Σάββατο 12 Μαρτίου 2022

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ (1919) : ΒΟΥΡΛΑ, ΚΑΣΑΜΠΑΣ, ΑΪΔΙΝΙΟΝ, ΕΦΕΣΣΟΣ, ΟΔΕΜΗΣΙΟΝ, ΘΕΙΡΑ, ΒΑΪΝΔΗΡΙΟΝ, ΠΥΡΓΙ, ΠΕΡΓΑΜΟΣ, ΑΞΑΡΙΟΝ - Η ΣΦΑΓΗ ΣΤΟ ΑΪΔΙΝΙ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΓΑΜΟ - ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΣΤΕΡΓΙΑΔΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ


Τήν 4η Μαΐου εστάλη δύναμις στά 
Βουρλά (Βρύουλα), όπου ο πληθυσμός (40.000) ήταν αμιγώς ελληνικός, ακολούθησε στίς 9 Μαΐου τό Βαϊνδήριον, τό Πυργί (Μπιρτζέ) ο Κασαμπάς, η Έφεσος, στίς 14 τό Αϊδίνιον (Τράλλεις), στίς 16 τά Θείρα, στίς 30 η Πέργαμος καί στίς 31 Μαΐου τό Δικελή. Η απελευθέρωση της κοιλάδας του Καΐστρου στοίχισε πολύ αίμα καί σκληρές μάχες. Πρωταγωνιστές καί άξιοι ηγήτορες υπήρξαν οι αξιωματικοί Νίδερ, Τζαβέλλας, Τσερούλης, Νικολάου, Σταυριανόπουλος, Γ. Λαμπράκης καί τόσοι άλλοι.

Οταν οι τσολιάδες του 11/38 τάγματος ήταν έτοιμοι νά καταλάβουν τήν Εφεσο, είδαν πολλούς ιππείς νά έρχονται καλπάζοντας πρός αυτούς. Ενώ ακροβολίστηκαν γιά νά τούς αντιμετωπίσουν αντιλήφθηκαν ότι δέν ήταν Τσέτες. Ηταν Ελληνόπουλα από τό χωριό Κιρκιντζέ (Κιρκίντζα), πού έσπευδαν νά προϋπαντήσουν τούς απελευθερωτές τους. Τό Κιρκιντζέ ήταν βυζαντινή πόλη στην Κοιλάδα του Κάυστρου καί διέθετε πύργο, ο οποίος αποτελούσε μέρος συστήματος προειδοποίησης μεγάλης στρατηγικής καί στρατιωτικής σημασίας. Η πόλη μεγάλωσε καί αναπτύχθηκε, ενώ μια κεραμική σφραγίδα με το όνομα "Γεώργιος" πού βρήκαν οι στρατιώτες μας, καταδεικνύει την ύπαρξη οργανωμένης κοινωνικής ζωής στην περιοχή αυτή κατά τη Βυζαντινή περίοδο.

Οταν απελευθερώθηκε η Αρχαία Εφεσος ο λοχαγός Νικολάου έγραψε στό πολεμικό ημερολόγιό του: «Ανέφερα τηλεγραφικώς στό τάγμα κατάληψιν αντικειμενικού σκοπού. Θεωρώ τόν εαυτόν μου πανευτυχή, πού αξιώθηκα νά δώ μέ τά μάτια μου τήν Εφεσον, τήν Ιεράν Πόλιν του Ευαγγελίου, όπου τό πρώτον έδίδαξεν ό απόστολος τών Εθνών Παύλος......».

Στό Οδεμήσιον, ο καϊμακάμης της πόλης Μπενήλ Μπέης οργάνωσε αντίσταση, αφού κατάφερε νά συγκεντρώσει 2.000 αντάρτες από τά γύρω χωριά. Οι αντάρτες ανατίναξαν τή σιδηροδρομική γραμμή, ενώ ο Ταχήρ Μπέης υποσχέθηκε τήν άφιξη ιταλικών ενισχύσεων. Ο Τζαβέλας πού είχε πληροφορηθεί τίς κινήσεις του εχθρού, τό βράδυ της 18ης Μαΐου, μόλις έφθασε τό τάγμα ασφαλείας Καρακούφα, διέταξε προέλαση πρός τό Οδεμήσι. Η μάχη κράτησε όλη τήν επόμενη μέρα καί οι Τούρκοι υποχώρησαν μέ τή δύση του ηλίου, εγκαταλείποντας στό πεδίο της μάχης 80 νεκρούς. Τήν επόμενη μέρα ο λήσταρχος Τσακιντζής καί διάφορες ομάδες ζεϊμπέκηδων κατέβηκαν από τά βουνά καί παρέδωσαν τά όπλα τους στόν ελληνικό στρατό, μέ μόνο αντάλλαγμα νά τούς δοθεί χάρη καί νά αφεθούν ελεύθεροι, όπως καί έγινε. Σας παραπέμπω στήν αφήγηση ενός αληθινού Ρωμιού, γιά νά σας μεταδώσει τή φλόγα πού έκαιγε στά στήθια των Ελλήνων στρατιωτών εκείνες τίς Αγιες Ημέρες του Μαΐου του 1919:

«Ήταν ημέρες θριάμβων οι ημέρες εκείνες του Μαΐου του 1919. Ήταν ημέρες που δεν μπορεί γα τις αναλογισθεί κανείς χωρίς ένα πικρό παράπονο να ξεχειλίσει απ' την ψυχή του. Γιατί; Ποιά κατάρα δέρνει τη φυλή μας; Γιατί τόσοι αγώνες, τόσο αίμα ελληνικό νά χυθεί άδικα; Γιατί μια απ' τις πιο ένδοξες σελίδες της Ιστορίας μας να κηλιδωθεί με την πιο επαίσχυντη ήττα;

Η απελευθέρωση της Μικράς Ασίας αποτελούσε μια από τις διεκδικήσεις της Ελλάδας μετά την ανακωχή, μαζί με την απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου, της Θράκης, Ανατολικής και Δυτικής, μέχρι την Κωνσταντινούπολη, καθώς και τα νησιά του Αιγαίου. 'Ηταν ένα μέρος του ονείρου της Μεγάλης Ελλάδας. Κι όταν ο ελληνικός Στρατός βρισκόταν μπροστά από τις πύλες της Κωνσταντινούπολης, είχε δοθεί μια Ιστορική διαταγή. Ν' αναζητηθεί το σημείο όπου είχε διακοπεί η «μισοτελειωμένη λειτουργία» της Αγίας Σοφίας, για ν' αρχίσει από το σημείο εκείνο η ευχαριστήρια δοξολογία της απελευθέρωσης - ν ' αναζήσει και να συνεχισθεί η Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Η Φυλή μας αναζητούσε την εκπλήρωση των μεγάλων ιδανικών της την εκπλήρωση του ιστορικού προορισμού της.

Ο Βενιζέλος, υποστηρίζοντας τις ελληνικές διεκδικήσεις, υπέβαλε στο Διασυμμαχικό Συμβούλιο επίσημες τουρκικές στατιστικές, αποδεικνύοντας, ότι μόνο στα βιλαέτια του Αϊδινίου (Σμύρνης) και Προύσης και στα σαντζάκια των Δαρδανελλίων και Ικονίου διέμεναν 1.013.195 Έλληνες, με 652 σχολεία και 91.538 μαθητές. Και άλλες 350.000 Έλληνες ζούσαν στην περιοχή της Τραπεζούντας, όπου ζητούσε τη δημιουργία αρμενικού Κράτους. Αλλά και μετά την προσάρτηση των περιοχών της Δυτικής Μικράς Ασίας, Ελεύθερη Εφεσος 1919, Ναός Αρτέμιδοςπου διεκδικούσε η Ελλάδα, θα παρέμεναν υπό τουρκικό ζυγό 922.000 Έλληνες, διασκορπισμένοι στο βάθος της Ανατολής. Αν στους αριθμούς αυτούς προστεθούν οι 450;000 πρόσφυγες, που έφθασαν στην ελεύθερη Ελλάδα, και οι 900.000, που έπεσαν θύματα των σφαγών του 1914 - 15, αποδεικνύεται, ότι ανατολικά του Αιγαίου, πριν από τους Βαλκανικούς πολέμους, ζούσαν 3.635.195 Έλληνες.

Οι αριθμοί αυτοί φαίνονται απίστευτοι, γιατί ο ανθρώπινος νους δεν μπορεί να διανοηθεί πώς τόσες χιλιάδες άνθρωποι χάθηκαν. Αλλ' η συμφορά του 1922 ήταν το κορύφωμα ενός τραγικού ξεριζώματος - της συστηματικής εξόντωσης των Ελλήνων, που άρχισε πριν 1.000 χρόνια, όταν ο ελληνικός πληθυσμός της Μικράς Ασίας υπερέβαινε τα εικοσιπέντε εκατομμύρια καί ήτο ακραιφνώς ελληνικός. (Ιστορία Καρολίδη).

Τι έγιναν οι Έλληνες αυτοί; Η απάντηση βρίσκεται στο Κοράνι, που καλεί τους πιστούς του Μωάμεθ: «Σφάξτε τούς απίστους, όπου κι άν τούς συναντήσετε. Αιχμαλωτίστε τους και σύρτε τους σκλάβους...». (Κεφ. IX,5). Και συνεχίζει: «Όταν συναντήσετε απίστους, μή τούς λυπηθήτε γενική σφαγή εναντίον τους...» (XLVII, 4).

Τι έγιναν τα 25.000.000 Ελλήνων, που αναφέρει ο Καρολίδης; Η τουρκική θηριωδία είναι απέραντη....» Γιάννης Καψής, Χαμένες Πατρίδες

η σφαγή στό αϊδίνι καί στήν πέργαμο

Στίς 15 Ιουνίου 1919, οργανώθηκε στήν ιταλική ζώνη κατοχής μεγάλη τουρκική αντεπίθεση η οποία είχε ως αποτέλεσμα τήν εκδίωξη από τό Αϊδίνι του ελληνικού στρατού. Τότε βρήκαν τήν ευκαιρία Τούρκοι συμμορίτες, οι οποίοι μαζεύτηκαν από τά χωριά του Μαιάνδρου, νά προβούν σέ σφαγές του άμαχου πληθυσμού. Στίς σφαγές πρωταγωνίστησε ο κατοπινός Τούρκος πρωθυπουργός Μεντερές. Σύμφωνα μέ υπόμνημα του Βενιζέλου στούς Ευρωπαίους Συμμαχους οι σφαγέντες ξεπέρασαν τούς 3.000. Ακολουθεί περιγραφή τού ηρωϊκού έπους των προσκόπων από τό βιβλίο του Χρήστου Αγγελομάτη, "Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας":

«Καθ' όσον χρόνον αι συμμορίαι των τούρκων ατάκτων εισέρχονται εις τήν πόλιν του Αϊδινίου, οι κάτοικοι του οποίου ευρίσκονται εκτεθειμένοι εις την μανίαν και την αγριότητα των επιτιθεμένων και σπαρακτικαί φωναί ακούονται, καθ' όσον χρόνον πυρκαϊαί μαίνονται και γέροντες, γυναίκες και νέοι προσπαθούν να διαφύγωσι την σύλληψιν ή ευρίσκουσι οικτρόν θάνατον υπό τα ερείπια της ιδίας των στέγης ή και οι μη δυνάμενοι να μετακινηθώσιν εκαίοντο ζώντες, οι πρόσκοποι παραμένουσιν εις τας θέσεις των μέχρι της τελευταίας στιγμής, προσφέροντες τας προς τον πλησίον υπηρεσίας των κατά την διάρκειαν των φρικιαστικών σκηνών και της ολοκληρωτικής καταστροφής. Όσοι εκ των προσκόπων δεν εφονεύθησαν ή δεν εσφάγησαν καθ' όσον χρόνον προσέφερον τας υπηρεσίας των, συνελήφθησαν και ωδηγήθηκαν έξωθι και ανατολικώς της πόλεως παρά τον Εύδωνα ποταμόν.

Εκεί ο τοπικός έφορος καλείται να απαρνηθή τον Εθνισμόν του με αντάλλαγμα την ζωήν αυτού του ιδίου και των προσκόπων του. Η απάντησις του ήτο "Ζήτω η Ελλάς". Επί τω ακούσματι αυτώ, οι Τσέται επετέθησαν με μανίαν και αγριότητα εξωρύξαντες των ένα των οφθαλμών του, καθ' ου χρόνον προσεκάλουν αυτόν να εξομώση. "Ζήτω η Ελλάς" ήτο η εκ νέου απάντησις του ιδίου, επαναληφθείσα στεντορεία τη φωνή υφ' όλων των προσκόπων.

Τότε ο Νίκος Αυγερίδης τεμαχίζεται, ο Φιλοκτήτης Αργυράκης κυριολεκτικώς γδέρνεται, ο Μίνως Βεϊνόγλου αποκεφαλίζεται καί όλοι οι άλλοι πρόσκοποι λογχίζονται καί κατακρεουργούνται κατά τόν πλέον σκληρόν καί απάνθρωπον τρόπον, ως άλλοι μάρτυρες της Χριστιανικής θρησκείας, παρέχοντες ούτω φωτεινόν παράδειγμα εις τάς επερχόμενας γενεάς.

.... η ελληνική συνοικία είναι μία άμορφη μάζα. Τά ερείπια πού καπνίζουν, τά χώματα καί τά σπασμένα κεραμίδια, η ερημιά, τά βλοσυρά βλέμματα καί η άγρια όψις των ολίγων πού απέμειναν, η γδύμνια τους, τό ντροπαλό μάτι των ατιμασθέντων κοριτσιών, τά κλάματα καί οι γόοι των απορφανισθέντων φωνάζουν διάτορα:

- Ο Τούρκος πέρασε από δώ!

Οι πρόκριτοι είχαν σφαγή μέχρις ενός καί τά γυναικόπαιδα απήχθησαν εις Ναζλί καί Δενιζλί. Η ωραία εκκλησία, η βυζαντινή εκκλησία μέ τίς ωραίες καί μεγάλης αξίας βυζαντινές εικόνες καί τό χρυσοσκαλισμένο τέμπλο της πάει. Καί μόνον μέσα, σ΄αυτήν τήν καταστροφή εσώθη μία καμπάνα, τό κοντάρι της σημαίας καί σέ ένα μάρμαρο ...ο Δικέφαλος.

Μεταξύ των θυμάτων αυτών καταλέγεται καί ο Μιχαήλ Παπακωνσταντίνου, μία ιδιαιτέρα μορφή. Αρχαιολόγος εγκρατέστατος καί αυτόκλητος ξεναγός, γνωρίζων καί επιδεικνύων εις τούς επισκέπτας κάθε λεπτομέρειαν των Τράλλεων. Τόν ετουφέκισαν μαζί μέ τούς τρείς αδελφούς του τά αιμοβόρα όργανα του Εμβέρ καί του Ταλαάτ.»

Η Πέργαμος μέ τί επίνειό της Δικελί είχαν καταληφθεί από μικρό σώμα στρατού μέ διοικητή τόν Συρμακέζη. Πέριξ όμως της Περγάμου δρούσαν περίπου 5.000 Τσέτες. Τήν 1η Ιουνίου 1919 μία εφοδιοπομπή 38 Ελλήνων στρατιωτών εξοντώθηκε λίγα χιλιόμετρα έξω από την Πέργαμο καί τά πτώματα βρέθηκαν οικτρώς παραμορφωμένα. Τήν ίδια τύχη είχε καί μία φρουρά στή γέφυρα του ποταμού Καΐκου καθώς καί δύο άλλα φυλάκια. Ταυτόχρονα Τούρκοι άτακτοι επιτέθηκαν κατά της πόλεως όπου ο τουρκικός πληθυσμός είχε εξεγερθεί καί επιτίθετο κατά των Ελλήνων στρατιωτών. Ο Συρμακέζης υποχώρησε καί οι Τούρκοι ξέσπασαν στόν ελληνικό πληθυσμό. Στίς 7 Ιουνίου ο διοικητής του Α΄ Σώματος Στρατού, στρατηγός Νίδερ ανεκατέλαβε τήν Πέργαμο, αλλά τό θέαμα πού αντίκρυσε ήταν αποκρουστικό:

«Κατά τήν κίνησιν της φάλαγγας Τσερούλη καί πρό της πόλεως ευρέθησαν μερικοί των ανδρών του 1/8 τάγματος κατακρεουργημένοι φρικωδώς, μέ τούς οφθαλμούς εξωρυγμένους καί τήν γλώσσαν καί τά ώτα κομμένα. Εκ πτωμάτων άλλων στρατιωτών είχον αφαιρεθή τά σπλάχνα καί περιπλεχθή εις τόν λαιμόν των. Αξιωματικοί καί οπλίται ευρέθησαν θαμμένοι γυμνοί καί πεταλωμένοι.»
Χρήστος Αγγελομάτης - Τό Επος της Μικράς Ασίας

αριστείδης στεργιάδης καί τά πρώτα προβλήματα

Μετά τά γεγονότα στό Αϊδίνι, οι ελληνικοί στρατιωτικοί παράγοντες άρχισαν νά ανησυχούν σοβαρά γιά τίς ομάδες των Τούρκων ατάκτων πού δρούσαν ανενόχλητα έξω από τή ζώνη κατοχής. Τό Στρατοδικείο καταδίκασε σέ ισόβια δεσμά τόν αντισυνταγματάρχη Αλέξανδρο Σχινά πού θεωρήθηκε υπαίτιος γιά τήν πρόωρη εκκένωση του Αϊδινίου. Ο κίνδυνος επιδεινώνονταν από τήν ανοχή των Ιταλών στούς Τούρκους αντάρτες, μία ανοχή η οποία εξελίχθηκε καί σέ ανοιχτή συνεργασία. Σύμφωνα μέ τήν έκθεση του μητροπολίτη Αναίων Αλεξάνδρου Διλανά, μέ τήν έναρξη της ιταλικής κατοχής ξεκίνησε η καταπίεση του ποιμνίου του από τό μουσουλμανικό στοιχείο. Στίς καταγγελίες γιά τουρκικά εγκλήματα, οι εκκλήσεις των Ρωμιών ήταν σύμφωνα μέ τόν μητροπολίτη "φωνή βοώντος εν τή ερήμω".

Ηταν φανερό ότι οι ένοπλες τουρκικές ομάδες θά διαλύονταν μόνο αν πλήττονταν μέσα στό ορμητήριό τους, πού ήταν η ζώνη των Ιταλών. Ηδη ο στρατηγός Νίδερ είχε τηλεγραφήσει στόν Βενιζέλο, ζητώντας του επειγόντως ενισχύσεις διότι διαφορετικά κινδύνευε καί η ίδια η Σμύρνη. Ο Ελλην πρωθυπουργός, διαπιστώνοντας τήν κρισιμότητα της κατάστασης, έστειλε στήν Σμύρνη τόν αρχιστράτηγο Λεωνίδα Παρασκευόπουλο, γιά να σχηματίσει προσωπική αντίληψη των τεκταινομένων, καί ο αρχιστράτηγος εισηγήθηκε στόν πρωθυπουργό, τήν καταδίωξη από τόν ελληνικό στρατό των Τούρκων μέσα στήν ζώνη πού ήλεγχαν οι Ιταλοί:

«Ενταύθα η κατάστασις λαμβάνει συν το χρόνω δυσάρεστον δι' ημάς τροπήν ένεκα παθητικής ημών θέσεως μεταβαλλούσης ημάς εις πολιορκουμένους υφισταμένους επιθέσεις χωρίς να δύνανται ν' αντεπιτεθώσιν.

Τουρκικαί οργανώσεις ατάκτων συμμοριών εις εγγύς κέντρα αυξάνουν, εις περιφέρεια δέ Αϊδινίου διευθύνονται υπό ιταλών. Εκ καταθέσεων απάντων τούρκων αιχμαλώτων τελευταίων ημερών, εβεβαιώθη ότι επιχειρήσεις Αϊδινίου ωργάνωσαν, διηύθυναν καί συνετήρησαν ιταλοί καί ότι πιθανόν αύται επαναληφθώσιν.

.. νομίζω ότι επιβάλλεται ημίν ίνα επιτακτικώς διά τήν ασφάλειαν τό ταχύτερον προβώμεν εις καταστροφήν των εγγύς κέντρων οργανώσεως δι'αμέσου καταλήψεως αφ' ενός μέν σιδηροδρομικών γραμμών Σόμα - Αξαρίου, αφ' ετέρου δέ Ντενιζλί - Φιλαδελφείας - Σαλιχλί.

... υποβάλλω γνώμην, όπως εν η περιπτώσει επαναληφθή η κατά του Αϊδινίου επίθεσις, τά ημέτερα στρατεύματα αμυνόμενα να αντεπιτεθώσι σφοδρώς καί καταδιώξωσι τούς τούρκους καί εντός της ιταλικής ζώνης...»
Εν Σμύρνη τή 1η Ιουλίου 1919, Λεωνίδας Παρασκευόπουλος

Εξίσου σοβαρό πρόβλημα στή Σμύρνη αναδείχθηκε καί η διάσταση πολιτικής καί στρατιωτικής ηγεσίας, η οποία ξεκίνησε μέ τήν άφιξη στήν μητρόπολη της Ιωνίας, ενός ιδιαιτέρως βδελυρού προσώπου, τό οποίο λεγόταν Αριστείδης Στεργιάδης. Ο Στεργιάδης διορίστηκε ύπατος αρμοστής, πιθανότατα έπειτα από πίεση των Αγγλων, καί εξελίχθηκε σέ ένα πειθήνιο όργανο των τελευταίων. Ηταν, σύμφωνα μέ τόν Σμυρνιό δημοσιογράφο Αγγελομάτη, αυστηρός, άδικος, σκληρός, ασεβής, ανισόρροπος. Εξελίχθηκε σέ έναν δικτάτορα, εχθρικό πρός ολόκληρο τό ελληνικό στοιχείο καί ιδιαίτερα απέναντι στόν κλήρο, καί χρησιμοποιώντας ακόμα καί σωματική βία, μεροληπτούσε υπέρ των Τούρκων προσπαθώντας νά καθησυχάσει τούς Συμμάχους γιά τήν συμπεριφορά των ελληνικών αρχών πρός τό μουσουλμανικό στοιχείο. Είχε οδηγήσει στό εκτελεστικό απόσπασμα, γιά ασήμαντους λόγους, πολλούς χριστιανούς ενώ κυκλοφορούσε μέ έναν βούρδουλα τόν οποίο χρησιμοποιούσε καθημερινά ακόμα καί εναντίον αξιωματικών καί προκρίτων της Σμύρνης.

Τό ποιόν του ανθρώπου αυτού φάνηκε κατά τήν καταστροφή της Σμύρνης όταν αδιαφόρησε παντελώς γιά τήν στοιχειώδη άμυνά της καί εγκατέλειψε τήν περιοχή επιβιβαζόμενος πού αλλού; σέ αγγλικό πολεμικό, τήν ώρα πού πίσω του σφαγιάζονταν τά γυναικόπαιδα. Τόν υπασπιστή του, έναν κρητικό χωροφύλακα, πού τόν συνόδευε παντού καί πάντα καί ο οποίος τού κουβάλησε τίς βαλίτσες μέχρι τήν προκυμαία τής Σμύρνης, όχι μόνο δέν τόν κάλεσε νά έρθει μαζί του γιά να σωθεί, αλλά ούτε γύρισε νά τόν χαιρετήσει. Η αποστολή του είχε διεκπεραιωθεί. Είχε σώσει τό τομάρι του καί είχε βοηθήσει τά μέγιστα νά παραδοθεί η Σμύρνη στά κεμαλικά θηρία.

Μεγάλη μάχη δίδονταν καί στόν διπλωματικό τομέα, όπου τό Ανώτατο Συμμαχικό Συμβούλιο στό Παρίσι, κατηγορούσε διαρκώς τήν Ελλάδα, ότι υπερέβη τά όρια εντολής πού είχε λάβει, ότι ευθυνόταν γιά τίς εντάσεις στήν Μικρά Ασία καί ότι ήταν υπεύθυνη γιά τήν κακομεταχείριση του τουρκικού πληθυσμού. Ηταν οι ίδιοι άνθρωποι, Αγγλοι, Γάλλοι καί Αμερικάνοι οι οποίοι, τά προηγούμενα χρόνια, είχαν κλείσει τά μάτια στίς θηριωδίες των Νεότουρκων στήν Αρμενία, τόν Πόντο καί στα παράλια της Μικράς Ασίας. Ηταν οι ίδιοι πού έστειλαν τόν ελληνικό στρατό νά παρεμποδίσει τήν ιταλική επέκταση καί τώρα ήταν οι ίδιοι πού απαγόρευαν στόν ελληνικό στρατό νά απαντάει στίς επιθέσεις των ατάκτων του Κεμάλ, ώστε νά δυσχεράνουν μέ κάθε τρόπο τό έργο του Βενιζέλου.

Ο Κεμάλ κερδίζει χρόνο

Μουσταφά Κεμάλ γεννήθηκε στή Θεσσαλονίκη, από ντονμέ (εξισλαμισμένους ή κρυπτο Εβραίους) γονείς καί πρωταγωνίστησε στό κίνημα των Νεότουρκων τό 1908. Διακρίθηκε στά μέτωπα των στρατιωτικών αναμετρήσεων μέ τούς Αγγλους, στά Δαρδανέλια, στή Συρία καί αλλού. Αντιτάχθηκε στήν οθωμανική κυβέρνηση του σουλτάνου Μεχμέτ ΣΤ' πού είχε αποδεχθεί τούς όρους της συνθήκης του Μούδρου, μέ αποτέλεσμα νά πέσει σέ δυσμένεια. Ο Κεμάλ, όμως μαζί μέ τον υφυπουργό Στρατιωτικών Ισμέτ πασά τόν υπουργό Ναυτικών Ρεούφ πασά καί άλλα υψηλόβαθμα στελέχη άρχισε νά οργανώνει κίνημα αντίστασης στήν σουλτανική κυβέρνηση. Παρέμενε όμως στήν Κωνσταντινούπολη (Ιστανμπούλ), ύστερα από εντολή του σουλτάνου, γιά νά βρίσκεται υπό τόν έλεγχο της κυβερνήσεως, ενώ τού ανατέθηκε η ηγεσία της Επιθεώρησης του Στρατού.

Κεμάλ, εν γνώσει των Αγγλων αναχώρησε κρυφά από τήν Κωνσταντινούπολη καί στίς 2 Μαΐου 1919 αποβιβάσθηκε στήν Σαμψούντα, όπου οργάνωσε τό εθνικιστικό του κίνημα, σέ συνεργασία μέ στρατιωτικούς διοικητές της Ανατολής. Μεταξύ αυτών ήταν καί ο Νουρεντίν πασάς, ο οποίος είχε διατελέσει Τσέτες, Τούρκοι άτακτοιδοικητής του σαντζακίου της Σμύρνης. Στίς 9 Μαΐου ο Κεμάλ πήγε στήν Αμάσεια όπου κατήρτισε σχέδιο αμύνης κατά των Ελλήνων, αποφάσισε μυστική επιστράτευση καί διαρπαγή όπλων από αποθήκες πού φυλάσσονταν από τούς Συμμάχους. Οι αποφάσεις αυτές επικυρώθηκαν από συνέδρια στήν Θεοδοσιούπολη (Ερζε-Ρούμ) καί στήν Σεβάστεια, ενώ ορίστηκε η Αγκυρα ως έδρα της επαναστατικής κυβερνήσεως.

Η Τουρκία είχε περιέλθει σέ δεινή θέση, ήταν ουσιαστικά ανοχύρωτη καί εάν τό επέτρεπαν οι Σύμμαχοι, ο ελληνικός στρατός θά είχε ξεκαθαρίσει άμεσα τό τοπίο καί θά είχε επιβάλλει τούς όρους της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων. Η Τουρκία είχε περιορισθεί εδαφικά, μέ τήν Γαλλία νά κατέχει τήν Συρία καί τήν Κιλικία, τήν Αγγλία τή Μοσούλη, τήν Ιταλία τήν κοιλάδα του Μαιάνδρου καί τήν Αττάλεια, τήν Ελλάδα νά ελέγχει τό σαντζάκιον της Σμύρνης καί της Μαγνησίας, ενώ τά Δαρδανέλλια καί η Κωνσταντινούπολις βρίσκονταν υπό διεθνές καθεστώς. Αυτή η υπό διάλυση χώρα είχε νά αντιμετωπίσει Αρμενίους καί Πόντιους αντάρτες, ενώ οι Κούρδοι καραδοκούσαν καί αυτοί γιά ανεξαρτησία. Καί όμως ήταν θέλημα Θεού να επιβιώσει αυτό τό κράτος, πού εδω καί 1000 χρόνια έχει καταστεί ο εφιάλτης της Ρωμιοσύνης. Καί ο Θεός είχε αναθέσει τό έργο της σωτηρίας σέ έναν άνθρωπο. Στόν Κεμάλ Ατατούρκ.

Βιβλιογραφία

Ambassador Morgenthau's Story 1918
Μεγάλη Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια 1971
The Blight of Asia - GEORGE HORTON 1926
Μαύρη Βίβλος (1914-1918) - Οικουμενικό Πατριαρχείο
Το νούμερο 31328 - Ηλίας Βενέζης
1922 Μαύρη Βίβλος - Γιάννης Καψής 1992
Χαμένες Πατρίδες - Γιάννης Καψής 1992
Τοπάλ Οσμάν - Λαμψίδης Γεώργιος, 1969
Χρονικόν Μεγάλης Τραγωδίας - Χρήστος Αγγελομάτης
Η Ελλάς εν Μικρά Ασία - Ξενοφών Στρατηγός 1925
Ιστορία του Ελληνικού Εθνους - Παπαρρηγόπουλου, Καρολίδη
Ιστορία του Ελληνικού Εθνους - Εκδοτική Αθηνών

 

ΑΡΧΕΙΟ ΦΩΤΙΟΥ ΣΤΑΥΡΙΔΗ

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου