Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2021

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ ΣΤΙΣ 29 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1941 ΚΑΙ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΑ ΠΟΥ ΕΜΕΙΝΑΝ ΑΝΑΠΑΝΤΗΤΑ...



Του Δημοσθένη Κούκουνα


Μια μεγάλη ιστορική ανατροπή έχει καταγραφεί στις 29 Ιανουαρίου 1941. Είναι τρεις μήνες μετά από την κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου και ταυτόχρονα τρεις μήνες πριν από την έναρξη της Κατοχής. Πρόκειται για την ημέρα που πέθανε ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς.
Οπωσδήποτε πρόκειται για μια κομβική ημερομηνία, όχι απλώς επειδή αφορά τον θάνατο ενός ηγέτη, ο οποίος μάλιστα διαδραμάτιζε εκείνη την εποχή τόσο σημαντικό ρόλο. Έχει λεχθεί, επανειλημμένα μάλιστα, ότι ο θάνατος βρήκε τον Μεταξά στην τελειότερη δυνατή στιγμή για την υστεροφημία του. Ήταν η εποχή που ο πόλεμος στα βορειοηπειρωτικά βουνά βρισκόταν στο απόγειό του και ο Μεταξάς, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, είχε αποκτήσει μια απαράμιλλη αίγλη. Διότι δεν είναι μόνο αυτό καθεαυτό το «Όχι» της 28ης Οκτωβρίου 1940, που τον ανύψωσε προσωπικά, αλλά και η επιτυχής διεξαγωγή του πολεμικού αγώνα στη συνέχεια. Άλλωστε μαζί με το «Όχι» θα μπορούσε κανείς να εκτιμήσει υπό θετικότερο πρίσμα τα προηγούμενα χρόνια της κυβέρνησης Μεταξά, στη διάρκεια της οποίας συντελέσθηκε μια σταθερή προετοιμασία εν όψει του πολέμου. Μπροστά στο ενδεχόμενο ενός επερχόμενου πολέμου, μοιραία μεταβάλλεται και η εικόνα ενός καθεστώτος που αντιτίθεται στις δημοκρατικές διαδικασίες. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα.
Αλλά δεν είναι εδώ η ώρα για να κριθεί ο Ιωάννης Μεταξάς ως δικτάτορας σε σχέση με τις αντιδημοκρατικές πεποιθήσεις του. Στην πενταετή διακυβέρνησή του, επέδειξε στοιχεία που θα πρέπει να εκτιμηθούν όσο γίνεται πιο ανεπηρέαστα. Ενώ ήταν αναγνωρισμένη έκπαλαι η στρατιωτική ιδιοφυία του, στη διάρκεια αυτών των πέντε ετών επέδειξε πολιτικά και διοικητικά προσόντα. Ωστόσο, εκείνο που δεν έχει πλήρως ερευνηθεί ως προς την προσωπικότητά του είναι οι ικανότητές του και στον διπλωματικό τομέα, που τον χειριζόταν αποκλειστικά ο ίδιος με ομολογουμένως θαυμαστή επάρκεια λες και ήταν έμπειρος διπλωμάτης.
Διατηρώντας σε όλη τη διάρκεια της δικτατορίας και το χαρτοφυλάκιο του υπουργείου Εξωτερικών, κατηύθυνε τη διπλωματική υπηρεσία μέχρι λεπτομερείας, καθώς μάλιστα είχε μεταφέρει το όλο πρωθυπουργικό γραφείο στην έδρα του υπουργείου. Κάπως έτσι προσανατόλισε την όλη εξωτερική πολιτική και τελικώς επέτυχε τον συγκερασμό ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος στο πλευρό των δυτικών δημοκρατιών. Γεγονός αντιφατικό εκ πρώτης όψεως, τελικώς όμως προσαρμοσμένο σε μια πραγματικότητα που ο ίδιος είχε προδιαγράψει.
Μέχρι τις 28 Οκτωβρίου 1940, το καθεστώς Μεταξά ασκούσε κατ’ επίφαση ουδέτερη εξωτερική πολιτική, αλλά αμέσως μετά – δεν είχε και άλλη επιλογή – βρέθηκε ανοικτότερα στο συμμαχικό στρατόπεδο. Παρ’ όλα αυτά, ο Μεταξάς έκρινε ότι η Ελλάδα όφειλε να δώσει μέχρι τέλους τη μάχη της με τη φασιστική Ιταλία, παράλληλα όμως να αποφύγει την αντιπαράθεσή της με το άλλο σκέλος του Άξονα, τη χιτλερική Γερμανία. Και στο πλαίσιο αυτό, επεδίωκε να αποφύγει να προκαλέσει την τελευταία.
Τον Ιανουάριο 1941, όμως, αντίθετη πολιτική ήθελε να εφαρμόσει η Αγγλία σε ό,τι αφορά τα Βαλκάνια και δη την Ελλάδα. Ήθελε να εμπλέξει τη Γερμανία σ’ ένα νέο μέτωπο στη Ν.Α. Ευρώπη και το ελληνικό ήταν ιδανικό γι’ αυτό, η μόνη ανοιχτή εστία φωτιάς στην ηπειρωτική Ευρώπη. Με το σκεπτικό αυτό επεδίωξε να προβοκάρει τη γερμανική ανάμιξη στην περιοχή, πιέζοντας την ελληνική ηγεσία να δεχθεί την εγκατάσταση βρετανικής αεροπορικής δύναμης στη Θεσσαλονίκη. Ήδη η Γερμανία είχε εκφράσει την απειλή ότι κάτι τέτοιο θα ήταν «αιτία πολέμου» με όλα τα συνεπακόλουθα.
Σ’ αυτή τη βρετανική πίεση αντιδρούσε τόσο ο πρωθυπουργός Μεταξάς, όσο και ο αρχιστράτηγος Παπάγος. Και είναι γεγονός ότι ο πρώτος πέρασε από διάφορες διακυμάνσεις αποδοχής ή μη του βρετανικού αιτήματος, συνθλιβόμενος υπό το βάρος του εθνικού συμφέροντος. Ο αναγνώστης του ημερολογίου του, που κυκλοφόρησε μεταπολεμικά, μπορεί να τις κατανοήσει σαφέστατα. Ώσπου κατέληξε στην απόλυτη άρνηση, την οποία διατύπωσε με μία ξεκάθαρη ρηματική διακοίνωση που έστειλε στην αγγλική πρεσβεία.
Σε ό,τι αφορά την υγεία του Ιω. Μεταξά τα γεγονότα χρονικά θα έχουν πλέον μια ραγδαία και καταλυτική εξέλιξη, αμέσως μετά τη διακοίνωση εκείνη, που επιδόθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1941, ημέρα Σάββατο.
Χωρίς την παραμικρή διάθεση συνωμοσιολογίας, η άρνηση αυτή έναντι των Άγγλων ταυτίζεται με μια αποφασιστική μεταβολή των συνθηκών στη δεδομένη στιγμή και κάπως έτσι προκύπτει το «κίνητρο» στην περίπτωση που θα ήταν βάσιμες όσες κατά καιρούς φήμες έχουν κυκλοφορήσει περί δολοφονίας και όχι φυσικού θανάτου του Μεταξά. Ασφαλώς δεν θα χρειαζόταν ποτέ κανείς να συζητεί τη βασιμότητα τέτοιων ενδεχομένων, άπαξ και δεν έχουν παρουσιασθεί στοιχεία επαρκή που να δικαιολογούν την εκδοχή μιας τέτοιας εγκληματικής ενέργειας.
Τα γεγονότα έχουν την ακόλουθη σειρά: Την ίδια ημέρα που επιδόθηκε η διακοίνωση επρόκειτο στις 3 μ.μ. να συνεδριάσει το υπουργικό συμβούλιο. Προσήλθαν οι υπουργοί στο γραφείο του Μεταξά, όπου θα γινόταν η συνεδρίαση, αλλά τελικώς δεν έγινε ποτέ λόγω αδιαθεσίας του ίδιου, ο οποίος πήγε στο σπίτι του στην Κηφισιά. Η αρχική γνωμάτευση ήταν ότι επρόκειτο για πυώδη ερεθισμό των αμυγδαλών, ενώ ο ίδιος πίστευε ότι είχε κρυολογήσει. Τη Δευτέρα, 20 Ιανουαρίου, εμφανίσθηκε και πυρετός, ενώ στη συνέχεια υπήρξε ραγδαία επιδείνωση της υγείας του.
Εν τω μεταξύ, για να μην προκληθεί ανησυχία στην κοινή γνώμη, η ασθένεια κρατήθηκε μυστική και το σπίτι της Κηφισιάς μεταμορφώθηκε σ’ ένα μικρό νοσοκομείο με συνεχή παρουσία ιατρών και νοσοκόμων. Το απόγευμα της Τρίτης 28 Ιανουαρίου εμφανίσθηκε εκεί ο Άγγλος υποπτέραρχος Ντ’ Αλμπιάκ, επικεφαλής των βρετανικών αεροπορικών δυνάμεων στην Ελλάδα, ο οποίος συνοδευόταν από έναν Άγγλο ιατρό, αρχίατρο του βρετανικού ναυτικού που μόλις είχε φθάσει αεροπορικώς από την Κρήτη.
Εισήλθαν στο δωμάτιο όπου νοσηλευόταν ο Μεταξάς και ζήτησαν να το αδειάσουν οι Έλληνες γιατροί και νοσοκόμοι που βρίσκονταν εκεί. Τότε ο Άγγλος αρχίατρος, παρουσία του Ντ’ Αλμπιάκ, έκανε ιδιοχείρως μια ένεση στον Έλληνα πρωθυπουργό, ταυτόχρονα δε χρησιμοποίησε μια «ειδική συσκευή νέου τύπου» που είναι απροσδιόριστο σε τι αποσκοπούσε. Γεγονός είναι ότι μετά από την ενέργεια αυτή, ο Μεταξάς περιέπεσε σε κώμα, από το οποίο στην πραγματικότητα δεν συνήλθε ποτέ.
Σημειωτέον ότι την ημέρα εκείνη είχε απογειωθεί από το Τατόι ελληνικό στρατιωτικό αεροπλάνο, που οδηγούσε ο ίδιος ο σμηναγός Χαράλαμπος Ποταμιάνος, με προορισμό το Βελιγράδι. Σκοπός του ήταν να παραλάβει από εκεί ένα διαπρεπή Βιεννέζο γιατρό, ο οποίος είχε κληθεί με πρωτοβουλία της οικογένειας Μεταξά. Παρά το γεγονός ότι επρόκειτο για την υγεία του πρωθυπουργού, περιέργως δεν δινόταν άδεια πτήσης από το FIR που το ήλεγχαν οι Άγγλοι. Χρειάστηκε η οικογένεια να απευθυνθεί στον ίδιο τον Διάδοχο Παύλο, ο οποίος αμέσως προθυμοποιήθηκε να βοηθήσει προς λήψη της άδειας, ενώ μάλιστα έσπευσε να αναθέσει την αποστολή στον Ποταμιάνο, μέχρι τότε υπασπιστή του.
Πράγματι λοιπόν το στρατιωτικό αεροπλάνο έφυγε από το Τατόι και πήγε κατευθείαν στο Βελιγράδι, όπου έφθασε γύρω στα μεσάνυχτα της Τρίτης. Αλλά ο Χαράλαμπος Ποταμιάνος, έπειτα από μια τόσο κοπιαστική και επικίνδυνη πτήση, διαπίστωσε ότι ήταν μάταιος ο κόπος. Στο αεροδρόμιο τον περίμεναν εκπρόσωποι της πρεσβείας για να τον ενημερώσουν ότι καλό θα ήταν να επιστρέψει στην Αθήνα, διότι η αποστολή του ακυρωνόταν. «Ο πρόεδρος δεν είναι καθόλου καλά πια και περιττεύει η άφιξη του διάσημου Βιεννέζου γιατρού», αν και ο Μεταξάς άφησε την τελευταία του πνοή το πρωί της άλλης ημέρας. Ο Ποταμιάνος επέμενε να φέρει εις πέρας την αποστολή του, αλλά τίποτε δεν άλλαξε και προ της επιμονής των υπαλλήλων της πρεσβείας πήρε τον δρόμο της επιστροφής χωρίς τον γιατρό.
Όσο για τον Γερμανό καθηγητή, που ήδη βρισκόταν στο Βελιγράδι, δεν είχε καμιά άλλη επιλογή παρά να επιστρέψει άπρακτος στη Βιέννη. Αυτό και έκανε, φυσικά με την απορία για ποιο λόγο ματαιώθηκε η επίσκεψή του στην Αθήνα όπως είχε προγραμματισθεί. Πράγματι, γιατί άραγε; Ποιος είχε να ενοχληθεί από την εξέταση του Μεταξά, έστω και ετοιμοθάνατου, από ένα τόσο διάσημο γιατρό; Και γιατί άραγε;
Γεγονός είναι ότι στις 6.20 το πρωί της Τετάρτης 29 Ιανουαρίου 1941 ο πρωθυπουργός Ιωάννης Μεταξάς εξέπνευσε. Βρισκόταν σε κώμα από την προηγούμενη ημέρα και αναφέρεται ότι σε τέτοια κατάσταση προσήλθε και τον μετέλαβε ο Αρχιεπίσκοπος Χρύσανθος. Αναφέρεται ότι λίγο πριν πεθάνει, ανέλαβε προς στιγμήν όταν πλησίασε στο προσκέφαλό του η μητέρα του Μανιαδάκη, που κρατούσε μια θαυματουργή εικόνα, ενώ δίπλα της βρισκόταν ο παντοδύναμος υπουργός Ασφαλείας του καθεστώτος. Τα τελευταία λόγια του Μεταξά, λίγο πριν πεθάνει, προς τον στενό συνεργάτη του ήταν:
«Ώστε δεν υπάρχει πλέον καμμία ελπίς; Καταλαβαίνεις, Κώστα, δεν με μέλλει για μένα. Αλλά, εγώ έχω την ελπίδα μου στους Έλληνας!»
Και σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, που είδε το φως στις εφημερίδες της επομένης ημέρας, αμέσως μετά παρέδωσε το πνεύμα. Ωστόσο, από το προηγούμενο απόγευμα, που ο Μεταξάς βρισκόταν σε κώμα, είχαν γίνει κάποιες άλλες διεργασίες. Σύμφωνα με την «Εστία» της επομένης: «Δεδομένου ότι, από της εσπέρας της χθες, είχεν εκλείψει πάσα ελπίς, συνεκλήθη εκτάκτως την 7.15΄ εσπερινήν το Υπουργικόν Συμβούλιον, υπό την προεδρίαν της Α.Μ. του Βασιλέως, ο οποίος, ανακοινών εν βαθυτάτη συγκινήσει τα της επικινδύνου καταστάσεως της υγείας του Πρωθυπουργού, εζήτησεν από τους υπουργούς αφοσίωσιν εις το καθήκον και απαρασάλευτον προσήλωσιν προς τον διεξαγόμενον ιερόν αγώνα».
Ασφαλώς θα αναρωτηθεί κανείς σε τι θα ωφελούσε πράγματι η άφιξη στην Αθήνα του Γερμανού καθηγητή για να εξετάσει τον Μεταξά, αφού ήδη βρισκόταν σε κώμα ή πόσο βέβαιο ήταν ότι θα τον έβρισκε νεκρό; Αλλά και σ’ αυτή ακόμα την περίπτωση, τι θα ζητούσε ένας διαπρεπής καθηγητής πέρα από μια τοξικολογική εξέταση για να εκφέρει μια γνωμάτευση;
Το γεγονός είναι ότι ούτε κανείς άλλος από τους θεράποντες ιατρούς σκέφθηκε να ζητήσει μια τέτοια εξέταση, ενώ το ακόμη σημαντικότερο είναι ότι γενικότερα δεν θεωρήθηκε αναγκαίο να υπάρξει μια στοιχειώδης νεκροψία για τον θάνατο ενός εν ενεργεία πρωθυπουργού…
Αλλά, πέραν όλων αυτών των πραγματικών περιστατικών, υπάρχει και μια πολιτικοστρατιωτική εξέλιξη πέραν πάσης αμφιβολίας, που ακολούθησε τον θάνατο του Ιωάννη Μεταξά. Όπως ελέχθη προηγουμένως, η τελευταία δραστηριότητά του πριν καταπέσει ήταν η ρηματική διακοίνωση, με την οποία είχε αρνηθεί την άφιξη βρετανικών αεροπορικών δυνάμεων στη Θεσσαλονίκη, όπως ήθελαν οι Άγγλοι. Το αγγλικό αυτό αίτημα, αμέσως μετά τον θάνατό του, έγινε δεκτό από τη νέα πολιτική ηγεσία. Και φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο, ακολούθησε η γερμανική αντίδραση: η προετοιμασία της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα και η επακόλουθη κατοχική περίοδος…
 
ΔΥΟ ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ
 
Το ιατρικό ανακοινωθέν, που αναγγέλλει τον θάνατο του Έλληνα πρωθυπουργού:
«Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κυβερνήσεως ενεφάνισε προ δέκα ημερών, ήτοι το προπαρελθόν Σάββατον, βαρείαν φλεγμονήν του φάρυγγος, ήτις κατέληξεν εις απόστημα παρααμυγδαλικόν. Παρά την έγκαιρον διάνοιξίν του, ως και την μετ’ εγχειρητικήν κατάλληλον θεραπείαν, παρουσίασεν εν συνεχεία διάφορα τοξιναιμικά φαινόμενα και επιπλοκάς ως γαστρορραγίαν και ουραιμίαν και απέθανε σήμερον, ώραν 6.20 π.μ.
Οι θεράποντες ιατροί: Μ. Γερουλάνος, Β. Μπένσης, Ν. Γεωργόπουλος, Μ. Μακκάς, Ε. Φωκάς, Δ. Δημητριάδης, Ι. Χρυσικός, Γ. Καραγιαννόπουλος, Δ. Κομνηνός, Ν. Λοράνδος, Γ. Οικονομίδης, Ν. Γεωργόπουλος».
 
Το δεύτερο ντοκουμέντο που δόθηκε στη δημοσιότητα δέκα ημέρες μετά τον θάνατο του Μεταξά, στις 8 Φεβρουαρίου 1941:
 
ΕΚΘΕΣΙΣ ΤΩΝ ΘΕΡΑΠΟΝΤΩΝ ΙΑΤΡΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ Ι. ΜΕΤΑΞΑ ΕΠΙ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ  ΝΟΣΟΥ ΤΟΥ
 
«Ως γνωστόν ο Ιωάννης Μεταξάς άγων ηλικίαν άνω των 65 ετών από της εποχής της αναλήψεως της αρχής υπεβάλλετο εις υπέρμετρον κόπωσιν σωματικήν και διανοητικήν άνευ ουδεμιάς αναπαύσεως ή διακοπής, ελάχιστα κοιμώμενος και λαμβάνων τα γεύματα αυτού τελείως ακανονίστως. Παρ’ όλα ταύτα η κατάστασις της υγείας αυτού διετηρήθη αρίστη μέχρι του παρελθόντος Μαρτίου οπότε και δη μετά περίοδον εξαιρετικής κοπώσεως και συγκινήσεως παρουσίασε μέλαιναν ελαφράν δι’ ην και παρέμεινε κλινήρης επί τινας ημέρας. Της μελαίνης αυτής είχον προηγηθή άλγη τινά εδραζόμενα κατά την χώραν του τυφλού και του ανιόντος κόλου κυρίως, αποδιδόμενα εις την προ ετών γενομένην εγχείρησιν πυώδους σκωληκοειδίτιδος μετά μεγάλου αποστήματος οπισθοτυφλικού, ένεκεν της οποίας είχον παραμείνει εκτεταμέναι συμφύσεις και έμμονος δυσκοιλιότης.
Μετά την αιμορραγίαν ταύτην τα ως άνω άλγη παρήλθον τελείως μέχρι προ τινος. Εν τούτοις επειδή η ως άνω αιμορραγία παρέσχεν υπονοίας υπάρξεως έλκους γαστρικού ή δωδεκαδακτυλικού, τω εγένοντο επίμονοι συστάσεις όπως υποβληθή εις ακτινολογικόν έλεγχον, ον όμως εκάστοτε ηρνείτο σταθερώς. Παρά ταύτα έκτοτε είχεν υποβληθή εις την ενδεδειγμένην θεραπείαν. Εσχάτως εγένετο κοπρολογική εξέτασις, ήτις και απεκάλυψε την παρουσίαν αφθόνων λαμβλιών και κατά των οποίων επίσης εφηρμόσθη φαρμακευτική θεραπεία.
Πλην των ανωτέρω ουδέν άλλο σύμπτωμα ή νόσον παρουσίαζεν. Η αρτηριακή πίεσις, η λειτουργία της καρδίας, των νεφρών και του ήπατος ήσαν φυσιολογικά.
 
ΠΑΡΟΥΣΑ ΝΟΣΟΣ
 
Την 18ην Ιανουαρίου ημέραν Σάββατον, ησθάνθη πόνον κατά τον φάρυγγα, δεξιά, ειργάσθη εν τούτοις κατελθών εις Αθήνας καθ’ όλην την πρωίαν μέχρι της δευτέρας απογευματινής ώρας. Προσεκλήθη ο ωτορρινολαρυγγολόγος ιατρός κ. Ν. Γεωργόπουλος, όστις διεπίστωσε φλεγμονώδη εξοίδησιν της οπισθίας δεξιάς αμυγδαλικής καμάρας παρά την βάσιν της σταφυλής. Τα αυτά δε ανευρέθησαν κάπως εκδηλώτερα και με επέκτασιν προς την σταφυλήν, ήτις ήτο λίαν εξωδοικυία κατά την εσπερινήν εξέτασιν, οπότε εφηρμόσθη η δέουσα θεραπεία και χορήγησις σουλφαμιδών. Την επομένην, Κυριακήν, κατά την πρωινήν εξέτασιν παρετηρήθη επέκτασις της φλεγμονής προς την σύστοιχον δεξιάν αμυγδαλικήν χώραν, ως και πυρετός, 37ο,8. Τα αυτά δε φαινόμενα με μεγαλειτέραν έντασιν την εσπέραν της ιδίας ημέρας εμφανισθέντος και ρίγους, με μικράν σχετικώς ύψωσιν της θερμοκρασίας μετά το ρίγος (38ο).
Την πρωίαν της Δευτέρας 20ής τρέχοντος η φλεγμονή ευρέθη εντονωτέρα και με επέκτασιν προς την σκληράν υπερώαν, η δε θερμοκρασία παρέμεινε κυμαινομένη μεταξύ 37ο,5 και 37ο,9. Την εσπέραν εγένετο συμβούλιον κληθέντος και του Καθηγητού κ. Θ. Δημητριάδου, όστις διεπίστωσε τα ανωτέρω.
Την νύκτα της Δευτέρας προς την Τρίτην κατά το μεσονύκτιον ενεφανίσθη εκ νέου έντονον ρίγος διαρκείας τετάρτου περίπου και η θερμοκρασία ανήλθε και πάλιν μέχρι 38ο. Το αυτό ρίγος επανελήφθη την 6ην πρωινήν της Τρίτης, τρίτην δε φοράν εντονώτατον την 11 π.μ. Εγένετο εκ νέου συμβούλιον και ανευρέθη ότι εις τ’ ανωτέρω τοπικά φαινόμενα προσετέθη εντονώτερον οίδημα διάχυτον του βλεννογόνου του φάρυγγος και της υπερώας, μετά ξηρότητος και αρχομένης προπετείας της υπεραμυγδαλικής χώρας.
Η εξέτασις του αίματος απέδειξεν υπερλευκοκυττάρωσιν (11.700) μετά πολυμορφοπυρηνώσεως (85%).
Συνεστήθη το έγκαιρον της επεμβάσεως, ήτις και εγένετο αμέσως παρισταμένων των ανωτέρω ως και των Καθηγητών κ.κ. Μ. Γερουλάνου και Μελ. Γεωργοπούλου. Η τομή εγένετο κατά την τυπικήν θέσιν της άνω αμυγδαλικής χώρας υπό του ωτορρινολαρυγγολόγου κ. Ν. Γεωργοπούλου και ανεζητήθη εις ικανόν βάθος η πυώδης εστία, ήτις και ανευρέθη αναβλύσαντος αφθόνου κακόσμου πύου.
Ευθύς μετά την διάνοιξιν ο ασθενής ανεκουφίσθη, η δυσκαταποσία ηλαττώθη και η θερμοκρασία κατήλθεν εις 37ο,5.
Κατά την απογευματινήν εξέτασιν τα τοπικά φαινόμενα είχον βελτιωθή σημαντικώς ως και η γενική κατάστασις του ασθενούς. Ρίγη έκτοτε ουδόλως ενεφανίσθησαν. Ο ασθενής διήλθε την νύκτα ήσυχος και την επομένην Τετάρτην ως και την Πέμπτην και Παρασκευήν πρωίαν η κατάστασις εσυνεχίσθη βραδέως βελτιουμένη, το απόστημα παρωχετεύετο καλώς και η θερμοκρασία εκυμαίνετο μεταξύ 37ο,2 και 37ο,5.
Εν τούτοις η γενική κατάστασις δεν παρουσιάζετο τελείως ικανοποιητική. Ο ασθενής παρεπονείτο διά γενικήν κακουχίαν, ελαφράν αϋπνίαν, νυκτερινούς εφιάλτας και έντονον δυσκοιλιότητα δι’ ην και τω εχορηγήθη ελαφρόν υπακτικόν (θειικόν νάτριον και θειική μαγνησία ανά 8 γραμ.) όπερ συχνάκις ελάμβανε. Εδίδοντο επίσης τονωτικά αντισηπτικά γενικά και εγένοντο συστηματικαί πλύσεις αντισηπτικαί του τραύματος ως και διά αντιγαγγραινώδους ορού.
Παρ’ όλα όμως τα ανωτέρω ενοχλήματα, την πρωίαν της Παρασκευής ηθέλησε να εγερθή της κλίνης και παρέμεινε παρά το παράθυρον πέραν της μιας ώρας. Γενομένων εξετάσεων την ημέραν εκείνην, ευρέθησαν τα κάτωθι:
Λευκά αιμοσφαίρια 24.200.
Πολυμορφοπύρινα 73%.
Ουρία αίματος 0,69 0)00.
Σάκχαρον αίματος 1,64 0)00.
Λόγω της μικράς αυτής αυξήσεως του σακχάρου εν τω αίματι απεφασίσθη η χορήγησις μικράς ποσότητος Ινσουλίνης.
Η γενομένη αιματοκαλλιέργεια απέβη αρνητική. Την εσπέραν η θερμοκρασία ανήλθεν αποτόμως εις 38ο,5. Την νύκτα ο ασθενής αφυπνίσθη υπό νέου άλγους κατά τον φάρυγγα, δυσκαταποσίας και δυσχερείας κατά την αναπνοήν. Γενομένης αμέσως εξετάσεως διεπιστώθη ύπαρξις αφθόνων πηγμάτων αίματος εντός του στόματος και της φαρυγγικής κοιλότητος, άτινα εδικαιολόγουν τα ανωτέρω ενοχλήματα. Τα πήγματα ταύτα ωφείλοντο εις μικράν αιμορραγίαν δημιουργηθείσαν εντός της κοιλότητος του τραύματος, ως συνήθως συμβαίνει κατά την απόπτωσιν των νεκρωμάτων.
Μετά την αφαίρεσίν των επήλθεν άμεσος ανακούφισις.
Την πρωίαν του Σαββάτου η αποστηματική κοιλότης παρωχετεύετο καλώς, έρρεε δε από του τραύματος πύον μεμιγμένον μεθ’ αίματος. Την μεσημβρίαν του Σαββάτου εγένετο εκ νέου συμβούλιον παρισταμένου και του Καθηγητού κ. Ι. Χρυσικού. Το τραύμα ενεφανίζετο άτονον, η γενική εν τούτοις κατάστασις ουδέν παρουσίαζε το ανησυχητικόν. Το απόγευμα (2 μ.μ.) η θερμοκρασία κατήλθεν εις το φυσιολογικόν (36,4), η γενική κατάστασις εβελτιώθη και τα τοπικά φαινόμενα υπεχώρησαν.
Την 5ην απογευματινήν, διαρκούσης ουρήσεως, παρετηρήθη λιποθυμική κατάστασις και μετά ημίσειαν ώραν, ωχρότης των χειλέων, πτώσις της θερμοκρασία (35,8), αύξησις του ρυθμού των σφύξεων (110), μετά ημίσειαν δε ώραν άφθονος μέλαινα, εμφανισθέντων εκ παραλλήλου συμπτωμάτων βαρείας εσωτερικής αιμορραγίας.
Αμέσως εγένετο μετάγγισις 300 γραμμ. προσφάτου αίματος, ήτις και επέφερεν, ως ανεμένετο, άμεσον βελτίωσιν της καταστάσεως. Εγένετο επίσης φυσιολογικός ορρός υποδορίως ως και χορήγησις αιματοστατικών και αναληπτικών της κυκλοφορίας.
Την πρωίαν της Κυριακής η κατάστασις παρουσίασε σχετικήν βελτίωσιν. Η θερμοκρασία ήτο φυσιολογική 36,2, ο σφυγμός καλός (85), αρτηριακή πίεσις 10½ και ο αριθμός των ερ. Αιμοσφαιρίων 3.300.000. Τα εκ του φάρυγγος τοπικά φαινόμενα είχον τελείως υποχωρήσει σχεδόν και μόνον ο αριθμός των λ. αιμοσφαιρίων παρέμενεν υψηλός (27.000).
Κατά το εσπερινόν συμβούλιον διεπιστώθη η βελτίωσις και συνεβουλεύθη η επανάληψις της μεταγγίσεως προληπτικώς. Προ ταύτης όμως γενομένου προσδιορισμού της εν τω αίματι ουρίας ευρέθη αύτη αποτόμως ανελθούσα εις 2 γραμμάρια.
Κατά την νύκτα της Κυριακής προς την Δευτέραν ο ασθενής παρουσίαζεν αϋπνίαν και ελαφρόν παραλήρημα. Την πρωίαν εν τούτοις της Δευτέρας η κατάστασις ήτο λίαν ικανοποιητική (απυρεξία, σφυγμός καλός, ούρησις άφθονος άνευ λευκώματος και κυλίνδρων).
Το ποσόν της εν τω αίματι ουρίας έδειξεν ελαφράν υποχώρησιν (1,70 0/00) και ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων ανήλθεν εις 3.600.000.
Τας απογευματινάς ώρας της Δευτέρας, παρετηρήθη εκ νέου επιδείνωσις της γενικής καταστάσεως, βραδύτης αντιλήψεως, παραλήρημα, υπνηλία, αριθμός σφύξεων 96-105 και αρτηριακή πίεσις 10 Μκ.-5 Μκ. Ο αριθμός των ερυθρών αιμοσφαιρίων υπεχώρησεν από 3.600 εις 2.500.000, η δε αιμοσφαιρίνη εις 45%. Εγένετο δεκτόν ότι επρόκειτο προφανώς περί νέας μικράς αιμορραγίας.
Εγένετο εκ νέου συμβούλιον κληθέντων και των κ.κ. Μπένση και Μακκά και συνεζητήθη η επανάληψις μεταγγίσεως αίματος. Επειδή όμως αφ’ ενός μεν τα γενικά φαινόμενα εβελτιώθησαν αμέσως και πάλιν προς την εσπέραν, όπερ εκρίθη ως δείγμα μικράς αιμορραγίας κατασταλείσης και επειδή αφ’ ετέρου παρετηρήθη αύξησις της ουρίας εν τω αίματι και έντονος μύσις (στένωσις των κορών των οφθαλμών) απεφασίσθη εν ομοφωνία όλων των θεραπόντων η αναβολή της μεταγγίσεως και η εκτέλεσις αυτής εις περίπτωσιν καθ’ ην θα ενεφανίζοντο εκ νέου σημεία επαναλήψεως της αιμορραγίας.
Κατά την νύκτα της Δευτέρας προς την Τρίτην η θόλωσις της διανοίας επετάθη, το παραλήρημα εξηκολούθησε με απυρεξίαν, σφυγμόν καλόν και άφθονον διούρησιν.
Την πρωίαν της Τρίτης η κατάστασις είχε περισσότερον επιδεινωθή. Η μύσις εσυνεχίζετο, η θόλωσις της διανοίας επετάθη με μικρά διαλείμματα, έστιν ότε δε παρουσιάζετο και αναπνευστικός ρυθμός (Sheyn-Stokes). Η θερμοκρασία ανήλθεν εις 37,8 και βραδύτερον εις 38,3, κατ’ αμφότερα δε τα ημιθωράκια ενεφανίσθησαν υγροί ρόγχοι. Δεδομένου ότι από τριημέρου δεν έσχε κένωσιν, εκρίθη σκόπιμον να γίνη προσεκτικώς μικρός υποκλεισμός.
Μολονότι το ποσόν της ουρίας έβαινε συνεχώς αυξανόμενον εν τω αίματι, η δ’ εν τοις ούροις απέκκρισις μειουμένη, απεφασίσθη η μετάγγισις μικράς ποσότητος (100 γραμ.) αίματος, ήτις και εγένετο χωρίς όμως να μεταβάλη ποσώς την κατάστασιν.
Προς την μεσημβρίαν εζητήθη η γνώμη του ιατρού Καθηγητού Eppinger της Βιέννης, όστις συνεφώνησε προς την τηρηθείσαν αγωγήν, συνεβούλευσε δε την επανάληψιν της μεταγγίσεως διά την επομένην.
Η κατάστασις όμως επεδεινούτο ραγδαίως. Κατά τας εσπερινάς ώρας ενεφανίσθη έντονος ρόγχος, κωματώδης κατάστασις και ο σφυγμός ήρχισε γινόμενος συνεχώς μικρότερος και επιπόλαιος.
Προς τας εσπερινάς ώρας χάρις εις την ευγενή πρωτοβουλίαν του Άγγλου αρχιάτρου εσυνεχίσθη η χορήγησις οξυγόνου δι’ ειδικού μηχανήματος, όπερ εκόμισεν ο ιατρός Harveg και δι’ ού ανεκουφίσθησαν αι τελευταίαι ώραι του πάσχοντος.
Την 6.20 πρωινήν ώραν της Τετάρτης απεβίωσε.
Διάγνωσις: Βαρεία φλεγμονή του φάρυγγος μετά τοξιναινιμικών φαινομένων, αφθόνου αιμορραγίας εκ του πεπτικού σωλήνος και εντόνου αζωθαιμίας.
Οι θεράποντες ιατροί: Καθ. Μ. Γερουλάνος, καθ. Βλ. Μπένσης, καθ. Μ. Γεωργόπουλος, Ματθ. Μακκάς, καθ. Ευγ. Φωκάς, καθ. Θ. Δημητριάδης, καθ. Ι. Χρυσικός, Γ. Καραγιαννόπουλος, επ. καθ. Δ. Κομνηνός, επ. καθ. Ν. Λοράνδος, επ. καθ. Κ. Καβαζαράκης, Ν. Γεωργόπουλος, Γ. Οικονομίδης».



Σάββατο 30 Ιανουαρίου 2021

ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΟ ΚΤΙΣΙΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΥΣ

 Του Αντωνίου Αντωνάκου
 Καθηγητού-Φιλολόγου
 Ιστορικού-Συγγραφέως

 Οι εκλογές έγιναν, στέλνοντας μηνύματα, που άλλοι τα έπιασαν και άλλοι όχι. Η κυβέρνηση μίλησε για πολιτικό πολιτισμό, (ειλικρινά δεν κατάλαβα τον όρο, πιο σωστό κατά την γνώμη μου θα ήταν να μιλήσει για ευπρεπή η για πολιτισμένη προεκλογική εκστρατεία). Μίλησε για σεβασμό της δημοκρατίας, την οποία όμως οι ίδια πολλάκις δεν σεβάσθηκε!
Διάφοροι πολιτικοί μίλησαν για σεβασμό της ετυμηγορίας του ελληνικού λαού και την ίδια στιγμή κατηγορούσαν όσους ψήφισαν κόμματα  η συνδυασμούς με πατριωτικές θέσεις. Είπαν όλοι με στόμφο ότι δεν υπάρχουν προδότες και ανθέλληνες στο κοινοβούλιο, αλλά μόνο πατριώτες, που
όμως έχουν μία «διαφορετική προσέγγιση» των πραγμάτων. Ο λαός, όμως, με την αποχή του αλλά και με την ψήφο του αυτοϋποτιμήθηκε. Διότι «ψήφος» στην ελληνική σημαίνει «απόφαση». Κι αυτός αποφάσισε με την σφαίρα της ψήφου του «να μη σκοτώσει πολιτικά» αυτούς που τον κορόϊδεψαν αλλά να στρέψη το όπλο που του δίνει η δημοκρατία είτε ρίχνοντας στον αέρα, (δια της αποχής του) είτε στρέφοντάς το στον κρόταφό του αυτοκτονώντας (ψηφίζοντας δηλαδή τα υπεύθυνα για την καταστροφή του μεγάλα κόμματα)!
Είναι γνωστό ότι βιώνουμε καθημερινά ένα πολίτευμα, το οποίο κατ’ επίφασιν αποκαλείται δημοκρατία, στο οποίο ο λαός δεν ερωτάται ποτέ για να αποφασίσει για τα φλέγοντα ζητήματα δια δημοψηφίσματος, αλλά χρησιμοποιείται μόνο για να ψηφίζει πολλές φορές αγεληδόν, έχοντας χάσει αυτό που επί τόσον καιρό τον έκανε να διαφέρει από τους άλλους. Το αυτεξούσιο.
Οι κυβερνήσεις τάζουν «λαγούς με πετραχήλια». Τάζουν, διότι στην σύγχρονη κοινοβουλευτική δημοκρατία κανείς στην πράξη δεν δίνει λόγο των πεπραγμένων του. Τάζουν, λοιπόν, επειδή δεν έχουν κόστος. Τάζουν ιδανικές καταστάσεις που μόνο στον χώρο της φαντασίας μπορούν να εφαρμοσθούν και το ξέρουν.
Στον «Ερωτόκριτο» του Κορνάρου, όμως, υπάρχει μία σπουδαία φράση  που λέει: «Κι αν τα ονειροφαντάσματα δύναμιν έχουν τόση, τι ξάζει το φταξούσιο στον άνθρωπο κι η γνώση;» Τι αξίζει λοιπόν το αυτεξούσιο, η ελεύθερη βούληση; Και φυσικά η γνώση.
Ποιο όμως από τα δύο αυτά χαρακτηριστικά στοιχεία της ανθρωπίνης υποστάσεως χρησιμοποιεί ο σύγχρονος νεοελλαδίτης; Χρησιμοποιεί την γνώση του για να κρίνη τι θα ψηφίσει; Και έχει την ελεύθερη βούληση να αποφασίσει ποιόν θέλει και πως θέλει κάποιος να τον κυβερνά;

ΤΙ ΓΙΝΟΤΑΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε μία δημοκρατία με όλα τα αρνητικά της, στην οποία όμως λειτουργούσε η λογοδοσία και, όποιος παρέβαινε τους νόμους, ετιμωρείτο. Κλασσικό παράδειγμα ο στρατηγός Μιλτιάδηςο νικητής του Μαραθώνος, ο οποίος το 489, οδηγήθηκε σε δίκη επειδή δεν μπόρεσε να εκπληρώσει την υπόσχεση που είχε δώ­σει στο δήμο, να νικήσει δηλαδή τους Πάριους, συμμάχους των Περσών. Ο Ξάνθιππος, πατέρας του Περικλή και κατήγορος στην δίκη εκείνη, είχε προτείνει να τον ρίξουν στο βάραθρο, σώθηκε όμως την τελευταία στιγμή, μετά από παρέμβαση του επιστάτη των πρυτά­νεων και καταδικάσθηκε σε πρόστιμο πενήντα ταλάντων. Όμως ο Μιλτιάδης επειδή δεν είχε να τα πληρώσει πέθανε από τα τραύματα τής μάχης στην φυλακή το 489, στερημένος από τα πολιτικά του δικαιώματα. Ο γυιός του Κίμων κληρονομώντας την ατιμία και την θέση του πατέρα του στο δεσμωτήριο, κατάφερε να πληρώσει το πρόστιμο εί­τε με τα χρήματα του πλούσιου συζύγου τής αδελφής του είτε με την προίκα της νύφης που του προξένεψε ο Θεμιστοκλής για να τον βγάλει από το οικονομικό α­διέξοδο.
Σήμερα η κλοπή του δημοσίου χρήματος έχει μία ασφαλιστική δικλείδα. Την παραγραφή! Έτσι ουδείς, μέχρι τώρα, επλήρωσε για μίζες, χρηματιστήριο, ομόλογα κ.λπ. οι δε «έξυπνοι» κομπιναδόροι  τρώνε, και θα τρώνε για πολύ καιρό ακόμη, τα κέρδη «εις υγείαν» των κουτών.
Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η κλήρωση των αρχόντων και η τιμωρία των παραβατών. Σήμερα υπάρχει η ατιμωρησία και η οικογενειοκρατία. Ο λαός απλώς ψηφίζει. Δεν αποφασίζει.
Ο Πλάτων στον «Κρίτωνα» λέει· «Μητρός τε και πατρός και των άλλων προγόνων, απάντων τιμιώτερόν εστιν πατρίς και σεμνότερον και αγιώτερον». Η «πατρίδα» είναι η γη των πατέρων μας. Στην αρχαία Ελλάδα ο όρος «πατρίς» ήταν ανώτερος από τον όρο «πόλις». Το Γουδιανό Ετυμολογικό Λεξικό μάλιστα λέει ότι «Πόλις πατρίδος διαφέρει. Καθό η μεν πατρίς πόλιν περιέχει, η πόλις δε πατρίδα ουκέτι». Σήμερα η λέξη «πατρίδα» έχει αντικατασταθή στα χείλη των ιθυνόντων με την λέξη «ο τόπος» η την λέξη «η χώρα». «Αυτό έχει ανάγκη ο τόπος», «η χώρα πάει καλά», «για το καλό του τόπου» κ.λπ.
Στην αρχαία Ελλάδα, που παρά την παρουσία και τότε των δημαγωγών, λειτουργούσαν οι νόμοι, υπήρχαν ασφαλιστικές δικλείδες ακόμη και για το σημαντικώτερο στοιχείο που χαρακτήριζε την αθηναϊκή δημοκρατία. Την ελευθερία του λόγου και το «τις αγορεύειν βούλεται;»
  Ο Αισχίνης. μάλιστα, στον λόγο του «Κατά Τιμάρχου» (27,1- 32,8) καθορίζει εκτός των άλλων με περισσότερες λεπτομέρειες και την επιθυμία του νομοθέτη σχετικώς με το ποιοι πρέπει να ομιλούν ενώπιον του λαού και ποιοι όχι.

Η ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΗ «ΑΠΟΡΡΗΤΗ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ»


Σήμερα η ψηφοφορία συνταγματικά υποτίθεται ότι είναι απόρρητη! Προσέξατε, όμως, πόσο πραγματικά «απόρρητη» είναι η ψηφοφορία: Θα έχετε διαπιστώσει ότι ένα είδος σφυγμομετρήσεων και δημοσκοπήσεων, των νεοελλαδιστί λεγομένων «γκάλοπ», είναι οι τηλεφωνικές. Αρχίζουν λοιπόν οι ερωτήσεις. «Ποιο κόμμα νομίζετε ότι θα κερδίσει τις εκλογές»; «Ποιόν θεωρείτε σπουδαιότερο πολιτικό αρχηγό»; «Αν γίνονταν τώρα εκλογές ποιο κόμμα θα έβγαινε»; Τί ψηφίσατε στις προηγούμενες εκλογές, τι προτίθεσθε να ψηφίσετε τώρα; κ.λπ.
 Όμως αυτός είναι ένας έμμεσος τρόπος να γνωρίζει το σύστημα τι ψηφίζει ο καθένας. Η ψηφοφορία λοιπόν μπορεί να είναι μυστική αλλά το τι ψηφίζει ο καθένας είναι ήδη γνωστό από πριν, ελέω τηλεφωνικών δημοσκοπήσεων (μιας και ο καλών και ερωτών γνωρίζει ποιόν αριθμόν εκάλεσε), οι δε λίστες που δημιουργούνται σχετικά με τις προτιμήσεις των «πολιτών» πωλούνται σε κόμματα, βουλευτές, κ.λπ. για να δημιουργήσουν την εκλογική πελατεία των μελλοντικών «αυθορμήτως προσερχομένων» ψηφοφόρων, που θα χαρούν επειδή τους έκανε την τιμή να τους θυμηθεί προεκλογικά ο βουλευτής «τους»...
Σήμερα δυστυχώς η Ελλάς έχει μετατραπεί από χώρα πολιτισμού σε χώρα εξευτελισμού. Με τις θέσεις τους των ταγών της στα εθνικά θέματα, με την σκόπιμη λήθη του ιστορικού παρελθόντος, με το ξεπούλημα του εθνικού πλούτου, με την καταστροφή του περιβάλλοντος, με την διασπάθιση του δημοσίου χρήματος, με την ατιμωρησία των υπευθύνων, με την συνεχή τιμωρία του λαού κ.λπ.
Εύχομαι τα όσα ανέφερα προηγουμένως να αποτελέσουν στοιχείο προβληματισμού των νεοελλαδιτών συμπατριωτών μας, ώστε να κερδίσουν με την από εδώ και στο εξής στάση τους τον τίτλο του ΈλληναΝα γίνουν από πρόβατα αετοί. Και να πετάξουν ψηλά με την αίσθηση της ελευθερίας που δίνει το αυτεξούσιο. 
Ο Ίων Δραγούμης, ο σπουδαίος αυτός Έλλην πνευματικός καθοδηγητής στο έργο του «Ο Ελληνισμός μου και οι Έλληνες» λέει: «Ο καθένας πρέπει να φαντάζεται πως αυτός πρέπει να σώσει το έθνος του. Ο καθένας γεννήθηκε σωτήρας του έθνους του, λίγοι όμως ξέρουν πως γεννήθηκαν τέτοιοι, δηλαδή πως αυτοί θα το σώσουν, αν θέλουν. Πρέπει να φαντάζομαι πως από μένα μόνον εξαρτάται η σωτηρία του έθνους, και, αν δεν ήμουν εγώ δεν θα ήταν κανένας άλλος που να το σώσει – η να μην κοιτάζω τι κάνουν οι άλλοι και να φαντάζομαι μόνο πως εγώ έχω το μεγάλο χρέος της σωτηρίας».
Έτσι πρέπει να σκεπτόμεθα όλοι. Για να αποκτήσει και πάλι αξία ο τίτλος του «Πολίτη – Οπλίτη» και να αισθανθούμε κι εμείς ότι είμαστε «σκεπτόμενοι άνθρωποι» και όχι «άβουλα πρόβατα». Για την πατρίδα μας και για το έθνος μας.

ΑΙΩΝΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΙΣΤΗ

ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΑΛΓΟΡΙΘΜΩΝ η ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ




Του Χρήστου Μαλτέζου
Δρ.Χημικού ΕΚΠΑ, Indiana University (IU) και Pennsylvania State University (PSU) 
Δίδαξε αναλυτική χημεία- επικεφαλής αξιολογητής συστημάτων Διαχείρισης Ποιότητας.


Όλες οι σύγχρονες ανακαλύψεις συνιστούν ενδείξεις ότι είμαστε στη χαραυγή του μετανθρώπου, όπου η βιολογική και η τεχνολογική εξέλιξη αρχίζουν να συγχωνεύονται σε μια μοναδικότητα (singularity). Στις μέρες μας, λόγω των τεράστιων μεγεθών πληροφορίας και της ταχύτητας διάδοσης της, καθίσταται όλο και δυσκολότερη η εγκυρότητα, ενώ ο ψηφιακός χρήστης ολοένα εθίζεται με τις ψηφιακές οθόνες και απομακρύνεται από την διαπροσωπική επαφή.

Ο φόβος μίας "ψηφιακής δικτατορίας"

Τον Ιανουάριο του 2020, στο ετήσιο διεθνές οικονομικό συνέδριο του Νταβός, ο Ισραηλινός ιστορικός και φιλόσοφος, Yuval Noah Harari, γνωστός στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό από βιβλία του όπως το "Homo Deus", προειδοποίησε για έναν κόσμο, όπου οι αλγόριθμοι θα αναλύουν τη βιολογία μας και τη συμπεριφορά, λέγοντας ότι κάποιες χώρες, μπορεί να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη για να αναλύουν όλη μας τη ζωή.

Ονόμασε ως «αποικιοκρατία προσωπικών δεδομένων» και ως «ψηφιακές δικτατορίες» έναν κόσμο, όπου κάποιος θα μπορεί να φυλακίζεται, εάν τα βιολογικά του δεδομένα δείξουν ότι δεν είναι αρκετά αφοσιωμένος στο καθεστώς. Είπε ότι με τις νέες τεχνολογίες οι άνθρωποι μετατρέπονται σε «ζώα που μπορούν να χακαριστούν» και κάλεσε τις ΗΠΑ και την Κίνα να αποτρέψουν τη διαφαινόμενη σύγκλιση των τεχνολογιών της Τεχνητής Νοημοσύνης, της Βιομετρικής και της Αυτόματης Παρακολούθησης, πριν να είναι πολύ αργά.



ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΓΚΡΥΤΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ SLPRESS.GR

ΕΜΕΙΣ ΔΕΝ ΥΠΟΓΡΑΨΑΜΕ. ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ ΝΑ ΣΥΝΟΡΕΥΟΥΜΕ ΜΕ ΤΑ ΣΚΟΠΙΑ



Του Δημητρίου Νατσιού

Δασκάλου-Κιλκίς


Έχω ενώπιόν μου το βιβλίο Γεωγραφίας της Έ Δημοτικού, τάξη στην οποία φέτος είμαι δάσκαλος. Το εγχειρίδιο τιτλοφορείται «Γεωγραφία» και υπότιτλος «Μαθαίνω την Ελλάδα». (Το σωστότερο θα ήταν «Μαθαίνω από την Ελλάδα», αλλά αυτά είναι ψιλά γράμματα για τους συγγραφείς του). Το βιβλίο επανεκδόθηκε το 2020. Όμως την φετινή σχολική χρονιά, μας ήρθε πολύ διαφορετικό, αγνώριστο, μασκαρεμένο. Περιέχει μια «καινοτομία», μια λεπτομέρεια που όσοι παραμένουν ακόμη Έλληνες, διατηρούν άγρυπνη την ιθαγένεια και έχουν ανοιχτά τα μάτια της ψυχής τους, αισθάνονται θλίψη, οδύνη και σπαραγμό. Πολύ περισσότερο όσοι δάσκαλοι αντικρίζουμε την μαγαρισιά, την μεγαλύτερη προδοσία από καταβολής του ελληνικού έθνους. Σε όλους τους χάρτες της πατρίδας μας- 20 περίπου- που φιλοξενούνται στο «σχολικό βιβλίο», τα Σκόπια πλέον ονομάζονται «Βόρεια Μακεδονία». Να καμαρώνει, για παράδειγμα,  στην σελίδα 112, χάρτης με τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Ελλάδος, και να «καπνίζουν τα μάτια σου» από οργή, να ματώνει η καρδιά σου, βλέποντας πάνω από την Μακεδονία μας,  «να καμαρώνει» το βδέλυγμα της ιστορίας: «Βόρεια Μακεδονία».

Είναι ένα άλλος ξεριζωμός. Διαφορετικός, αλλά το ίδιο επώδυνος και εγκληματικός. Ένα σιωπηλό ξερίζωμα. Δεν είναι αυτός ο χάρτης της πατρίδας μας. Όχι. Είναι το χαρτί της προδοσίας και της ανικανότητας της συφοριασμένης πολιτικής κάστας, που λυμαίνεται τον τόπο μας εδώ και δεκαετίες. Ο χάρτης αυτός δεν απεικονίζει την Ελλάδα, όπως μας την παρέδωσαν με της καρδιάς τους το πύρωμα και με το αίμα τους, οι άχραντες σκιές των προγόνων μας. Ο χάρτης περιγράφει και αποτυπώνει την πλήρη πανωλεθρία των πολιτικών και την κατάπτωση της πατρίδας. Όχι το πέσιμό της, αλλά τον ξεπεσμό της. Αχνίζει ακόμη το αίμα των Μακεδονομάχων, από τον γέρο Όλυμπο ως το Μπέλλες, και ακούγεται ο αντρειωμένος ψίθυρος, η φωνή της Παύλαινας, της Ναταλίας Παύλου Μελά, που όταν την ρώτησαν, αν επιθυμεί να πάρει τα οστά του αετού της Μακεδονίας στην Αθήνα, είπε αγέρωχα: «Όχι. Ο άντρας μου θυσιάστηκε για την Μακεδονία. Εδώ σκοτώθηκε και τούτη η γη, ας κρατήσει τα οστά του σαν αρραβώνα μυστικό και άγιο με την λευτεριά». Δεν ήθελε να πάνε τα ηρωικά λείψανα στην Αθήνα, «την πόλη της δουλοπαροικίας και των πλουτοκρατών» (Παπαδιαμάντης). Τα οστά του Παύλου «καρτερούν» στο μνήμα τους, για να ελέγχουν τους προδότες και να υπενθυμίζουν σε όλους μας ότι «ό,τι κερδήθηκε με αίμα δεν μπορεί να ξεπουληθεί με το μελάνι μιας υπογραφής».

Και η πρώτη αντίσταση στην προδοσία να ξεκινήσει από τις σχολικές αίθουσες. Μέχρι πέρυσι οι δάσκαλοι διδάσκαμε μία Μακεδονία. Την ξακουστή του Αλεξάνδρου χώρα. Τώρα πώς δάσκαλοι με στοιχειώδη πνευματική και παιδαγωγική εντιμότητα, θα σταθούν μπροστά στους μαθητές τους και θα υποστηρίξουν το ανοσιούργημα; Τι θα τους πουν; Ότι τόσα χρόνια έκαναν λάθος. Ότι τους έλεγαν ψέματα; Ντροπή να ντροπιαστούμε. Θα τους τοξεύουν αλύπητα τα βλέμματα των μαθητών του. Το βλέμμα της ιστορίας, των νεκρών και των αγέννητων. Έχει γραφεί πολύ εύστοχα πως η ιστορία εξ ορισμού είναι μια συμφωνία μεταξύ των νεκρών, των ζώντων και των αγέννητων. Και αφού είναι τριμερής η συμφωνία, δεν μπορεί να αλλάξει εν απουσία των άλλων δύο μερών: των νεκρών και των αγέννητων. Κανείς δάσκαλος, φιλότιμος και φιλόπατρις, δεν πρέπει να διδάξει την προδοσία. Καταντά συνένοχος.

Το κατ΄ εμέ, είπα από την αρχή τους μαθητές μου, να σβήσουν την ατιμωτική καινοτομία και να γράψουν το πραγματικό όνομα των κλεπταποδόχων: Σκόπια. «Πειθαρχείν δει Θεώ μάλλον ή ανθρώποις» λέει κάπου η Αγία Γραφή. Την ίδια υπακοή οφείλουμε και στην πατρίδα. Σ’ αυτήν πειθαρχούμε και όχι στα εντάλματα της εφήμερης απάτης.

Θυμήθηκα κάτι από την ιστορία μας. Το 1789 λήγει ο ρωσοτουρκικός πόλεμος. Ο θρυλικός Λάμπρος Κατσώνης, όταν του ζητήθηκε από τους Ρώσους να σταματήσει τις επιθέσεις, γιατί υπογράφτηκε ανακωχή, απάντησε αγέρωχα. « Αν η Αικατερίνη υπέγραψε ειρήνη με τους Τούρκους, εγώ δεν υπέγραψα ακόμη την δική μου» και συνέχισε τον αγώνα…. Ο λαός, ο πολύς λαός, δεν υπέγραψε ούτε στις Πρέσπες ούτε σε κανένα κοινοβούλιο την παραχώρηση του εθνικού μας ονόματος. Γι’ αυτό θα συνεχίσουμε τον αγώνα  μέχρι τελικής νίκης.

Οι Βούλγαροι, τον περασμένο Νοέμβριο, έκλεισαν την πόρτα της λεγόμενης Ευρωπαϊκής Ένωσης στα Σκόπια. Χλώμιασαν λίγο, μυξοδιαμαρτυρήθηκαν οι… Ευρωπαίγοι, δηλαδή οι Γερμανοί και… έσπευσε ο Ζάεφ στην Ελλάδα για παρηγοριά, στους αφοσιωμένους φίλους του:  τον πρώην και νυν πρωθυπουργούς. Οι Βούλγαροι αντιστάθηκαν σθεναρώς, εδραζόμενοι και αυτοί πάνω σε ψεύδη και παραποιήσεις της ιστορίας και κέρδισαν. Εδώ, οι ημέτεροι, σέρνονται από διάλογο σε διάλογο, επαφές και διαβουλεύσεις και τρέμουμε και αγωνιούμε τι πάλι θα ξεπουλήσουν, τι πλεκτάνες, μυθεύματα και παραχαράξεις απεργάζονται, για να διατηρήσουν τον «χρυσό θερισμό», την πολύφερνη εξουσία, όπως την ονόμαζε ο Πλούταρχος.

Πότε θα καταλάβουμε ότι οι κατ’ ευφημισμόν Μεγάλες Δυνάμεις κρίνουν και συναγάγουν συμπεράσματα για την αξία των μικρών κρατών όχι με την ετοιμότητα υποκλίσεων και το πνεύμα υποταγής τους, αλλά με την αποφασιστικότητά τους να υπερασπιστούν, πάση θυσία, την εθνική τους αξιοπρέπεια και ακεραιότητα.

Οι πολιτικοί χρησιμοποιούν την τακτική του «βασιλικού κύνα», όπως ονομαζόταν ο Αρίστιππος ο Κυρηναίος. Αυτός ήταν ευνοούμενος του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου-γι’ αυτό τον αποκαλούσαν «βασιλικό κύνα», δηλαδή σκυλί του βασιλιά. Ζήτησε κάποτε από τον ηγεμόνα ένα ρουσφέτι. Και επειδή δεν βρήκε ανταπόκριση έπεσε στα πόδια του και τον θερμοπαρακαλούσε. Έτσι έπραττε πάντα, όταν ζητούσε κάτι από τον αφέντη του. Κάποια φορά κέρδισε την χαριστική πράξη, μα όλοι τον λοιδορούσαν για την δουλοπρεπή συμπεριφορά του. Και ο φιλόσοφος απάντησε: «Ουκ εγώ αίτιος αλλά ο Διονύσιος ο εν τοις ποσί τας ακοάς έχων», δηλαδή, δεν φταίω εγώ, αλλά ο Διονύσιος που έχει τα αυτιά του στα πόδια. Κάποτε που τον έφτυσε ο τύραννος, είπε: «Εδώ οι ψαράδες γίνονται μούσκεμα για ένα ψάρι, εγώ τι θα πάθω αν ραντισθώ λίγο για κάτι πολύ μεγαλύτερο». Είμαστε στην δεύτερη περίπτωση του «βασιλικού κύνα». Eκλιπαρούμε για «επαφές»- τα ίδια γίνονται και στην Κύπρο-και εισπράττουμε ταπεινώσεις και προδοσίες, που στα πλαίσια της εκλογίκευσης, βαφτίζονται εθνικές επιτυχίες. Όσο θα μας κυβερνούν άνθρωποι που θα νομίζουν ότι οι δήθεν ισχυροί έχουν τα αυτιά στα πόδια, θα συνεχίζονται οι απανωτές ήττες και οι συνεχείς εξευτελισμοί


ΑΛΑΛΟΙ ΟΙ ΣΥΚΟΦΑΝΤΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ!
















Οφείλουν όλοι όσοι επιτέθηκαν στην Εκκλησία να ζητήσουν μία συγγνώμη.

Έχει λοιδορηθεί όσο λίγοι από την αρχή της πανδημίας. Από πολιτικούς, από κόμματα, από επιστήμονες, από «ειδικούς» κάθε λογής. Από όσους περιφέρονται και έχουν λόγο επί παντός επιστητού στα ΜΜΕ και στο διαδίκτυο. Κανένας δεν φύλαξε καλή κουβέντα για την Εκκλησία.

Τι και αν τήρησαν τα μέτρα όσο ελάχιστοι. Ασφαλώς υπήρχαν και εξαιρέσεις. Τις οποίες όλοι «φωτογράφιζαν». Η βλακεία, η υπεροψία ή η αφέλεια κάποιων μητροπολιτών και απλών κληρικών παρουσιάστηκε ως ο κανόνας. Φυσικά δεν ήταν έτσι.

Η διοικούσα Εκκλησία έδωσε εντολές, ήταν σαφής και όλοι ακολούθησαν το μέτρο για μία πρωτόγνωρη κατάσταση. Η ίδια η Εκκλησία εξάλλου αιφνιδιάστηκε και προσπάθησε να χειριστεί με τρόπο την κρίση από τη μία και την επίθεση που δεχόταν από την άλλη για τον πυρήνα της πίστης: τη θεία κοινωνία.

Μόνο ο απλός κόσμος, ακόμη και αυτός που βρίσκεται μακριά από την Εκκλησία, ήταν υποψιασμένος πως η εμμονή αυτή να είναι κλειστοί οι ναοί, πως είναι η ρίζα του κακού του Covid στην Ελλάδα, είναι ένα σχέδιο «αποψίλωσής» της και για να την «κοντύνουν».

Όπως ήθελαν στα μέσα της δεκαετίας του 2000 να κοντύνουν την Εκκλησία του Χριστόδουλου. Τότε που για όλα τα μελανά σημεία της Εκκλησίας έφταιγε εκείνος. Έτσι και σήμερα, ράσο και ναοί πρέπει να σφαλιστούν. Στόματα και θύρες. Να μην έχουν άποψη και κρίση ούτε να είναι το καταφύγιο προσευχής και ψυχικής ανάπαυσης.

Η εμμονή πολλών να μην ανοίξουν τα Θεοφάνια οι ναοί ήταν πρωτόγνωρη. Δήλωναν παραπάνω από βέβαιοι ότι «θα έρθει η καταστροφή», «θα το πληρώσουμε ακριβά με πολλούς νεκρούς», «θα υπάρξει πρωτόγνωρη κρίση από την αλαζονεία των δεσποτάδων που αγνοούν τους νόμους και τους κανόνες» και ότι «θα δείτε τα αποτελέσματα των Θεοφανίων». Έβαζαν και τηλεοπτικά πλάνα από πέρυσιφωτογραφίες από πρόπερσι για να «αποδείξουν» τη ζημιά.

Ειδικοί και διαδικτυακοί αρθρογράφοι που εμμονικά καθύβριζαν την Εκκλησία. Πρόσωπα που δεν έβγαλαν κουβέντα για τον συνωστισμό στις παραλίες της Θεσσαλονίκης. Δεν βγήκαν να κατηγορήσουν και να ξεσηκώσουν σε αντίσταση για τη λαοθάλασσα στον πεζόδρομο της Ερμού, όπου χιλιάδες άτομα ξεχύθηκαν για ένα ζευγάρι παπούτσια και ένα μακό μπλουζάκι. Άλλο αυτό.

Και τελικά; Πέρασαν δεκατέσσερις ημέρες από τα Θεοφάνια. Όσο διάστημα υποστηρίζουν οι επιστήμονες ότι «χρειάζεται για να φανεί το κακό». Τελικά, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΕΟΔΥ, όταν τα Θεοφάνια τα ημερήσια κρούσματα ξεπερνούσαν τα 600, αμέσως μετά άρχισε μια τεράστια μείωση. Όποιος δει το διάγραμμα των κρουσμάτων βλέπει τι έγινε μετά τα Θεοφάνια και για τις επόμενες δύο εβδομάδες. Κάτω από 550, μετά κάτω από 500 και μετά λίγο πάνω από 400…

Υπάρχουν ερμηνείες για την πτώση των ημερήσιων κρουσμάτων. Βοήθησε ο Θεός, λένε πολλοί κληρικοί. Όμως αυτό οι «ειδικοί» δεν το πιστεύουν. Ή κλήρος και λαός τελικά ήταν προσεκτικοί τα Θεοφάνια και κακώς λοιδορήθηκαν τόσο σκαιά και εμμονικά. Σε κάθε περίπτωση, οφείλουν όλοι όσοι επιτέθηκαν στην Εκκλησία να ζητήσουν μία συγγνώμη.

Το πιθανότερο βέβαια είναι να μασήσουν τα λόγια τους ως την επόμενη φορά που θα αρχίσουν πάλι την επίθεση.

Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2021

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ 1821 : ΡΟΥΜΕΛΗ ΚΑΙ ΑΡΜΑΤΟΛΙΚΙΑ


Στή Ρούμελη, οι Τούρκοι, από τά μέσα τού 18ου αιώνα είχαν αναθέσει σέ Ρωμιούς στρατιωτικούς αρχηγούς τήν φύλαξη τών διόδων (δερβένια περσ. ντερμπέντ) καί τήν διαφύλαξη τής ασφάλειας μίας περιοχής από τίς δραστηριότητες τών κλεφτών. Η περιοχή τής δικαιοδοσίας τους ονομαζόταν αρματολίκι. Ο αρματολισμός στή Στερεά Ελλάδα είχε αναπτυχθεί περισσότερο από ότι στήν Πελοπόννησο καί μέσω αυτού τού θεσμού αναδείχτηκαν ισχυρές αρματολικές οικογένειες, οι οποίες ξεπέρασαν σέ δύναμη ακόμα καί τούς κοτζαμπάσηδες. Οι πιό γνωστές οικογένειες αρματολών ήταν τού Βαρνακιώτη στο Ξηρόμερο, τού Ράγκου στόν Άνω Βάλτο, τού Σταθά καί αργότερα τού Καραΐσκου ή Ίσκου στόν Κάτω Βάλτο, τού Γρίβα στή Βόνιτσα, τού Μπουκουβάλα στά Άγραφα, τού Συκά ή Βλαχόπουλου στό Καρπενήσι, τού Μπάκολα στό Ραδοβίτσι, τού Κοντογιάννη στό Πατρατζίκι (Υπάτη), τού Νικοτσάρα στόν Όλυμπο, τού Βλαχάβα στά Χάσια, τού Αθανασίου Γραμματικού (παππού τού Διάκου) στόν Παρνασσό καί τού Στουρνάρη στόν Ασπροπόταμο.

«Γώγος Μπακώλας πολεμάει μ' εννηά χιλιάδες Τούρκους.
Δεν είναι κρίμα κι άδικο καί ανομιά μεγάλη,
νά πολεμάν οι εκατό μ' εννηά χιλιάδες Τούρκους!
Ο Γώγος έβγαλε φωνήν από τό μετερίζι.

- Γιά πολεμάτε δυνατά καί σκούζτε τά μεγάλα,
νά ραϊσθούνε τά βουνά καί νά σκισθούν οι κάμποι,
γιά νά γλυτώσουν τή σκλαβιά τόσα γυναικοπαίδια,
πού κυνηγιώνται σάν αρνιά, καί σκούζουν καί βελάζουν.

Ο πόλεμος εκράτησεν απ' τό πουρν' ως τό βράδυ,
κ' εγλύτωσαν οι Χριστιανοί κ' ετσάκισαν οι Τούρκοι.»

Δημοτικό τραγούδι

Ενώ στόν Μοριά η τουρκική εξουσία σέ συνεργασία μέ τήν Εκκλησία καί τούς προκρίτους κατάφερε, περί τό 1800 νά εξοντώσει τούς κλεφταρματολούς, στή Ρούμελη η πολιτική τού Αλή πασά των Ιωαννίνων ενίσχυσε τούς αρματολούς εις βάρος τών προκρίτων. Η σύγκρουση πού ακολούθησε, μεταξύ τού Αλή πασά καί τών σουλτανικών δυνάμεων, είχε σάν αποτέλεσμα νά αυξηθεί ακόμη περισσότερο η δύναμη τών αρματολών. Αρματολοί όπως ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Πανουργιάς, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο Ιωάννης Ρούκης καί οι Γριβαίοι θά αντιμετώπιζαν από κοινού μέ τόν Τεπελενλή τίς δυνάμεις τού σουλτάνου Μαχμούτ καί όταν η τύχη τού Αλή θά τόν εγκατέλειπε, οι παραπάνω οπλαρχηγοί θά ξεκινούσαν πρώτοι τήν επανάσταση ταυτίζοντας τό μέλλον τους μέ τό μέλλον τού Αγώνα γιά τήν Ανεξαρτησία.

«Η Στερεά Ελλάς κατεπιέζετο καί εξηντλείτο πολλά έτη υπό τόν Αλήν. Υπό διαφόρους προφάσεις ο πλούσιος, είτε Τούρκος είτε Χριστιανός, εγυμνούτο, καί ο δυνατός πάντοτε εμηδενίζετο, συχνάκις δέ καί εφονεύετο. Ο ασυνείδητος ούτος σατράπης εκίνει τούς Τούρκους κατά τών Χριστιανών, τούς Χριστιανούς κατά τών Τούρκων καί τούς οικείους κατά τών οικείων, εβράβευε τήν κακίαν, επαίδευε τήν αρετήν, διέφθειρε τόν λαόν όλον καί εθεώρει καί αυτήν τήν οικειακήν τιμήν τών αθλίων ραγιάδων καθημερινόν παίγνιον τών αισχρών καί απλήστων επιθυμιών του.

Επειδή εξ αιτίας τής τυραννίας επλεόναζεν η ληστεία, ο Αλής εις εξόντωσιν αυτής είχε χρείαν μεταβατικών οπλοφόρων καί η χρεία αύτη διετήρει τά πολυθρύλλητα καπητανάτα τών μερών εκείνων. Οι κάτοικοι, καταπιεζόμενοι εν ταίς ειρηνικαίς των εργασίαις, ησπάζοντο τόν στρατιωτικόν βίον, ευρίσκοντες εν αυτώ ασφάλειαν, άνεσιν, τιμήν καί κέρδος, ώστε αυτός ο δεσποτισμός καί αυτή η τυραννία τού Αλή εγύμναζαν καί προητοίμαζαν αγνώστως τήν ευτυχή ανέγερσιν τής Ελλάδος. Η καταδρομή του συνετέλεσε τά μέγιστα εις γενικήν εφόπλισιν τών βουλομένων καί δυναμένων Ελλήνων νά φέρωσι όπλα, τών μέν υπέρ αυτού, τών δέ κατ' αυτού, ώστε η Στερεά Ελλάς εφαίνετο, κατ' εκείνας τάς ημέρας όλη στρατόπεδον.»

Σπυρίδων Τρικούπης - Ελληνική Επανάσταση

Στά τελευταία χρόνια τής τουρκοκρατίας, οι καπετάνιοι τής Ρούμελης ήταν πανίσχυροι. Τό αρματολίκι τού Στορνάρη γιά παράδειγμα περιελάμβανε 120 κτηνοτροφικά χωριά. Ο κάθε αρματολός φρόντιζε νά κληροδοτεί τό αρματολίκι του στόν αξιότερο γιό του. Έτσι δημιουργήθηκαν οι οικογένειες τών αρματολών, τά περίφημα ουτζάκια. Σύμφωνα μέ τόν Κασομούλη πού έζησε μέ τούς αρματολούς τού Ολύμπου, η ζωή τους ήταν απίστευτα σκληρή, κινούνταν μέ μεγάλη ταχύτητα ακόμα καί μέσα στή νύκτα, ενώ έπρεπε νά αντέχουν στήν πείνα, στή δίψα, στό δριμύ ψύχος καί στήν αφόρητη ζέστη. Τούς ένωνε όμως όλους τό "ασίγαστον κατά τών Τούρκων μίσος", κάτι πού πιστοποιεί ότι οι κλεφταρματολοί είχαν πλήρη συνείδηση τής εθνικοαπελευθερωτικής τους αποστολής.

Η στολή τού καπετάνιου ήταν χρυσοκέντητη καί στό σελάχι του είχε όπλα πού έλαμπαν από τό ασήμι καί τό χρυσάφι. Τά παλληκάρια του ήταν άριστοι χειριστές στό σπαθί, ικανοί στή σκόπευση καί τά αρματά τους δέν τά αποχωρίζονταν ποτέ, αφού τά θεωρούσαν ιερά καί άσπιλα. Σύμφωνα μέ τή λαϊκή παράδοση ο Γεώργιος Καραϊσκάκης είχε φονεύσει τόν Τουρκαλβανό Βεληγκέκα από εξαιρετικά μεγάλη απόσταση

«Τ' αντρειωμένου τάρματα δέν πρέπει νά πουλιούνται
μόν'πρέπει τους στήν εκκλησιά κι'εκεί νά λειτουργιούνται.»

Στήν Ανατολική Στερεά Ελλάδα, είχαν μυηθεί αρκετοί κάτοικοι τής περιοχής στήν Φιλική Εταιρεία. Οι κυριότεροι από αυτούς ήταν οι Ιωάννης Στάμου Λογοθέτης, Λάμπρος Νάκου, Ιωάννης Φίλων, Ησαΐας επίσκοπος Σαλώνων (Αμφίσσης), Ανανίας επίσκοπος Θηβών καί Λεβαδείας, Αθανάσιος Διάκος, Ιωάννης Γκούρας, Βασίλειος Μπούσγος, Πανουργιάς, Αθανάσιος Ζαρίφης, Δήμος Σκαλτσάς καί Ιωάννης Δυοβουνιώτης. Από τά τέλη τού 1820 η κίνηση τών Φιλικών είχε γίνει απερίσκεπτα προκλητική καί σέ αυτή τήν κίνηση πρωτοστατούσε ο Ησαΐας, ο οποίος είχε επιστρέψει από τήν Κωνσταντινούπολη μέ οδηγίες από τά ηγετικά στελέχη τής Φιλικής Εταιρείας. Ιδιαίτερα η Φωκίδα αποτέλεσε γιά τή Ρούμελη ότι η Αχαΐα γιά τόν Μοριά.

«Ο Αλής εκυρίευσε επί τών λαμπρών ημερών του τό Σούλι καί ηνάγκασε τούς Σουλιώτας νά καταφύγωσιν εις ξένην γήν καί νά ψωμοζητώσιν.

Ο άοκνος καί προσεκτικός Αλής ωφεληθείς εκ τής πρός τούς Σουλιώτας κακής διαθέσεως τού αντιπάλου του, καί εγκολπωθείς αυτούς, τοίς απέδωκε τήν πατρίδα των, τούς εμίσθωσεν ως συναγωνιστάς του καί αντήλλαξεν εις αμοιβαίαν ασφάλειαν καί ομήρους. Εν ώ δέ ταύτα ενηργούντο, ούτε η ελληνική επανάστασις είχεν εκραγή, ούτε οι Σουλιώται εγνώριζαν τά τής Εταιρείας.

Οι υπόλοιποι Έλληνες ατενίζοντες μακρόθεν εις τήν απότομον Κιάφαν, τήν έβλεπαν διά τού λογισμού των ως λαμπάδα καιομένην εφ' υψηλής περιωπής εις φωτισμόν τών εν τή σκότει τής δουλείας καθημένων καί εις χειραγωγίαν των.»

Σπυρίδων Τρικούπης γιά τήν επιστροφή τών Σουλιωτών στήν πατρίδα τους

 


«Οι πρώτοι τής Ελλάδος κατακτηταί σουλτάνοι Οθωμανοί, διά νά διατηρήσωσιν εις τέλειαν υποταγήν τούς Έλληνας μετώκισαν εκ τού Ικονίου τής Μικράς Ασίας τετρακοσίας χιλιάδας κατοίκων Οθωμανών (η ιστορία επαναλαμβάνεται καί σήμερα τό 2011, όταν η Τουρκία σέ συνεργασία μέ τήν Αριστερά καί τό ΠΑΣΟΚ εποικίζει μέ εκατομμύρια πλέον μουσουλμάνους τήν πατρίδα μας), τούς υπό μέν τών Ελλήνων Κονιάρους, υπό δέ τών Οθωμανών Ιβλιάτι Φατιχάν καλουμένους, ήτοι τέκνα τών κατακτητών, τούς μετώκισαν, λέγω, εις τάς πεδινάς επαρχίας τής Θράκης, Μακεδονίας καί Θεσσαλίας, τούς δέ τά χωρία ταύτα κατοικούντας Έλληνας απεδίωξαν, ούτοι δέ αναγκασθέντες απεσύρθησαν εις τά ορεινά μέρη καί απεκατεστάθησαν εις τά άγονα καί τραχέα τών χωρών τούτων μέρη.

Οι ευτολμότεροι τούτων δράττοντες τά όπλα καί συσσωματούμενοι περιήρχοντο κατατρέχοντες τούς άρπαγας καί αποξενώσαντας απ' αυτών τήν πατρώαν γήν καί διά νά συντηρώνται ηναγκάζοντο νά φορολογώσι τούς κατοίκους, λαμβάνωντες παρ' αυτών τήν διά τούς υπ' αυτούς στρατιώτας μισθοδοσίαν, ονομαζομένην, λουφές τών παληκαριών. Ενίοτε δέ οι αρχηγοί ούτοι μετά τών υπ' αυτούς στρατιωτών καταβαίνοντες εις τά χωρία τά πεδινά παρηνώχλουν τούς κατοίκους οθωμανούς καί φέροντες κατ' αυτών τό πύρ καί τόν σίδηρον, κατέστρεφον πάν τό προστυχόν, ηφάνιζον δέ ιδία τά μεγάλα κτήματα τσιφλίκια τών ισχυρών Οθωμανών.

Ούτοι δέ, εις τήν φωνήν τής ανάγκης υπείκοντες, εμεσίτευον παρά τή εξουσία, όπως κηδομένη τού συμφέροντος τών κατοίκων καί εκείνου τής δημοσίας ασφαλείας, γένη μερχαμέτη, νά λάβη δηλαδή πρόνοιαν διορίζουσαν αυτούς φύλακες κοινότερον δέ καπετάνιους. Αλλά, διά νά λάβη ο αρματωλός καπετάνιος τήν καπετανίαν τής επαρχίας, έπρεπε νά έχη αρχαίαν καταγωγήν ή ο ίδιος εξερχομένος τής υποταγής τού ραγιαλικίου συσσωματούμενος μετ' άλλων συντρόφων νά διατρέξη ευρύ στάδιον πάλης μετά τών Οθωμανών, αποδεικνύων ούτως εις τήν οθωμανικήν εξουσίαν τήν επιτηδειότητα, καρτεροψυχίαν καί ικανότητα αυτού.

Τότε πλέον ήρχιζε νά σκέπτηται περί τής προσφοράς τής παντουρίας, καπετανίας εις τόν άγριον τούτον αρματωλόν, εις τόν οποίον ευρισκόμενον εις τήν άγριαν ταύτην κατάστασιν, απέδιδον τό επώνυμον κλέπτης, όταν δέ ούτος ελάμβανε τόν μουρασελέν, δικαστικήν απόφασιν ελέγετο παντούρης ή καπιτάνος. Οι άνδρες ούτοι, οίτινες ένεκα τής δουλείας καί τής καταπιέσεως κατέφευγον εις τά όπλα, πολλάκις καί πολλαχώς απέδειξαν ότι είχον φρονήματα υψηλά υπέρ τής ελευθερίας καί ανεξαρτησίας τής πατρίδος.

Αι μεγαλήτεραι λοιπόν τών ελπίδων τού έθνους υπήρχον εις τούς οπλαρχηγούς τούτους τής Στερεάς καί τής Πελοποννήσου, διά τούτο καί οι απόστολοι τής Φιλικής Εταιρίας εις αυτούς προσέδραμον, εξαιτούμενοι κατά πρώτον τήν συνδρομήν τής πρός απελευθέρωσιν τής πατρίδος, ευρόντες δέ τούτους προθυμοτάτους, ήρχισαν αμέσως τάς προετοιμασίας διά τήν γενικήν τής Ελλάδος Επανάστασιν.»

Λάμπρος Κουτσονίκας 1863 - Γενική Ιστορία τής Ελληνικής Επαναστάσεως


«Άπαντες οι αρματωλοί τού Ολύμπου καταφυγόντες εις Σκιάθον καί συγκροτήσαντες αυτόθι καταδρομικόν στόλον εξ 70 περίπου πλοιαρίων εξηκολούθησαν τόν αγώνα κατά θάλασσαν (1807). Οι επί τώ σκοπώ τούτω συνελθόντες ονομαστί άνδρες ήσαν ο εκ Βάλτου Γιάννης Σταθάς, γαμβρός τού Βουκουβάλα, ο Καζαβέρνης, οι αρματολοί τού Ολύμπου ΒλαχάβαςΛαζαίοι, Τζαχίλας, Μπιζιώτης καί Σύρος, ο Πελοποννήσιος Κολοκοτρώνης, ο Ναούσης αρματολός Ρομφέης καί ο Νίκος Τσάρας. Γενικός αρχηγός τού στολίσκου προεχειρίσθη ο Σταθάς, όστις ανεπέτασεν, αντί τής πρότερον κυματιζούσης επί τών πλοίων εκείνων ρωσικής σημαίας, σημαίαν ελληνικήν φέρουσα επί κυανού πεδίου λευκόν σταυρόν.

Ο καταδρομικός ούτος στόλος, ού μόνον εις τά οσμανικά παράλια καί πλοία κατήνεγκε πληγάς πολλάς αλλά καί πρός αυτά τά πολεμικά σκάφη ετόλμησε ν' αντιπαραταχθή.

Μαύρο καράβ' αρμένιζε στά μέρη τής Κασσάνδρας,
Είχε πανιά κατάμαυρα καί τ' ουρανού παντιέρα,
Εμπρός κορβέτα μ'άλικο μπαϊράκι τού εβγήκε,
"Μάϊνα! φωνάζει τά πανιά, ριξέ τά, λέγει κάτω!"
"Δέν τά μαϊνάρω τά πανιά, ουδέ τά ρίχνω κάτω!
Εγώμαι ο Γιάννης τού Σταθά, γαμπρός τού Μπουκουβάλα.
Τράκο λεβέντες, ρίξετε στήν πλώρη τό καράβι,
Τών Τούρκων αίμα χύσετε, απίστους μή ψηφάτε"
Αλάχ, Αλάχ! οι άπιστοι κράζουν καί προσκυνούνε.

Εν αρχή τού 1808, ο αρματολός Χασιών παπά Ευθύμιος Βλαχάβας, συνεκάλεσε σύνοδον καί αναγορευθείς παρ' όλων αρχηγός επεχείρησε τήν διοργάνωσιν νέου επαναστατικού κινήματος εκ συνεννοήσεως μετά τών άλλων τής Στερεάς Ελλάδος αρματολών καί αυτών τών εν Τρικκάλοις καί Λαρίση Τούρκων, οίτινες ηγανάκτουν ωσαύτως κατά τής τυραννίας τού Αλή. Νέα δέ σύνοδος συνελθούσα εν Ολύμπω ώρισεν ημέραν τής ενάρξεως τού αγώνος τήν 29ην Μαΐου, τήν ειμαρμένην ημέραν καθ' ήν έπεσεν η Κωνσταντινούπολις. Αλλά τό βούλευμα επροδόθη εις τόν Αλήν, πολλοί τών συνωμοτών καί πρώτοι οι Οσμανίδαι τής Θεσσαλίας επαλιμβούλησαν, ολίγοι δέ μετά τού Βλαχάβα επέμειναν εις τό νά αναρρίψωσιν τόν κύβον.

Ο Αλής κατέφυγεν κατά τήν συνήθειάν του εις επιορκίας ίνα απαλλαγή τού φοβερού εκείνου αντιπάλου. Δι' αμνηστιών καί ποικίλων άλλων επαγγελιών παρέπεισεν τόν Βλαχάβαν νά αναλάβει τό αρματολίκι του. Καί άμα τούτου γενομένου συνέλαβε τόν ήρωα καί μετά φοβεράς βασάνους καθυπέβαλεν εις οίκτιστον θάνατον.»


Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος


«Σταίς δεκαπέντε τού Μαγιού, σταίς είκοσι τού μήνα,
ο Βελή Γκέκας 'κίνησε νά πάη στόν Κατσαντώνη.
Επάτησε κ' εκόνεψε σενού παππά τό σπήτι.

- "Παππά ψωμί! παππά κρασί! νά πιούν τά παλληκάρια".
Κι εκεί πού τρώγαν κ' έπιναν, κ' εκεί πού λακρεντίζαν,
μαύρα μαντάτα τούρθανε από τόν Κατσαντώνη.

Στά γόνατα γονάτισε - "Γραμματικέ!" φωνάζει,
"Τά παλληκάρια μάζωξε, κι' όλον τόν ταϊφά μου,
κ' εγώ παγαίνω από μπροστά, στήν κρύα τή Βρυσούλα".
Στήν στράτα όπου 'πήγαινε, στή στράτα πού παγαίνει,
οι Κλέφτες τόν καρτέρεψαν καί τόν γλυκορωτούσαν.
- "Πού πάς Βελή Μπουλούκπαση, ρετζάλι τού Βεζίρη;"
- "Σ' εσέν' Αντώνη κερατά, σ' εσένα Κατσαντώνη."

Κι' ο Κατσαντώνης 'φώναξεν από τό μετερίζι.
- "Δέν είν' εδώ τά Γιάννενα, δέν είναι εδώ ραγιάδες,
γιά νά τούς ψένης 'σάν τραγιά, σάν τά παχυά κρυάρια!
Εδώ 'ναι λόγκοι καί βουνά, καί κλέφτικα τουφέκια."
Τρία τουφέκια τώδωκαν, τά τρία 'ράδα αράδα,
τό 'να τόν πήρε ξώδερμα, καί τ' άλλο στό κεφάλι,
τό τρίτο, τό φαρμακερό, τόν πήρε στήν καρδιά του,
τό στόμα τ' αίμα γιόμισε, τά χείλη του φαρμάκι.»


Θάνατος τού Βεληγκέκα - Συλλογή Σπυρίδωνος Ζαμπέλιου


«Εις τέτοιαν κακήν τύχην κατήντησε τό παλαί ποτέ μακαριστόν γένος ημών τών Γραικών, ότι μόλις ευρίσκεται τώρα διδάσκαλος όπου να' ναι ικανός νά διδάσκη τους νέους καν τήν γραμματικήν τέχνην.»

Νικόλαος Σοφιανός στόν επίλογο τής Γραμματικής του - 1544


«Οι Αλβανοί κορεσθέντες αίματος, ζωγρήσαντες τά τήδε κακείσε εις τά δάση καί δρυμούς καί σπήλαια διασκορπισθέντα αδύνατα πλάσματα, απέστειλαν αυτά εις Ιωάννινα δίκην κτηνών. Αυθημερόν δ' οι Αλβανοί απεφάσισαν νά εκστρατεύσωσι κατά τής Ρινιάσης, χωρίου κειμένου εν τή πετρώδει χώρα τής Λάμαρης μεταξύ Πρεβέζης καί Άρτης, απέχοντος έξ ώρας τού Σουλίου καί ολίγον τής θαλάσσης, όπως εξολοθρεύσωσι καί τούς εκεί ευρισκομένους Σουλιώτας.

Φθάσαντες οι εχθροί τή 23η Δεκεμβρίου 1803 εις Ρινιάσαν, κατέλαβον τούς κατοίκους αυτής εξ απροόπτου, ενασχολουμένους αμερίμνως εις τάς αγροτικάς εργασίας καί άλλους μέν εφόνευσαν άλλους δέ εζώγρησαν. Μεταξύ τών αθλίων κατοίκων τού χωρίου ευρίσκετο καί τίς πολυμελής οικογένεια τού Γεωργάκη Μπότση, συγκειμένη εξ ένδεκα ψυχών. τής οικοδεσποίνης, συζύγου τού Μπότζη, απόντος, Δέσπως καλουμένης, επτά θηλέων καί τριών ανηλίκων αρρένων τέκνων, εγγόνων καί νυμφών αυτής.

Η μήτηρ Δέσπω Μπότζη, τάς βανδαλικάς σφαγάς τών Αλβανών κατά τών αθώων συμπολιτών της βλέπουσα καί συμπεραίνουσα ότι καί αύτη μετά τών πεφιλημένων τέκνων καί εγγόνων της μέλλει νά υποστή τήν αυτήν τύχην, κλείεται μετά τών θυγατέρων, τών νυμφών καί τών εγγόνων της εν τώ πύργω "Κούλα τού Δημουλά" λεγομένω καί εκπληρώσασα χρέος ανδρός, υπερασπίζουσα διά τών όπλων μετά τών περί αυτήν τόν πύργον, πολεμούσα ανενδότως κατά τών Αλβανών καί ιδούσα ότι πρός αποφυγήν τής ατιμίας καί τής αιχμαλωσίας άλλη σωτηρία δέν υπήρχεν, ειμή ο θάνατος ... ήναψεν διά τής χειρός της τήν πυρίτιδα καί εν τώ άμα τά αθώα εκείνα πλάσματα, ένδεκα εν όλοις, εγένετο θύματα υπέρ πίστεως, τιμής καί ελευθερίας.»


Ιστορία τού Αλή πασά καί ολοκαύτωμα τής Δέσπως Μπότση - Τρύφωνος Ευαγγελίδου 1896



Σ' ΑΠΟΖΗΤΟΥΜΕ, ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΕ!... - ΕΝΑ ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΜΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΔΑΣΚΑΛΟΥ 13 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ''ΚΕΡΑΥΝΟΥ''


Tου Σαράντου Ι. Καργάκου

Ιστορικού -συγγραφέως

Πηγή: 
 «ΕΚ ΒΑΘΕΩΝ», Περιοδική ἔκδοση Ἱ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Γιαννιτσῶν

Ὅταν ἔφυγε ἔγραψα: «Σέ κλαίει ὁ λαός!». Σήμερα, μετά ἀπό τήν παρέλευση τόσων ἐτῶν ἀπό τή θανή του εἶμαι ὑποχρεωμένος νά γράψω: «Σέ θέλει ὁ λαός!».

Στό διάστημα τῆς ἐπίγειας ἀπουσίας του «ἔφυγαν κι ἄλλοι πολλοί, μεγάλοι καί τρανοί, πού ἦσαν πασίγνωστοι ἐδῶ κι ἐκεῖ. Ὅλους ὅμως τούς πῆρε τό ποτάμι τῆς Λήθης. Μόνον ὁ Χριστόδουλος ζῆ -ἄσβηστο καντήλι στήν ψυχή τοῦ ἁγνοῦ λαοῦ πού πονεῖ γιά τήν ἔρμη πατρίδα. Ὅσο ζοῦσε ὁ Χριστόδουλος ὁ λαός εἶχε μιάν ἐλπίδα: εἶχε ἕναν ἡγέτη! Ἦταν γιά τό λαό μας ὅ,τι καί ὁ Χρυσόστομος γιά τόν ἐγκαταλελειμμένο λαό τῆς Σμύρνης. Καί οἱ δύο ὁδηγήθηκαν στό μαρτύριο: ὁ Σμύρνης ἀπό τόν τουρκικό ὄχλο, ὁ Ἀθηνῶν καί Ἑλλήνων πάντων ἀπό τόν δημοσιογραφικό καί χαμηλοπολιτικό ὄχλο. Ὁ ἕνας πέθανε βασανισμένος, ὁ ἄλλος πέθανε φαρμακωμένος. Κανείς δέν ἤπιε τόσο φαρμάκι ὅσο ὁ Χριστόδουλος. Γιατί εἶχε Παπαφλέσσειο ἀνάστημα καί ὕψωνε φωνή ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος. Κουβαλοῦσε μέσα του τήν παράδοση τοῦ 1821. Μέ τόν λόγο του ξαναζωντάνευε τ᾽ ἀρματολίκι, τούς καιρούς τῆς παλληκαριᾶς καί τῆς λεβεντιᾶς.

Τόν ἔφαγε ἡ χαμέρπεια καί ἡ κακομοιριά. Ἡ χυδαία κακολογία καί μικρολογία. Ἔπρεπε νά πέσει γιά νά πεισθοῦν οἱ κακόπιστοι πόσο μεγάλος ἦταν! Δανείζομαι μιά φράση τοῦ Παν. Κανελλόπουλου γιά νά τόν παραστήσω: «Τόν μικρό τόν γνωρίζει κανείς ἀπό τήν ἄνοδό του· τόν μεγάλο ἀπό τήν πτώση του». Ναί, ὅταν ἔπεσε ὁ Χριστόδουλος, ἦταν σάν νά ἔπεσε ἡ Βασιλική Δρῦς τῆς πατρίδας. Ὁ λαός ἔχασε τόν ἄνθρωπο πού τοῦ προσέφερε ὅραμα, δύναμη, ἀντιστασιακή διάθεση.

Ὁ Χριστόδουλος χτυποῦσε διαρκῶς τήν καμπάνα τοῦ συναγερμοῦ, διότι «ἄκουε τήν βοήν τῶν πλησιαζόντων γεγονότων». Γι᾽ αὐτό εἶχε ἀπέναντί του ὅλους αὐτούς πού ἀπεργάστηκαν τήν σημερινή μας κατάντια. Δυστυχῶς, στήν Ἑλλάδα, ἀντί νά χτυπᾶμε αὐτούς πού βάζουν τήν φωτιά, χτυπᾶμε ἐκείνους πού βαρᾶνε τήν καμπάνα τοῦ συναγερμοῦ. Δεκάδες οἱ φαρέτρες μέ τά δηλητηριασμένα βέλη πού στρέφονταν ἐναντίον του. Μέ τήν δῆθεν σάτιρα ἀπό τήν τηλοψία, ἀπό τό ραδιόφωνο, ἀπό τό πάλκο καί τόν τύπο, οἱ νάνοι ἀντίπαλοί του, τοῦ ἔκαναν τή ζωή του φαρμάκι. Κι αὐτός σάν τόν μάρτυρα Χρυσόστομο συγχωροῦσε.

Εἴχαμε στενή φιλία ἀπό παλιά, ἀλλά ποτέ συνεργασία σέ ἐπαγγελματική βάση. Ἡ γνωριμία μας ξεκίνησε ἀπό μιά ἐπιθετική ἐπιστολή πού τοῦ ἔστειλα ἀπό τό ἐρημητήριό μου στόν Πάρνωνα. Ἔσχισε λαγκάδια καί βουνά νά μέ βρεῖ. Ἔκτοτε δεθήκαμε μέ μιά σχέση ἀδελφική. Δέν θά πῶ ποτέ ὅσα μοῦ εἶχε ἐμπιστευθεῖ. Σέ πολλά μέ ἔπειθε. Σ᾽ ἕνα μόνον δέν μέ ἔπειθε: νά εἶμαι συγχωρητικός. «Εἶμαι Μανιάτης, τοῦ ἔλεγα, καί μέσα στό μανιάτικο φυσικό εἶναι ἡ ἀναίδεια». Ἀναίδεια στ᾽ ἀρχαῖα ἑλληνικά σημαίνει ἄρνηση συγγνώμης. Κι αὐτός γελοῦσε παταγωδῶς. Γιατί ἤξερε πώς δέν σοβαρολογῶ. Ἁπλῶς ἐρέθιζα τήν διάθεσή του γιά εὐτραπελία. Ναί, ἦταν ἕνας μεγάλος «μαΐστορας» τοῦ χιοῦμορ. Στά χρόνια του ἡ Ἐκκλησία «ἔλαμπε ἀπό χαμόγελο», μπῆκε τό γέλιο στήν Ἐκκλησία. Κέρδισε τήν παραπαίουσα νεολαία. «Κι ἐγώ μαζί σας ἀλλά κι ἐσεῖς μαζί μου». Κι οἱ νέοι θά πήγαιναν μαζί του, ἔστω κι ἄν τούς ὁδηγοῦσε στό Ζάλογγο. Θά ἔπεφταν, ἀλλά θά ἔπεφταν σάν τόν Ἴκαρο ἀπό ψηλά.

Εἶχε Ἰκάρειο πνεῦμα μέσα του ὁ Χριστόδουλος. Πετοῦσε πάνω ἀπό τά εὐτελῆ καί τούς εὐτελεῖς σάν τόν βασιλικό ἀητό. Ἐκάλυπτε τούς πάντες μέ τήν καλλιφωνία του, τήν πολυγνωσία του, τήν πολυγλωσσία του, μέ τό ἱλαρό φῶς τοῦ προσώπου του. Ἄγρυπνος σάν τόν Ἄργο, μελετοῦσε τά πάντα κι ἦταν ἐνήμερος γιά τά πάντα. Ἔγραφε ἀκατάπαυστα ἀκόμη κι ὅταν συνομιλοῦσε, ἀκόμη κι ὅταν τηλεφωνοῦσε. Συχνά τόν μάλωνα: «Πότε ξεκουράζεσαι;». Κι αὐτός μέ τό δροσᾶτο γέλιο του: «Ὅταν δουλεύω…!». Τοῦ ἄρεσε νά μέ νευριάζει καί νά μέ πιάνει τό «μανιάτικο», ὁπότε οἱ τύποι πήγαιναν περίπατο. Μέ φώναζε -γιά νά μέ ἐρεθίζει- Σαράντη. Τοῦ ᾽λεγα, τοῦ ξανάλεγα ὅτι Σαράντο -κι ὄχι Σαράντη- λέμε στή Μάνη. Κι αὐτός ἐπέμενε στό Σαράντη, ἔτσι γιά νά μέ «φουρτουνιάζει». Τοῦ ἄρεσε ἡ «φουρτούνα» μου. Κάποτε μοῦ εἶπε περιπαικτικά: «Νά δοῦμε πῶς θά περνᾶς στόν Παράδεισο…». Τόν κοίταξα λοξά καί τοῦ εἶπα εἰρωνικά: «Ἔχω κάνει αἴτηση ὡς ἱστορικός νά πάω στήν Κόλαση. Ἐκεῖ θά βρῶ ὅλους τούς μεγάλους τῆς Ἱστορίας. Κι ἀκόμη θά γλυτώσω κι ἀπό σᾶς τούς δεσποτάδες». Κι ὁ μεγαλόθυμος Χριστόδουλος μέ ἀποστόμωσε -παρότι Θρᾶξ- μέ τό λακωνικό: «Μήν τό πολυελπίζεις αὐτό!..».

Ἔτσι, μέ τό χιοῦμορ, τήν ἑτοιμολογία, τήν λεκτική εὐθυβολία, τήν εὐθυφροσύνη καί τήν μεγαλοφροσύνη ἤξερε νά κερδίζει καρδιές. Βέβαια οἱ μικρόψυχοι τόν φθονοῦσαν. Τόν φθονοῦσαν καί ὅσοι εἶχαν βαλθεῖ νά ξεριζώσουν τή γλῶσσα μας, νά ξεπατώσουν τήν παιδεία μας, νά ξεδοντιάσουν τήν Ἐκκλησία μας, νά σπιλώσουν τήν ἱστορία μας, νά ἀκρωτηριάσουν τήν πατρίδα μας. Τόν φθονοῦσαν ὅλοι αὐτοί πού προσπάθησαν καί προσπαθοῦν νά μετατρέψουν ἕναν γίγαντα λαό, σέ λαό νάνων. Σέ λαό θάμνων, κατά τό δικό τους ἀνάστημα.

Τοῦ ὀφείλω ἄπειρη εὐγνωμοσύνη γιά ὅσα ἔκανε γιά τήν ἡμετέρα φουκαροσύνη: προλόγισε τό βιβλίο μου «Ἀπό τό Μακεδονικό Ζήτημα στήν Ἐμπλοκή τῶν Σκοπίων», πού βγῆκε τόν Ἰανουάριο τοῦ 1992, προλόγισε -καί μάλιστα σέ Ἀττική διάλεκτο- τήν τρίτομη «Ἱστορία τῶν Ἀρχαίων Ἀθηνῶν» καί στάθηκε πάντα πατρικά συμβουλευτικός ἀπέναντι στά παιδιά μου.

Ἀφ᾽ ὅτου ἔφυγε, δέν ἔγραψα οὔτε μίλησα ποτέ γι᾽ αὐτόν. Μόνον μιά φορά, τήν ἡμέρα τῆς κηδείας του εἶπα κάποια λόγια πικρά -ὄχι γι᾽ αὐτόν φυσικάστό Ραδιόφωνο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος. Σήμερα μιλοῦν ἄλλοι, πού κάποτε τόν εἴχανε πικράνει. Τώρα νιώθουν τί «τζοβαϊρικό» ἀξετίμητο χάσαμε. Κι ἄν σήμερα ἀνταποκρίθηκα στό αἴτημα νά χαράξω τίς γραμμές αὐτές, εἶναι γιατί σέ μιά πρόσφατη ἐπίσκεψή μου στό Α ́ Νεκροταφεῖο τῶν Ἀθηνῶν, εἶδα τάφους γυμνούς ἐπιφανῶν, ἐνῶ ὁ τάφος τοῦ Χριστόδουλου ἦταν πνιγμένος στά λουλούδια. Πῆγα νά κόψω ἕνα γαρύφαλλο κι ἀπό κάτω σ᾽ ἕνα χαρτάκι εἶδα γραμμένη τή φράση: «Σ᾽ ἀποζητοῦμε, Χριστόδουλε!…».