάραξη της ιστορικής αλήθειας ότι οι Μακεδόνες ήταν και είναι μέρος του Ελληνισμού «όμαιμον,ομόγλωσσον»με «κοινά των θεών ιδρύματα και θυσίας και ομότροπα ήθη»με τους υπόλοιπους  Έλληνες, Θεσσαλούς, Θράκες, Κρήτες, Πελοποννήσιους κ.ά.).Η Ακαδημία Αθηνών πάντως έχει αποφανθεί: «Η πολιτική αξίωση  της Δημοκρ.των Σκοπίων να ονομασθεί Μακεδονία αντιβαίνει στα ιστορικά δεδομένα που είναι αποδεκτά από τη διεθνή επιστημονική κοινότητα…».Αλλά  κάποιοι  αυτά τα θεωρούν μετα- φυσικά!…  

ΑΝΙΧΝΕΥΣΕΙΣ
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΙ ΕΘΝΟΣ - ΟΙ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΟΙ ΤΟΥ ΓΛΥΚΟΥ ΝΕΡΟΥ ΠΟΥ ΜΠΕΡΔΕΥΟΥΝ ΤΟΝ ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟ ΜΕ ΤΟΝ ΡΑΤΣΙΣΜΟ

Του πολίτη Π. Α. Παπαγαρυφάλλου
Προέδρου Επιτροπής Ενημερώσεως επί των Εθνικών Θεμάτων

Oπως είναι γνωστό, ετούτα τα χρόνια του κακέκτυπου και νοσηρού προσδιορισμού η αναφορά στην πατρίδα και στο έθνος θεωρείται αναχρονισμός και ρατσισμός, από όλους εκείνους που παριστάνουν τους προοδευτικούς του γλυκού νερού. Αμφιβάλλω αν άνοιξαν το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού κόμματος των Μαρξ - Ενγκελς, στο οποίο διαβάζουμε: «Οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα. Δεν μπορείς να τους πάρεις κάτι που δεν έχουν» (εκδ. Ερατώ, Αθήνα 1997, σελ. 63).

Πρόκειται για μια διακήρυξη η οποία διαψεύστηκε παταγωδώς από την ιστορική εξέλιξη, με αποκορύφωμα της διάψευσης αυτό το γεγονός της διάσπασης και αυτοδιάλυσης της Β’ Σοσιαλιστικής Διεθνούς στο Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τον οποίο οι ηγέτες της έσπευσαν να υπερασπιστούν τις πατρίδες τους (Για το ζήτημα αυτό βλέπε το έργο μου «Η κομμουνιστική ουτοπία» εκδ. Πελασγός - Γιαννάκενας - Αθήνα 2013, σελ. 239-279).

Ομως, ενώ ο μαρξισμός επαγγέλθηκε την κατάργηση του κράτους, της πατρίδας και του έθνους και παρά την πλαστή και εξωιστορική θεωρία του διεθνισμού, στην ουσία η έννοια της πατρίδας και του έθνους λειτουργούσε και λειτουργεί στις ψυχές των πολλών επιφανών κομμουνιστών -και όχι μόνον-, οι οποίοι στην πράξη υπεράσπιζαν αυτές τις πανάρχαιες οντότητες - αξίες.

Πρόκειται για έναν ψυχικό δεσμό που για τους Ελληνες ανάγεται στην εποχή του Ομήρου, περνά από τον Σωκράτη -με το γνωστό «πατρός τε και μητρός και απάντων προγόνων...»- και σφυρηλατείται στην ελληνική κλασική αρχαιότητα, φθάνοντας έως τις ημέρες μας, μέσα από τις τόσες και τόσες εθνικές περιπέτειες. Ως προς τη Σοβιετική Ενωση, σημειώνω τον μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο του Στάλιν για την απόκρουση της χιτλερικής επίθεσης, για ν’ ακολουθήσει ο Ν. Χρουστσόφ, στο περίφημο 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, τον Φεβρουάριο του 1956, στο οποίο ανέγνωσε ποίημα του αυτόχειρος Μαγιακόφσκι «Για την πατρίδα», με τελευταίο τον τελευταίο ηγέτη της Μ. Γκορμπατσόφ, που έγραψε στην «Περεστρόικα»: «Περισσότερος σοσιαλισμός σημαίνει περισσότερος πατριωτισμός».

Ως προς την Ελλάδα πολλοί κομμουνιστές πέθαναν για την πατρίδα, την οποία νοσταλγούσαν με μητρική αγάπη. Ακόμα κι αυτός ο αρχηγός του ΚΚΕ, ο τριτοδιεθνιστής Ν. Ζαχαριάδης, ευρισκόμενος εξόριστος στο Σουργκούτ της Σιβηρίας, στο από 2 Ιουλίου 1956 γράμμα του προς τον σύντροφό του συγγραφέα Α. Πάρνη τού έγραφε: «Λίγα σπυριά ελληνική γη βάλε στο φάκελο της απάντησής σου».

Αυτά τα λίγα σπυριά ελληνική γη τα πρόσφερε ο Σοβιετικός συγγραφέας Σμιρνόφ στον φίλο του Πάρνη, που βρισκόταν ως εμιγκρές στη Μόσχα, από ένα ταξίδι που είχε κάνει τότε, και «τα μάζεψε ανηφορίζοντας τον Παρθενώνα».
Ο Α. Πάρνης έγραψε τότε ένα ποίημα-ύμνο για τη γη των Ελλήνων με τίτλο «Καλώς όρισες, χώρα μου». Αυτό το συγκλονιστικό γεγονός καταγράφει ο Πάρνης στο έργο του «Γεια χαρά, Νίκος. Η αλληλογραφία μου με τον Ζαχαριάδη», εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2009, σελ. 28-29.

Αφησα τελευταίο τον αδελφό Γιάννη, που φυλακισμένος στο 1947 για αδίκημα Τύπου στο Παρίσι τόλμησε να πει τούτα τα λόγια στον Αγγλο επιθεωρητή που πήγε να τους... αναμορφώσει: «Και ποιος είσαι εσύ... Οταν εμείς δημιουργούσαμε τον Παρθενώνα και τις άλλες αξίες του πολιτισμού, εσείς ήσασταν με την προβιά στις σπηλιές» (βλ. το έργο μου: Γιάννης Παπαγαρυφάλλου: «Θύμα διπλής δολοφονίας», εκδ. Ergo, Αθήνα 2000, σελ. 196-197). Ηταν μια πράξη που συνετέλεσε κι αυτή στην εκτέλεσή του στις 20 του Μάρτη του 1948.

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΠΛΗΘΥΣΜΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΑ ΣΚΟΠΙΑ - Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΟΥ ΤΙΤΟ ΣΤΟΥΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΥΣ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΕ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΜΕ «ΣΤΑΣΗ» ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΤΗ ΒΡΑΖΙΛΙΑ...

Του Δημήτρη Γαρούφα
Δικηγόρου, πρώην προέδρου του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης


Αφορμή για το σημερινό άρθρο ήταν ερωτήματα φίλων με αφορμή άρθρο μου που δημοσιεύτηκε στις 3/3/2018 στη «δημοκρατία», οι οποίοι ρωτούσαν αν υπάρχει ελληνική μειονότητα στα Σκόπια, γιατί δεν εκδηλώνεται αν υπάρχει, από ποιες πληθυσμιακές ομάδες αποτελείται και ποια η συμπεριφορά της χώρας μας σε αυτή. 
Απαντώ από το τελευταίο ερώτημα σχετικά με τη συμπεριφορά της Ελλάδας σε ελληνικής καταγωγής πληθυσμούς που ζούσαν στα Σκόπια όταν ιδρύθηκε το 1944 από τον Τίτο η «Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας», για να γίνει κατανοητή η απάντησή μου και στα άλλα ερωτήματα.
Για να γίνει κατανοητή η συμπεριφορά του ελληνικού κράτους απέναντι σε ελληνικούς πληθυσμούς που ζούσαν στα Σκόπια την περίοδο που δημιουργήθηκε από τον Τίτο η «Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας» ενδεικτικά επισημαίνω ότι στη νότια περιοχή των Σκοπίων, κοντά στα ελληνικά σύνορα, κινούνταν χιλιάδες Σαρακατσάνοι οργανωμένοι σε «τσελιγκάτα» που μιλούσαν μόνο ελληνικά, με ελληνική συνείδηση και είχαν αποκλειστεί εκεί την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων.
Με την απόφαση του Τίτο για ίδρυση της «Λαϊκής Δημοκρατίας της Μακεδονίας» το 1944 άρχισε προσπάθεια αφομοίωσης όλων των πληθυσμιακών ομάδων. Με πρόσχημα την καταδίκη επτά Σαρακατσάνων για συνεργασία και κατασκοπία υπέρ της Ελλάδας (το χρονικό των διώξεών τους αναφέρεται στο βιβλίο μου με τίτλο «Οι Σαρακατσάνοι ομογενείς μας στη Βουλγαρία και την περιοχή Σκοπίων», εκδ. Αφών Κυριακίδη, Θεσ/νίκη 1992) αποφασίστηκε η εκτόπισή τους βορειότερα των συνόρων, ενώ το 1947 δημεύτηκαν χωρίς αποζημίωση τα κοπάδια τους (εκατοντάδες χιλιάδες πρόβατα) και οι ίδιοι υποχρεώθηκαν να εγκατασταθούν σε πόλεις και να διδαχθούν τη λεγόμενη «μακεδονική γλώσσα»...

Επειδή όμως αντιδρούσαν και δεν προχωρούσε η αφομοίωση, την περίοδο μετά το 1956 τους «διευκόλυναν» να φύγουν στην Ελλάδα ως «αναφομοίωτη πληθυσμιακή ομάδα» και έτσι ήρθαν περίπου 3.500 άτομα την περίοδο 1956-1967 και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή του Ελευθερίου - Κορδελιού Θεσσαλονίκης, όπου αποτελούν σήμερα το 20% του πληθυσμού του. Κάποιοι Σαρακατσάνοι που κινούνταν στην ανατολική περιοχή της FYROM ρημάχτηκαν κυριολεκτικά από τους Βούλγαρους κομιτατζήδες, οι οποίοι μπήκαν στα Σκόπια μετά το 1941, που δόθηκε η περιοχή στους Βουλγάρους, και εκτοπίστηκαν την περίοδο 1942-1944 νότια στην περιοχή της Ηράκλειας Σερρών.

Ταλαιπωρήθηκαν μερικά χρόνια και οι ελληνικές Αρχές δήλωσαν αδυναμία στήριξης και αποκατάστασής τους κι έτσι τους βρήκε ανέστιους μια υπηρεσία του ΟΗΕ, η οποία βλέποντας την ελληνική αδυναμία φροντίδας τούς πρότεινε να τους πάει στη Βραζιλία για αποκατάσταση. Απελπισμένα από την ανέχεια 160 άτομα στις 2/12/1951 έφυγαν με μέριμνα επιτροπής του ΟΗΕ για να αποκατασταθούν στη Βραζιλία… Εκεί έπειτα από το περιπετειώδες ταξίδι τους πήγαν στο νησάκι Ιλία Ντας Φλόρες, αλλά οι ορεσίβιοι Σαρακατσάνοι δεν άντεξαν τη ζέστη και τρόμαξαν με την προοπτική επιγαμιών με ντόπιους… Αρχισαν έντονες διαμαρτυρίες και το φθινόπωρο του 1952 αναγκάστηκε ο ΟΗΕ να τους ξαναφέρει πίσω, οπότε το ελληνικό κράτος με πίεση και του ΟΗΕ τούς εγκατέστησε αρχικά στην Ευκαρπία Σερρών (οικισμός Καστρί), από όπου εν συνεχεία έφυγαν οι περισσότεροι και εγκαταστάθηκαν αρχικά στην Ευκαρπία και μετέπειτα στο Κορδελιό Θεσσαλονίκης, ενώ από την περιπέτειά τους έμεινε η επωνυμία «Βραζιλιάνοι Σαρακατσάνοι».

Ακούγονται σαν παραμύθι αυτά, είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό, αλλά είναι αληθινά. Δυστυχώς από την Ελλάδα δεν υπήρχε η πρέπουσα στήριξη στους ελληνικής καταγωγής πληθυσμούς οι οποίοι ζούσαν στα Σκόπια κι έτσι με αυτές τις περιπέτειες των ομογενών μας Σαρακατσάνων στα Σκόπια δεν ασχολήθηκαν τότε το ελληνικό κράτος αλλά ούτε και τα ελληνικά ΜΜΕ. Την περίοδο 1955-1967 «διευκολύνθηκαν» να φύγουν από τα Σκόπια στην Ελλάδα 3.500 Σαρακατσάνοι, που εγκαταστάθηκαν και ζουν στο Νέο Κορδελιό Θεσσαλονίκης. Απέμειναν εκεί μερικές εκατοντάδες, που ίδρυσαν πριν από μερικά χρόνια τον σύλλογο με την επωνυμία «Χελιδόνι»… και παλεύουν «αβοήθητοι» διεκδικώντας να αποκτήσουν ελληνική υπηκοότητα.

Απαντώντας δε στα ερωτήματα φίλων λέω ότι ναι, υπάρχουν αρκετοί πολίτες ελληνικής καταγωγής στα Σκόπια αλλά λιγότεροι με συνείδηση της καταγωγής και φυσικά όχι στους υπερβολικούς αριθμούς που δημοσιοποιούνται κατά καιρούς ανεύθυνα από διαφόρους στην Ελλάδα. Θα υπήρχαν περισσότεροι αν η Ελλάδα τη μετά το 1944 περίοδο τους στήριζε και τους προστάτευε. Αλλά εκείνη την περίοδο η Ελλάδα πιεζόμενη από ΗΠΑ κ.λπ. δεν ήθελε να δυσαρεστήσει τον Τίτο κι έτσι σιωπούσε, όταν δημεύτηκαν τα κοπάδια των Σαρακατσάνων ή οι περιουσίες κάποιων άλλων με ελληνική συνείδηση, όταν παραβιάζονταν τα ανθρώπινα δικαιώματα στα Σκόπια. Υπάρχουν πάντως δεκάδες χιλιάδες βλαχόφωνοι οι οποίοι σε ένα σημαντικό ποσοστό δηλώνουν και Ελληνες, ενώ οι υπόλοιποι σκέτα «Βλάχοι» (θύματα της προπαγάνδας των Σκοπίων, σύμφωνα με την οποία αποτελούν ένα άλλο βαλκανικό έθνος), υπάρχουν λίγες εκατοντάδες Σαρακατσάνων που ίδρυσαν τον σύλλογο «Χελιδόνι», υπάρχουν απόγονοι των παλιών «γραικομάνων» και κάποιοι νέοι, και παιδιά «πολιτικών προσφύγων», που δηλώνουν Ελληνες...
Ενδεικτικά μόνο θα αναφέρω ότι στο Μοναστήρι υπάρχουν τρία φροντιστήρια ελληνικής γλώσσας και από τους περίπου 140 δικηγόρους της πόλης οι 35 είναι «βλαχόφωνοι», από τους οποίους οι περισσότεροι μιλούν και ελληνικά, ενώ την ελληνική γλώσσα μιλά περίπου το 20% του πληθυσμού της πόλης.

ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΑΝΑΛΥΤΗ κ ΙΩΑΝΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ : ΤΟ ΚΥΣΕΑ ΤΗΣ ΑΥΤΑΠΑΤΗΣ

Του Ιωάννη Σ. Θεοδωράτου
δημοσιογράφου, αμυντικού αναλυτή

 
Η πρόσφατη σύγκλιση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εξωτερικών και Αμύνης (ΚΥΣΕΑ) αποτέλεσε αφορμή για μια σειρά αρνητικών διαπιστώσεων σχετικώς με τον τρόπο που η παρούσα ηγεσία της χώρας αντιλαμβάνεται το αδιέξοδο στο οποίο έχουν περιέλθει οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, οι οποίες αντιμετωπίζουν ένα διαρκώς επιδεινούμενο ισοζύγιο στρατιωτικής ισχύος σε βάρος τους.

Βάζοντας στην άκρη τα περί αναβαθμίσεως των οπλικών συστημάτων των C-27 (σ.σ. Ευτυχώς διορθώθηκε το αρχικό κείμενο, το οποίο προκάλεσε θυμηδία εντός και εκτός της χώρας) η συνεδρίαση δεν έδωσε κανένα θετικό μήνυμα αποτροπής ή ενδυναμώσεως της στρατιωτικής ισχύος, εξέλιξη που πυροδότησε εσωστρεφείς συνειρμούς.

Δύο είναι τα μείζονα ζητήματα που παραμένουν άλυτα σε ένα ΚΥΣΕΑ με αμιγώς αεροναυτικό περιεχόμενο υπό το κράτος της χρονικής πιέσεως και της αδηρίτου ανάγκης κατεπειγούσης ενισχύσεως των αεροναυτικών επιχειρησιακών δυνατοτήτων της χώρας.

Πρώτον, αποκαλύφθηκε ότι δεν υπάρχει προοπτική εκμισθώσεως δύο φρεγατών τύπου FREMM, καθώς προσκρούει επί άλλων ζητημάτων, τα οποία άπτονται των επιχειρησιακών αναγκών του Γαλλικού Ναυτικού.

Επίσης, δεν αποσαφηνίσθηκε εάν έχει εξασφαλισθεί η άδεια αποκτήσεως των βλημάτων μακρού πλήγματος MdCN εμβελείας 1.000 χιλιομέτρων (σ.σ. Tι προβλέπει το καθεστώς MTCR), όπως και αν η ζητούμενη διαμόρφωση προβλέπει την ολοκλήρωση των αντιαεροπορικών βλημάτων Aster 30, εμβελείας 130 χιλιομέτρων (άμυνα περιοχής).

Η αποσιώπηση βασικών παραμέτρων της όποιας διαπραγματεύσεως με σκοπό την ενίσχυση του ΠΝ με γαλλικές ναυτικές μονάδες, επιτρέπει ακόμη και σήμερα την εκπόνηση σεναρίων. Ωστόσο το ζήτημα της εκμισθώσεως περιλαμβάνει και άλλες πολύ σοβαρές παραμέτρους, όπως την ασφάλιση των πλοίων (σ.σ. με πολύ μεγάλο κόστος), την ύπαρξη εγγυήσεων σε περίπτωση απωλείας αυτών, όπως και της καθαυτού χρήσεως ως πολεμικό όπλο, δηλαδή εάν μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά της τουρκικής απειλής.
Το δεύτερο και το πλέον σημαντικό αφορά την αναβάθμιση 84 μαχητικών F-16, υπέρ της οποίας φέρεται ότι υπάρχουν και πολιτικές δεσμεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδος.

Η ελληνική πλευρά προέβαλλε ως επιχείρημα κατά της λήψεως θετικής αποφάσεως την οικονομική αδυναμία και την μη επαρκή κατανόηση του ζητήματος από την αμερικανική πλευρά. Ωστόσο παρότι ακόμη και σήμερα (27/04) δεν έχει αποσταλεί αίτημα προς τις ΗΠΑ για εξασφάλιση παρατάσεως, εν όψει της καταληκτικής ημερομηνίας την προσεχή Δευτέρα 30 Απριλίου (μεσάνυκτα), υπάρχει μια μικρή πλην όμως αρκετά περιορισμένη αισιοδοξία.

Μια άλλη πολύ ενδιαφέρουσα παράμετρος αφορά την ένταξη της χώρας μας σε καθεστώς κονδυλίων FMF (Foreign Military Funding), όπου προβλέπεται η χρηματοδότηση ύψους 460 εκατομμυρίων δολαρίων από το 2019. Συνεπώς προκαλεί εύλογο προβληματισμό παρά την πολυεπίπεδη, πολύμηνη διαπραγμάτευση, η απουσία τελικής αποφάσεως και η σοβαρή πιθανότητα παραπομπής του ζητήματος στις ελληνικές καλένδες. Επίσης σημειώνεται ότι η συμφωνία θα έπρεπε να έχει ήδη περάσει από την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή και να συζητηθεί το τελικό σχέδιο - πρόταση όπως έχει διαμορφωθεί, πριν καταλήξει στο ΚΥΣΕΑ. Η μη λήψη αποφάσεως για το πλέον σημαντικό πρόγραμμα των Ενόπλων Δυνάμεων εκτιμάται ότι στηρίζεται σε άλλο υπόβαθρο ευθέως ανάλογο με την επικρατούσα κυρίαρχη κατευναστική πολιτική.

Βιώσαμε και δυστυχώς συνεχίζουμε να βιώνουμε μια αξιοπερίεργη «αποτρεπτική» πολιτική έναντι της Τουρκίας η οποία διέπεται σταθερώς από την στρεβλή αρχή του κατευνασμού και του δόγματος του «μη πολέμου». Χωρίς να ηττηθούν οι Ένοπλες Δυνάμεις στο πεδίο της μάχης, οι ελληνικές κυβερνήσεις μετά από το 1974 τηρώντας με ευλάβεια την πολιτική κατευνασμού και παρά τους εξοπλισμούς, αποδέχθηκαν εσφαλμένως τα αποτελέσματα των ελληνοτουρκικών κρίσεων (σ.σ. Ιδιαιτέρως μετά από το 1987 και το 1996), περίπου ως νίκες που επιβεβαίωναν το «μη πόλεμος».

Το βέβηλο πόδι που πάτησε επί της κενής κλίνης εστρωμένης των αφανών εκφράζει με τον πιο εμβληματικό τρόπο την επικρατούσα νοοτροπία, η οποία εμπεδώθηκε στην ελληνική κοινωνία που κραυγάζει για δικαιώματα αλλά αγνοεί τις υποχρεώσεις.

Αυτή ακριβώς η νοοτροπία ήταν παρούσα στο πρόσφατο ΚΥΣΕΑ της «αμυντικής αυταπάτης», το οποίο κατεγράφη ως σταθμός στην πορεία προς την αυτοφινλανδοποίηση της χώρας. Πρέπει να επισημανθεί ότι οι συμμετέχοντες πολιτικοί και στρατιωτικοί δεν ευρέθησαν ενώπιον του διλήμματος εξοπλισμοί ή οικονομία, όπως θέλουν να παρουσιάζουν εκείνοι που χειραγωγούν με λεκτικά τρικ την κοινωνία. Αντιθέτως η πολιτική ηγεσία, παραμερίζοντας την στρατιωτική, επέλεξε να «ρισκάρει» με την σιγουριά του υπνοβάτου για μια ακόμη φορά εκπέμποντας ένα στρεβλό μήνυμα με τρία σκέλη όχι μόνον προς την Τουρκία αλλά και προς όλους τους περιφερειακούς και μη δρώντες: α) Η Αθήνα δείχνει να μην προχωρά στην αναβάθμιση του στόλου των F-16 συνεχίζοντας να κατηγοριοποιεί ως προτεραιότητα όχι την ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) να απαγορεύει – κι όχι μόνον να αποτρέπει – τον αντίπαλο από το να απειλεί τα εθνικά κυριαρχικά δικαιώματα και συμφέροντα, αλλά να επιλέγει συνειδητώς την απώλεια υπερπολύτιμου χρόνου σε βάρος της εθνικής αμυντικής ισχύος, β) Δηλώνει ότι δεν έχει αντιληφθεί την κρισιμότητα της τουρκικής απειλής καθώς και πως διαμορφώνονται τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής με έμφαση στην υπεροχή την οποία σταδιακώς απολαμβάνει ποσοτικώς (αριθμοί διαθεσίμων μαχητικών) και ποιοτικώς (F-35, S-400, αναβαθμισμένα μαχητικά F-16, UAV Anka, UCAV Bayraktar και Anka, όπλα μακρού πλήγματος SOM, ηλεκτρονικός πόλεμος, ικανότητα εκτελέσεως δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων, οπλικά συστήματα αέρος-αέρος και εδάφους-αέρος τουρκικής κατασκευής κλπ) και όλα όσα σχεδιάζονται να τεθούν σε υπηρεσία μόνον στον αεροπορικό τομέα στο εγγύς μέλλον, γ) Αποδεικνύει ότι ακόμη και υπό καθεστώς πλήρους αποκαλύψεως της αναθεωρητικής νέο-οθωμανικής γεωστρατηγικής και εκδηλώσεως με τον πλέον σαφή τρόπο όχι πια της προκλητικότητας αλλά της επιθετικότητας, η ελληνική κυβέρνηση δεν αντιλαμβάνεται ότι προκαλεί μια αλυσίδα αρνητικών συμβάντων σε πολιτικο-στρατιωτικό επίπεδο με θύμα την εθνική στρατιωτική ισχύ, η εκδήλωσις των οποίων θα κορυφωθεί στο προσεχές μέλλον και θα επηρεάσει δυσμενώς την ισορροπία δυνάμεων στο θέατρο επιχειρήσεων Θράκης-Αιγαίου-Ανατολικής Μεσογείου.

Η πορεία προς την αυτοφινλανδοποίηση της χώρας δεν συνιστά τον δρόμο αλλά φοβούμαι έχει εξελιχθεί σε διάγνωση γεωστρατηγικής παράνοιας!

Η υιοθέτησις πολιτικών με κεντρικό άξονα τον κατευνασμό έναντι οποιοδήποτε κόστους με κέρδος το καθεστώς μη πολέμου, εκτιμάται ότι έχει πλέον φθάσει στο πέρας του. Η Τουρκία έχει αναβαθμίσει πλέον τις προκλήσεις σε διαυγέστατες επιθετικού χαρακτήρος αμφισβητήσεις τις εθνικής κυριαρχίας. Η αναφορά σε κατεχόμενα νησιά και τουρκικά Ίμια δεν δικαιολογούν καμία απολύτως επιχειρηματολογία υπέρ της συνέχισης της πολιτικής που οδηγεί στην αυτοφινλανδοποίηση.

Πράγματι, καθυστερήσαμε τον πόλεμο με τις συντεταγμένες υποχωρήσεις και τους τακτικούς ελιγμούς μας (με αποκορύφωση το κείμενο της Μαδρίτης το 1997), αλλά εκτιμάται ότι δεν θα τον αποτρέψουμε διότι παραμελήσαμε σε επικίνδυνο βαθμό την στρατιωτική μας ισχύ.

Φοβούμαι ότι στο πρόσφατο ΚΥΣΕΑ απωλέσαμε μια πολύ μεγάλη ευκαιρία. Να διαδηλώσουμε την απόφασή μας να παραμείνουμε στον στίβο της Ανατολικής Μεσογείου ως ένας ισχυρός παίκτης, ο οποίος ναι μεν έχει σοβαρές αδυναμίες αλλά διέπεται από την ακλόνητη θέληση να υπομείνει θυσίες προκειμένου να είναι σε θέση να αναχαιτίσει την νέο-οθωμανική ισλαμιστική αναθεωρητική λαίλαπα.

Μια παράπλευρη επίσης απώλεια ήταν η συζήτησις περί ανάγκης συγκροτήσεως Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΣΕΑ).

Εφόσον η νοοτροπία του κατευνασμού συνεχίζει να κυριαρχεί, ο δρόμος προς το … Ελσίνκι δεν απαιτεί ΣΕΑ, ούτε καν την από ετών προσδοκούμενη επικαιροποιημένη Πολιτική Εθνικής Αμύνης. Εύχομαι ειλικρινώς να μην συμβεί τίποτε από όσα ανέφερα, τα οποία συνιστούν προσωπικές εκτιμήσεις.

LIBERAL
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

Ο ΤΡΑΜΠ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΚΟΥΣΕΙ : Η ΔΥΣΗ ΝΑ ΜΗΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΘΕΙ ΞΑΝΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΤΟΥ ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Του Μιχάλη Ιγνατίου
 
Τον τελευταίο καιρό όλο και περισσότερο εμφανίζεται αυτό το αίσθημα ενοχής των Αμερικανών αξιωματούχων του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, που είχαν ασχοληθεί με το Κουρδικό Ζήτημα και είχαν πετύχει τη συμμετοχή των Κούρδων, γυναικών και ανδρών, στις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των τζιχαντιστών του Ισλαμικού Κράτους.

Σε αντίθεση, τα στελέχη του Πενταγώνου υποστηρίζουν και σήμερα τους Κούρδους του YPG και έχουν ήσυχη τη συνείδησή τους.
Πρόκειται για αξιωματούχους που σχεδίασαν με τις Κούρδισσες, τους Κούρδους και τους Άραβες το αντάρτικο εναντίον του ISIS, και οι οποίοι μετά το φιάσκο στην Αφρίν, εξαφανίστηκαν, ακριβώς επειδή νοιώθουν ενοχές. Αυτοί που μίλησαν μαζί τους γνωρίζουν… Διότι τις απώλειες στον πόλεμο αυτόν, που δεν τόλμησε να κάνει η Αμερική, τις είχαν οι Κούρδοι και οι Άραβες. Αυτοί έκαναν τη δουλειά για τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος κοκορεύεται ότι είναι ο ίδιος που νίκησε το Ισλαμικό Κράτος.
Βεβαίως ΔΕΝ είναι αυτός. Ναι μεν είχε το θάρρος να προχωρήσει στον εξοπλισμό και την εκπαίδευση αυτών των ομάδων, αλλά ήταν οι Κούρδοι πρωτίστως και οι Άραβες δευτερεύοντος που έχυσαν το αίμα τους για να δικαιούται ο κ. Τραμπ να κομπάζει ότι ολοκλήρωσε αυτό το οποίο δεν είχε το σθένος να πράξει ο πρώην πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα.
Αυτό που συνέβη στην Αφρίν είναι απερίγραπτο. Οι Αμερικανοί εξαφανίστηκαν, οι Ρώσοι βοήθησαν τον Ταγίπ Ερντογάν -σιγά που δεν θα το έκανε ο ηγέτης του «Ξανθού Γένους»- και οι Ιρανοί ανέλαβαν την βρώμικη δουλειά. Τις δολοφονίες και την «εθνική εκκαθάριση» των Κούρδων της περιοχής. Την ευθύνη φέρει προσωπικά ο Ντόναλντ Τραμπ, που αποφάσισε να δώσει ακόμα μία ευκαιρία στον πρόεδρο της Τουρκίας. Θα με θυμηθείτε: ο Ερντογάν θα αναδειχθεί στον χειρότερο εχθρό της Αμερικής. Αλλά δίνοντας ακόμα μία ευκαιρία στον ισλαμιστή ηγέτη της Τουρκίας, πυροβόλησε τα …πόδια του. Υπό την έννοια ότι άθελα(;) του έπαιξε το παιγνίδι της Τεχεράνης, που θα είναι ικανοποιημένη αν δει όλους τους Κούρδους στο …έδαφος.
Τι και πως σκεφτόταν ο κ. Τραμπ; είναι το ερώτημα. Διότι αν σκεφτόταν λογικά θα επέλεγε το κουρδικό στρατόπεδο που απέδειξε την αυτοθυσία του στα πεδία των μαχών. Γνωρίζει ο Αμερικανός πλανητάρχης ότι εάν οι Κούρδοι επιλέξουν την αποστασιοποίηση, οι τζιχαντιστές θα επιστρέψουν δριμύτεροι στη Συρία και το Ιράκ; Και ενώ το γνωρίζει επιλέγει -μέχρι σήμερα τουλάχιστον- τους άφιλους Τούρκους έναντι των πιστών Κούρδων, που τον διέσωσαν όταν και όποτε είχε ανάγκη.

Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν εμφανίζεται πιο ορθός πολιτικά και στρατιωτικά. Συναντήθηκε με τους Κούρδους της Συρίας (YPG), στο Μέγαρο Ελιζέ παρακαλώ, όπου έγιναν και αποκαλύψεις. Ειπώθηκε λίγο-πολύ ότι η Γαλλία του κ. Μακρόν αναλαμβάνει τα ηνία στη Συρία και ότι αυτό ήταν προσυνεννοημένο με τον Ντόναλντ Τραμπ. Μακάρι.
Ότι και να συμβαίνει, αυτό που έχει σημασία είναι ότι η Αμερική παραδίδει τα σκήπτρα της Μέσης Ανατολής στη Γαλλία του κ. Μακρόν. Και αυτό είναι ένα καλό νέο. Η πλειοψηφία των αξιωματούχων και των αναλυτών τείνουν να συμφωνήσουν ότι αλλάζει ο χάρτης των επιρροών στις αραβικές χώρες, καθώς ο κ. Μακρόν είναι μία πολύ πιο φιλική φυσιογνωμία από τον συνήθως θυμωμένο κ. Τραμπ, ο οποίος στο τέλος-τέλος καταλήγουμε σχεδόν όλοι -εκτός των γνωστών ως «τραμπικών»- στο συμπέρασμα ότι είναι ανθρωποδιώκτης. Υπό την έννοια, ενώ σε κάποια θέματα σκέφτεται σωστά λαμβάνει τις λάθος αποφάσεις.
Και η υπόθεση των Κούρδων είναι χαρακτηριστική. Και ο κ. Τραμπ, όπως και οι προκάτοχοί του, τους χρησιμοποίησαν και μετά τους εγκατέλειψαν. Ξεχνούν ότι εκεί που είναι οι Κούρδοι θα μπορούσαν να βρεθούν και αυτοί στο σύντομο μέλλον.
Σε κάτι άλλο που συμφωνούν οι πλείστοι των αναλυτών, είναι ότι ο κ. Τραμπ θα πέσει εντελώς έξω στο θέμα της Μέσης Ανατολής. Διότι και πρόδωσε τους Κούρδους και το χειρότερο όλων επέτρεψε στους Ιρανούς να αιματοκυλίσουν τις κουρδικές περιοχές παρέα με τις τουρκικές δυνάμεις εισβολής στη Συρία. Αυτό δεν πρόκειται να το ξεχάσουν οι Κούρδοι και σίγουρα θα φερθούν ανάλογα όταν έρθει η στιγμή. Δεν θα είναι δίπλα στον κ. Τραμπ όταν τους έχει ξανά ανάγκη. Ήταν ένα τεράστιο λάθος του,. αν και έχει περιθώρια να διασώσει την τιμή της Αμερικής, εάν το επιθυμεί. Εάν ακούσει τους λογικούς στρατηγούς του Πενταγώνου και μία ομάδα ικανών διπλωματών στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, θα αλλαξει την εικόνα της Αμερικής και θα επιβληθεί, μαζί με τον κ. Μακρόν και τη βοήθεια του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. Αλλά χρειάζεται τους Κούρδους… Ιδιαίτερα τώρα, που έχει αποφασίσει τη μεγάλη σύγκρουση με το Ιράν και η Τουρκία θα υποστηρίξει την Τεχεράνη.
Πρέπει να αφήσει τη Συρία στους Γάλλους, που συνομιλούν με άλλο τρόπο με τους Ρώσους και πρέπει να διεμβολίσει αυτή την ερμαφρόδιτη συμμαχία της Τουρκίας με τη Μόσχα και την Τεχεράνη, η οποία μόνο ζημιά προκαλεί στους Αμερικανούς και στο ΝΑΤΟ.
Η συζήτηση για το τρίγωνο Τουρκίας, Ιράν και Ρωσίας, σε συνδυασμό με την εγκατάλειψη των Κούρδων , ήταν δύσκολη μεταξύ του Αμερικανού προέδρου και του Μακρόν, καθώς οι διαφωνίες μεταξύ των Αμερικανών και των Γάλλων είναι έντονες και πικρές. Οι Γάλλοι και πολλοί άλλοι στην Ευρώπη δεν πιστεύουν ότι η Δύση πρέπει να εμπιστευθεί ξανά τον Ταγίπ Ερντογάν και η Αμερική πρέπει να τους ακούσει. Η Τουρκία δεν είναι πλέον σύμμαχος χώρα των Δυτικών. Είναι σκληρά απέναντί τους ο Ερντογάν, και μετά τις εκλογές, εάν επικρατήσει, θα δείξει ακόμα πιό πολύ το πραγματικό αποκρουστικό πρόσωπό του…


www.hellasjournal.com
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΜΙΑ ΦΡΑΜΠΕΔΟΥΜΠΑ ΣΤΟΝ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΑΡΑ ΚΥΡΙΟ ΤΗΣ ΔΕΗ ΑΝ ΜΑΣ ΠΕΙ ΑΝ ΤΟ ΔΕΞΙ ΤΟΥ ΧΕΡΙ ΑΠΛΩΣ ΑΝΑΠΑΥΕΤΑΙ

Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες και συνειδητοποίει κανείς ότι η χώρα αυτή μέλλον δεν έχει… τι κι αν πέρασε και ακόμα περνά τις Συμπληγάδες μιας κρίσης. Τελικά μόνο άδικο δεν έχουν όσοι τονίζουν ότι η κρίση ήταν πρωτίστως ηθική και εξελίχθηκε σε οικονομική.
Ο λόγος για τον συνδικαλισταρά της ΔΕΗ ο οποίος κατά την χθεσινή συγκέντρωση στη Βουλή για την αποτροπή πώλησης των λιγνιτικών μονάδων, θεώρησε σκόπιμο πατήσει το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη παίζοντας με το κομπολογάκι του (μήοως ήταν μπεγλέρι;) σαν άλλος μάγκας του Ψυρρή. Μόνο η φραπεδιά σου έλειπε μεγάλε και ακόμα προσπαθούμε να συνειδητοποιήσουμε εάν το δεξί σου χέρι απλώς αναπαύεται…

Ποιος σεβασμός; Ποια ιστορική μνήμη; Αφόδευσε η φοράδα εις το πέρα αλώνι και τη Φατμέ την πήγε… σερπαντίνα στο Γενί Τζαμί. Τα λιγνιτικά να μην πουληθούν, όπως έταζε προεκλογικά ο θίασος που κατηγορούσε όλους τους υπόλοιπους ως προσκυνημένους και «γερμανοτσολιάδες».
Όλο το νταβαντούρι για την τσέπη. Ποιος ασχολείται τώρα με τους μακαρίτες που δώσανε το αίμα τους για να αράζει την ποδάρα του πάνω στο κενοτάφιό τους ένας χαρακτιριστικός λεβέντης Νεοέλληνας που τυγχάνει να είναι συνδικαλιστής;

Λένε τίποτα οι χαραγμένες λέξεις στο μνημείο σε κανέναν από δαύτους, ή σε άλλους, βολεμένους γενικώς, οπαδούς στην πλειονότητά τους, της ήσσονος προσπαθείας και του ζεστού χρήματος των κορόιδων φορολογουμένων;
Τι αλήθεια σημαίνει η λέξη Τρεμπεσίνα για ανθρώπους με τέτοιο επίπεδο νοητικής ικανότητας; Τι να τους πει η λέξη Σαραντάπορος; Τίποτα. Για αυτό πόνταραν στην «ελπίδα» που τους πούλησαν επιτήδειοι πως όλα θα μείνουν εσαεί κρατικά… έπαιξαν κι έχασαν.
Ωραία. Ο Άγνωστος Στρατιώτης τι φταίει; Δεν αρκούσε η βεβήλωση του κατά τις συγκεντρώσεις των «αγανακτισμένων», δεν αρκούσε η βεβήλωση των παρελάσεων από άλλους, παντελώς εξαφανισμένους τώρα αγανακτισμένους τύπου Καρανίκα; Πρέπει να αράζει επί του μνημείου και ο κάθε κομπολογάτος, μαγκίτης συνδικαλιστής;

DEFENCEPOINT
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΔΩΣΤΕ ΤΟ ΒΡΟΝΤΕΡΟ ΠΑΡΩΝ ΟΛΟΙ ΑΥΡΙΟ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΣΤΟ POLIS ART ΣΤΙΣ 6:00 μ.μ. Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ Ι.ΜΠΟΥΓΑ ''ΤΟ ΠΑΙΔΟΜΑΖΩΜΑ ΤΟΥ 1948-49 ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΤΕΡΓΑ ΤΗΣ ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΗΣ'' ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ

Οἱ ἐκδόσεις «ΠΕΛΑΣΓΟΣ» τοῦ Ἰωάννου Γιαννάκενα σᾶς προσκαλοῦν στήν παρουσίαση τῆς νέας ἱστορικῆς ἔρευνας τοῦ καθηγητοῦ Ἰωάννη Κ. Μπουγᾶ μέ τίτλο,
Τό «Παιδομάζωμα» τοῦ Κ.Κ.Ε. & τά «Κάτεργα»τῆς Φρειδερίκης

Γιά τό βιβλίο θά μιλήσουν:
Ἰωάννης Β. Ἀθανασόπουλος, Ἱστορικός συγγραφέας,
καί ὁ Συγγραφέας τοῦ βιβλίου Ἰωάννης Κ. Μπουγᾶς
Χαιρετισμό θά ἀπευθύνει ὁ Ἐκδότης Ἰωάννης Γιαννάκενας

Τήν παρουσίαση συντονίζει ὁ Πολύδωρος Ἱππ. Δάκογλου, Διαχειριστής Ἱστοσελίδας akromolio.gr.

Ἡ ἐκδήλωση θά πραγματοποιηθεῖ τήν Παρασκευή
27 Ἀπριλίου 2018 καί ὥρα 6.00 μ.μ., στό Polis Art Café - Αἴθριο Ἀρσακείου Μεγάρου (Στοά Βιβλίου), Πεσματζόγλου 5.

Ἡ παρουσία σας θά εἶναι χαρά καί τιμή γιά ὅλους μας.
Εἴσοδος Ἐλεύθερη.
 
ΔΕΙΤΕ:
https://www.hellasbooks.gr/τό-«παιδομάζωμα»-τῶν-κομμουνιστῶν-τά-«κάτεργα»-τῆς-φρειδερίκης-p-2068.html?sess=purim0ra39dt67jr5b530g5ij1

33 ΧΡΟΝΙΑ ΠΕΛΑΣΓΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ 98η ΕΚΠΟΜΠΗ ΤΟΥ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΑΝΑΛΥΤΗ κ ΙΩΑΝΝΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ''ΜΕ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ''

Σύντομη επισκόπηση θεμάτων που άπτονται της επικαιρότητας εν σχέσει με την Γεωστρατηγική και την Ιστορία από τον τηλεοπτικό σταθμό Blue Sky με τον Δημοσιογράφο & Αμυντικό Αναλυτή Ιωάννη Θεοδωράτο στις 24/4/2018 με θέματα :

Α) Το ΚΥΣΕΑ της αυταπάτης η αλήθεια για τις FREMM, 

Β) Οι Γάλλοι προωθούν τις κατώτερες La Fayette, 

Γ) F-16 και FMF από ΗΠΑ, 

Δ) Η τουρκική νεολαία προετοιμάζεται από την παιδική ηλικία να «μαρτυρήσει» 

Ε) διασταύρωσις κουρδικού και ιρανικού διαδρόμου επί της Συρίας, 

Στ) Όμηρος και ... Αλβανοί, για γέλια και για κλάμματα ... και άλλα...

 

Blue Sky
Evonymos
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΖΗΣ : ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ 2005 - ΤΟ 3ον ΜΕΡΟΣ

Του Ιωάννου Μάζη
Καθηγητού Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιον Αθηνών.
 
3. Δομή Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας και Γενική Περιγραφή Τομέων
Το Σ.Ε.Α., λόγω της φύσεως της αποστολής του, απαιτεί αφ’ ενός εξειδικευμένη στελέχωση, η οποία δεν μπορεί να ακολουθήσει τους κανόνες που διέπουν την πρόσληψη προσωπικού στο Δημόσιο, και ως εκ τούτου ο ιδρυτικός του Νόμος πρέπει να συνοδεύεται και από Νόμο που θα αφορά τον τρόπο προσλήψεως του προσωπικού του, καθώς και το εργασιακό καθεστώς αυτού. Αφ’ ετέρου, η διαβαθμισμένη κατά το μάλλον φύση των σχεδίων για την αντιμετώπιση μειζόνων κρίσεων που θα εκπονεί, απαιτεί την οργάνωση της εσωτερικής του δομής κατά τρόπο τέτοιο, που θα προστατεύει ταυτόχρονα την τελική πρόσβαση στα σχέδια αυτά, ενώ παράλληλα θα επιτρέπει την ροή πληροφοριών και ιδεών στο εσωτερικό του αναλυτικού και σχεδιαστικού τομέα, προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή όσμωση ιδεών και ικανοτήτων.
Με βάση τις παραπάνω παραδοχές, και με οδηγό την δραστηριότητα του ΣΕΑ όπως περιγράφηκε ανωτέρω, η ακόλουθη λεπτομερής δομή προτείνεται ως η πλέον κατάλληλη για την ελληνική πραγματικότητα.
α. Επικεφαλής: Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας
Επιλέγεται από τον Πρωθυπουργό και αναφέρεται σε αυτόν, όντας ο σύμβουλός του σε θέματα που αφορούν την εθνική ασφάλεια σε στρατηγικό επίπεδο. Συντονίζει το έργο του ΣΕΑ, δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές σε θέματα στρατηγικού σχεδιασμού και αναλύσεως σε επίπεδο μακροχρόνιου σχεδιασμού, και εισηγείται στον πρωθυπουργό μεταβολές στην δομή και δραστηριότητα του ΣΕΑ.
β. Γραμματέας του ΣΕΑ
Εκτελεί χρέη υποδιευθυντή, και είναι μόνιμος στην θέση αυτή, ή τουλάχιστον έχει θητεία δεκαετίας, προκειμένου να υπάρχει ενεργός θεσμική μνήμη και συνέχεια στην κορυφή του οργάνου.
γ. Επικεφαλής αναλυτικού τομέα, του πρώτου πυλώνα του ΣΕΑ
Είναι υπεύθυνος για την λειτουργία του ενός εκ των δυο ζωτικών τομέων του ΣΕΑ και συντονιστής των επικεφαλής των θεματικών τομέων αναλύσεως.
δα. Επικεφαλής Θεματικών Τομέων Αναλύσεως
Προτείνεται η θέσπιση Θεματικών Τομέων Αναλύσεως, ορισμένων με υποτομείς, ως ακολούθως:
• Γεωστρατηγική ανάλυση
• Γεωοικονομική ανάλυση
• Μακρο- και μικρο-οικονομική ανάλυση στην Ε.Ε.
• Τεχνολογία, που διαχωρίζεται στους υποτομείς στρατιωτικής τεχνολογίας, τεχνολογίας διττής χρήσεως, πολιτικής τεχνολογίας στρατηγικού χαρακτήρα, τηλεπικοινωνίες.
• Πολιτική ψυχολογία και ψυχολογία των μαζών, ψυχολογικές επιχειρήσεις, κοινωνιολογικές παράμετροι διεθνούς πολιτικής.
• Διαστημικές εφαρμογές στην εθνική ασφάλεια.
• Σύστημα πολιτικής προστασίας και βασικών κρατικών δομών εκτάκτων αναγκών.
Κάθε θεματικός αναλυτικός τομέας, χωρίζεται εσωτερικά σε θέματα και περιοχές ενδιαφέροντος, όπως θα αναλυθεί κατωτέρω.
Με βάση την θεωρία περί των επιπέδων αναλύσεως, όπως αυτή διατυπώνεται στην διεθνή βιβλιογραφία αλλά και αντλείται από την διεθνή εμπειρία, ο στρατηγικός σχεδιασμός γίνεται στο εσωτερικό του αναλυτικού τομέα, δεδομένου ότι, αφ’ ενός οι θεματικοί επικεφαλής μαζί με τον επικεφαλής του αναλυτικού τομέα έχουν την ευθύνη για τον στρατηγικό σχεδιασμό υπό την εποπτεία του Συμβούλου, αφ’ ετέρου εντός του αναλυτικού τομέα εργάζονται και μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι οι οποίοι συνδράμουν με την γνώση τους των ειδικών κρατικών δομών και ικανοτήτων ακριβώς στην ουσιώδη συσχέτιση του σχεδιασμού και της ικανότητος εκτελέσεως αυτού.
Ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι, σε όλα τα αντίστοιχα κέντρα διεθνώς, σύμφυτος με την ανάλυση: διαδραστικός και οργανικά εξαρτώμενος. Απόρροια του στρατηγικού σχεδιασμού, είναι –όπως έχει τονισθεί σε προηγούμενο σημείωμα- η εκπόνηση του Δόγματος Εθνικής Ασφαλείας, από το οποίο απορρέουν το Εθνικό Αμυντικό Δόγμα και ο εν γένει στρατηγικός σχεδιασμός του κράτους.
ε. Ο δεύτερος πυλώνας του ΣΕΑ είναι το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων
Το κέντρο αυτό είναι υπεύθυνο για την διαχείριση κρίσεων κατόπιν υποδείξεως του Πρωθυπουργού, καθώς συντονίζει όλες τις απαραίτητες κρατικές υπηρεσίες και ικανότητες. Το κέντρο έχει τριπλή αποστολή, μείζον μέρος της οποίας αφορά την προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού τόσο στο σύνολο, όσο και σε επί μέρους τομείς του. Συγκεκριμένα, το κέντρο εκ της συστάσεώς του έχει τις εξής δυο πάγιες αποστολές:
– εκπόνηση σεναρίων κρίσεων, σε συνεργασία με τον αναλυτικό τομέα, και
– διεξαγωγή ασκήσεων επί τη βάσει αυτών των σεναρίων, με τριπλό τελικό σκοπό.
Ο σκοπός αυτός συνίσταται, συνοπτικώς στα ακόλουθα:
• Πρώτον, στην όσμωση των κρατικών υπηρεσιών μεταξύ των καθώς και με μέσα και οργανισμούς εκτός κρατικού τομέα, στην άσκηση συνεργασίας προκειμένου να διεκπεραιωθεί η διαχείριση μιας κρίσεως με οικονομία μέσων και δυνάμεων αφ’ ενός, και με τον ταχύτερο τρόπο αφ’ ετέρου.
• Δεύτερον, στην κατάρτιση κανόνων, εγχειριδίων και σχεδίων, επί τη βάσει των αποτελεσμάτων των ασκήσεων, τα οποία και θα αποτελούν την βιβλιοθήκη χειρισμού κρίσεων του ευρύτερου κρατικού μηχανισμού, σε αντικατάσταση σχεδίων όπως ο ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ. Με τον τρόπο αυτόν, αυτοματοποιείται στο μέτρο του δυνατού η λειτουργία του μηχανισμού διαχειρίσεως κρίσεων σε ευρεία κλίμακα, μέχρι και τα κατώτερα επίπεδα.
• Τρίτον, στην άσκηση της πολιτικής ηγεσίας στο ανώτερο και ανώτατο επίπεδο στην διαχείριση κρίσεων του συστήματος- κράτος, επί τη βάσει πραγματικών δεδομένων, όπως αυτά προκύπτουν από τα αποτελέσματα των ασκήσεων και αναλύσεων. Ιδανικά, αυτή η πρακτική θα βοηθήσει την πολιτική ηγεσία, η οποία και πρέπει να λάβει τις κρίσιμες τελικές στρατηγικού χαρακτήρα αποφάσεις, να κατανοήσει πληρέστερα το σύστημα- κράτος, από ολιστική άποψη.
Τρίτη αποστολή του κέντρου είναι η διαχείριση κρίσεων κατόπιν υποδείξεως του Πρωθυπουργού. Στην περίπτωση αυτή, το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων του ΣΕΑ καθίσταται ο γενικός συντονιστής του συνόλου των διαθέσιμων μέσων και φυσικών και ανθρώπινων πόρων. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, το κέντρο στελεχώνεται από υψηλόβαθμους κρατικούς αξιωματούχους των εμπλεκομένων υπουργείων και φορέων, καθώς και από την ηγεσία του αναλυτικού τομέα του ΣΕΑ και την ανωτάτη ηγεσία του ΣΕΑ. Στην περίπτωση αυτή εισηγείται στο ΚΥΣΕΑ λύσεις και στρατηγικές, και λαμβάνει εντολές από αυτό, τις οποίες στην συνέχεια αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει ασκώντας τον συντονιστικό του ρόλο. Σε περίπτωση πολέμου είναι αυτονόητο ότι η μεν διεύθυνση των στρατιωτικών επιχειρήσεων ασκείται από το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων (ΕΘΚΕΠΙΧ) και τις άλλες δομές του ΥΠ.ΕΘ.Α., ενώ το ΣΕΑ, μέσω του Κέντρου Χειρισμού Κρίσεων συντονίζει το σύστημα-κράτος για την επίτευξη των πολιτικών, οικονομικών και διπλωματικών στόχων του πολέμου.
Πρέπει να τονισθεί ότι το ΣΕΑ στην περίπτωση χειρισμού κρίσεων δεν υποκαθιστά τα διάφορα υπουργεία και λοιπούς κρατικούς φορείς και οργανισμούς στην άσκηση των καθηκόντων τους. Ο ρόλος του, εφ’ όσον ο Πρωθυπουργός δώσει την εντολή στον Σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας να ενεργοποιήσει το Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων για την αντιμετώπιση μιας κρίσεως, είναι να συντονίσει – δίδοντας τις στρατηγικές κατευθύνσεις, οι οποίες θα έχουν εν τω μεταξύ εγκριθεί από το ΚΥΣΕΑ, και επιβλέποντας την υλοποίηση τους- το σύστημα- κράτος για την επίτευξη των πολιτικών και λοιπών στόχων όπως έχουν υποδειχθεί και οριοθετηθεί από το ΚΥΣΕΑ.
στ. Ο Τρίτος πυλώνας του ΣΕΑ είναι το Τμήμα Τηλεματικών Εφαρμογών και Πληροφορικών Συστημάτων. Η μονάδα διαμοιράζεται, κυρίως για λόγους αναλυτικής ευκρίνειας, σε δυο τμήματα, τα οποία εσωτερικά χωρίζονται σε υποκατηγορίες.
– Τομέας Τηλεματικών Εφαρμογών, με κύριο αντικείμενο την δημιουργία και περαιτέρω εξέλιξη ενός εθνικού δικτύου ημι-αυτόματης ή αυτόματης λειτουργίας βασικών υποδομών, και την δημιουργία κεντρικών σημείων ελέγχου καταστάσεως και ενεργοποιήσεως των υποδομών αυτών. Στόχος είναι η δυνατότητα ελέγχου της καταστάσεως λειτουργίας σε πραγματικό ή σχεδόν πραγματικό χρόνο των δικτύων των υποδομών αυτών, και η επαναδικτύωσή τους σε σύντομο χρονικό διάστημα σε περίπτωση μειζόνων βλαβών.
– Τομέας Πληροφοριακών Συστημάτων, με ευθύνη την δημιουργία της πληροφοριακής υποδομής που θα επιτρέψει τον επιτυχή χειρισμό κρίσεων, ακόμη και σε περιβάλλον εντόνου πληροφοριακού πολέμου (intense info-centric war). Στις αρμοδιότητες της συγκεκριμένης μονάδας υπόκειται τόσο η πληροφορική υποδομή του ΣΕΑ, όσο και η τηλεπικοινωνιακή δομή (που πλέον είναι άμεσα εξαρτημένη από την πληροφοριακή) του Εθνικού Συστήματος Τηλεπικοινωνιών Ανάγκης. Το τελευταίο είναι εκ των ουκ άνευ, και η σημερινή πραγματικότητα της χώρας είναι εντελώς απαράδεκτη στον τομέα αυτό, με βάση τα ελάχιστα κριτήρια επιβιωσιμότητος και διαμεταγωγής του απαραίτητου όγκου δεδομένων, ενώ το σύστημα παρουσιάζει πολλά και εύκολα αναγνωρίσιμα σημεία αυτοκατάρρευσης.
Η συγκεκριμένη μονάδα είναι στο μέτρο αυτό υπεύθυνη για την σχεδίαση και τη δημιουργία, καθώς και για την εξέλιξη του εθνικού συστήματος C4I, θέτοντας τις απαράβατες παραμέτρους συμβατότητας και επιδόσεων για οποιοδήποτε άλλο κλαδικό σύστημα, το οποίο θα πρέπει να δίνει στο σύστημα C4I του ΣΕΑ όλες τις αναγκαίες πληροφορίες για τον χειρισμό κρίσεων, αλλά και την εκπόνηση σεναρίων κρίσεων και την διεξαγωγή ασκήσεων για τον σκοπό αυτό.
ζ. Ο Τέταρτος πυλώνας του ΣΕΑ είναι η Γραμματειακή Δομή του, η οποία έχει την βασική αποστολή να υποστηρίξει το σύνολο των αναγκών που δημιουργεί η συνεχής ροή δεδομένων και αναλύσεων, και η επακόλουθη εκπόνηση σεναρίων και εκτιμήσεων.
Ανακεφαλαιώνοντας, το ΣΕΑ αποτελείται από τέσσερις πυλώνες: Αναλυτικός, Κέντρο Χειρισμού Κρίσεων, Τηλεματικές Εφαρμογές και Πληροφοριακά Συστήματα, Γραμματεία. Η δομή αυτή επιτρέπει τόσο την αξιολόγηση και ανάλυση πληροφοριών, όσο την εκπόνηση σεναρίων και την διαχείριση κρίσεων. Σκοπός του ΣΕΑ είναι να υποστηρίζει το ΚΥΣΕΑ και τον Πρωθυπουργό τόσο στην αξιολόγηση απειλών στο ευρύ φάσμα της σύγχρονης ασφάλειας των κρατών, όσο και σε εξειδικευμένα σενάρια και κρίσεις. Δεν υποκαθιστά, αλλά συντονίζει και ελέγχει για την σωστή εφαρμογή των κατευθύνσεων, κατά την διάρκεια των κρίσεων που διαχειρίζεται, το σύνολο των κρατικών φορέων και υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται, καθώς και άλλους μη κρατικούς πόρους που χρησιμοποιούνται είτε βάση σχεδίων, είτε κατά περίσταση. Δρα κατόπιν εντολής του ΚΥΣΕΑ και / ή του Πρωθυπουργού.

3.1. Συνοπτική αναφορά παραγόντων που επηρεάζουν την διαμόρφωση της δομής του ΣΕΑ στην Ελλάδα

α) Έλλειψη επαρκών οικονομικών και τεχνικών μέσων, για την συνολική διαχείριση κρίσεων με το σημερινό σύστημα.
β) Έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού, με εργασιακή εμπειρία σε ανάλογη δομή, ακόμη και στο εξωτερικό.
γ) Κρατική δομή με σοβαρές δομικές αδυναμίες, στα οριζόντια και κάθετα επίπεδα διοικήσεως.
δ) Ρευστό εγγύς γεωπολιτικό περιβάλλον, που συνδυάζεται με έλλειψη επαρκών αποσβεστήρων κρίσεων πέριξ των συνόρων της χώρας. Δεν υπάρχει ούτε χώρος, ούτε χρόνος, ούτε δυσανάλογα υπέρτερη δύναμη που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να αποσβεσθεί ένα στρατηγικό σοκ.
ε) Σοβαρότατη οικονομική εξάρτηση της χώρας από τις συναλλαγές σε ενεργειακό και εξαγωγικό / εισαγωγικό επίπεδο, από υποχρεωτικές διαβάσεις και οδούς που βρίσκονται σε πολιτικά ρευστές περιοχές.
στ) Μικρό μέγεθος των ενόπλων δυνάμεων και των ποιοτικών και ποσοτικών συντελεστών ισχύος των, σε σχέση με την περιοχή που βρίσκεται στα άμεσα ζωτικά συμφέροντα της χώρας οικονομικά και πολιτικά.
ζ) Αλυτρωτικές επιδιώξεις όμορων της Ελλάδας χωρών, εις βάρος της χώρας.
η) Επιεικώς κρινόμενη επαμφοτερίζουσα πολιτική εκ μέρους μεγάλων χωρών τόσον της ΕΕ, όσον και διεθνώς, ως προς το σημείο (ζ) άνω, με ταυτόχρονη προώθηση γεωστρατηγικών επιδιώξεων εκ μέρους των βασιζόμενων στην realpolitik και των όσων αυτή συνεπάγεται για τους κοντόθορους και τους αμαθείς.
θ) Ύπαρξη μεγάλων, μη κρατικών, δυνατοτήτων που αποτελούν πολλαπλασιαστές ισχύος για την χώρα.
ι) Γεωμορφολογία της χώρας που, σε συνδυασμό με τον κοινωνικό της μετασχηματισμό τα τελευταία τριάντα χρόνια, την έχουν καταστήσει ευάλωτη σε μια πλειάδα ασύμμετρων απειλών. Αυτή η τρωτότητα επιτείνεται από την αλλαγή κοινωνικών αξιών, όπως αυτή έχει αποτυπωθεί σε μελέτες διαφόρων πανεπιστημιακών ομάδων και κέντρων κατά το ίδιο χρονικό διάστημα.
κ) Ο μετασχηματισμός των μειζόνων συμμαχιών και συνασπισμών στους οποίους μετέχει η χώρα κατά τα τελευταία χρόνια, καθώς και οι διαφαινόμενες κατευθύνσεις που θα ακολουθηθούν από αυτούς στο προβλεπόμενο μέλλον, έχουν διαμορφώσει σε σημαντικό ποσοστό την προτεινόμενη δομή του ΣΕΑ.
3.2. Διάγραμμα της προτεινόμενης δομής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας


SLPRESS  
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΑΥΤΟΚΡΑΤΩΡ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ : ΟΙ ΦΩΚΑΔΕΣ, Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ (2ο ΜΕΡΟΣ)

Το 1ο Μέρος εδώ http://eoniaellhnikhpisti.blogspot.gr/2018/04/blog-post_92.html

 
ΟI ΦΩΚΑΔΕΣ

Ο Νικηφόρος Φωκάς καταγόταν από ονομαστή και αρχαία οικογένεια της Καππαδοκίας, της οποίας τα μέλη ήταν στρατιωτικοί, είχαν υπηρετήσει στις τάξεις του στρατού κατά των Περσών και στη συνέχεια κατά των Αράβων. Ο παππούς του ονομαζόταν και αυτός Νικηφόρος και είχε ηγηθεί ρωμαίηκων δυνάμεων στην Ιταλία και την Σικελία επί Βασιλείου Α’1. Κατά τους χρόνους του Λέοντος του Στ’ προβιβάσθηκε σε Δομέστικο των Σχολών και ανέλαβε επιχειρήσεις κατά του Συμεών2. Η αντικατάστασή του από τον μάγιστρο Κατακαλών Αβίδηλα, λόγω δυσμένειας, είχε μοιραία αποτελέσματα στην πορεία της εκστρατείας3. Αυτός ο Νικηφόρος απέκτησε δύο γιους, τον Βάρδα και τον Λέοντα. Ο Λέων είχε χρηματίσει Δομέστικος των Σχολών με επιχειρήσεις κατά των Βουλγάρων, αλλά στο ενεργητικό του είχε και μια συνομωσία κατά την αντιβασιλεία της αυτοκράτειρας Ζωής, όταν ο Κωνσταντίνος Ζ’ ήταν ανήλικος. Ο Βάρδας Φωκάς, πατέρας του μετέπειτα αυτοκράτορα Νικηφόρου, είχε προσφέρει τις υπηρεσίες του στον Κωνσταντίνος Ζ’ Πορφυρογέννητο. Τον είχε βοηθήσει ν’ απαλλαγεί από τους Λεκαπηνούς5, τα δε πολεμικά του κατορθώματα κατά των Αράβων, τον είχαν καταστήσει λαϊκό ήρωα. Κατά τους χρόνους της βασιλείας του γιου του ήταν πια παλαίμαχος. Αυτός έλαβε σύζυγο εκ του γένους των Μαλεϊνών, αδελφή του οσίου Μιχαήλ του Μαλεϊνού, και μαζί της απέκτησε τους Λέοντα και Νικηφόρο Φωκάδες6. Αυτοί τιμήθηκαν από τον Κωνσταντίνο Ζ’ με το αξίωμα του Δομέστικου των Σχολών, της Δύσης ο Λέων και της Ανατολής ο Νικηφόρος.
Ο Νικηφόρος έλαβε σύζυγο και απέκτησε ένα γιο, τον Βάρδα. Αυτός παίζοντας με τον εξάδελφό του Πλεύση, τραυματίστηκε στο μάτι από ακόντιο και πέθανε σε νεαρή ηλικία. Φαίνεται, ότι σύντομα τον ακολούθησε και η μητέρα του7. Ως φύση έντονα θρησκευτική ο Νικηφόρος επηρεάστηκε βαθύτατα από τον θάνατο των προσφιλών του προσώπων κι εκδήλωσε επιθυμία να μονάσει. Απέφευγε την κρεωφαγία και δεν ήθελε να νυμφευθεί ξανά. Σε μια επίσκεψη του θείου του οσίου Μιχαήλ Μαλεϊνού στην Κωνσταντινούπολη γνωρίστηκε με τον Αβράμιο8, κατοπινό όσιο Αθανάσιο Αθωνίτη, ο οποίος είχε επισκεφθεί τον όσιο παρέα με το στρατηγό Ζεφινεζέρ9.Οι δυο άνδρες συνδέθηκαν στενά και μετά την κουρά του ο όσιος Αθανάσιος ανέλαβε την καθοδήγηση του Νικηφόρου με την προτροπή του οσίου Μιχαήλ. Τότε ο Νικηφόρος έδωσε υπόσχεση να μονάσει10, την οποία, όμως, δεν πρόλαβε να εκπληρώσει.

Ο Λέων Φωκάς μαζί με τα παιδιά του πατρίκιο Νικηφόρο και δούκα Βάρδα, εξορίστηκαν, οι δυο πρώτοι στη Μύθημνα της Λέσβου, ο δε Βάρδας στην Αμάσεια, μετά τη δολοφονία του αυτοκράτορα Νικηφόρου Β’. Ο Βάρδας Φωκάς εστασίασε το 971 μ.Χ. και αντιμετωπίστηκε από το μάγιστρο Βάρδα Σκληρό. Φωκάδες θα συμμετέχουν σε στασιαστικά κινήματα καθ’ όλη τη διάρκεια του Ι’ αιώνα και θα δημιουργήσουν δυναστικά προβλήματα στο Βασίλειο Β’ Βουλγαροκτόνο, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Τελευταίο ονομαστό μέλος της οικογένειας των Φωκάδων είναι ο Ιωάννης Απόστολος Φωκάς Βαλεριανός, εκ Κεφαλληνίας. Εκεί βρέθηκαν οι Φωκάδες μετά την άλωση. Γεννήθηκε το 1530 μ.Χ. στο Βαλεριάνο και έδρασαε στην υπηρεσία του Ισπανού βασιλιά Φιλίππου του Β’ στο Νέο Κόσμο. Δεινός ναυτικός ο Juan de Fuca ή Juan Griego, ηγούμενος μικρής εξερευνητικής αποστολής το 1592 μ.Χ>, έπλευσε Βόρεια μέχρι τα στενά που φέρουν σήμερα τ’ όνομά του, μεταξύ Βανκούβερ και Σηάτλ11.

Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Το έτος 959 μ.Χ. κάθεται στο θρόνο ο Ρωμανός Β’, γιος του Κωνσταντίνου Ζ’ του Πορφυρογέννητου, στεφθείς αυτοκράτωρ υπό του πατρός του το 945 μ.Χ. σε παιδική ηλικία. Πρώτη σύζυγός του η Βέρθα, νόθα κόρη του βασιλιά της Ιταλίας Ούγου και της Βεζόλης, είχε μετονομασθεί Ευδοξία, αλλά πέθανε 5 χρόνια μετά τον γάμο τους το 949 μ.Χ. Το 956 σύνηψε δεύτερο γάμο με τη Θεοφανώ, ταπεινής καταγωγής αλλά παροιμιώδους ομορφιάς, μητέρα των Βασιλείου Β’ και Κωνσταντίνου Η’. Ο αυτοκράτωρ Ρωμανός Β’ υπήρξε και ο ίδιος άνθρωπος εξαιρετικού φυσικού παραστήματος και εξωτερικής ομορφιάς. Όλοι οι χρονογράφοι της εποχής συμφωνούν, ότι πέραν τούτων και εξαιτίας τους ήταν παραδομένος στην τρυφηλή ζωή, στο κυνήγι, τα σπορ της εποχής, τις διασκεδάσεις. Είχε, όμως την προνοητικότητα (ή τη διπλωματία) ν’ απομακρύνει με έμμεσους τρόπους, χωρίς να προκαλέσει αντιδράσεις, τους συμβούλους του πατέρα του και να επιλέξει νέους και ικανούς συνεργάτες. Ένας από αυτούς ήταν ο αρχιευνούχος, πατρίκιος, μέγας πραιποσίτος και μέγας δρουγγάριος Ιωσήφ Βρίγγας, προήχθη από τον Ρωμανό στο αξίωμα του πρύτανη της συγκλήτου και αρχιθαλαμηπόλου των κουβικουλάριων, δηλ. παρακοιμώμενος12 ( πρωθυπουργός θα λέγαμε σήμερα). Κατά τη μαρτυρία του Λέοντος του Διακόνου, ο Ιωσήφ ήταν «κακούργος και περιπόνηρος»13. Επίσης προβίβασε τον Νικηφόρο Φωκά σε Δομέστικο των σχολών της Ανατολής. Αυτόν ο Λέων περιγράφει ως «άνδρα ρέκτην τε και δραστήριον, αγαθόν τε τα πολεμικά και την ισχύν ανυπόστατον»14.
Στόλισε, επίσης, την περίοδο της βασιλείας του με σημαντικές εκστρατείες, αν και ο ίδιος λίγο ασχολήθηκε μ’ αυτές. Μία εξ αυτών ήταν η απελευθέρωση της Κρήτης από τους Αγαρηνούς, θέμα ζωτικής σημασίας για την κυριαρχία της αυτοκρατορίας στο Αιγαίο και τα παράλια της περιοχής. Είχαν γίνει, ήδη, αρκετές προσπάθειες προς αυτήν την κατεύθυνση, από τους προηγούμενους αυτοκράτορες, χωρίς επιτυχία, και το κακό προηγούμενο δημιουργούσε αμφιβολίες και αμφισβητήσεις. Χάρη στον συνεχιστή του Θεοφάνη γνωρίζουμε για το συμβούλιο που συγκλήθηκε πριν την ανάληψη της εκστρατείας. Το σύνολο του σώματος ήταν αντίθετο προς την πρόταση, της οποίας η πατρότητα και η υποστήριξη ανήκε αποκλειστικά στον Ιωσήφ Βριγγά. Αυτός αφού έλαβε το λόγο έτσι μίλησε: «ημείς μεν, δέσποτα , ίσμεν πάντες όσα δεινά Ρωμαίοις συνέβησαν παρά των αρνητών του Χριστού εις ημάς∙ και δίκαιον εστι λογίσασθαι τας σφαγάς και τας παρθένων φθοράς και τας των εκκλησιών καταστροφάς και τας των παραλίων θεμάτων αιχμαλωσίας και πρέπον εστίν υπέρ των Χριστιανών και ομοφύλων αγωνίσασθαι και μη δεδιέναι της οδού το μήκος και τα της θαλάσσης πελάγη και της νίκης το άδηλον και της φήμης το αδύνατον»15. Η εμπιστοσύνη την οποία έτρεφε ο αυτοκράτορας, τελικός κριτής, για το πρόσωπο του παρακοιμώμενού του, τον έπεισε να συγκατανεύσει και να διορίσει «αυτοκράτορα στρατηγόν της προς τους Κρήτας μάχης» τον Νικηφόρο Φωκά. Οφείλουμε να παραδεχθούμε, ότι η προσωπικότητα του Νικηφόρου, άνδρα ικανού να φέρει εις πέρας ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα, έπαιξε επίσης αποφασιστικό ρόλο στην απόφαση του Ρωμανού.
Το εκστρατευτικό σώμα αναχώρησε από την Κωνσταντινούπολη στις 5 Ιουλίου 960 μ.Χ., αποτελούμενο από 2000 «πυρφόρα»16 χελάνδια, 1000 δρόμωνες, 307 «καματηρά» (πλοία εφοδιοπομπής). Μέγας Δρουγγάριος (ναύαρχος) της εκστρατείας ορίσθηκε εις αντικατάσταση του Βριγγά ο κοιτωνίτης ή κλειδούχος Μιχαήλ. Ο στρατός αποτελούνταν από τμήματα στρατιωτών των θεμάτων Μακεδονίας, Θράκης και συμμάχους Σκλαβήνους. Επίλεκτο τμήμα ήταν το μισθοφορικό των Βαράγγων με επικεφαλής τον στρατηγό Θρακησίων Παστιλά. Σταθμοί της διαδρομής (όπως μας την παραδίδει η Εκθεσις της Βασιλείου Τάξεως του Κωνσταντίνου Ζ’) ήταν η Ηράκλεια, η Προκόννησος, η Άβυδος, τα Πεύκια, η Τένεδος, η Μυτιλήνη, η Χίος, η Σάμος, οι Φούρνοι, η Νάξος, η Ίος, η Αγία Ειρήνη (Σαντορίνη) και τέλος η νησίδα Δία κοντά στις ακτές της Κρήτης. Κατά τον Μιχαήλ Ατταλειάτη, η διαδρομή από την Ίο μέχρι την Κρήτη ήταν άγνωστη στους Ρωμηούς της τότε εποχής, διότι τα πλοία τους δεν τολμούσαν να πλεύσουν νότια από τον φόβο των πειρατών. Συνεπώς ο Νικηφόρος προβληματιζόταν πάνω σ’ αυτό το θέμα. Τη λύση έδωσαν Καρπάθιοι ναυτικοί, οι οποίοι οδήγησαν τον στόλο μέχρι την Κρήτη. Από τη νησίδα Δία ο Νικηφόρος απέστειλε ανιχνευτικά σκάφη να κατοπτεύσουν τις ακτές. Οι μουσουλμάνοι της μεγαλονήσου αιφνιδιάστηκαν από τη θέα του υπερμεγέθη στόλου. Προφανώς δεν περίμεναν να επαναληφθεί εκστρατεία εναντίον τους τόσο σύντομα, μετά την αποτυχία της προηγούμενης το 956 μ.Χ. Ξεπερνώντας γρήγορα τον αιφνιδιασμό τους συνάχθηκαν στην ακτή απέναντι του στόλο για να εμποδίσουν την απόβαση των στρατιωτών. Δεν γνωρίζουμε που ακριβώς έγινε αυτή. Γνωρίζουμε, ότι στην περιοχή εκείνη δεν υπήρχε φυσικό λιμάνι κι αυτό δυσκόλευε την αποβίβαση. Για να ξεπεράσει και αυτό το πρόβλημα ο Νικηφόρος εφοδίασε τα πλοία με επικλινείς σανίδες «κλίμακας επί των πορθμείων επιφερόμενοι» κατά τον Λέοντα. Οι δρόμωνες προσέγγισαν την ακτή με τα κουπιά ταυτόχρονα τοξότες και σφενδονήτες έβαλαν κατά των Αράβων των συντεταγμένων στα υπερκείμενα υψώματα. Την κατάλληλη στιγμή έπεσαν οι κλίμακες και αποβιβάσθηκαν άπαντες, πεζοί και έφιπποι. Αμέσως ο Νικηφόρος διαίρεσε το στράτευμα σε τρία μέρη με πυκνή παράταξη και διέταξε να προπορεύεται το λάβαρο του σταυρού. Σε κάθε φάλαγγα ηγείτο και ένας επίσκοπος, περιστοιχισμένος από κληρικούς και έφερε τεμάχια Τιμίου Ξύλου. Τα πυκνά κατατοξεύματα και η ακάθεκτη ορμή τεθωρακισμένης φάλαγγας έτρεψαν γρήγορα σε φυγή τους ακάλυπτους και ανυπόδητους μωαμεθανούς. Ακολούθησε καταδίωξη μέχρι το οχυρό του Χάνδακα, στο οποίο κλείσθηκαν οι Αγαρηνοί με ασφάλεια, εφόσον εκ της κατασκευής του και της διαμόρφωσης του τοπίου θεωρείτο απόρθητο. Αν θέλουμε να κάνουμε μια αποτίμηση της πρώτης εχθροπραξίας, πρέπει να αναφέρουμε, ότι δυο ήταν οι αποφάσεις που επέτρεψαν την επιτυχή αποβίβαση. Πρώτον, ο υπομονετικός Νικηφόρος περίμενε τη συγκέντρωση του πολυάριθμου στόλου πριν προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια. Δεύτερον, ο στρατηγικός του νους πέτυχε την συγχρονισμένη προσέγγιση της ακτής και την ταχύτατη αποβίβαση των στρατευμάτων. Σ’ αυτό σημαντικό ρόλο έπαιξαν η πειθαρχία των στρατιωτών (την οποία απαιτούσε πάντα ο στρατηγός) και το ετοιμοπόλεμό τους, που είχε αποκτηθεί με συνεχείς αγώνες και πολύ αίμα. Αντίθετα οι αντίπαλοι, αν και δεν υστερούσαν σε ηθικό, πολύ δε περισσότερο σε πολεμικό μένος, ήταν συνηθισμένοι σε επιδρομές κατά αμάχων, ως επί το πλείστον. Όσες φορές αντιμετώπιζαν τακτικό στρατό, προτιμούσαν τακτικές ανταρτοπολέμου. Έτσι είχαν καταφέρει μέχρι τώρα ν’ αντιμετωπίζουν τις προσπάθειες απελευθέρωσης της Κρήτης από ρωμαίικα στρατεύματα και αυτό θα έκαναν στη συνέχεια. Ο Νικηφόρος Φωκάς ήταν γνώστης όλων αυτών, έχοντας μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση αραβικών επιδρομών στην Ανατολή με παρόμοιες τακτικές. Το θεωρητικό μέρος αυτής της εμπειρίας θα κατέγραφε αργότερα στο Περί παραδρομής Πολέμου εγχειρίδιό του. Απ’ αυτή την άποψη η εκστρατεία στην Κρήτη ήταν μια αντιστροφή ρόλων αλλά και η επίσημη πρεμιέρα της αντεπίθεσης. Αντιστροφή ρόλων διότι τώρα ο Φωκάς βρισκόταν σε εχθρικό έδαφος και έπρεπε να αντιμετωπίσει τις τακτικές που ο ίδιος εφάρμοζε στη Μικρά Ασία. Η επιτυχία αυτής της επιχείρησης θα ήταν ενδεικτική των ικανοτήτων του, προοίμιο της δράσης του στη Συρία.
Την εποχή εκείνη αμηράς της Κρήτης ήταν ο Abd al-Aziz ibn Schu ‘ab, ο επιλεγόμενος Κουρουπάς17. Αυτός έστειλε έκκληση βοήθειας προς τους ηγέτες του αραβικού κόσμου σε Συρία, Αίγυπτο, Ιφρικίγια, Κόρδοβα. Δυστυχώς γι’ αυτόν η πολιτική κατάσταση των Αράβων, την εποχή εκείνη δεν επέτρεψε την βοήθεια εκ μέρους τους. Οι Ισχιδήδες στην Αίγυπτο πάλευαν να διατηρήσουν την ανεξαρτησία τους από τους Φατιμίδες της Ιφρικίγια (Ifrikiya= Β. Αφρική), που την κατέκτησαν το 969 μ.Χ. Ο σουνίτης Αββασίδης χαλίφης της Βαγδάτης έχει υποκατασταθεί στην άσκηση εξουσίας από τους Μπουΐδες σουλτάνους που βρίσκονταν σε συνεχείς προστριβές με του σιΐτες βεζύρηδες και ο συνολικός μουσουλμανικός πληθυσμός της Ανατολής ήταν σε αναβρασμό λόγω θρησκευτικών διαφορών. Ο Ομμεϋάδης της Κόρδοβας Αβδέραμος Γ’ έστειλε κατασκόπους για να πληροφορηθεί τις εξελίξεις, οι οποίοι έφθασαν αργά, όταν η πολιορκία έβαινε προς την λήξη της. Προσπάθειες αντιπερισπασμού στο σύνορο της Συρίας αντιμετωπίστηκαν με επιτυχία από το στρατό του θέματος των θρακησίων. Ομάδα μαχητών, που έστειλαν οι Ισχιδήδες της Αιγύπτου αργότερα, προδόθηκαν από δύο αυτόμολους και υπέστησαν αιφνιδιαστική επίθεση και συντριπτική ήττα. Μόνη αξιόλογη πηγή αστάθειας στην Ανατολή αποτελεί ο εμίρης του Χαλεπιού Sayf ad-Dawla(=ξίφος της πίστης), ο Χαμβδάς των πηγών, που μαζί με τον αδελφό του Nasir ad-Dawla(=βοηθός της πίστης) συνεχίζουν την δυναστεία των Χαμβδανιδών στη Μοσούλη και το Χαλέπι. Αυτός στην αρχή του καλοκαιριού του 960 μ.Χ. και ενόσω ο Νικηφόρος στρατοπέδευε στην Κρήτη, εισέβαλε στα εδάφη της αυτοκρατορίας, ηγούμενος 30,000 ιππέων18, δηώνοντας τη χώρα μέχρι το Χαρσιανό κάστρο, γειτονικό της Μελιτήνης και βόρεια των Σαμοσάτων. Ο Λέων Φωκάς διαθέτοντας λιγοστές δυνάμεις, καταπονημένες από τις συνεχείς εκστρατείες, προτίμησε να καταλάβει τα στενά του Ταύρου και ν’ αποκόψει τη δίοδο διαφυγής των επιδρομέων. Δεν μπορούσε, βέβαια, να τους αντιμετωπίσει σε μάχη εκ παρατάξεως. Εκεί εμψύχωσε τους μαχητές του, έστησε τις ενέδρες στα στενά περάσματα και ανέμενε την επιστροφή του εχθρού. Πρράγματι, οι Σαρακηνοί φάνηκαν στους πρόποδες του ανατολικοί Ταύρου, κατάφορτοι λάφυρα και αιχμαλώτους. Εισήλθαν στις στενωπούς χωρίς να έχουν αντιληφθεί την παγίδα, παρά μόνο όταν ήταν αργά. Οι Ρωμηοί επέπεσαν σ’ αυτούς και τους αποδεκάτισαν., εκδικούμενοι τις προηγούμενες καταστροφές19 κι ελευθέρωσαν τους αιχμαλώτους. Ο εμίρης του Χαλεπιού μόλις και μετά βίας διέφυγε. Ο Λέων Διάκονος20 αφηγείται, ότι σκόρπισε χρυσά νομίσματα προκειμένου να καθυστερήσει τους διώκτες του. Έτσι, χάρη στην πιστή τήρηση των συμβουλών του «Περί παραδρομής πολέμου» ανταπεξήλθε ο Λέων Φωκάς στην κρισιμότητα της κατάστασης, ανακουφίζοντας τον αδελφό του από τους αντιπερισπασμούς των Αράβων. Η μάχη αυτή στην Κλεισούρα της Ανδρασσού χρονολογείται στις 8 Νοεμβρίου του 960 μ.Χ.
Μετά την επιτυχή απόβαση των δυνάμεών του στην Κρήτη και την πρώτη κατά των Αράβων νίκη, ο Νικηφόρος προέβη σε μια επιτόπου εκτίμηση της οχύρωσης του εχθρού. Πραγματικά η οχύρωση του Χάνδακα ήταν επιβλητική. Για την κατασκευή των τειχών του είχαν χρησιμοποιηθεί οικοδομικά υλικά των ερειπίων της Κνωσσού. Τα ψηλά τείχη είχαν θεμελιωθεί επί απόκρημνου βράχου και περιχαρακωθεί από βαθιά και πλατιά τάφρο. Η συγκολυτική ουσία ήταν πυλός μεμιγμένος με τρίχες αιγός και χοίρου, υλικό που έδινε μεγαλύτερη συνοχή άρα πιο ανθεκτικά. Το πλάτος των τειχών ήταν τόσο, ώστε μπορούσαν να συναντηθούν και να περάσουν δυο άμαξες επ’ αυτών. Για να φανεί πόσο απόρθητη ήταν η πόλη, αρκεί ν’ αναφερθεί, ότι αργότερα οι Οθωμανοί για να την καταλάβουν, την πολιόρκησαν από το 1648 ως το 1669 (σε μια εποχή κατά την οποία η πολιορκητική πρακτική διέθετε πιο εξελιγμένα μέσα απ’ ότι το 960).
Έκρινε, λοιπόν, ο Νικηφόρος, ότι μια έφοδος τη δεδομένη στιγμή θα είχε ως αποτέλεσμα να χυθεί το ρωμαίικο αίμα χωρίς ν’ αποφέρει αποτελέσματα. Αποφάσισε τον άμεσο αποκλεισμό της πόλης από στεριά και θάλασσα και την ταυτόχρονη επικράτηση στο υπόλοιπο του νησιού. Προς αυτήν την κατεύθυνση ενεργώντας, έστησε το στρατόπεδό του πλησίον του Χάνδακα για να επιτηρεί άμεσα τις κινήσεις του αντιπάλου. Ο ισχυρός στόλος απέκλεισε την δια θαλάσσης επικοινωνία, όχι μόνο της πόλης αλλά ολόκληρου του νησιού. Για ν’ αποφεύγουν τις παρενοχλήσεις των πολιορκημένων, τα στρατεύματά του όρυξαν τάφρο και ύψωσαν ξύλινο περιτείχισμα, από ακτή σε ακτή, καθ’ όλη την περίμετρο της πόλης. Έτσι ο αποκλεισμός κατέστη ολοσχερής. Περιτείχισαν το στρατόπεδο, το οποίο απείχε τρία στάδια, κι έσκαψαν τάφρους, ώστε ν’ αποφύγουν αιφνιδιασμό από τους Άραβες, αιτία αποτυχίας προηγούμενων εκστρατειών. Τμήματα του στρατού διέτρεχαν την Κρήτη, καταλύοντας την μουσουλμανική κυριαρχία κι ενισχύοντας το χριστιανικό στοιχείο. Οι οδηγίες του αρχιστράτηγου Νικηφόρου για την διενέργεια των επιχειρήσεων ήταν ακριβείς, κι έδιναν βαρύτητα στην ασφάλεια των στρατιωτών. Όσες φορές αυτές καταστρατηγήθηκαν το αποτέλεσμα ήταν η ήττα, όπως στην περίπτωση του Νικηφόρου Παστιλά. Αυτός διατάχθηκε να εκτελέσει αναγνωριστικές επιχειρήσεις μαζί με τάγμα Βαράγγων μισθοφόρων. Ο Φωκάς τον συμβούλευσε να βρίσκεται σε εγρήγορση για να μην εκτεθεί σε αιφνιδιασμό. Παρακούοντας ο Παστιλάς και οι σύντροφοί του, έπεσαν σε αμεριμνία κι εξαιτίας του πλούτου που βρήκαν, σε μέθη και καλοπέραση. Σ’ αυτήν την κατάσταση τους επιτέθηκαν Αγαρηνοί που καιροφυλακτούσαν και τους πετσόκοψαν. Αυτό ήταν μια υπενθύμηση στο στρατό του Νικηφόρου, ότι η πολιορκία δεν είχε τελειώσει κι έπρεπε να αγρυπνούν κάθε στιγμή.
Γνώστης του ψυχολογικού πολέμου ο Νικηφόρος, εφάρμοσε κάθε πρόσφορο μέτρο για να σπάσει το ηθικό των πολιορκούμενων, που ήδη υπέφεραν από λιμό. Αναφέραμε προηγουμένως, ότι είχε σταλεί άγημα από την Αίγυπτο προς επικουρία των ομοθρήσκων τους. Αυτοί αντιμετωπίστηκαν επιτυχώς από το ρωμαίικο στρατό. Η καταστροφή του αγήματος αυτού προκάλεσε αρνητική εντύπωση στους πολιορκημένους. Δεν ήταν μόνο ο κλονισμός του ηθικού ο σκοπός. Ενδεχομένως ήθελε να προκαλέσει και λοιμό μέσα στην πόλη μειώνοντας ακόμα περισσότερο την άμυνά της. Βομβάρδιζαν την πόλη νυχθημερόν, κυρίως τα τείχη, για να προκαλέσουν κάποιο ρήγμα, από το οποίο θα μπορούσαν να εισέλθουν. Παράλληλα συνεργεία σκαπανέων διάνοιγαν σήραγγες κάτω από τα τείχη, για να τα υπονομεύσουν. Και ενώ η τειχοδομία ήταν πάνω σε βράχο, σε κάποια σημεία κάτω από την πέτρα υπήρχαν ψαμμολιθικά στρώματα, καθιστώντας εφικτή την επιχείρηση.
Με τέτοιες ενέργειες και στρατιωτικά γυμνάσια συνεχιζόταν η πολιορκία του Χάνδακα όλο το χειμώνα του 960-1, ο οποίος σημειωτέον ήταν αρκετά βαρύς. Προκάλεσε σιτοδεία στην Ανατολή και έγινε αισθητή από τους πολιορκητές. Από την έλλειψη των αναγκαίων ταλαιπωρήθηκαν τα στρατεύματα και χρειάστηκε όλο το κύρος του Φωκά για την διατήρηση της συνοχής του στρατοπέδου και της συνέχισης της εκστρατείας. Για την αντιμετώπιση της δύσκολης κατάστασης ο παρακοιμώμενος Ιωσήφ προέβη σε τεράστιες αγορές σιταριού, του οποίου η τιμή είχε ανέβη σε ένα χρυσό νόμισμα οι τέσσερις μόδιοι. Μέρος των προμηθειών πωλούσε μισοτιμής, για να χτυπήσει το μονοπώλιο των μεταπρατών και ν’ ανακουφίσει την πείνα των κατοίκων της πρωτεύουσας. Το υπόλοιπο σιτάρι έστειλε με εφοδιοπομπές στο στρατόπεδο της Κρήτης.
Την περίοδο αυτή επιχειρήθηκε έξοδος των πολιορκημένων. Χίλιοι πεντακόσιοι ιππείς και τριανταέξι χιλιάδες πεζοί, αφού πίστεψαν τις υποσχέσεις του εμίρη τους για τις ηδονές που επιφυλάσσει ο μουσουλμανικός παράδεισος στους πολεμιστές, με ξυρισμένο κεφάλι κατά την παράδοσή τους, εφόρμησαν εναντίον των Ρωμηών, σε μια ύστατη προσπάθεια για τη λύση της πολιορκίας. Ο αρχιστράτηγος Νικηφόρος, άριστος γνώστης της βυζαντινής πολεμικής τέχνης, είχε εγκατασπείρει κατασκόπους μέσα στο Χάνδακα. Απ’ αυτούς πληροφορήθηκε τα σχέδια για την εξόρμηση και ετοίμασε την υποδοχή. Σχεδίασε εικονική υποχώρηση κι έστησε τέσσερις ενέδρες, ώστε όταν επιτέθηκαν οι Σαρακηνοί έπεσαν στην παγίδα χωρίς να υποψιαστούν τίποτα. Η μάχη υπήρξε λυσσαλέα και η απελπισία των επιτιθεμένων σε συνδυασμό με το θρησκευτικό τους μένος τους οδήγησε σε σκληρό αγώνα. Η στρατηγική του Νικηφόρου αποδείχθηκε ανώτερη και όταν η παγίδα έκλεισε γύρω τους αποκόπηκαν από την οδό διαφυγής τους και υπέστησαν αναρίθμητες απώλειες. Σαν άλλος Ξέρξης ο Κουρούπης παρακολουθούσε την εξέλιξη της μάχης αφ’ υψηλού πύργου και εξοργισμένος για την αποτυχία έκλεισε τις πύλες της πόλης για ν’ αναγκάσει τους μαχητές του σε απεγνωσμένο αγώνα. Απέδειξε το ψεύδος των λόγων του. Επτά επιθέσεις επιχείρησαν οι Άραβες αυξάνοντας τις απώλειές τους. Στο τέλος, αφού πείσθηκε για το μάταιο του εγχειρήματος, άνοιξε τις πύλες για να σωθεί από την πανωλεθρία και από φόβο μη μείνει μόνος του μέσα στην πόλη.
Με το τέλος του χειμώνα, ο Δομέστικος Νικηφόρος αποφάσισε να πραγματοποιήσει την τελική έφοδο. Με στρατιωτικά γυμνάσια είχε κρατήσει τους μαχητές του ετοιμοπόλεμους. Είχε υπονομεύσει τα τείχη με σήραγγες, τις οποίες είχε υποστηλώσει, ώστε να κρατήσουν μέχρι την κατάλληλη στιγμή και τις είχε γεμίσει φρύγανα και ξερόκλαδα, στα οποία θα έβαζε φωτιά ώστε με το κάψιμο των υποστυλωμάτων να καταπέσουν συμπαρασύροντας τα υπερκείμενα τείχη. Είχε αδυνατήσει την αντοχή της οχύρωσης με συνεχείς βολές από τους καταπέλτες και τις βαλλίστρες και απέμεναν τα χτυπήματα των πολιορκητικών κριών, για να ολοκληρώσουν το έργο τους. Είχε εξασθενήσει την αντοχή και το ηθικό των αμυνόμενων με το στενό αποκλεισμό και τον πόλεμο νεύρων. Είχε μειώσει αισθητά τον αριθμό τους κατά την απόκρουση της εξόδου τους. Είχε κάνει ότι ήταν ανθρωπίνως δυνατόν να γίνει για να προετοιμάσει την τελική έφοδο, της οποίας η επιτυχής έκβαση ήταν πια στα χέρια του Θεού. Ορίσθηκε, λοιπό, η 7η Μαρτίου ως ημέρα της τελικής επίθεσης. Από νωρίς το πρωί οι ιερείς του στρατοπέδου τέλεσαν ιερό συλλείτουργο. Οι στρατιώτες εξομολογήθηκαν όλοι και κοινώνησαν των Αχράντων Μυστηρίων. Προετοίμασαν έτσι τον εαυτό τους για την μεγάλη προσπάθεια. Στη συνέχεια συγκεντρώθηκαν κατά τάγματα μπροστά στον αρχιστράτηγο και άκουσαν από τα χείλη του λόγια που τους εμψύχωσαν. Ως κατακλείδα των λόγων του απεύθυνε δέηση προς την προστάτιδα των Χριστιανών Θεοτόκο, την οποία παρακαλούσε να συνδράμει ως υπέρμαχος την προσπάθειά τους. Στην συνέχεια παράταξε τις μοίρες τους σε τετραγωνική παράταξη και πυκνή φάλαγγα, παιάνισε τις σάλπιγγες, κροτάλισε τα τύμπανα κι έφερε το στρατό μπροστά στα τείχη. Τότε εκτυλίχθηκε ένα επεισόδιο μπροστά στα έκπληκτα μάτια των στρατιωτών. Από τις επάλξεις του κάστρου ξεπρόβαλε μια Σαρακηνή, γριά φαρμακεύτρια, η οποία εξασκούσε απόκρυφες τέχνες της θρησκείας της. Αυτή με άσεμνες χειρονομίες και κατάρες προσπαθούσε να επισύρει την επήρεια των δαιμόνων εναντίον των Ρωμηών. Δεν χρειάσθηκε περισσότερο από μια εύστοχη βολή ενός ευσεβούς τοξότη για να σταματήσει τις βλασφημίες της και να την κρημνίσει στο βάθος της τάφρου.
Με την πτώση της μάγισσας δόθηκε και το σήμα της επίθεσης. Μετά την προπαρασκευή των πετροβόλων μηχανημάτων ήρθε η ώρα των κριών να δονήσουν τα τείχη, την στιγμή που στις σήραγγες πυροτεχνουργοί έβαζαν φωτιά στα υποστυλώματα. Με την καύση τους το έδαφος έπαθε καθίζηση παρασύροντας στην πτώση του δύο επάλξεις του κεντρικού τείχους. Αμέσως βοή χαράς ακούστηκε από το στόμα των Ρωμηών, που εφόρμησαν προς το γκρεμισμένο τμήμα του τείχους με αλαλαγμούς. Επική μάχη δόθηκε στο άνοιγμα, καθώς οι πολιορκημένοι προσπαθούσαν μάταια να εμποδίσουν την είσοδό τους στην πόλη. Γρήγορα η αντίστασή τους κάμφθηκε και τράπηκαν σε φυγή. Τότε η έφοδος μετατράπηκε σε διάσπαρτες οδομαχίες. Οι εισβολείς αργά αλλά συστηματικά εκκαθάρισαν την πόλη από τις εστίες αντίστασης και θα εξελισσόταν σε σφαγή, αν ο ίδιος ο Νικηφόρος δεν συγκρατούσε τους στρατιώτες του, αποτρέποντας αυτό το ενδεχόμενο. Όσοι πειρατές επέζησαν, αιχμαλωτίστηκαν. Μεταξύ αυτών ο Κουρούπης και ο γιος του Ανεμάς21. Επίσης συνελήφθει το σύνολο του μουσουλμανικού πληθυσμού του κάστρου. Μετά από 137 χρόνια οι επήλυδες της Συρίας θα επέστρεφαν στην πατρίδα τους. Πρώτα οι ρωμαλαιότεροι απ’ αυτούς θα κοσμούσαν τον θρίαμβο του Δομέστικου στον ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης. Στη συνέχεια, μέσα από τις διαδικασίες που είχαν καθορισθεί από τη μακροχρόνια αντιπαράθεση, θα γινόταν η ανταλλαγή τους με Χριστιανούς, αιχμαλώτους των Αράβων. Μερικοί υποστηρίζουν, ότι οι μουσουλμάνοι που συνελήφθησαν, πουλήθηκαν ως σκλάβοι. Νομίζω, όμως, ότι με μια προσεκτική ανάγνωση των πηγών, ειδικά της αφήγησης του Καμινιάτη, όπου βλέπουμε την αναλογία Χριστιανών-Μουσουλμάνων που ανταλλάσσονταν να γέρνει υπέρ των δευτέρων με διαφορά, κάτι τέτοιο θα ήταν ανεπίτρεπτη πολυτέλεια. Διαφωτιστική επί του θέματος η διπλωματική επιστολή του Οικουμενικού Πατριάρχη Νικολάου Α’ Μυστικού, την οποία έστειλε στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του Ι’ αιώνα, είτε στον εμίρη της Κρήτης, όπως επιγραφόταν, είτε στον Χαλίφη Al Nuqtadir21-1 . Συμπληρωματικά για το θέμα ανταλλαγής αιχμαλώτων, να θυμίσουμε την πρεσβεία του Λέοντα Χοιροσφάκτη στη Βαγδάτη το 904-5 που έφθασε σε αίσιο τέλος μετά διετείς προσπάθειες21-2.
Στο νησί ο Νικηφόρος Φωκάς ξεκίνησε τις διαδικασίες ανασυγκρότησης. Αποκατέστησε τη Ρωμαίικη διοίκηση, πολιτική και εκκλησιαστική. Για την πραγμάτωση του δεύτερου στόχου κατέβαλε ιδιαίτερες προσπάθειες. Κάλεσε από το Άγιο Όρος τον πνευματικό του πατέρα Αγ. Αθανάσιο τον Αθωνίτη. Επίσης κατέφθασε στο νησί και ο Αγ. Νίκων ο Μετανοείτε, σε μια προσπάθεια ανάτασης του χριστιανικού στοιχείου. Ο «επανευαγγελισμός» του νησιού είναι σημείο αντιλεγόμενο. Γνωρίζουμε ότι μουσουλμάνοι επήλυδες είχαν εγκατασταθεί στο νησί κατά τη μακρά διάρκεια της αραβικής κατοχής και οπωσδήποτε υπήρξαν βίαιοι εξισλαμισμοί. Υπήρξαν, όμως και περιοχές τις οποίες δεν κατάφερε ν’ αγγίξει η αραβική διοίκηση, πολύ δε περισσότερο να εισδύσει ο Μωαμεθανισμός. Συνεπώς ο λεγόμενος «εκχριστιανισμός» της νήσου είχε να κάνει κυρίως με την αποκατάσταση της εκκλησιαστικής οργάνωσης, την οποία είχαν εξαλείψει οι κατακτητές – μαρτύριο Κυρίλλου επισκόπου Γορτύνης – και την υπαγωγή των κατοίκων στην έννομη τάξη της αυτοκρατορίας22, την οποία είχαν ξεχάσει μετά από 137 χρόνια αναρχίας. Δευτερευόντως, με εκχριστιανισμό των αποίκων που είχαν έρθει από διάφορα μέρη του αραβικού κόσμου κι επιθυμούσαν να παραμείνουν ως κάτοικοι, πλέον, του πιο οργανωμένου κράτους της εποχής. Για το σκοπό αυτό συνόδευαν την αποστολή, εκτός των ιερέων και επίσκοποι. Μισό αιώνα μετά, ο Αγ. Ιωάννης ο Ξένος θ’ αναβίωνε τον μοναχισμό στην Κρήτη.
Ως κατακλείδα, ν’ αναφέρουμε πως η διοίκηση της Κωνσταντινούπολης εξέδωσε ως προληπτικό μέτρο απαγόρευση στην εξαγωγή ξυλείας προς τους Άραβες. Την οδηγία αυτή δεν ακολούθησε η Βενετία, αν και τυπικά, τουλάχιστον, την εποχή εκείνη υπαγόταν στην Αυτοκρατορία21-2. Το ξύλο, απαραίτητο για την κατασκευή πλοίων, θεωρείτο εκτός από εμπορεύσιμο προϊόν, υλικό στρατηγικής σημασίας. Άλλη μια ενδιαφέρουσα πληροφορία συναντούμε στον Βίο του Οσίου Νείλου της Καλαβρίας. Εκεί βλέπουμε τον όσιο να συνομιλεί με τον στρατηγό Βασίλειο (Βοϊωάννη κατά Αμάντο) και να μαθαίνει, ότι το ένδυμα από «τριχών καμήλου» (Ματθ. γ’.4) του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή το έχει αποκτήσει ο Νικηφόρος Φωκάς από κάποιον πρεσβύτερο κατά τη διάρκεια της κρητικής εκστρατείας22-2.

ΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
Ο Νικηφόρος Φωκάς δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει την οργάνωση των περιοχών που είχε απελευθερώσει. Κλήθηκε εσπευσμένα στην Κωνσταντινούπολη για ν’ αναλάβει δράση στο ανατολικό σύνορο. Στην Πόλη ο νικητής της κρητικής εκστρατείας τέλεσε εντυπωσιακό θρίαμβο. Οι κάτοικοι εντυπωσιάστηκαν από το πλήθος των λαφύρων και των αιχμαλώτων και τον ανακήρυξαν ήρωα, ενώ ο Ρωμανός Β’ του απένειμε τα διάσημα του αξιώματος του Δομέστικου των Σχολών της Ανατολής. Στη συνέχεια αναχώρησε για το ανατολικό μέτωπο. Δεν ήθελε να δώσει χρόνο στον Χαμβδά να συνέλθει από την πανωλεθρία που υπέστη στην κλεισούρα της Ανδρασσού. Η φήμη του προηγήθηκε της άφιξής του. Στις περιοχές των Σαρακηνών ο τρόμος απλώθηκε σαν επιδημία.
Μέχρι το τέλος του 961 μ.Χ. ο Νικηφόρος επιδόθηκε στην ανασύνταξη των ανατολιών στρατευμάτων. Σ’ αυτά εντάχθηκαν και τμήματα του στρατού της Κρήτης. Με την έναρξη του 962 μ.Χ. κατευθύνθηκε στην Κιλικία οδηγώντας πολυάριθμο στράτευμα. Πέρασε τις Κιλίκιες Πύλες (κλεισούρες και στενώματα της οροσειράς του Ταύρου καταλαμβάνοντας διαβάσεις και συνοριακά φυλάκια. Από κει οι Ρωμηοί ξεχύθηκαν στην πεδιάδα της Κιλικίας. Οι Σαρακηνοί δεν μπορούσαν ν’ αντιπαρατεθούν σε τόσο πλήθος αντιπάλων, ειδικά σε πεδινό έδαφος, γι’ αυτό κλείσθηκαν στις οχυρωμένες πόλεις τους. Το σύμπλεγμα αυτό των οχυρώσεων αποτελούσε την αμυντική γραμμή των Αράβων στα σύνορα με την αυτοκρατορία. Ήλκαν την κατασκευή τους από την εποχή που ανήκαν στους Ρωμηούς και οι μουσουλμάνοι, μετά τις κατακτήσεις τους φρόντισαν να τις συντηρήσουν και να τις ενισχύσουν. Δυστυχώς δεν έχουμε πολλές πληροφορίες για την εκστρατεία αυτή από τους χρονογράφους της εποχής. Υπήρξε πραγματικά κεραυνοβόλα. Κατά τον Αβουλφαράγιο (Άραβα ιστορικό) καταλήφθηκαν 55 φρούρια και πόλεις σε διάστημα 22 ημερών. Κατά τον Λέοντα Διάκονο ο παραπάνω αριθμός ανέρχεται σε 60 πόλεις22. Κάποιες απ’ αυτές καταλήφθηκαν με έφοδο και κάποιες παραδόθηκαν μετά το σφυροκόπημα των πολιορκητικών μηχανών. Στη συνέχεια προχώρησε προς την Ανάζαρβο. Καθ’ οδόν δέχθηκε την επίθεση του εμίρη της Ταρσού Ibn Alzayyat. Αυτός είχε αποτινάξει την επικυριαρχία του Sayf ad-Dawla μετά την ήττα του δευτέρου, και μ’ αυτήν την ενέργεια ήθελε να δείξει, ότι πρωτοστατεί στον αγώνα κατά της Χριστιανοσύνης και ν’ ανεβάσει τη δημοτικότητά του. Ευσεβής πόθος που δεν ευοδώθηκε. Γύρισε στην Ταρσό κατισχυμένος, έχοντας αφήσει στο πεδίο της μάχης 5,000 από τους άνδρες του.
Μετά από αυτή την νίκη του ο Νικηφόρος διέταξε, την 25η Φεβρουαρίου, αναστολή των επιχειρήσεων. Άφησε το στρατό στην Κιλικία και μετέβη στην Καισάρεια της Καππαδοκίας για να περάσει την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Το Πάσχα της χρονιάς εκείνης εορτάστηκε στις 30 Μαρτίου. Ακολούθησε ζεστό καλοκαίρι, ανασταλτικός παράγοντας των επιχειρήσεων. Αυτές ξεκίνησαν πάλι με την αρχή του φθινοπώρου. Ενίσχυσε το στρατό του με χιλιάδες ιππείς και σκαπανείς, ειδικευμένους στην πολιορκία οχυρωμένων πόλεων. Πρώτος στόχος του ήταν η Ανάζαρβος. Η ευκολία με την οποία παραδόθηκε, εξέπληξε και τον ίδιο το Νικηφόρο. Η πολυάριθμη φρουρά της οχυρωμένη πίσω από ισχυρά τείχη, παρέλυσε στη θέα των Ρωμηών και στο άκουσμα του ονόματος του Ελ Νικφούρ (αραβική απόδοση του ονόματος του Νικηφόρου Φωκά). Λόγω της άμεσης παράδοσης της πόλης ο Δομέστικος εγγυήθηκε την ασφάλεια των κατοίκων της και τους επέτρεψε να φύγουν και να πάρουν μαζί τους την κινητή περιουσία τους. Όλοι οι κάτοικοι κατέφυγαν στην Ταρσό. Τα τείχη της Ταρσού ισοπεδώθηκαν. Εγκαταστάθηκε ρωμαίικη φρουρά σ’ αυτήν καθώς και σ’ όλες τις ακροπόλεις της δυτικής Κιλικίας και του όρους Αμανού.
Ο Ibn Alzayyat αυτοκτόνησε μετά τη συντριβή του από το Νικηφόρο. Προς το παρόν ούτε η Ταρσός ούτε η Μομψουεστία αποτελούσαν πρόβλημα για το ρωμαίηκο στρατό. Γι’ αυτό ο Νικηφόρος κατευθύνθηκε προς το όρος Αμάνος (σημερινό Γκιαούρ Νταγ), ώστε να εξασφαλίσει τη δίοδο προς Χαλέπι και Συρία. Ο στρατός εισήλθε από τις Αμανίδες Πύλες (είσοδος της Κιλικίας) και εξήλθε από τις Σύριες Πύλες (έξοδος Συρίας), αφού κατέλαβε τα ενδιάμεσα φρούρια και την Αλεξανδρέττα (Ισκαντερούμ). Ο Sayf ad-Dawla έστειλε δύναμη 4,000 ιππέων να παρενοχλεί τους εισβολείς, και ο ίδιος οχυρώθηκε στην πρωτεύουσά του το Χαλέπι. Οι Ρωμηοί εκπόρθησαν τις πόλεις της επικράτειας, την μια μετά την άλλη. Γερμανικεία, Δολίχη, Ιεράπολη, Βαμβύκη κι έφθασαν μέχρι τον Ευφράτη. Σύντομα βρέθηκαν κάτω από τα τείχη του Χαλεπιού (αρχαία Βέροια).
Ο εμίρης είχε συντονίσει προσωπικά τις εργασίες και είχε προπαρασκευάσει την πόλη για ν’ αντιτάξει σθεναρή άμυνα. Όπως είπαμε είχε στείλει 4,000 ιππείς να παρακολουθούν και να παρενοχλούν τον Νικηφόρο. Ο πολυμήχανος στρατηγός κινήθηκε βορειοανατολικά μέχρι τη Δολίχη, υποκρινόμενος υποχώρηση, με τον Ναζδά και τους Άραβες να τον ακολουθούν. Πίσω από τα υψώματα της Δολίχης και καλυπτόμενος απ’ αυτά, διέγραψε ημικυκλική πορεία κι επανήλθε στην προηγούμενη προς Νότο πορεία του. Ο Ναζδάς έχασε τα ίχνη του και συνέχισε ευθεία, αναζητώντας τον, μάταια. Έτσι, με το ευφυές αυτό στρατήγημα, αποπροσανατόλισε την υπολογίσιμη δύναμη του εχθρού κι ανακούφισε τα νώτα του. Το Χαλέπι στερήθηκε τη μόνη εξωτερική βοήθεια που μπορούσε να περιμένει, κι έστεκε απομονωμένο στην προέλαση των Ρωμηών. Η είδηση της άφιξης του αυτοκρατορικού στρατού έφθασε στην πόλη με Άραβες νομάδες. Σε μια ύστατη προσπάθεια, ο εμίρης προσπάθησε ν’ ανακόψει την πορεία του στον Χάλο ποταμό, ανεπιτυχώς. Οι Ρωμηοί διαπεραιώθηκαν από στενό και αβαθές πέρασμα με αρχηγό τον Ιωάννη Τσιμισκή και πλαγιοκόπησαν τους Άραβες, τους οποίους έτρεψαν σε φυγή. Ακολούθησε καταδίωξη και σφαγή. Ο Sayf ad-Dawla δεν κατάφερε να επιστρέψει στο Χαλέπι, διότι ο δρόμος ήταν κλειστός. Στράφηκε ανατολικά προς τον Ευφράτη κυνηγημένος από το αυτοκρατορικό ιππικό. Στη δύσκολη αυτή περίσταση, τον έσωσε η ταχύτητα του περίφημου αραβικού αλόγου του. Οι διώκτες του τον έχασαν μετά τη διέλευση από το χωριό Σαβίν. Έφθασε στην οχυρή πόλη Χαλκίδα κι εκεί σώθηκε.
Η πρωτεύουσά του βρισκόταν στη διάθεση του Νικηφόρου. Η πόλη λεηλατήθηκε. Το λαμπρό ανάκτορο του εμίρη πυρπολήθηκε. Πλούσια λάφηραν έπεσαν στα χέρια των Ρωμηών. Η άλωση του Χαλεπιού έγινε την Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 962 μ.Χ. Η ακρόπολη παρέμενε απόρθητη στη ΒΑ πλευρά πάνω σε απότομο βράχο. Σε μια προσπάθεια κατάληψής της σκοτώθηκε ο ανηψιός του Νικηφόρου, Θεόδωρος. Η αντίστασή της κάμφθηκε τελικά τον Φεβρουάριο του 96323. Τα αποτελέσματα της εκστρατείας του 962 μ.Χ. ήταν θετικά για το Βυζάντιο/Ρωμανία. Καταλήφθηκε ολόκληρη η Κιλικία, οι διαβάσεις του Αμάνου και σημαντικές πόλεις και φρούρια δυτικά του Ευφράτη. Πλήθος από λάφυρα περιήλθαν στα χέρια των Ρωμηών, χιλιάδες Χριστιανοί δούλοι ελευθερώθηκαν. Κατά την επιστροφή επίμηκες καραβάνι μετέφερε τη συγκομιδή αυτή και φρουρές εγκαταστάθηκαν στα φρούρια, ώστε να παραμείνει ανοιχτός ο δρόμος για τις επόμενες εκστρατείες.
Ο αυτοκράτορας Ρωμανός Β’ πέθανε την 15η Μαρτίου 963. Η είδηση έφτασε στον Νικηφόρο λίγο έξω από την Καισάρεια. Επέστρεψα στην Βασιλεύουσα κι έδωσε όρκο πίστης στα παιδιά του θανόντος, Βασίλειο και Κωνσταντίνο, ενώπιον της συγκλήτου. Γεγονότα, όμως που ξέφυγαν τον έλεγχό του, πολύ δε περισσότερο αντέκειντο στην επιθυμία του, τον οδήγησαν στον θρόνο. Ανακηρύχθηκε αυτοκράτορας από τα στρατεύματά του στις 3 Ιουλίου του 963. Έλαβε το στέμμα από τον Πατριάρχη Πολύευκτο την Κυριακή 16 Αυγούστου του ίδιου έτους και στις 20 Σεπτεμβρίου νυμφεύθηκε την χήρα του εκλιπόντος Θεοφανώ. Τα γεγονότα αυτά έδωσαν τον χρόνο στους Άραβες, να συσπειρωθούν μετά την πανωλεθρία τους, και ν’ ανασυνταχθούν. Ο Sayf ad-Dawla επέστρψε στο Χαλέπι και ξεκίνησε εργασίες ανοικοδόμησης, πρωτίστως των τειχών και λοιπών οχυρώσεων. Στην Ταρσό τον εμίρη Καραμούντη (Ibn al- Zayyat) αντικατέστησε ο Ρασίκ Νασιμής, ενώ στη Δαμασκό εξακολουθούσε να κυβερνά ο Nassir ad-Dawla. Αυτοί οι τρεις εμίρηδες, επωφελούμενοι των περιστατικών που διαδραματίζονταν στην Κωνσταντινούπολη, προσπαθούσαν ν’ αναιρέσουν όσα είχε πετύχει την προηγούμενη χρονιά ο Νικηφόρος. Αντίπαλό τους είχαν έναν επίσης ανδρείο στρατηγό των Ρωμηών, τον Ιωάννη Τσιμισκή. Αυτός κατάφερε να κρατήσει ανοικτές τις ορεινές διαβάσεις, ν’ αποκρούσει τις αραβικές επιθέσεις και να πολιορκήσει την Μοψουεστία. Δεν κατάφερε να την αλώσει. Σε μια άλλη περίπτωση συνέτριψε τις ενωμένες δυνάμεις 15,000 Σαρακηνών, αφού τους έστησε ενέδρα και τους περικύκλωσε24. Τον μήνα Σεπτέμβριο επιχείρησε επίθεση κατά των Αδάνων, η οποία έμεινε ανολοκλήρωτη.
Ο Νικηφόρος επέστρεψε στο θέατρο των επιχειρήσεων το καλοκαίρι του 964 μ.Χ., αποφασισμένος να πετύχει πιο μόνιμα αποτελέσματα. Οι Άραβες, που είχαν επανεποικίσει τα εδάφη δυτικά του Ευφράτη μετά την αποχώρησή του, τώρα έπρεπε να εκδιωχθούν οριστικά. Η καταστροφή που είχε προκαλέσει στις σοδείες του προηγούμενου χρόνου, είχαν σαν αποτέλεσμα λιμό την χρονιά εκείνη στην περιοχή. Οι πόλεις ήταν φανερά αδυνατισμένες, αλλά στην Ταρσό υπήρχε ισχυρή αντίσταση και αφθονία αγαθών. Ενώθηκε με τις δυνάμεις του τσιμισκή τον Ιούλιο. Ο Λέων Διάκονος αναφέρει, ότι στην εκστρατεία αυτή ο Νικηφόρος στρατοπέδευσε πρώτα πλησίον της Ταρσού. Αδυνατώντας να την καταλάβει εξ εφόδου και μη θέλοντας να χρονοτριβεί, στράφηκε σε πιο εύκολους στόχους. Εκπόρθησε τα Άδανα, την Ανάζαρβο, (πιθανόν πρόκειτε για πόλεις στις οποίες είχαν επιστρέψει οι κάτοικοι) και άλλα είκοσι φρούρια. Ο Σκυλίτζης αναφέρει την Ρωσσό, λιμάνι κοντά στην Αλεξανδρέττα25, ενώ ο Λέων Διάκονος αναφέρει, ότι η άλωση της Μοψουεστίας έγινε στην εκστρατεία αυτή26. Ακολουθούμε την άποψη των περισσοτέρων ιστορικών στο θέμα, γι’ αυτό θα γράψουμε γι’ αυτήν την άλωση στην εκστρατεία του 965 μ.Χ. Πραγματοποίησε επιδρομές και στην Συρία μέχρι τη Έδεσσα, οι οποίες πολύ πιθανό να ήταν πρώτες αναγνωριστικές επιχειρήσεις. Ο χειμώνας πλησίαζε και οι δύο πόλεις Ταρσό και Μοψουεστία άντεχαν. Το μέλλον τους προβλεπόταν δυσοίωνο, διότι ο στρατός των Ρωμηών είχε καταστρέψει ολοσχερώς τις γύρω αγροτικές περιοχές. Η πτώση τους ήταν θέμα χρόνου. Θα μπορούσε να είχε επιταχύνει τις εξελίξεις ο Φωκάς με συνεχείς εφόδους μέχρι την πτώση τους. Δεν το επιχείρησε φειδόμενος τους στρατιώτες του. Προτίμησε να περιμένει. Άφησε δυνάμεις να επιτηρούν τις δύο πόλεις και απέστειλε το μεγαλύτερο μέρος του στρατού να ξεχειμωνιάσει στην πατρίδα. Ο ίδιος πήγε στην Καισάρεια για τα Χριστούγεννα. Εκεί τον περίμενε η Θεοφανώ με τα παιδιά της.
Με την αλλαγή του έτους η Κύπρος επανέρχεται στην εξουσία του αυτοκράτορα, με τις ενέργειες του Νικήτα Χαλκούτζη και τη συνδρομή του στόλου. Η Κύπρος τελούσε υπό ιδιόρρυθμο νομικό καθεστώς από το 688 μ.Χ., το οποίο η Αικ. Χριστοφιλοπούλου ερμηνεύει ως καθεστώς συμπεφωνημένης ουδετερότητας27. Μετά την υπαγωγή του στη Βυζαντινή διοίκηση το 965, παρέμεινε υπό την προστασία του αυτοκράτορα μέχρι το 1191 μ.Χ., χρονιά κατάκτησής της από τον Ριχάρδο Λεοντόκαρδο.
Το Μάρτιο του 965 ξεκίνησε η νέα εκστρατεία κατά της επικράτειας του εμίρη Sayf ad-Dawla. Ο Νικηφόρος ηγείτο μεγάλης στρατιάς. Ο Λέων Διάκονος και οι Άραβες ιστορικοί αναφέρουν 400,000 άνδρες, αριθμό υπερβολικό. Όσοι χρονογράφοι δέχονται ότι η Μοψουεστία έπεσε στην αποστολή του 965 μ.Χ. δίνουν την παρακάτω πληροφορία. Ο Νικηφόρος μόλις εισήλθε στην Κιλικία, διαίρεσε τον στρατό του σε δύο τμήματα. Στο πρώτο άφησε επικεφαλή τον αδελφό του Λέοντα, να ελέγχει την κατάσταση στην Ταρσό. Ο ίδιος επικεφαλής του δεύτερου τμήματος, βάδισε κατά της Μοψουεστίας, την πολιόρκησε στενά, με τον Λέοντα να εμποδίζει κάθε αποστολή βοήθειας προς αυτήν, εκ μέρους της Ταρσού. Τον καιρό αυτό ο Δομέστικος δέχθηκε πρεσβεία, που σκοπός της ήταν η διαπραγμάτευση των όρων παράδοσης των δυο πόλεων. Ο Νικηφόρος γνώριζε από την πείρα του, από όσα είχε δει στις συνεχείς εκστρατείες, ότι αυτοί που παραδίνονταν τη δεδομένη στιγμή, την επομένη θα προσπαθούσαν πάλι να του δημιουργήσουν προσκόμματα. Το είχε δει να γίνεται στο Χαλέπι στην Ανάζαρβο, στα Άδανα. Κάθε χρόνο πολιορκούσε τις ίδιες πόλεις, τα ίδια φρούρια, και όταν επέστραφε στην αυτοκρατορία, όσοι παραδόθηκαν επανέρχονταν, ύψωναν τείχη, οργάνωναν άμυνα, γενικά τον καθυστερούσαν, με το να επαναλαμβάνει τις ίδιες επιχειρήσεις. Δεν σκόπευε να κάνει το ίδιο λάθος και μ’ αυτές τις πόλεις, διότι ήταν ισχυρές και είχαν αντέξει την πολιορκία γι’ αρκετό διάστημα. Το να τις κατακτήσει και να τις εγκαταλείψει στους Άραβες θα ήταν σφάλμα ολέθριο, και θα του κόστιζε χρόνο, χρήμα, ζωές. Γι’ αυτό απαίτησε άνευ όρων παράδοση. Χαρακτηριστική είναι η απόκρισή του στους πρέσβεις των Αράβων: «Υμεις τε και οι υμέτεροι, είσθε ως ο όφις. Εν ώρα ψύχους και παγετού το ιοβόλον ερπετόν κείται εκτάδην άκαμπτον και άψυχον· δύναταί τις υπολαβείν αυτό νεκρόν. Αλλά άμα ως ελεήμων, διαβάτης αναλάβη αυτό εν τοις κόλποις και επιμεληθή και αναθερμάνη, αυθωρεί δάκνη αυτόν θανασίμως»28.
Τότε οι κάτοικοι των δυο πόλεων αποφάσισαν ν’ αντισταθούν σθεναρά. Την πόλη της Μοψουεστίας διασχίζει ο ποταμός Σάρος (Πύραμος κατά Λέοντα) και τη χωρίζει σε δύο μέρη. Επιθεωρώντας τα τείχη και τους πύργους της πόλης ο Νικηφόρος, διαπίστωσε, ότι στην πλευρά που ο ποταμός εξέρχεται, το υπέδαφος ήταν πιο σαθρό (ίσως να είχε δημιουργηθεί από τις προσχώσεις του ποταμού κι εκεί πάνω να είχε κτισθεί τείχος. Διέταξε τους σκαπανείς ν’ ανοίξουν σήραγγες που οδηγούσαν στους παρακείμενους πύργους και το ενδιάμεσο τείχος. Έδωσε ιδιαίτερη οδηγία, το χώμα από τις εκσκαφές να διοχετεύεται μέσα στο ποτάμι για να μην αντιληφθούν κάτι οι πολιορκημένοι. Με εντατική εργασία κατάφεραν οι σκαπανείς να υπονομεύσουν τα θεμέλια των πύργων, να στήσουν υποστυλώματα και να γεμίσουν τις σήραγγες με εύφλεκτο υλικό μέσα σ’ ένα βράδυ. Από νωρίς ο Νικηφόρος έκρυψε τις φάλαγγες πίσω από κοντινό ύψωμα. Με την ανατολή του ήλιου δόθηκε το σύνθημα. Η ρητίνη με την οποία είχαν εμβάψει στουπιά κατέκαυσε τ’ αντιστηρίγματα, οι σήραγγες κατακρημνίσθηκαν και οι δύο πύργοι κατέπεσαν, συμπαρασύρωντας τους έκπληκτους Αγαρηνούς, που μια στιγμή πριν χλεύαζαν τους αυτοκρατορικούς. Οι Ρωμηοί ξεπρόβαλαν αυτοστιγμεί από τις κρυψώνες τους παιανίζοντας τον «Ακάθιστο Ύμνο». Εισέβαλαν από το ρήγμα και μετά από σύντομες οδομαχίες κατέλαβαν το ένθεν του ποταμού τμήμα της Μοψουεστίας. Οι Άραβες περνώντας τη γέφυρα, κατέφυγαν στο ανατολικό τμήμα και οχύρωσαν την διάβαση. Ήταν μια κίνηση απελπισίας χωρίς αποτέλεσμα. Ο Νικηφόρος συγκράτησε το στρατό του και άφησε την πείνα να δουλέψει προς όφελός του. Πράγματι, την επομένη οι αμυνόμενοι παραδόθηκαν. Η οριστική παράδοση της Μοψουεστίας έγινε την 14η προς 15η Ιουλίου 965 μ.Χ. Από το στρατό του αυτοκράτορα χάθηκαν 4,000 οπλίτες, ενώ Άραβες ιστορικοί μιλούν για 200,000 αιχμάλωτους συμπατριώτες τους. Από αυτούς, όσοι δέχθηκαν τον Χριστιανισμό, έλαβαν την άδεια να παραμείνουν στις εστίες τους, οι υπόλοιποι μετοίκισαν. Η ατέλειωτη σειρά αιχμαλώτων πέρασε μπροστά από τα τείχη της Ταρσού, προκειμένου να κάμψει το ηθικό των υπερασπιστών της.
Αυτό, βέβαια, ήταν ανεδαφικό, εφόσον ο νέος εμίρης της Ταρσού, ο Ρασήμ αν-Ναζίμ, ήταν υποτελής του εμίρη του Χαλεπίου, όπως και όλοι οι γειτονικοί εμίρηδες μέχρι και αυτός της Δαμασκού για σύντομο χρονικό διάστημα. Συνεπώς, η αντίσταση στις δυνάμεις των Ρωμηών δεν ήταν επιλογή των κατοίκων της Ταρσού, αλλά εντολή του επικυρίαρχου εμίρη, ο οποίος τους έστελνε ενισχύσεις. Βοήθεια περίμεναν και από του ομοπίστους της Αιγύπτου. Ο Λέων με το τμήμα που του αναλογούσε επέτεινε την πολιορκία, δηώνοντας την πέριξ αγροτική χώρα. Δέχθηκε πολλές επιθέσεις από τους Ταρσείς, καμιά δε στάθηκε ικανή να τον αναγκάσει να λύσει την πολιορκία. Μετά την άλωση της Μοψουεστίας, ο Νικηφόρος ενώθηκε με το στρατό του αδελφού του κι έσφιξε περισσότερο τον κλοιό γύρω από την Ταρσό. Ακολούθησε την τακτική που είχε εφαρμόσει και στην Κρήτη. Περιέφραξε το στρατόπεδό του κι έστησε φρουρές για ν’ αποφύγει νυχτερινούς αιφνιδιασμούς από τους αλλοθρήσκους. Σε μια των περιπτώσεων αντιμετώπισε ομαδική έξοδο των κατοίκων, ενισχυμένων προφανώς από τους αδελφούς τους της Συρίας και της Αιγύπτου. Σ’ αυτή τη μάχη η παράταξη των Ρωμηών είχε ως εξής: στο κέντρο πρώτη γραμμή το νεοϊδρυθέν σώμα των κατάφρακτων με επικεφαλής τον Λέοντα και πίσω απ’ αυτούς δύο στίχοι σφενδονιτών και τοξοτών. Στο δεξιό κέρας ο Νικηφόρος, αρχηγός των μισθοφορικών ταγμάτων Αλανών και Ιβήρων ιππέων. Στο αριστερό κέρας ο δούκας Ιωάννης Τσιμισκής. Μόλις παιάνισαν τον ενυάλιο ξεκίνησαν οι φάλαγγες με βηματισμό και με την λάμψη των όπλων ανίκητο λάβαρο. Η πίεση που ασκούσανε στους αντιπάλους, αύξανε με το χρόνο. Τελικά οι Ταρσείς δεν άντεξαν, τράπηκαν σε φυγή και κλείστηκαν στην πόλη τους, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης πολυάριθμους συντρόφους. Τελικά, υπέκυψαν την επόμενη μέρα από την πείνα. Ήρθαν σε συνεννόηση με τον αυτοκράτορα, ο οποίος τους επέτρεψε να φύγουν, παίρνοντας μαζί τους μόνο τον ιματισμό τους. Πλούσια λεία περίμενε το στρατό και σ’ αυτή την πόλη· τμήμα της ήταν και οι χρυσοί σταυροί που είχαν αιχμαλωτίσει οι πολεμιστές τις Ταρσού σε κάποια από τις συγκρούσεις με του Χριστιανούς.
Η πόλη δε λεηλατήθηκε με εντολή του Νικηφόρου. Αυτός έδειξε να σέβεται την μακρόχρονη ιστορία της αρχαίας τούτης πόλης, που ήλκε την καταγωγή της στην εποχή του Σαρδανάπαλου και το γεγονός ότι απ’ αυτήν καταγόταν ο Απόστολος Παύλος29. Αρμένιοι στρατιώτες προσπάθησαν να προβούν σε έκτροπα αλλά τιμωρήθηκαν παραδειγματικά. Τρεις μέρες μετά την παράδοση της πόλης φάνηκε μοίρα του αιγυπτιακού στόλου στις εκβολές του Κύδνου, που έφερνε εφόδια για τους πολιορκημένους. Τους κατεδίωξαν ρωμαίικοι δρόμωνες και τους αποτελείωσαν, ώστε υπολείμματα μόνο επέστρεψαν. Με την πτώση της Ταρσού άνοιγε ο δρόμος για τη Συρία. Ο Νικηφόρος επιδόθηκε στην αναδιοργάνωση των περιοχών που είχε καταλάβει υπάγοντας αυτές στην ρωμαίικη διοήκηση. Χριστιανοί από αυτά τα μέρη, που για ν’ αποφύγουν τον εξισλαμισμό είχαν καταφύγει σε δύσβατες περιοχές της Κιλικίας, επάνδρωσαν τις πόλεις. Πλήθος Σαρακηνών, ίσως κρυπτοχριστιανών, ασπάζονταν την Ορθοδοξία κι επέστρεφαν στις εστίες τους. Εγκαταστάθηκαν επίσης, πληθυσμοί που πριν δεν είχαν σχέση με την περιοχή (π.χ. Κούρδοι), αλλά δυσαρεστημένοι από τη μουσουλμανική διοίκηση και τη διαβίωση στις περιοχές τους δέχονταν τον Χριστιανισμό κι εγκαταστάθηκαν σ’ εδάφη της Αυτοκρατορίας30.
Τον Οκτώβριο του 965 ο Νικηφόρος επέστρεψε γι’ άλλη μια φορά θριαμβευτής στην Κωνσταντινούπολη. Κατέθεσε τα λάφυρα στο αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο. Τους πολύτιμους σταυρούς αφιέρωσε στην Αγία Σοφία. Έφερε μαζί του τις πύλες της Ταρσού και τις Μοψουεστίας, τις οποίες εξέθεσε στην ακρόπολη (πύργο Βουκολέοντα) και τη Χρυσή Πύλη.
Την άνοιξη του 966 ο αυτοκράτορας βρέθηκε στα εδάφη της Μεσοποταμίας. Στόχος του αυτή τη φορά ήταν η Συρία και αντικειμενικός σκοπός η Αντιόχεια, ελληνικότατη πόλη και έδρα του ομωνύμου Πατριαρχείου. Δεν μπορούσε να στραφεί στους Αγίους Τόπους, αν δεν εξασφάλιζε αυτή τη χώρα, αλλά και οι αρμενιακές επαρχίες, που είχαν πρόσφατα προσαρτηθεί, κινδύνευαν, όσο η Συρία παρέμενε σε μουσουλμανικά χέρια. Υπάρχει πρόβλημα κατάταξης των επιτυχιών στις εκστρατείες της κάθε χρονιάς. Και είναι αλήθεια, ότι όσοι ακολουθούν τους Άραβες ιστορικούς, επιμένουν, ότι η εκστρατεία του 966 είχε προπαρασκευαστικό χαρακτήρα. Από την άλλη, όσοι ακολουθούν την διήγηση του Λέοντα του Διακόνου (που είναι πράγματι συγκεχυμένη) και το Σκυλίτζη (εκεί τα γεγονότα είναι πιο ευδιάκριτα) θεωρούν ότι είχε εδαφικά αποτελέσματα. Εμείς ακολουθούμε την εξής απλή συλλογιστική. Εφόσον το 967 μ.Χ. δεν πραγματοποιήθηκε εκστρατεία στην Ανατολή, λόγω του βουλγαρικού θέματος και της ενσωμάτωσης της χώρας των Ταρών στην Αυτοκρατορία, ότι προπαρασκευή και να έγινε το 966 μ.Χ. (π.Χ. δηώσεις, λαφυραγωγίες, καταστροφές καλλιεργειών αλλά όχι πτώσεις πόλεων), δεν μπορεί να επηρέαζε τη ζωή των κατοίκων για τα επόμενα δύο χρόνια. Ακόμα και ο Schlumberger που είναι της άποψης, ότι τίποτα ουσιαστικό δεν έγινε, μιλά για συσπείρωση του μουσουλμανικού κόσμου και ιερό πόλεμο. Δεν είναι δυνατόν αυτή η συσπείρωση, η συμμαχία ν’ αντιμετώπισε τις πολιορκίες των πόλεων, παρόντος του ρωμαίικου στρατού το 966 μ.Χ., στην απουσία του, όμως, τα επόμενα δυο χρόνια να μην επιδιόρθωσε τις ζημιές με αποτέλεσμα την ετεροχρονισμένη παράδοση των πόλεων μέχρι και αυτής της Αντιοχείας. Πιο ρεαλιστικό φαίνεται η εκστρατεία του 966 να είχε τα αποτελέσματα που αναφέρουν οι Βυζαντινοί χρονογράφοι, οπότε και η πτώση της Συρίας υπήρξε σταδιακή.
Ο Νικηφόρος ξεκίνησε τη νέα εκστρατεία την άνοιξη του 966 μ.Χ. Έδειξε αμέσως τις προθέσεις του, προχωρώντας προς την Αντιόχεια, την οποία περικύκλωσε. Για μια ακόμη φορά ξεκίνησε σφιχτή πολιορκία, διότι δεν επιθυμούσε να θυσιάσει στρατιώτες σε αλλεπάλληλες εφόδους, άσχετα αν ο στρατός υπερτερούσε στους αριθμούς. Άφησε φρουρές γύρω από την πόλη και συνέχισε βαθύτερα στη Συρία. Εξεπόρθησε την Έδεσσα στα ΒΑ κι εκεί προσκύνησε στον Ι. Ν. των Αγίων Ομολογητών. Στην πόλη αυτή βρήκε και την «κέραμο», στην οποία ήταν αποτυπωμένη η μορφή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού31. Κατασκεύασε θήκη χρυσή, στολισμένη με πολύτιμους λίθους, την εναπέθεσε και την αφιέρωσε στον Ναό της Θεοτόκου εντός του Ιερού Παλατίου. Στη συνέχεια κινήθηκε κατά της Ιεράπολης, την οποία κατέλαβε και περνώντας τον Λίβανο έφθασε στην Τρίπολη. Δεν επέμεινε, όμως στην εκπόρθησή της, διότι είχε καθυστερήσει ο στόλος. Αντ’ αυτής κατέλαβε την Άκρα και άλλα φρούρια της περιοχής. Είχε πια πλησιάσει ο χειμώνας κι έπρεπε να επιστρέψει στην πρωτεύουσα για ν’ ασχοληθεί με τις κρατικές υποθέσεις. Διάφορα προβλήματα που προέκυψαν στο βόρειο και δυτικό σύνορο, τον κράτησαν μακριά από την Συρία το 967 μ.Χ. Νέα εκστρατεία ετοιμάστηκε και ξεκίνησε το 968 μ.Χ.
Γι’ άλλη μια φορά έκανε επίδειξη δύναμης μπροστά στην Αντιόχεια. Εκεί έχτισε περίβολο και απέκοψε οριστικά την πόλη. Άφησε φρουρά αποτελούμενη από 500 ιππείς και χίλιους πεζούς για να παρενοχλούν συνεχώς τους κατοίκους. Ο ίδιος κατεύθυνε το στρατό του στο Χαλέπι. Μετά το θάνατο του Sayf ad Dawla το 967 την ηγεσία των Χαμβδανιδών είχε αναλάβει ο γιος του Αβδούλ Μααλή. Σε μικρή προς Βορρά απόσταση από την πόλη, εμπροσθοφυλακή 5000 ιππέων και πεζών αντιμετώπισε μοίρα Αιγύπτιων μισθοφόρων. Εδώ ν’ καταδείξουμε για άλλη μια φορά τον μωαμεθανικό φανατισμό στη διάρκεια της τζιχάντ. Βλέπουμε μισθοφόρους από όλο τον αραβικό κόσμο ν’ αφήνουν κατά μέρος τις διχόνοιες τους και να προσέρχονται προς αντιμετώπιση του κοινού εχθρού, των Χριστιανών. Λίγο πριν είχε προηγηθεί η πυρπόληση του Ναού της Αναστάσεως στον Πανάγιο Τάφο και η δολοφονία του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Ιωάννη από το φανατισμένο πλήθος.
Μετά την πρώτη κρούση με τους υπερασπιστές του Χαλεπιού, ο Νικηφόρος στράφηκε δεξιά κατά της Άρρας. Για μερικούς αυτή η κίνηση, όπως και πολλές άλλες ξαφνικές κινήσεις του, σηματοδοτούν αλλαγές στη γνώμη του «ανεξήγητες». Εμείς, όμως, διαβλέπουμε ένα κοινό, τρόπον τινά, σχέδιο δράσης, σ’ αυτές τις εκστρατείες, το οποίο θα περιγράψουμε στο τελευταίο κεφάλαιο, μαζί με τον απολογισμό του στρατιωτικού του έργου. Η Αρράς αιφνιδιάστηκε και παραδόθηκε αμέσως. Στη συνέχεια κατέλαβε την Επιφανεία, και την Έμεσα, την οποία βρήκε έρημη, σχεδόν, κατοίκων. Ανακάλυψε ένα θρησκευτικό θησαυρό, την κάρα του Τιμίου Προδρόμου. Ξαναπέρασε τον Λίβανο κι έφθασε στις ακτές της Φοινίκης. Οι ίπποι του λούστηκαν στα νερά της Μεσογείου, όπως γράφει ο Υαχίας (άραβας ιστορικός). Κατέλαβαν τα Γάβαλα, την Καισάρεια του Λιβάνου (κατά Λέοντα Διάκονο αυτό συνέβη στην εκστρατεία του 966), μετά από πολιορκία εννέα ημερών και έφοδο. Στην πόλη βρήκαν και τον εκδιωγμένο εμίρη της Τρίπολης. Με πλούσια λάφυρα έφθασαν μπροστά στην Τρίπολη, αλλά δεν χρονοτρίβησαν, διότι ήταν ισχυρότατη από πλευράς οχύρωσης και με αρκετές προμήθειες, κάτι που φάνηκε από το γεγονός, ότι οι κάτοικοι είχαν κάψει οι ίδιοι τα προάστιά, τους αγρούς και τα περιβόλια. Γι’ αυτό ο Νικηφόρος άλλαξε πορεία προς Λαοδικεία. Ο φρούραρχος της πόλης αυτής, ονόματι Αβδούλ Χουσεΐν Αλί Μπεν Ιμπραχήμ Μπεν Γιουσουφ Αλφοζαής εξήλθε για να προϋπαντήσει τον Νικηφόρο. Σε μια ένδειξη καλής θέλησης αντάλλαξαν ομήρους και συνομολόγησαν συνθήκη, βάσει της οποίας, ο Αλφοζαής γινόταν φόρου υποτελής στο Νικηφόρο. Οι κάτοικοι της Λαοδικείας δεν πειράχθηκαν από το χριστιανικό στρατό.
Μετά ήρθε η σειρά της Ορθωσίας και της Μαρακείας να καταληφθούν. Η πτώση των δυο αυτών πόλεων απέφερε πλούσια λάφυρα. Ήδη πλησίαζε ο χειμώνας και το τέλος της εκστρατείας. Ο Νικηφόρος εμφανίστηκε για τελευταία φορά μπροστά στην Αντιόχεια στις 18 Νοεμβρίου του 968. Σοβαρές του κράτους υποθέσεις, εσωτερικές και εξωτερικές, τον ανάγκασαν να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Ας μην ξεχνάμε, ότι ήταν ο πρώτος στρατηγός αυτοκράτορας μετά από δεκαετίες, κι έλειπε συχνά από το διοικητικό κέντρο της Αυτοκρατορίας. Πριν αποχωρήσει έχτισε πύργο στη θέση των Παγρών, μεταξύ Αμάνου (πρόποδες) και Αντιόχειας, για να εξασφαλίσει τον έλεγχο της περιοχής. Άφησε επικεφαλής της φρουράς τον πατρίκιο Μιχαήλ Βούρτζη. Επίσης στρατοπεδάρχη στην Κιλικία άφησε τον ανεψιό του Πέτρο Φωκά, γιο του Λέοντα. Ο ίδιος επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη.
Η πτώση της Αντιόχειας συνέβη κατά τη διάρκεια της απουσίας του Νικηφόρου. Κάποιοι χρονογράφοι αναφέρουν, ότι είχε απαγορεύσει την άλωσή της πριν από την επάνοδό του, κι ότι εξοργίστηκε εναντίον του Βούρτζη για την απείθειά του, οδηγώντας τον στην συνεργασία με τους συνομώτες του Τσιμισκή. Ο Λέων Διάκονος λέει, ότι απαγόρευσε την λεηλασία της πόλης, όσο θα έλειπε, κάτι εντελώς λογικό. Όπως και να ‘χει, η πρωτοβουλία ανήκει στον Μιχαήλ Βούρτζη. Αυτός παρατήρησε σημείο του τείχους χαμηλότερο των άλλων και κατασκεύασε σκάλες με ανάλογο ύψος. Συντόνισε νυκτερινή επίθεση κι έπιασε τους Αγαρηνούς στον ύπνο. Κατέλαβαν τα τείχη, κατέβησαν από τους πύργους και πυρπόλησαν την πόλη σε τέσσερις μεριές. Άλλη εκδοχή, αυτή του Σκυλίτζη, μας πληροφορεί, ότι με προδοσία κάποιου Σαρακηνού, που ονομαζόταν Αύλαξ, ο Βούρτζης πληροφορήθηκε το ύψος του πύργου Κάλλα, στη δυτική πλευρά της Αντιοχείας και κατασκεύασε τις σκάλες. Εφόρμησε και αναρριχήθηκε στα τείχη με 300 άνδρες κι έσφαξε τις φρουρές δυο πύργων. Εκεί τους πολιόρκησαν οι μουσουλμάνοι της Αντιοχείας επί τρεις ημέρες, αλλά τους έσωσε η έγκαιρη άφιξη του στρατοπεδάρχη Πέτρου, ο οποίος αν πολέμησε ανδρεία. Ο Βούρτζης εκμεταλλευόμενος την σύγχυση που δημιούργησε η άφιξη των ενισχύσεων, κατάφερε να σπάσει το μοχλό της κλειδαριάς της πύλης. Έτσι ο Πέτρος εισήλθε στην πόλη και η Αντιόχεια έπεσε.
Υπάρχει και μια Τρίτη άποψη, αυτή του Κεμάλ Ελντίν και την ακολουθεί ο Schlumberger (σελ. 825-6). Σύμφωνα μ’ αυτήν οι Χριστιανοί της πόλης Λούκας είχαν παρεισφρήσει στην Αντιόχεια, καθοδηγούμενοι από τον αυτοκράτορα, να προσεταιριστούν τους ομοθρήσκους τους. Αυτοί, υποτίθεται, ενημέρωσαν τον Βούρτζη για την αναρχία της πόλης (στην πραγματικότητα την πόλη κυβερνούσε δημογεροντία, η οποία ανέθετε στους επίδοξους μωαμεθανούς την υπεράσπιση της Αντιοχείας), για το ύψος του τείχους και την κατάσταση της φρουράς. Στην συνέχεις της ιστορίας του Κεμάλ ο Βούρτζης εισέρχεται από το σημείο που φυλάνε οι Χριστιανοί και αυτοί κάνουν τα στραβά μάτια. Τα υπόλοιπα συνεχίζουν όμοια με τον Σκυλίτζη, με τη διαφορά ότι ο Κεμάλ αναφέρει και την παρουσία του Τσιμισκή στον στρατό του Πέτρου. Είναι καταφανής στο παραπάνω κείμενο η προσπάθεια ή να πω καλύτερα η προπαγάνδα, να επιρριφθούν ευθύνες στο χριστιανικό στοιχείο της πόλης. Είναι γνωστό, ότι δυναστικές έριδες εμπόδιζαν την ανάληψη της άμυνας από κάποιον εν ενεργεία εμίρη ή επίδοξο, τουλάχιστον. Οι κάτοικοι είχαν αποσκιρτήσει από την εξουσία των Χαμβδανιδών το 967 και εμπιστευόταν υποψήφιους Μαχντίδες να τους βοηθήσουν. Η παραπάνω προπαγάνδα απέβλεπε στο να προκαλέσει αντίποινα εναντίον των Χριστιανών και διαπιστώνουμε, ότι σαν φήμη που κυκλοφόρησε τις ημέρες εκείνες από στόμα σε στόμα απέδωσε. Πρώτο θύμα, όπως και σε κάθε παρόμοια περίπτωση ήταν ο οικείος Μητροπολίτης και ειδικά εδώ ο Πατριάρχης Αντιοχείας Χριστoφόρος. Η πτώση της Αντιοχείας έγινε την 29η Οκτωβρίου του 969 μ.Χ. ύστερα από 230 χρόνια μωαμεθανικής κυριαρχίας32. Για άλλη μια φορά οι Μουσουλμάνοι αφέθηκαν να πορευθούν, όπου βούλονταν με ασφάλεια.
Αυτή ήταν η τελευταία νίκη επί βασιλείας Νικηφόρου Β’ Φωκά. Μετά τη δολοφονία του ο Ιωάννης Τσιμισκής ανέλαβε τον αγώνα κατά των Αράβων.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ
Η Χριστιανική Ρωμαίικη Αυτοκρατορία, ως υποτύπωση της Ουρανίου Βασιλείας, δεν επιδίδονταν σε κατακτητικούς πολέμους. Δεν έπαψε ν’ αμύνεται, καθώς ήταν περικυκλωμένη από βαρβάρους που ξεχύνονταν στα εδάφη της από κάθε σημείο του ορίζοντα. Ιδιάζουσες περιπτώσεις είναι οι εκστρατείες επί Ιουστινιανού και του Νικηφόρου Φωκά, που ως απελευθερωτικές είχαν επιθετικό χαρακτήρα. Επιθετικό χαρακτήρα είχε και ο αγώνας του Ηρακλείου εναντίον των Περσών, ο οποίος ξεκίνησε ως αμυντικός αντιπερισπασμός και τελικά εφάρμοσε το «η επίθεση είναι η καλύτερη άμυνα».
Μετά τις πρώτες αραβικές επεκτάσεις και όταν σταθεροποιήθηκαν λίγο πολύ τα κοινά σύνορα Ρωμηών-Αράβων ο αγώνας τη Αυτοκρατορίας ήταν καθαρά αμυντικός μέχρι που στο θρόνο ανέβηκε ο Νικηφόρος Φωκάς. Δηλ. από το 634 μ.Χ. μέχρι το 961 μ.Χ. (ως ημερομηνία της κρητικής εκστρατείας) , επί 330 περίπου χρόνια. Η Κωνσταντινούπολη αμυνόταν. Οι διοικητικές και στρατιωτικές δομές κυρίως, αλλά και οι παραγωγικές και άλλες οικονομικές διεργασίες, είχαν εξελιχθεί και είχαν προσαρμοστεί στον αμυντικό χαρακτήρα του αγώνα για επιβίωση33. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ο θεσμός των θεμάτων (διοίκηση), οι στρατιωτικοί κλήροι (αγροτική παραγωγή), θεματικός στρατός (άμυνα), εκχρηματισμένη φορολογία (οικονομία). Πραγματικά η εξειδίκευση του θεματικού στρατού ήταν η αντιμετώπιση των αραβικών επιδρομών, αλλά και κάθε βαρβαρικής εισβολής. Την βαθειά επίδραση των σύνθετων και αλληλένδετων αυτών καταστάσεων μπορούμε να δούμε και στη δημώδη ποίηση, εκφραστική των καιρών και ειδικά στο έπος του Διγενή Ακρίτα.
Στα μέσα του Ι’ αιώνα η κατάσταση αλλάζει. Έχουν προηγηθεί νίκες σημαντικών στρατηγών (Βάρδας Φωκάς, Ιωάννης Κούρκουας). Το χαλιφάτο εισέβαλε σε ένα ξένο πολιτισμό, τον οικειοποιήθηκε αλλά δεν τον εξέλιξε με βάση τις ιδιαιτερότητες της αραβικής ψυχοσύνθεσης. Απλώς τον αντέγραψε. Όσο τα αποθέματα των λαφύρων διαρκούσαν και ενισχύονταν με νέες λεηλασίες, μπορούσε να προβάλει ένα κοσμοπολίτικο πρόσωπο, και ν’ αντέχει τις εσωτερικές δονήσεις. Όταν η αιμοδοσία ελαττώθηκε με τις επιτυχίες των παραπάνω στρατηγών, άρχισαν να τρίζουν τα θεμέλια του αραβικού κατεστημένου. Η αντιμετώπιση κρίσεων που για την Αυτοκρατορία ήταν καθημερινότητα, για τους Άραβες αποδείχθηκε εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, διότι αδυνατούσαν να προσαρμοσθούν στις νέες συνθήκες, στα νέα δεδομένα. Μετά από λίγα χρόνια θ’ αναλάμβαναν οι Σελτζούκοι.
Η μεγάλη αντεπίθεση ξεκινά με την άνοδο του Νικηφόρου Φωκά στο αξίωμα του Δομέστικου, και στη συνέχεια του αυτοκράτορα. Εδώ τώρα είναι το αξιοθαύμαστο. Η αλλαγή αυτή μεταφράζεται τάχιστα σε μεταβολές στο στράτευμα και στην κοινωνία με όλες τις δραστηριότητές της. Να διευκρινίσουμε ότι δεν πρόκειται για μεταρρυθμίσεις, αλλά για προσαρμογές (τις οποίες, όπως είπαμε παραπάνω, δεν μπόρεσε ν’ ακολουθήσει το Χαλιφάτο).
Η νέα επιθετική απελευθερωτική πολιτική απαιτεί στρατό επαγγελματικό. Κάθε χρόνο σχεδόν ο αυτοκράτορας ετοιμάζει εκστρατεία στ’ ανατολικά που ξεκινά την άνοιξη και τελειώνει με την έλευση του χειμώνα. Οι στρατιώτες είναι απασχολημένοι τις τρεις εποχές του έτους, στις οποίες εκτελούνται οι αγροτικές εργασίες, για συνεχόμενες χρονιές. Αυτό καθιστά τον θεματικό στρατό πρακτικά άχρηστο. Δίνεται προτεραιότητα στον ταγματικό στρατό. Δημιουργούνται νέα τάγματα.
Νέες τεχνικές γνώσεις είναι απαραίτητες για την διεξαγωγή του αγώνα με κυριότερη την πολιορκία πόλεων, η οποία από την ύστερη αρχαιότητα είχε περιπέσει σε αχρηστία. Ο πόλεμος μέχρι τώρα ήταν κυρίως πόλεμος κινήσεων. Οι τεχνικώτερες επιχειρησιακές τακτικές απαιτούν εξειδικευμένο προσωπικό και δημιουργούνται νέες ή εμπλουτίζονται ήδη υπάρχουσες ειδικότητες, π.χ. σκαπανείς, μηχανικοί, πυροτεχνουργοί, οπλουργοί.
Το αποκορύφωμα του συγκερασμού των δύο προηγούμενων εξελίξεων είναι η δημιουργία του νέου τμήματος θωρακοφόρου ιππικού, οι κατάφρακτοι ή κλιβανάριοι34 που δρουν ως ιππικό κρούσης. Οι κατάφρακτοι, βέβαια, δεν ήταν εφεύρεση του Νικηφόρου Φωκά. Υπήρχαν ως τμήματα στο στρατό των Περσών (αρχαίων και μέσων χρόνων) και υιοθετήθηκαν από τους Μακεδόνες. Στο Νικηφόρο ανήκει η εισαγωγή τους στον βυζαντινό στρατό και η οργάνωσή τους σε τμήμα αυτού. Η δυσκολία αφορούσε το κόστος μετατροπής ενός ελαφρού ιππέα σε βαρύ θωρακοφόρο, και εν συνεχεία στη συντήρησή του. Γι’ αυτό παρατηρούμε, ότι οι στρατοί που είχαν στη σύνθεσή τους κατάφρακτους στηρίζονταν σε κοινωνίες που η μεγάλη έγγεια ιδιοκτησία κυριαρχούσε (το ίδιο θα συμβεί λίγο αργότερα στη φεουδαρχική Δύση με τους ιππότες της). Αν σκεφτούμε, ότι η βυζαντινή κοινωνία απευχόταν τέτοιες καταστάσεις και οι αυτοκράτορες έπαιρναν μέτρα για να διατηρούν μια κάποια ισορροπία στη διαλεκτική σχέση γαιοκτημόνων/ελεύθερων αγροτών, τότε καταλαβαίνουμε ότι η λύση του Νικηφόρου είναι ευρηματική στην απλότητά της. Ορίζει ότι για τη συντήρηση ενός κλιβανάριου απαιτείται «στρατεία» αξίας 12 λίτρων χρυσού (864 νομίσματα) δηλ. ποσό που αναλογεί σε 2.600 μόδιους γης. Συγκριτικά έχουμε για τον απλό ιππέα «στρατεία» αξίας 4 λιτρών χρυσού και για τον κατάφρακτο δώδεκα και αυτές οι εκτάσεις μένουν αναπαλλοτρίωτες. Στην περίπτωση ιδιοκτησίας των παραπάνω στρατειών από ένα πρόσωπο, αυτό συνεισέφερε εξ ολοκλήρου. Σε περιπτώσεις κατοχής μικρότερων αγροτεμαχίων υπήρχαν οι «συνδόται» που πρακτικά συνεισέφεραν στον εξοπλισμό και τη συντήρηση του στρατιώτη. Αναλογικά, λοιπόν, αυτοί που μέχρι τώρα προσέφεραν τρεις ιπποτοξότες με τις νέες ρυθμίσεις προσέφεραν έναν κατάφρακτο. Έτσι δημιουργήθηκε το αντίστοιχο σώμα, το οποίο πολύ εντυπωσίασε τους Άραβες όταν το πρωτοαντίκρυσαν35, χωρίς ν’ αναγκάζεται ο αυτοκράτορας να στηριχθεί στη μεγάλη γαιοκτησία.
Σημαντική αλλαγή έχει να κάνει με τη σύνθεση των μονάδων. Εμφανίζονται για πρώτη φορά η ταξιαρχία και ο ταξιάρχης. Αντιστοιχεί σε μια χιλιαρχία και αποτελείται από 500 λογχοφόρους, 200 κονταράτους, 300 τοξότες. Στο ιππικό εμφανίζεται η παράταξη που αποτελείται από 10 βάνδα των 50 ιππέων. Νέοι βαθμοί δίνονται σε νέες ιεραρχικές θέσεις. Δρουγγοκόμης, δομέστικος Ανατολής, Δύσης 36 και στρατοπεδάρχης, βαθμός που δίνεται για πρώτη φορά στον Πέτρο, όπως αναφέραμε παραπάνω (ίσως διότι ως ευνούχος δεν μπορούσε να κατέχει ψηλότερη θέση). Ο βαθμός του στρατοπεδάρχη χωρίζεται επίσης, σε Ανατολής και Δύσης και αντικαθιστά τον αντίστοιχο Δομέστικο κατά την απουσία του. Αυτό γίνεται διότι αρχίζει η μεταφορά του ταγματικού στρατού στα σύνορα και η μόνιμη εγκατάστασή του εκεί, σε αντικατάσταση του θεματικού.
Η Κωνσταντινούπολη θεωρείται ασφαλής, συνεπώς, δεν χρειάζεται στρατό. Ο αυτοκράτορας, βέβαια, χρειάζεται προστασία. Το θέμα προσπάθησε να διευθετήσει ο Νικηφόρος, πρώτον με τη δημιουργία Ακροπόλεως, δηλ. την οχύρωση του Ιερού Παλατίου37 και δεύτερον με τη δημιουργία του βαθμού του στρατοπεδάρχη, ο οποίος συν τοις άλλοις «επιβλέπει» τους «δυνάμει» διεκδικητές του θρόνου, δηλ. τους Δομέστικους. Κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του είχε χρειαστεί πολλές φορές να εκπορθήσει ακροπόλεις και γνώριζε την αξία τους στην προστασία της κυβέρνησης και του κυβερνήτη. Η επιλογή του Ιερού Παλατίου για οχύρωση ενδεχομένως να σχετίζεται με την λειτουργία του νομισματοκοπείου στο υπόγειό του και των αποθεμάτων χρυσού που περιέκλειε. Λίγο αργότερα θα δημιουργηθεί η φρουρά των Βαράγγων και θα προσφέρει εγγυημένη προστασία στον αυτοκράτορα.
Εξελίχθηκε, επίσης το είδος των επιχειρήσεων, με την νέα κατάσταση. Ενώ μέχρι τώρα επιδρομές μικρής κλίμακας επιχειρούσαν οι ομάδες των Ακριτών των συνόρων (τραπεζίται ή τρασινάριοι), τώρα οι επιδρομές είναι μεγαλύτερης κλίμακας, προοίμιο κυρίως μεγαλύτερης εισβολής ή επικείμενης πολιορκίας φρουρίου ή πόλεως. Και ενώ μέχρι τώρα οι Ρωμηοί εισέβαλαν για τους εξής λόγους:
α) για να συλλάβουν αιχμαλώτους, από τους οποίους αποσπούσαν πληροφορίες -δηλ. λόγοι κατασκοπίας- ή αντάλασσαν με Χριστιανούς,
β) για να διενεργήσουν μικρής κλίμακας επιδρομές κυρίως προληπτικού χαρακτήρα π.χ. όταν από πληροφορίες τους μάθαιναν για επικείμενη αραβική επιδρομή -δηλ. λόγοι αντιπερισπασμού ή δολιοφθοράς- και προσπαθούσαν να την σταματήσουν ή να την καθυστερήσουν μέχρι να εκκενωθούν οι περιοχές για τις οποίες οι πληροφορίες έλεγαν ότι είναι στόχοι
από τα μέσα του Ι’ αιώνα τα σχέδια αλλάζουν και οι επιδρομές είναι μεγαλύτερης κλίμακας με στόχους:
α) αναγνωριστικούς, καθώς συλλέγουν πληροφορίες που βρίσκονται πια στην ενδοχώρα και όχι στα σύνορα, θέτουν στόχους και συμβάλουν στην σχεδίαση των επόμενων επιθέσεων,
β) εκκαθαρίζουν μικρούς στόχους, φρούρια, φυλάκια και ανοίγουν διόδους για την πορεία της κύριας εκστρατείας,
γ) δολιοφθορές, προκαλούν εκτεταμένες καταστροφές σε πόρους και έργα υποδομής που στηρίζουν τοπικές οικονομίες και μεγάλες πόλεις προκειμένου να τις εξασθενήσουν και να μειώσουν το χρόνο πολιορκίας
δ) εντυπωσιασμού, ειδικά μετά την σύνθεση του σώματος των κατάφρακτων που ως γνωστόν προκαλούσε δέος στους ελαφρά οπλισμένους μουσουλμάνους ή μετά από πτώση κάποιας πόλης, με την παρέλαση των αιχμαλώτων μπροστά απ’ αυτήν που ήταν ο επόμενος στόχος.
Ο χαρακτήρας αυτών των επιχειρήσεων ήταν γενικά σκληρός, όπως και η ίδια η φύση του πολέμου σε κάθε εποχή. Ο Νικηφόρος προσπαθούσε να εξομαλύνει την τραχύτητα των καταστάσεων. Και είναι αλήθεια ότι δεν κωλλυώταν να προκαλέσει εκτεταμένες καταστροφές σε άψυχα αντικείμενα, όποτε αυτό κρινόταν απαραίτητο, για να γλιτώσει τις ζωές των στρατιωτών του, αλλά και των εχθρών, εφόσον η παράδοση, ακόμα και άνευ όρων, θα τους εξασφάλιζε ασφαλή απομάκρυνση από την πόλη. Αυτή η μεγαλοψυχία δεν ήταν προσόν μόνο του Νικηφόρου, αλλά και κάθε Ρωμηού στρατηγού και προσπαθούσε να την εμφυσήσει στους στρατιώτες του, αποτρέποντας αναίτιες σφαγές και καταστροφές. Αυτή η τακτική δεν έβρισκε αντίκρυσμα στην απέναντι πλευρά. Οι μωαμεθανοί, όπως συμπεραίνουμε από τις περιγραφές δικών τους επιδρομών, αρέσκονταν στη θέα του αίματος, και η αδυναμία του θύματος δεν τους προκαλούσε καμμιά συμπόνια. Επιδίδονταν σε εκτεταμένες καταστροφές με μανία, πιστεύοντας ότι έτσι κερδίζουν μια θέση στον παράδεισο και πλήθος ουρί να τους υπηρετούν. Διαφορές θρησκειολογικές με αντίστοιχες επιδράσεις στην ψυχοσύνθεση του κάθε λαού και στην επικοινωνία τους με το περιβάλλον.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Επειδή η μελέτη μας για τον Νικηφόρο Φωκά δεν τελειώνει εδώ, αλλά θα συνεχίσει με το έργο του ως αυτοκράτορα πλέον, στην επόμενη, ο επίλογος αυτός θα επικεντρωθεί στον στρατηγό. Πιστεύουμε πως όσα εκθέσαμε παραπάνω δείχνουν την στρατηγική ικανότητα του ανδρός. Τονίζουν την αγάπη του όχι τόσο για τον πόλεμο, αλλά για τη ζωή του στρατιωτικού, την στερημένη, αλλά πειθαρχημένη. Την μετρημένη αλλά και μοιρασμένη με τους συντρόφους του, τον απλό στρατιώτη, τον αδελφό στρατηγό. Συνηθισμένος σ’ αυτήν τη ζωή, σ’ αυτήν την «άσκηση», φαίνεται πλεόν ως φυσική κατάληξη η επιθυμία του να μονάσει. Με τέτοια σκληραγωγία και πειθαρχία, κατάφερε εκπληκτικά αποτελέσματα, σε στρατιωτικό επίπεδο, και βοήθησε σε τελική ανάλυση όχι τον εαυτό του, εφόσον ο θρόνος στήθηκε στον προθάλαμο του μαυσωλείου, αλλά την αυτοκρατορία. Αντικειμενικότερος κριτής οι αντίπαλοί του, οι μεν δυτικοί λοιδωρώντας τον, του χάρισαν χαρακτηρισμό σεβαστό (Χλωμός Θάνατος των Σαρακηνών) ενώ αυτό που φοβόταν οι Άραβες το διετύπωσε ορθά κοφτά ο Υαχίας στα παρακάτω λόγια: Οι επιδρομές του Νικηφόρου έγιναν διασκέδαση για τους στρατιώτες του, αφού κανείς δεν αντιστέκονταν στον αυτοκράτορα. Βάδιζε εκεί όπου τον ευχαριστούσε και κατέστρεφε ό,τι ήθελε, χωρίς να συναντά κανένα μουσουλμάνο ή οποιονδήποτε άλλο που θα τον εμπόδιζε να κάνει εκείνο που επιθυμούσε.[…] Δεν υπήρχε κανείς που να μπορούσε να του αντισταθεί38.

Παραπομπές
1) Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 180.
2) Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 199.
3) Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 200, Καραγιαννόπουλος, Ιστορία…, τ.Β’, σελ. 321.
4) Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 238.
5) Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 268, Ι.τ.Ε.Ε., τ.Η’, σελ. 100.
6) Αναφέρεται ως γιος του και ο Κωνσταντίνος, στρατηγός της Σελεύκειας, ο οποίος βρήκε τραγικό θάνατο αιχμάλωτος των Αράβων μετά την ήττα στη Γερμανικεία το 949 μ.Χ. Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 270,275, Schlumberger, O Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς, σελ.54.
7) Λέων Διάκονος, Ιστορία, ΙΙΙ.4, Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 299.
8) Νικοδήμου (Μπιλάλη) Μοναχού Αγιορείτου, Ο Όσιος Αθανάσιος Αθωνίτης2, Αθήνα, εκδ. Παρουσία, 2000, τ.Α’, σελ.77-78.
9) Γυναικαδελφός του Ιωάννη Γαρίδα, που αντικατέστησε τον Λέοντα (θείο) ως Δομέστικο των Σχολών, λόγω υποψίας για συνομωσία εναντίον του Κωνσταντίνου Ζ’. Αυτός, λοιπόν, ο Ζεφινέζερ (ή Ζουφινέζερ) Θεόδωρος μαζί με τον γιο του Γαρίδα, Συμεών, έγιναν οι εταιρειάρχες. Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 236.
10) Νικοδήμου (Μπιλάλη) Μοναχού Αγιορείτου, Ο Όσιος…, τ.Α’, σελ. 81-83.
11) Περισσότερες πληροφορίες στο άρθρο του Μιλτιάδη Βαρβούνη, Ιωάννης Φωκάς, Ιστορικά Θέματα, τευχ.39, εκδ. Περισκόπιο, Απρίλιος 2005.
12) Schlumberger, O Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς, σελ.32.
13) Λέων Διάκονος, Ιστορία, ΙΙ.11.
14) Λέων Διάκονος, Ιστορία, Ι.3
15) Συνεχιστής Θεοφάνη, 475.3, εν Καραγιαννόπουλου Ι., Ιστορία…,τ.Β’, σελ.384-5.
16) Έφεραν ειδική συσκευή εκτόξευσης υγρού πυρός. Για την περιγραφή του στόλου βλ. Schlumberger, O Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς, σελ.67-82.
17) Είτε από τη λέξη Qurtubi=Κόρδοβα είτε από τη λέξη κουροπαλάτης. Κατά την Αικ. Χριστοφιλοπούλου ο τίτλος «εμίρης» είναι στρατιωτικό αξίωμα, ενώ «βεζύρης» πολιτικό. Τη διάκριση αυτή δεν την γνώριζαν οι Βυζαντινοί και στα κείμενα τους μπλέκουν τους τίτλους. Βλ. Αικ. Χριστιφιλοπούλου, Ιστορία…, τ.Β2, σελ. 19, σημ. 1.
18) Schlumberger, O Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς, σελ.165.
19) Παραθέτω σε μετάφραση τους στίχους του Άραβα ποιητή Abou’t tayyb Ahmed Djauffi Mottenabbi, υμνητή του Sayf ad-Dawla, ενδεικτικούς της νοοτροπίας του Άραβα επιδρομέα: «Για σένα μεγαλώνουν τα παιδιά τους, για να πέσουν στα χέρια σου τα νέα κορίτσια, όταν θα έχει σχηματιστεί το στήθος τους, και τα νέα αγόρια θα έχουν μεγαλώσει. Κάθε φορά που μια Ρωμηά κόρη ονειρεύεται, βλέπει στον ύπνο της να την μεταφέρουν σε καμήλα αιχμάλωτη» Βλ. Αικ. Χριστοφιλοπούλου, Ιστορία…, τ. Β2′, σελ. 123. Δεν γνωρίζω ποιος έκανε τη μετάφραση. Αντικατέστησα το «Ελληνίδα κόρη» της μετάφρασης με το «Ρωμηά κόρη» διότι ως γνωστόν οι Άραβες, όπως και όλοι οι λαοί που είχαν επαφές με την αυτοκρατορία, πλην των Φράγκων, αποκαλούσαν τους κατοίκους της Ρωμαίους (Rum, επίθετο ρούμι = Ρωμαϊκός) και όχι Έλληνες.
20) Λέων Διάκονος, Ιστορία, ΙΙ.5.
21) Αυτός είναι ο Nu ‘man, ο οποίος εντάχθηκε στην υπηρεσία του αυτοκράτορα κι έπεσε ηρωικά στον πόλεμο του Τσιμισκή εναντίον των Ρως το 971 μ.Χ. Βλ. Αικ. Χριστοφιλοπούλου, Ιστορία, τ.Β2, σελ. 113, σημ.5
21-1) Ο Α. Σαββίδης καταγράφει ως παραλήπτη της επιστολής τον εμίρη της Κρήτης, είτε τον Μουχάμμαντ ιμπν Σουάυμπ ή «Ζερκούνης» (895-910) είτε τον Γιουσούφ ιμπν Ούμαρ Β’ (910-915), Αλ. Σαββίδης, Το Εμιράτο της Κρήτης, Ιστορικά Θέματα, τευχ. 40, εκδ. Περισκόπιο, Αθήνα Μάιος 2005, σελ.35. Η Αικ. Χριστοφιλοπούλου δέχεται ως παραλήπτη της επιστολής Χαλίφη της Βαγδάτης Αλ Νουκταντιρ, όπως κατέδειξε ο R. J. H. Jenkins, Αικ. Χριστοφιλοπούλου, Ιστορία…, τ. Β2′, σελ. 66 & 265.
21-2) Βέβαια, η αποστολή του Λέοντα Χοιροσφάκτη δεν απέβλεπε μόνο στην ανταλλαγή αιχμαλώτων, αλλά άπτονταν και άλλων ζητημάτων. Φαίνεται, όμως, ο ρόλος των αιχμαλώτων, άλλοτε ως σκοπός των διαπραγματεύσεων και άλλοτε ως μέσο πίεσης. Για την αποστολή στην Αικ. Χριστοφιλοπούλου, Ιστορία…, τ. Β2′, σελ. 66.
22) Λέων Διάκονος, Ιστορία, ΙΙ §9.
22-1) Βλ. Γεώργιου Μακρή, Πλοία, εν Οικονομική Ιστορία του Βυζαντίου,(συλλογικό), εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2006, τ.Α’, σελ. 178
22-2) Βίος οσίου Νείλου του Νέου,116β, εκδ. Ιερού Μετοχίου Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Ορμύλια 1991.
23) Ι.τ.Ε.Ε., τ.Η’, σελ. 110. Ο Schlumberger (sel. 285) επικαλούμενος αραβικές πηγές, ισχυρίζεται, ότι ο Νικηφόρος εγκατέλειψε την πολιορκία της ακρόπολης.
24) Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 309-310.
25) Σκυλίτζης, Χρονογραφία, σελ. 310.
26) Λέων Διάκονος, Ιστορία, ΙΙΙ §11
27) Αικ. Χριστιφιλοπούλου, Ιστορία…, τ.Β2, σελ. 313-4.
28) «Εσείς και οι δικοί σας, είστε σαν το φίδι. Όταν έχει κρύο και παγωνιά, το δηλητηριώδες ερπετό είναι ξαπλωμένο αλύγιστο και άψυχο. Μπορεί κάποιος να το περάσει για νεκρό. Αλλά μόλις κάποιος ελεήμων περαστικός το πάρει στην αγκαλιά του και το φροντίσει και το ζεστάνει, αμέσως τον τσιμπάει θανάσιμα.» Μετ. Τέζας Γεώργιος, φιλόλογος. Το απόσπασμα από Schlumberger, O Αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς, σελ.555.
29) Πράξεις κβ’.5
30) Αικ. Χριστιφιλοπούλου, Ιστορία…, τ.Β2, σελ. 120.
31) Η εκδοχή αυτή στον Λέοντα Διάκονο IV§10. Στον Σκυλίτζη (Χρονογραφία, σελ. 312) η «κέραμος» ανακτήθηκε στην Ιεράπολη μαζί με βόστρυχο του Τιμίου Προδρόμου, βουτηγμένη στο αίμα.
32) Κατάκτηση της από τους Άραβες 636-8 μ.Χ. Ι. Καραγιαννόπουλος, Ιστορία…, τ.Β’, σελ. 70.
33) Σίγουρα το θέμα δεν είναι τόσο απλό, όσο διατυπώνεται, αλλά εδώ μας ενδιαφέρει μόνο η εξέλιξη της αυτοκρατορίας σε σχέση με τους αραβικούς αγώνες.
34) Επειδή η βαριά θωράκιση ζεσταινόταν κάτω από τον ήλιο της Ανατολής λεγόταν κλίβανος.
35) Την εντύπωση που του προκάλεσε η θέα των κατάφρακτων περιγράφη σε ποίημά του ο Αμπού Φιράζ λόγιος και διοικητής της Βαμβύκης. βλ. Schlumberger, Νικηφόρος … , σελ 257.
36) Ο ένας βαθμός του Δομέστικου των Σχολών χωρίστηκε σε Ανατολής και Δύσης κατ’ αναλογία των magister militum per Orientem ή per Thracias, που είχαν εκλείψει από καιρό. Ο διαχωρισμός έγινε επί Ρωμανού Β’ ( βλ. Ι.τ.Ε.Ε., τ.Η’, σελ.166).
37) Λέοντος του Διακόνου, Ιστορία,IV§6, Schlumberger, Νικηφόρος…, σελ. 628-631.
38) Παραθέτει ο Αλ. Σαββίδης, Η Μακεδονική Δυναστεία στο Βυζάντιο και η Επέλαση στην Ανατολή και τον Καύκασο, εν Από την Ύστερη Αρχαιότητα στον Μεσαίωνα, εκδ. Ηρόδοτος, Αθήνα 2006, σελ.287. Επίσης A.A. Vasiliev, Ιστορία …, τόμος Α’, σελ. 384-385.
Βιβλιογραφία
α) Πηγές
1) Βίος και Πολιτεία και Μερική Θαυμάτων Διήγησις του Οσίου Νίκωνος του Μετανοείτε, μετ. Γεωργίου Κατσούλα, εκδ. Τήνος, Αθήνα 1997.
2) Βίος(Α’) και Πολιτεία του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός Ημών Αθανασίου του Αθωνίτου, εν Νικοδήμου Μπιλάλη, Αγιορείτου Μοναχού, Όσιος Αθανάσιος Αθωνίτης2, τ.Α’, εκδ. Παρουσία, Καρυαί 2000.
3) Οσίου Θεοφάνους, Ηγουμένου του Αγρού και Ομολογητού, Χρονογραφία, τ. Γ’, μετ. Ανανίας Κουστένης, Αρχιμανδρίτης, εκδ. Αρμός, Θεσσαλονίκη 2007.
4) Καμινιάτη Ιωάννη, Εις την άλωσιν της Θεσσαλονίκης, μετ. Εύδοξος Τσολάκης, εκδ. Κανάκη, Αθήνα 2000.
5) Λέοντος του Διακόνου, Ιστορία, μετ. Βρασίδας Καραλής, εκδ. Κανάκη, Αθήνα 2000.
6) Λιουτπράνδος της Κρεμώνας, Relatio de Legatione Constantinopilata, μετ. Δημήτρης Δεληολάνης, εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1997.(περιλαμβάνει και τα βιβλία V & VI της «Ανταπόδοσης»)
7) Αγίου Νικηφόρου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως του Ομολογητού, Ιστορία Σύντομος, μετ. Λίνα Κωσταρέλη, εκδ. Κανάκη, Αθήνα 1994.
8) Ιωάννου Σκυλίτζη, Χρονογραφία, μετ. Διονύσιος Μούσουρας, εκδ. Μίλητος, Αθήνα χ.χ.
β) Βοηθήματα
9) Ελένη Γλυκατζή-Αρβελέρ, Ελένη, Η Πολιτική Ιδεολογία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας7, μετ. Τούλα Δρακοπούλου, εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα 2003.
10) Ιστορία του Ελληνικού Έθνους,(συλλογικό) Εκδοτικής Αθηνών, τ. Η’ (Βυζαντινός Ελληνισμός – Μεσοβυζαντινοί Χρόνοι), Αθήνα 1978.
11) Καραγιαννόπουλος, Ιωάννης, Ιστορία Βυζαντινού Κράτους, τ.Β’ (565-1081), εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη 51993.
12) Menthon, Bernardin, Μοναστήρια και Άγιοι του Ολύμπου της Βιθυνίας, μετ. Ναταλία Βασιλοπούλου, εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1980.
13) Μπελέζος, Δημήτρης, Βυζαντινός Στρατός, στη σειρά Μονογραφίες της Στρατιωτικής Ιστορίας, εκδ. Περισκόπιο, Αθήνα 2006.
14) Nicolas, David, Η Εξέλιξη του Μεσαιωνικού Κόσμου, μετ. Μαριάννα Τζιάτζη, εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 42007.
15) Παπαρηγόπουλος, Κωνσταντίνος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ.Γ’ & Δ’, Επιμ. Παύλου Καρολίδη, εκδ. Ελευθερουδάκη, Αθήνα χ.χ.(81932).
16) Ρωμανίδης, Ιωάννης, Ρωμηοσύνη Ρωμανία, Ρούμελη. Εκδ. Πουρνάρα, Θεσσαλονίκη (Έκδοση Τρίτη) 2002.
17) Φιλιππίδης, Αναστάσιος, Ρωμηοσύνη ή Βαρρβαρότητα, Έκδ. Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου, Λειβαδιά (Έκδ. Δεύτερη) 1997.
18) Χριστοφιλοπούλου, Αικατερίνη , Βυζαντινή Ιστορία, τ. Β1′ (610-867)(21998) τ.Β2′ (867-1081)(21997),εκδ. Βάνιας, Θεσσαλονίκη.
19) Schlumberger, Gustave, Ο Αυτοκράτωρ Νικηφόρος Φωκάς, μετ. Ιωάννης Λαμπρίδης, εκδ. Δημιουργία, Αθήνα 1999.
20) Vasiliev, A. A., Ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, τ.Α’ (324-1204), μετ. Δημοσθένη Σαβράμη, εκδ. Μπεγαρδή, Αθήνα χ.χ.


ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΟΣ ΜΕΛΙΣΣΟΧΩΡΙΟΥ
ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ